Identifying Data 2018/19
Subject (*) Theory of Education Code 652G03001
Study programme
Grao en Educación Social
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 1st four-month period
First Basic training 6
Language
Spanish
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Pedagoxía e Didáctica
Coordinador
Rouco Ferreiro, Javier Francisco
E-mail
javier.rouco@udc.es
Lecturers
Malheiro Gutiérrez, José Manuel
Rouco Ferreiro, Javier Francisco
E-mail
jose.malheirog@udc.es
javier.rouco@udc.es
Web
General description A materia presenta un percorrido polas principais correntes pedagóxicas contemporáneas, desde unha perspectiva teórica, antropolóxica, política e social, para comprender as chaves da acción educativa. O obxectivo é coñecer e reflexionar sobre os contextos que interveñen e posibilitan (ou non) a educación. O enfoque da materia é práctico-reflexivo, no que se teñen que aplicar os coñecementos teóricos na análise da realidade, identificando as características máis salientables de cada proposta teórica en prácticas socioeducativas reais.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 Coñecer os campos da educación social e recoñecer novos ámbitos emerxentes.
A2 Comprender os supostos e fundamentos históricos, pedagóxicos, psicolóxicos e sociolóxicos da acción socioeducativa e os seus ámbitos de actuación, valorando as súas implicacións.
A3 Analizar as políticas de benestar social e a lexislación que sustentan os procesos de acción socioeducativa.
A4 Distinguir os estadios evolutivos das persoas, e interpretar as súas implicacións educativas.
A5 Identificar e analizar os factores contextuais que afectan os procesos de intervención socioeducativa.
A7 Aplicar metodoloxías educativas e dinamizadoras da acción socioeducativa.
A9 Deseñar e desenvolver proxectos, programas e servizos nos diferentes campos de intervención profesional promovendo a participación e o desenvolvemento comunitario.
A11 Observar, analizar, interpretar procesos de mediación social, cultural e educativa.
A13 Deseñar e levar a cabo proxectos de investigación elementais aplicables aos diferentes campos de intervención.
A16 Comprender a traxectoria da Educación Social e a configuración do seu campo e identidade profesional.
B2 Redactar e presentar informes técnicos, memorias, regulamentos ou calquera outro documento básico que contribúa a regular a acción socioeducativa.
B3 Xerar a cultura profesional colaborativa, fomentando o traballo en rede e integrándose en grupos interdisciplinares con iniciativa e responsabilidade.
B4 Deseñar e impulsar espazos socioeducativos en contextos de diversidade atendendo á igualdade de xénero, á equidade e respecto aos dereitos humanos, favorecendo o empoderamento das persoas e colectivos ubicados en situacións de desvantaxe social.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Saber analizar e intrepretar a influencia das distintas correntes pedagóxicas nas prácticas socioeducativas presentadas a través de documentos, películas e material audiovisual A2
A3
A5
A11
A16
B2
B3
C1
C6
Saber recoller información sobre unha práctica socioeducativa real, seleccionar e sintetizar os aspectos máis relevantes da mesma e analizala de forma crítica, a través da influenza das distintas correntes pedagóxicas estudadas na materia. Expoñer con rigor e claridade os resultados da análise A1
A2
A3
A4
A5
A11
B2
B3
C1
C6
Aprender a traballar en equipo, a facer o seguimento do traballo e a avaliación/autoavaliación do mesmo. Aprender a facer un diario e actas das reunións. A7
A13
B2
B3
C1
Ser capaz de introducir a perspectiva da cidadanía global na planificación, no deseño de propostas educativas e na avaliación A1
A9
A11
A16
B2
B3
B4
C1
C4

Contents
Topic Sub-topic
1. Concepto de Teoría da educación

1.1. Concepcións actuais da educación: a educación como ámbito, como sistema e como proceso
1.2. Teoría e práctica da educación: suxeitos, axentes e organizacións educativas
1.3. Culturas educativas e culturas escolares
2. O movemento da Pedagoxía liberal e a Escola Nova

2.1. Antecedentes e precursores
2.2. Teorías, métodos e aportacións
2.3. Algúns representantes: Rousseau, Tolstoi,Montessori, Decroly, Freinet e Dewey

3. A Pedagoxía libertaria e o movemento antiautoritario

3.1. A libertade como principio e fin
3.2. Algúns representantes: Ferrer Guardia e Neill

4. A Pedagoxía socialista-marxista e pedagoxía institucional

4.1. Escola, traballo e reproducción socioeconómica
4.2. Algúns autores: Marx, Engels, Makarenko e Gramsci

5. A Pedagoxía liberadora e a desescolarización

5.1. A educación como concienciación e como instrumento de liberación
5.2. Algúns autores: Freire, Illich e Milani

6. Da escola comprensiva ao neoliberalismo educativo

6.1. A ensinanza comprensiva
6.2. Neoliberalismo e educación
6.3. A escola de Frankfurt e a Pedagoxía crítica
6.4. Algúns autores: Apple, McLaren e Giroux


7. Educación, globalización e cidadanía global

7.1. Educación no século XXI
7.2 Desenvolvemento humano sostible: retos educativos
7.3 Educación para unha cidadanía global

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Collaborative learning A1 A2 A3 A4 A5 A16 B2 B3 B4 C1 C6 5 20 25
Document analysis A1 A2 A3 A16 B2 B3 C1 C6 5 15 20
Directed discussion A2 A3 A5 A7 A16 B3 C1 C6 10 10 20
Workbook A1 A2 A3 A16 C1 C6 5 10 15
Oral presentation A3 A4 A5 A16 B2 B3 C1 C6 10 0 10
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A5 A11 A16 B2 C4 20 0 20
Supervised projects A1 A2 A3 A4 A5 A9 A11 A13 A16 B2 B3 C1 C6 5 15 20
 
Personalized attention 20 0 20
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Collaborative learning O traballo en grupo e o diálogo serán centrais no proceso de aprendizaxe.
Document analysis O alumnado debe manexar e analizar fontes documentais primarias e secundarias no desenvolvemento das tarefas propias da materia.
Directed discussion Participación nas propostas de análise de películas e vídeos sobre prácticas educativas, relacionando os contidos coa materia.
Defensa en grupo dun dos libros obligatorios.
Workbook Lectura dos documentos que complementan as exposicións de aula e dun dos tres libros propostos como obligatorios. As lecturas, ademais, teñen que quedar reflectidas nos traballos de grupo.
Oral presentation Dunha autora ou autor dalgún dos movementos estudados na aula.
Das ideas máis interesantes que se abordan no libro de carácter obligatorio.
Guest lecture / keynote speech Exposición dos contidos da materia utilizando distintos recursos e plataformas de aprendizaxe
Supervised projects Traballo final en pequeno grupo que está coordinado cos contidos a tratar na materia de Deseño e recensión/defensa dun libros escollido entre os propostos.

Personalized attention
Methodologies
Collaborative learning
Directed discussion
Supervised projects
Description
Para a realización dos traballos propostos realizarase un seguimento tanto nas sesións de aula como nas titorías.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Collaborative learning A1 A2 A3 A4 A5 A16 B2 B3 B4 C1 C6 Actitude de colaboración e asunción de responsabilidades no traballo.

10
Document analysis A1 A2 A3 A16 B2 B3 C1 C6 Será central para poder ir achegándose aos contidos da materia e para poder ir plantexando dúbidas durante as sesións de clase. Asimemo, reflectirase nos traballo do cuadrimestre. 20
Workbook A1 A2 A3 A16 C1 C6 Dos libros obligatorios e dos documentos. O aproveitamento das lecturas avaliarase mediante a oportuna aplicación das mesmas no desenvolvemento da materia e os traballos indicados.
10
Oral presentation A3 A4 A5 A16 B2 B3 C1 C6 Do libro elixido entre os 3 obligatorios para debatir na aula (individual) e do traballo grupal.
Terase en conta a claridade na exposición, a profundidade dos contidos e o manexo do tempo de exposición.

10
Supervised projects A1 A2 A3 A4 A5 A9 A11 A13 A16 B2 B3 C1 C6 Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe. Basease en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.

Os traballos non poden conter plaxios. Unha vez detectados o traballo será invalidado.
30
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A5 A11 A16 B2 C4 Asistencia e participación nas propostas de aula 20
 
Assessment comments

As persoas que asisten asiduamente (80-100% de asistencia) serán avaliadas polos:

1. Traballos realizados nas sesións de aula así como os propostos para realizar de forma individual ou en grupo
2. Exposición dos traballos de grupo e participación nos debates
3. Traballo final de grupo
4. Defensa oral dun dos libros obrigatorios e entrega das 3 ideas principais (desenvolvidas e argumentadas) dos outros 2 libros obligatorios expostos polos compañeiros

As personas que non asistan de forma continuada a clase (menos do 80% de asistencia) deben solicitar con antelación no Decanato para superar a materia a través dos seguintes traballos: 

1. Recensións de 2 dos 3 libros indicados. O traballo de recensión debe contar cunha breve referencia ás autor/as, a síntese das ideas principales de cada capítulo, a conclusión no que se relación os obxectivos do libro coas aportacións finais, e un comentario-crítico (persoal) do texto leído.
2. Analizar a influencia das distintas corrientes educativas traballadas na aula na película "Hoy empieza todo" (que pode visionar na biblioteca da Facultade) 
3. Xustificar as influencias teóricas no traballo tutelado de investigación en grupo.
4. Examen final con material

Sources of information
Basic GARCÍA ARETIO, Lorenzo, MartaRUIZ CORBELLA e Miriam GARCÍA BLANCO (2009). Claves para la educación. Actores, agentes y escenarios en la sociedad actual.. Madrid: Narcea
GARCÍA ARETIO, Lorenzo, Marta RUIZ CORBELLA e Mirian GARCÍA BLANCO (2009). Claves para la educación. Actores, agentes y escenarios en la sociedad actual. . Madrid: Narcea.
MARI YTARTE, Rosa María (2006). Diversidad, identidades y ciudadanías: la educación social como cultura ciudadana. Valencia: Nau Llibres
TORRES, Juan Carlos (2004). Educación, poder y biografía: Diálogos con educadores críticos.. Madrid, Siglo XXI.
TRILLA, Jaume (Coord.) (). El legado pedagógico del siglo XX para la escuela del siglo XXI. Barcelona: Graó
TIANA, Alejandro, Florentino SANZ, Miryam CARREÑO e outros (2015). Génesis y situación de la Educación Social en Europa. Madrid: UNED
COLOM, Antoni J. (2002). La (de)construcción del conocimiento pedagógico: nuevas perspectivas en teorias de la educación. Madrid: Paidós
DELORS, Jean (1998). La educación en el siglo XXI. Cuestiones y perspectivas. PArís: UNESCO
LIRIO CASTRO, Juan (2005). La metodología en Educación Social: recorrido por diferentes ámbitos profesionales. Madrid: DYkinson
GIROUX, Henry A. (2004). Pedagogía y política de la esperanza: teoría, cultura y enseñanza. . Madrid: Amorrortu
APPLE, Michael (1996). Política cultural y educación. Madrid, Morata.
GARCÍA LÓPEZ, Rafaela, Vicent GOZÁLVEZ PÉREZ, Victoria VÁZQUEZ VERDERA e Juan ESCÁMEZ SÁNCHEZ (2011). Repensando la educación: cuestiones y debates para el siglo XXI (Observatorio Pedagógico). Valencia: Brief ediciones
MUÑOZ RODRÍGUEZ, Jose? Manuel (2011). Temas relevantes en teoriía de la educación. Salamanca: Universidad de Salamanca
NAVAL DURÁN, Concepción (2008). Teoría de la Educación. Un análisis epistemológico. Pamplona: EUNESA

Complementary McLAREN, Peter (2002). Formato único Rústica sin solapas Cómpralo 25.00 € Pedagogía crítica y cultura depredadora. Madrid: Paidós
NARANJO, Claudio (2004). Cambiar la educación para cambiar el mundo. La llave
MARTINEZ BONAFE (Coord.) (2003). Ciudadanía, poder y educación. Barcelona, Graó.
VALLES HERRERO, Josep e María SENRA VARELA (2010). Compedio conceptual de Educación Social. Madrid: Pirámide
GARCÍA MOLINA, José (2009). Dar la palabra: deseo, don y ética en Educación Social. Madrid: Gedisa
CARIDE, José A., Rita GRADAILLE e Mª Belén CABALLO (2015). De la pedagogía social como educación a la educación social como pedagogía. Perfiles educativos vol.37 no.148 México abr./jun.
MONTANÉ LÓPEZ, Alejandra (Coord) (2014). Derechos humanos y educación social. Madrid: Germania
QUINTANA CABANAS, José María (1994). Educación Social: antología d etetxtos clásicos. Madrid: Narcea
MARTINEZ RODRIGUEZ, Francisco (2013). educación, neoliberalismo y justicia social. Madrid: Pirámide
BASTIDA, Anna (1996). Educar en y para los derechos humanos: dinámicas y actividades. adrid: Los libros de la Catarata
MARTÍNEZ GARCÍA, José Saturnino (2013). Estructura social y desiguadad en España. Madrid: La catarata
LÓPEZ MARTÍN, Ramón (2014). Fundamentos políticos de la Educación Social. Madrid: Síntesis
DELGADO, Francisco (2006). Hacia la escuela laica,. Madrid, Laberinto.
POPKEWITZ, Thomas (2003). Historia cultural y educación: ensayos críticos sobre conocimiento y escolarización. . Pomares-Corredor
De Vita, Antonio (2012). La creación social. Relaciones y contextos para educar. Barcelona: Laertes
TRILLA, Jauma (1993). La educación fuera de la escuela, . Barcelona: Arial
CARIDE, José Antonio (2015). La educación social ante los Objetivos del Milenio y sus procesos de desarrollo. Revista de Educación Social, nº 61, pp 11-23
DOMÍNGUEZ FERNÁNDEZ, Guillermo (2016). La educación social: una profesión de compromiso en contínua reflexión y construcción. ExLibric
WHITTY, G., S. POWER e D. HALPIN (1999). La escuela, el Estado y el Mercado. Delagción de poderes y elección en educación.. Madrid: Morata.
ESTEVE ZARAGAZA, José Manuel (2003). La tercera revolución educativa. Barcelona: Paidós
GARCÍA MOLINA, José e Juan SAEZ CARRERAS (2006). Pedagogía Social: pensar la Educación Social como profesión. Madrid: Alianza editorial
Gerald SMALE, Graham TUSON y Daphne STATHAM (2003). Problemas sociales y trabajo social. Madrid: morata
FRYD SCHAPIRA, Paola (2010). Responsabilidad, pensamiento y acción: ejercer educación social en una sociedad fragmentada. Madrid: Gedisa
PLANELLA RIBERA, Jordi (2009). Ser Educador: entre Pedagogía y Nomadismo. Barcelona: UOC.
VIÑAO, Antonio (2002). Sistemas educativos, culturas escolares y reformas. . Madrid: Morata.
MAYORDOMO, Alejandro (1995). Socialización, Educación Social, Clases populares, Estudios históricos. Valencia: Universitat de Valencia
FONCILLAS, Mercedes e Cristina LAORDEN (2013). Tertulias Dialógicas en Educación Social: Transformando el Aprendizaje . RISE – International Journal of Sociology of Education Vo l. 3 No. 3 October 2013 pp. 244-268
CARR, W. (2002). Una teoría para la educación. Madrid, Morata.


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously
Design and Development of the Socio-Educational Action/652G03002

Subjects that continue the syllabus

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.