Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Orientación, titoría e calidade Código 652G02012
Titulación
Grao en Educación Primaria
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
 Segundo Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Coordinación
Rodicio Garcia, Maria Luisa
 Correo electrónico
m.rodicio@udc.es
Profesorado
Rodicio Garcia, Maria Luisa
 Correo electrónico
m.rodicio@udc.es
Web
Descrición xeral Nesta materia recóllense os conceptos básicos da orientación e titoría no contexto da Educación Primaria. O docente dese nivel eduativo é titor dun grupo de alumnos/as e debe coñecer esa función e saber cómo concretala no día a día da súa aula. Aquí van atopar respostas a cómo facelo para conseguir que a acción titorial sexa, na práctica, parte do "que-facer" docente, contribuíndo así ao desenvolvemento integral dos estudantes e a mellorar a calidade da educación na devandita etapa.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
Non se realizarán cambios.

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Todas as expostas na guía docente.
*Metodoloxías docentes que se modifican
Ningunha, salvo que se realizarán tódalas actividades planificadas de xeito online, empregando para elo as ferramentas web facilitadas pola UDC.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Se empregarán os mesmos que xa figuran na guía docente, si ben, dándolle unha maior atención:
- Correo electrónico: Diariamente. De uso pra facer consultas, solicitar encontros virtuais para resolver dúbidas e facer o seguimento dos traballos tutelados.
- Moodle: Diariamente. Segundo as necesidades do alumnado. Dispoñen de “foros temáticos asociados aos módulos” da materia, para formular as consultas necesarias.
- Teams: 1 sesión semanal en gran grupo para o avance dos contidos teóricos e dos traballos tutelados na franxa horaria que ten asignada a materia no calendario de aulas da facultade. 1 sesión semanal en pequeno grupo, para o seguimento e apoio na realización dos “traballos tutelados”. Esta dinámica permite facer un seguimento normalizado e axustado as necesidades de aprendizaxe do alumando para desenvolver o traballo na materia.

4. Modificacións na avaliación
Non se prevén máis modificacións que o feito de que a proba final da materia se realizará de xeito online.

*Observacións de avaliación:
Manténse todo o que figura na guía docente, agás que:
As referencias ao cómputo da asistencia, que só se realizará respecto das sesión que se poideron impartir no contexto da aula, ate o momento no que se suspendeu a actividade presencial.
5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non se fan modificacións ao respecto.

Competencias do título
Código Competencias do título
A6 Identificar e planificar a resolución de situacións educativas que afectan a estudantes con diferentes capacidades e distintos ritmos de aprendizaxe.
A12 Abordar e resolver problemas de disciplina.
A18 Participar na definición do proxecto educativo e na actividade xeral do centro atendendo a criterios de xestión de calidade.
A20 Mostrar habilidades sociais para entender ás familias e facerse entender por elas.
A21 Coñecer e saber exercer as funcións de titor e orientador en relación coa educación familiar no período 6-12.
A22 Relacionar a educación co medio, e cooperar coas familias e a comunidade.
A23 Analizar e incorporar de forma crítica as cuestións máis relevantes da sociedade actual que afectan á educación familiar e escolar: impacto social e educativo das linguaxes audiovisuais e das pantallas; cambios nas relacións de xénero e interxeracionais; multiculturalidade e interculturalidade; discriminación e inclusión social e desenvolvemento sustentable.
A24 Coñecer a evolución histórica da familia, os diferentes tipos de familias, de estilos de vida e educación no contexto familiar.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B14 Capacidade para traballar en equipo de forma cooperativa, para organizar e planificar o traballo, tomando decisións e resolvendo problemas, tanto de forma conxunta como individual.
B15 Capacidade para utilizar diversas fontes de información, seleccionar, analizar, sintetizar e extraer ideas importantes e xestionar a información.
B17 Capacidade de análise e de autoavaliación tanto do propio traballo como do traballo en grupo.
B21 CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeneral, e se adoita encontrar a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
B22 CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B23 CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B24 CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
B25 CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Determinar e propoñer propostas de acción para a atención á diversidade A6
A12
Enumerar as funcións do titor e orientador en relación cos diferentes axentes educativos e explicar o que isto conleva asegurando a calidade do proceso A18
A21
A22
 B24
Lembrar o referente á familia (evolución, tipos, funcións, estilos de vida e educación) A24
Poñer en práctica as competencias sociais en relación con alumnado, familias, compañeiros e outros profesionais A20
 B2
B14
B15
 C3
Reflexionar sobre a incidencia de factores que afectan á educación familiar e escolar tendo en conta os principios éticos da práctica profesional e persoal. A23
 B17
B23
Defender a necesidade da formación continua como profesional e cidadán C5
C7
Reproducir os aspectos máis relevantes da orientación e a titoría como factores chave da calidade do ensino e mostrar a súa aplicación a diferentes situacións. B21
B22
B25

Contidos
Temas Subtemas
Conceptualización da orientación e titoría Carácter polisémico do concepto de orientación
A orientación na aula: concepto de titoría
Principios legais e psicopedagógicos que rexen a orientación e a acción tutorial Normativa legal vixente
Os principios da orientación
Aplicación dos principios na acción orientadora
Liñas prioritarias da acción tutorial na Educación Primaria Áreas da orientación en Educación Primaria
A prevención e o desenvolvemento como prioridade
Funcións do profesorado titor Cos alumnos
Coas familias
Coa comunidade educativa
Coa comunidade en xeral
O Plan de acción tutorial (P.A.T.) como elemento de calidade do sistema educativo Definición
Elaboración
Evaluación
Recursos para a acción tutorial: Técnicas e instrumentos A entrevista
A observación
O sociograma
Dinámicas de grupo
As TIC

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A23 1 1 2
Análise de fontes documentais A21 A22 A24 B15 C3 1 20 21
Aprendizaxe colaborativa A23 A6 B14 B15 B17 B23 B25 C3 4 30 34
Sesión maxistral A18 A21 A22 A24 B2 9 10 19
Discusión dirixida A12 C7 2 0 2
Traballos tutelados A23 4 22 26
Presentación oral B2 C3 4 0 4
Mapa conceptual B14 B15 B17 B23 C3 4 0 4
Simulación A6 A12 A18 A20 A21 A22 B2 B14 B21 B22 B24 C5 4 16 20
Proba mixta B21 B22 B23 3 0 3
Eventos científicos e/ou divulgativos C7 1 9 10
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Nas que os estudantes mostrarán os seus preconceptos acerca da materia obxecto de estudo, a trávés de técnicas como o brainstorming
Análise de fontes documentais Accederán a textos indicados pola profesora así como a outros aos que chegarán eles sós partindo dalgunha indicación. Teranos que ler e responder a algunhas cuestións que se expoñan.
Aprendizaxe colaborativa Propoñeranse unha serie de actividades grupales, para realizar dentro e fose da aula.
Sesión maxistral Na que a profesora explicará diferentes contidos teóricos do programa.
Discusión dirixida Debates na aula partindo de temas que se presenten así como doutros que teñan que ver coa actualidade do campo de estudo.
Traballos tutelados Haberá unha serie de traballos de diferente nivel de esixencia, que realizarán ao longo do curso baixo a tutela da profesora
Presentación oral Pediráselles que presenten na aula algún dos traballos feitos.
Mapa conceptual Realizarase un mapa conceptual da asignatura que permita ao estudante realizar unha síntese da mesma e visualizar, de maneira global, todos os contidos e a súa conceptualización
Simulación Tenrán que deseñar unha actividade de tutoría e representala na aula, simulando unha situación o máis real posible.
Proba mixta Terán que demostrar que teñen adquiridos os coñecementos propios da materia, así coma capacidade de relacionar a teoría e a práctica
Eventos científicos e/ou divulgativos Propiciarase a asistencia a algún evento que se realice na Universidade e que redunde na súa formación.

Atención personalizada
Metodoloxías
Mapa conceptual
Análise de fontes documentais
Presentación oral
Traballos tutelados
Descrición
Para a atención personalizada ao alumnado empregaránse os seguintes medios:
Correo electrónico, Moodle e a plataforma Teams. Nos tres casos tratarase de axustar a súa utilización ás demandas dos estudantes así como as necesidades derivadas das metodoloxías de traballo propostas.

Con estes medios se poderá orientar na consulta de fontes bibliográficas de interés e facilitar outras axeitadas as necesidades de cada alumno/a, se fará un seguimento dos traballos propostos para desenvolver tanto no contexto da aula coma fora de ela, se farán indicacións axustadas a cada suxeito de cara as exposicións orais propostas e, finalmente, se poderá facer un seguimento da realizacion do mapa conceptual, atendendo ós diferentes xeitos de plantexalo por parte de cada alumno/a.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Simulación A6 A12 A18 A20 A21 A22 B2 B14 B21 B22 B24 C5 Valórase a capacidade do alumnado para deseñar unha acción de titoría así como a "posta en escena" da mesma.
 20
Mapa conceptual B14 B15 B17 B23 C3 Valórase a selección de contidos, a relación entre os mesmos así coma o soporte dixital empregado 20
Presentación oral B2 C3 Valóranse tanto as habilidades comunicativas coma os contidos presentados, atendendo a que sexan creativos e innovadores e axustados á realidade 20
Proba mixta B21 B22 B23 Valorarase a claridade conceptual e o xeiro de relacionar teoría e práctica 40
 
Observacións avaliación

Para que poidan ser avaliados
según a planificación anterior, o alumnado debe asistir, alomenos, ao 80% das
sesións interactivas.

A proba mixta se compondrá de dúas partes: proba obxectiva e preguntas de resposta breve. 

O alumno/a que non
cumpra o anterior criterio (80% de asistencia ás sesións interactivas), deberá
realizar un exame (proba mixta similar á do alumnado que teña asistido habitualmente ás se sesións interactivas), que será o 100% da cualificación final. 

O alumando "non presencial", terá a
posibilidade de facer entrega das actividades suxeridas ao alumnado presencial,
facéndoas de xeito individual e cumprindo os mesmos prazos. Estas entregas valoraránse
de cara á nota final, unha vez que se obtivese unha puntuación de 5 puntos, ou superior,
no exame.

Fontes de información
Bibliografía básica http://www.boe.es/aeboe/consultas/bases_datos/doc.php?id=BOE-A-1990-24172 (). .
http://www.boe.es/boe/dias/2006/05/04/pdfs/A17158-17207.pdf (). .
Uruñuela, P.M. (2016 ). Trabajar la convivencia en los centros educativos. Una mirada al bosque de la convivencia. Madrid: Narcea
Rodicio-García, M.L. e Iglesias-Cortizas, M.J. (2011). Acoso Escolar. Diagnóstico y prevención. Madrid: Biblioteca Nueva
Carrera, C., López, T., Matías, P. e Santamaría, C. (2016). Agenda de trabajo del orientador en centros educativos de Educación Infantil y Primaria. Madrid: Narcea
Hunter,C. (2016). Comprender y mejorar la conducta trabajando en grupo. Una metodología centrada en el alumnado. Madrid: Narcea
Sola Martínez, T. y López Sánchez, M. (2008). El Plan de Orientación y acción tutorial en Educación Infantil y Primaria: Recursos prácticos para su programación y ejecución. Madrid: Ed. Universitas S.A.
Pantoja, A. (2013). La acción tutorial en la Escuela. Madrid: Síntesis
Rodicio García, M.L. (2001). La Orientación en Galicia. Murcia: RIE
Angulo Vargas, A. (2009). La tutoría en la Educación Primaria. Madrid: Wolters Kluwer
Álvarez González, M. (2010). Los nuevos desafíos de la orientación educativa en el escenario escolar. . Revista ORIÓN, 5, 7-26.
Bisquerra, R. (Coord.) (2008). Modelos de orientación e intervención psicopedagógica. Barcelona: Praxis
Sobrado, L.; Fernández, E. y Rodicio, M.L. (2012). Orientación educativa. Nuevas perspectivas. Madrid: Biblioteca Nueva
Monge Crespo, C. (2009). Tutoría y orientación educativa. Madrid: Wolters kluwer

Bibliografía complementaria Renom, A. (2011). Educación emocional. Programa para educación primaria (6-12 años). (Libro electrónico).. Madrid: Wolters Kluwer.
Ovejero, A. (2013). El acoso escolar y su prevención. Madrid: Biblioteca Nueva
Marrodán Gironés, M.J. (2003). La acción tutorial en educación primaria. Madrid. ICCE
Marrodán Gironés, M.J. y Balebona Martínez, J.M. (2008). La calidad en la Orientación escolar. Madrid. ICCE
Galve, J.L. et al. (2009). PUES, ¡CLARO! Programa de estrategias de resolución de problemas y refuerzo de las operaciones básicas. (Col. De 6-12 años).. Madrid: CEPE.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Recoméndase non empregar plásticos, elixir a impresión a doble cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores. 

Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Para contribuir a elo, a profesora só aceptará traballos enviados telemáticamente a través da plataforma Moodle.

Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibiliade nos comportamentos persoais e profesionais.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías