| Competencias do título |
| Código | Competencias do título |
| A5 | Coñecer as propostas e desenvolvementos actuais baseado na aprendizaxe de competencias. |
| A14 | Promover accións de educación en valores orientadas á preparación dunha cidadanía activa e democrática. |
| A17 | Coñecer e aplicar experiencias innovadoras en educación primaria. |
| A31 | Comprender os principios básicos das ciencias sociais. |
| A32 | Coñecer o currículo escolar das ciencias sociais. |
| A33 | Integrar o estudo histórico e xeográfico desde unha orientación instrutiva e cultural. |
| A34 | Fomentar a educación democrática da cidadanía e a práctica do pensamento social crítico. |
| A35 | Valorar a relevancia das institucións públicas e privadas para a convivencia pacífica entre os pobos. |
| A36 | Coñecer o feito relixioso ao longo da historia e a súa relación coa cultura. |
| A37 | Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes. |
| B1 | Aprender a aprender. |
| B2 | Resolver problemas de forma efectiva. |
| B3 | Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo. |
| B4 | Traballar de forma autónoma con iniciativa. |
| B5 | Traballar de forma colaborativa. |
| B6 | Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. |
| B9 | Capacidade para expoñer as ideas elaboradas, de forma oral e na escrita. |
| B12 | Capacidade de selección, de análise, de avaliación e de utilización de distintos recursos na rede e multimedia. |
| B13 | Lectura e interpretación de imaxes. |
| B14 | Capacidade para traballar en equipo de forma cooperativa, para organizar e planificar o traballo, tomando decisións e resolvendo problemas, tanto de forma conxunta como individual. |
| B15 | Capacidade para utilizar diversas fontes de información, seleccionar, analizar, sintetizar e extraer ideas importantes e xestionar a información. |
| B16 | Capacidade crítica e creativa na análise, planificación e realización de tarefas, como froito dun pensamento flexible e diverxente. |
| B18 | Compromiso ético para o exercicio das tarefas docentes. |
| B19 | Capacidade de adaptarse a novas situacións nunha sociedade cambiante e plural. |
| B21 | CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeneral, e se adoita encontrar a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo |
| B22 | CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo |
| B23 | CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética |
| B24 | CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado |
| B25 | CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía |
| C1 | Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
| C4 | Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
| C7 | Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| C8 | Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Resultados de aprendizaxe | Competencias do título | ||
| Recoñecer a complexidade na construcción do coñecemento histórico e social e a biodiversidade social e cultural. Adquirir habilidades para o manexo das distintas fontes de información orais, materiais, documentais, audiovisuais e informáticas. | A31 A33 |
B12 B13 B15 B23 B25 |
|
| Analizar o campo de coñecemento da Historia e das Ciencias Sociais e a súa fundamentación interdisciplinar. | A31 A33 A34 A35 A36 |
B1 B3 B21 |
C8 |
| Reflexionar sobre os valores que se transmiten desde as ciencias sociais e a súa importancia na formación do pensamento social e na aprendizaxe de actitudes e valores democráticos. | A14 A34 A35 |
B6 B18 B19 |
C4 C7 |
| Coñecer o curriculum das ciencias sociais na educación primaria. Analizar as metas educativas, a selección e organización dos contidos, as extratexias de ensino e aprendizaxe e os criterios e formas da avaliación. | A17 A32 |
B2 B12 B15 B16 B22 B24 |
|
| Transferir á práctica educativa o marco teórico co obxetivo de ser capaces de reflexionar sobre propostas didácticas innovadoras e desenvolver actitudes críticas e creativas fronte a experiencias didácticas presentadas na aula. | A17 A37 |
B1 B2 B16 |
|
| Adquirir competencias para transferir á práctica os coñecementos teóricos e deseñar propostas didácticas innovadoras que melloren as prácticas de ensino e aprendizaxe das ciencias sociais no contexto educativo da etapa 6 a 12 anos. | A5 A17 A33 A37 |
B2 B4 B5 B9 B12 B14 |
C1 |
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| Bloque 1: As Ciencias Sociais e as súas finalidades educativas. | - Concepto. - Campo de coñecemento e epistemoloxía. - Interdisciplinariedade. - Finalidades educativas (formación pensamento social, educación democrática, valores). - O currículum de Ciencias Sociais. |
| Bloque 2. Ensinar e aprender o tempo histórico. |
- Ensino e aprendizaxe da Historia e a temporalidade. - A construción do concepto de tempo. - O tempo histórico. |
| Bloque 3. Ensinar e aprender o espazo xeográfico. | - Ensinanza e aprendizaxe da Xeografía e o espazo xeográfico. - A construción das ideas espaciais. - O estudo e interpretación da paisaxe. |
| Bloque 4. As manifestacións artísticas e culturais e o seu significado social. |
-Patrimonio cultural e didáctica. -As manifestacións artísticas e o seu significado social. -Iniciación á recollida de información sobre o pasado a partir das fontes. - Temas de Prehistoria e Historia de Galicia. - Algúns feitos históricos relevantes dos séculos XIX e XX. - Patrimonio histórico e xeográfico de Galicia. - Elaboración de proxectos innovadores. |
| Bloque 5. Estratexias metodolóxicas e recursos didácticos nas Ciencias Sociais. |
- Conceptos e tipos. - As TIC nas Ciencias Sociais. - Cartografía. - Traballo con fontes históricas na aula. - Uso de testemuñas orais. - Planificación e desensolvemento de roteiros didácticos. - Museos e Ciencias Sociais. - Outros recursos. - Elaboración de proxectos innovadores. |
| Planificación | ||||
| Metodoloxías / probas | Competencias | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Sesión maxistral | A17 A31 A32 B21 B24 | 35 | 1 | 36 |
| Actividades iniciais | A5 A14 A33 A34 A35 A37 | 1 | 0 | 1 |
| Discusión dirixida | B1 B22 B23 C1 C4 | 10 | 25 | 35 |
| Análise de fontes documentais | A36 B15 B16 B18 B19 B25 C8 | 5 | 32 | 37 |
| Presentación oral | B4 B5 B6 B9 | 3 | 10 | 13 |
| Saídas de campo | B12 B13 B14 | 6 | 24 | 30 |
| Proba mixta | A31 A32 A33 A34 A37 B2 B3 B9 B13 C1 C7 | 2 | 70 | 72 |
| Atención personalizada | 1 | 0 | 1 | |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | ||||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Sesión maxistral | As explicacións teóricas referiranse ós contidos básicos que forman a estructura de cada tema. A partir dos esquemas iniciais e co apoio de documentación específica, iranse desenvolvendo a parte teórica dos contidos conceptuais da materia mediante metodoloxía explicativa. |
| Actividades iniciais | Antes de iniciar os temas do programa se desenvolverán actividades que permitan coñecer os saberes previos do alumnado respecto ás ciencias sociais, as competencias, intereses e motivacións que posúen para o logro dos obxectivos finais que queremos alcanzar nesta materia. |
| Discusión dirixida | Metodoloxía fundamental para poñer en común os contidos traballados na aula e fora dela. Guía os traballos previos e concreta as conclusións e as aportacións dos grupos de traballo. |
| Análise de fontes documentais | Proporcionarase unha listaxe de lecturas complementarias ás explicacións teóricas dos contidos científicos e didácticos, uns con carácter obrigatorio e outros voluntario. |
| Presentación oral | Os traballos de pequeno grupo serán obxecto de exposición na aula, xa que facilitan a adquisición das destrezas explicativas fundamentais para o desenvovemento da profesión de mestres/as. |
| Saídas de campo | Realizaranse saídas para o coñecemento do medio cultural e social en relación cos temas traballados na aula. De maneira opcional, o profesorado poderá realizar un Proxecto de Aprendizaxe-Servizo (ApS) no que á vez que se desenvolven aprendizaxes relacionados cos contidos da materia, ofrécese un servizo á comunidade, que dé resposta a algunha necesidade social identificada |
| Proba mixta | Realizaránse probas sobre contidos teóricos impartidos nas sesións expositivas e traballados nas interactivas. Teránse en conta aspectos tales como coñecemento dos conceptos fundamentais da materia, corrección e claridade na expresión, capacidade de relación, capacidade de traballo autónomo e en grupo. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | |||
| Metodoloxías | Competencias | Descrición | Cualificación |
| Presentación oral | B4 B5 B6 B9 | Presentaranse na aula proxectos, esquemas e resultados do traballo do alumnado sobre dos temas tratados na aula, nas saídas ao medio e en calquera das cuestións tratadas na materia. | 10 |
| Saídas de campo | B12 B13 B14 | O 30% correspóndese con itinerarios pedagóxicos (exame de contidos, preparación, realización in situ, presentación e memoria final) Puntuarase a asistencia, participación activa e traballo anterior e posterior ás Saídas ao Medio. |
30 |
| Proba mixta | A31 A32 A33 A34 A37 B2 B3 B9 B13 C1 C7 | Constará de dúas partes: Ao longo do curso poderán realizarse probas continuas sobre contidos teóricos impartidos nas sesións expositivas e traballados nas interactivas. Estas probas puntuan ata o 10%. Realizarase unha proba escrita na primeira oportunidade de avaliación (xuño) que versará tanto sobre aspectos teóricos, tratados na docencia expositiva, como sobre os prácticos das sesións interactivas. Esta proba puntuará ata o 50% ou 60% se se opta por non facer as probas continuas. |
60 |
| Observacións avaliación | |||
|
Na avaliación terase en conta a asistencia a clase nas sesións expositivas e a asistencia e a participación activa nas sesións de docencia interactiva. Valoraranse os coñecementos adquiridos, a comprensión e capacidade de Terán carácter de NON PRESENTADO aqueles/as alumno/as Para superar a materia os/as alumnos/as deberán superar cada unha das dúas partes: probas mixta e a suma das demáis partes, sendo necesario asistir ao 80% das clases. O alumnado a tempo parcial poderá optar entre facer a proba mixta, cun valor do 60%, e outra proba sobre as interactivas, cun valor do 40% (e superar ambas); ou unha proba escrita (60%) e un traballo tutelado (40%), previo acordo co profesorado (e aprobar ambas partes). |
|||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
Tribó , G (2015). Enseñar a pensar históricamente. Barcelona. Horsori
Hernández Cardona, X. (2002). Didáctica de las Ciencias Sociales, Geografía e Historia. Barcelona. Graó
Benejam, P., Pagés, J. et al. (1999). Los conceptos clave en la Didáctica de las CCSS. Barcelona.Graó
Trepat, C. (1995). Procedimientos en Historia. Un punto de vista didáctico.. Barcelona. Graó
Carretero, M. (2004). Aprender y pensar la historia.. Buenos Aires: Amorrortu
Cooper, H. (2002). Didáctica de la Historia en la enseñanza infantil y primaria. Madrid.MEC. Morata
Domínguez Garrido, C. coord. (2004). Didáctica de las Ciencias Sociales. Madrid. Pearson Prentice Hall
Liceras Ruiz, A., Romero Sánchez, G. (2016). Didáctica de las Ciencias Sociales Fundamentos, contextos y propuestas. Madrid: Ed. Pirámide
Tann, C.S. et al. (1990). Diseño y desarrollo de unidades didácticas en la escuela primaria.. Madrid: MEC_Ediciones Morata
Batllori, R. y Casas, M. (2000). El conflicto y la diferenciación. Conceptos clave en la enseñanza de las Ciencias Sociales. Lleida. Milenio
Trepat, C. y Comes, P. (1998). El tiempo y el espacio en la didáctica de las Ciencias Sociales. Ed. Graó
Pluckrose, H. (1993). Enseñanza y aprendizaje de la Historia. Madrid. Morata
Benejam, P., Pagés, J. et al. (1997). Enseñar y aprender Ciencias Sociales. Barcelona. ICE Horsori
Armas, X. (coord) (2002). Ensinar historia de Galicia. Santiago. ICE USC
Torres Santomé, J. et al. (2002). Ensinar historia de Galicia. Aspectos historiográficos e didácticos.. Santiago de Compostela: Universidade
Martínez Medina, R., García Morís, R., García Ruiz, C. R (Edits) (2017). Investigación en Didáctica de las Ciencias Sociales. Retos, preguntas y líneas de investigación. Córdoba: Universidad de Córdoba
Miralles Martínez, P. Molina Puche, S., Santisteban Fernández, A. (eds.) (2011). La evaluación en el proceso de enseñanza y aprendizaje de las ciencias sociales. Murcia: AUPDCS
López Facal, R. et al. (2000). La historia al servicio del poder. Barcelona. Crítica
García Ruiz, A.L., Jiménez López, J.A. (2007). La implementación de los principios científico-didácticos en el aprendizaje de la geografía y de la historia. Granada: Universidad
Benejam, P., et al. (2002). Las ciencias sociales: concepciones y procedimientos. Barcelona.Graó
Bardavio Novi, A., González Marcén, P. (2003). Objetos en el tiempo. Las fuentes materiales en la enseñanza de las ciencias sociales. Barcelona. ICE. Horsori
Liceras Ruiz, A. (2004). Observar e interpretar el paisaje. Estrategias didácticas. Granada. Grupo Editorial Universitario |
|
|
|
| Bibliografía complementaria |
Ember, C. otros (2004). Antropología. Perason Prentice Hall
Agüera, I. (2000). Diálogo con mi nieto. El papel de los “mayores” en la educación de los “pequeños”. Madrid. Narcea
Santacana i Mestre, Martin Piñol, C. (2010). Manual de museografía interactiva.. Gijón: Trea
Ceballos Rodríguez, J. (2002). Recopilación de juegos y canciones populares para Infantil y Primaria. Granada. Grupo Editorial Universitario
VVAA (1999). Un curriculum de Ciencias Sociales para el s. XXI: qué contenidos y para qué.. Asociación Universitaria del Profesorado de Ciencias Sociales. Sevilla. Díada
Barciela Garrido, P., & E. Rey Seara (2000). Xacementos arqueolóxicos de Galicia. Ed. Xerais. |
|
Bibliografía: lecturas de textos e traballos na aula (irase ampliando ao longo do curso) Barciela Garrido, P., & E. Rey Seara, 2000. Xacementos arqueolóxicos de Galicia. Ed. Xerais. Bas, B., 2009. Castro de Elviña. Guía de recursos didácticos. Museo Arqueolóxico e Histórico da Coruña-Concello da Coruña. Carballo Arceo, L.X. Os castros galegos. A Nosa Terra. Harris, M., 1994. Vacas, cerdos, guerras y brujas. Los enigmas de la cultura. Alianza Editorial. Maestre Alfonso, J., 1976. La investigación en Antropología Social (ejemplos y técnicas operativas). Akal Editor Malinowski, B., 1970. Una teoría científica de la cultura y otros ensayos. Edhasa. Mariño Ferro, X.R., 2000. Antropoloxía de Galicia. Vigo: Xerais. VVAA. Guía didáctica del Museo del Pavillón de Galicia .Mapa topografico en relevo de Galicia. Escala 1/50.000. Equipo Rio Barxa: Magdalena Vidal.José Torres y Mayer. Museo:"Galicia, presencias y esencias de una Cultura" donde se trata de mostrar, con imágenes y objetos, la cultura, las costumbres, las tradiciones y la Historia de Galicia, incidiendo de manera muy especial en el Camino de Santiago. VVAA. 1991-2008. Galicia. Proxecto Hércules Editorial. Dirixido por Francisco Rodríguez Iglesias. A Coruña: Hércules de edicións. REVISTAS CUADERNOS DE PEDAGOGÍA ÍBER. DIDÁCTICA DE LAS CIENCIAS SOCIALES, GEOGRAFÍA E HISTORIA. CONCIENCIA SOCIAL. DIDÁCTICA DE LAS CIENCIAS EXPERIMENTALES Y SOCIALES ENSEÑANZA DE LAS CIENCIAS SOCIALES. REVISTA DE INVESTIGACIÓN. PÁXINAS WEB www.museodopobo.es/deac-visitas.php http://pntic.mec.es/recursos/primaria/conocimiento |
| Recomendacións | |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |
|
Dada a relevancia do traballo interactivo, sempre en relación coa teoría impartida nas sesións maxistrais, é fundamental a asistencia e participación activa tanto nas sesións maxistrais como nas sesións interactivas, así como en todas as actividades desenvoltas no contexto da materia. |