| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A1 |
Coñecer os campos da educación social e recoñecer novos ámbitos emerxentes. |
| A5 |
Identificar e analizar os factores contextuais que afectan os procesos de intervención socioeducativa. |
| A6 |
Seleccionar diferentes métodos e técnicas para a planificación e avaliación de programas e servizos. |
| A7 |
Aplicar metodoloxías educativas e dinamizadoras da acción socioeducativa. |
| A9 |
Deseñar e desenvolver proxectos, programas e servizos nos diferentes campos de intervención profesional promovendo a participación e o desenvolvemento comunitario. |
| A11 |
Observar, analizar, interpretar procesos de mediación social, cultural e educativa. |
| A15 |
Elaborar e xestionar medios e recursos para a intervención socioeducativa. |
| A19 |
Asesorar e supervisar programas, planos, proxectos e centros socioeducativos. |
| A20 |
Desenvolver unha disposición favorable ao traballo en contornos multiculturais e plurilingüísticos. |
| A21 |
Deseñar e implementar procesos de avaliación de programas e estratexias de intervención socioeducativa en diversos contextos. |
| B1 |
Elaborar, analizar, sintetizar, valorar e transmitir criticamente a información. |
| B3 |
Xerar a cultura profesional colaborativa, fomentando o traballo en rede e integrándose en grupos interdisciplinares con iniciativa e responsabilidade. |
| B4 |
Deseñar e impulsar espazos socioeducativos en contextos de diversidade atendendo á igualdade de xénero, á equidade e respecto aos dereitos humanos, favorecendo o empoderamento das persoas e colectivos ubicados en situacións de desvantaxe social. |
| B6 |
Adquirir e dominar habilidades comunicativas que permitan transmitir información, ideas e propostas a diversas audiencias. |
| C1 |
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
| C3 |
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
| C5 |
Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras. |
| C6 |
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
| C7 |
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Coñecer a terminoloxía específica da pedagoxía do lecer o do tempo libre |
A1
A5
A6
A9
|
B1
B4
|
|
| Analizar os tempos sociais e as posibilidades educativas e de promoción da calidade de vida do tempo libre |
A5
A11
|
|
C6
C7
|
| Coñecer as claves teóricas e metodolóxicas da pedagoxía do ocio |
A6
A7
A9
A15
A19
A21
|
|
|
| Elaborar e xestionar medios e recursos para intervención no tempo libre |
A15
A19
A21
|
B3
B6
|
C6
|
| Adquirir e dominar habilidades comunicativas que permitan presentar, defender e desenvolver proxectos cara o tempo libre |
A7
A11
A20
|
B6
|
C1
C3
C5
C7
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| 1. Lecer e tempo libre na sociedade contemporánea e as súas potencialidades educativas. |
1.1. Os tempos sociais.
1.2. Lecer e tempo libre.
1.3. Pedagoxía do lecer. |
| 2. A acción-intervención educativa no tempo libre. |
2.1. Espazos, ámbitos e contextos da acción-intervención no tempo libre.
2.2. Estratexias de dinamización do tempo libre. |
| 3. A animación teatral como ferramenta de intervención no tempo libre en múltiples contextos. |
3.1 Xenealoxía da animación teatral.
3.2 A súa práctica. |
| 4. Unha programación: elaboración e deseño |
4.1 Pasos e factores a ter presentes na elaboración dunha programación. |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Sesión maxistral |
A1 A5 A7 A9 A21 |
15 |
10 |
25 |
| Aprendizaxe colaborativa |
A20 |
9 |
0 |
9 |
| Estudo de casos |
B1 B3 B4 |
4 |
29 |
33 |
| Discusión dirixida |
B6 |
3 |
5 |
8 |
| Lecturas |
C5 C6 C7 |
0 |
30 |
30 |
| Aprendizaxe servizo |
A1 A5 A6 A7 A9 A15 A19 A20 A21 B1 B3 B6 C5 |
7 |
25 |
32 |
| Simulación |
A6 A11 A15 A19 C1 C3 |
2 |
8 |
10 |
| |
| Atención personalizada |
|
3 |
0 |
3 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Sesión maxistral |
Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas ao alumnado, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A exposición maxistral é moi reducida, sendo que esta se complementa con actividades de aprendizaxe cooperativa, de construción de coñecemento a partir de lecturas previas, buscando que o alumnado se sitúe fronte aos contidos abordados e constrúa saber.
|
| Aprendizaxe colaborativa |
Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
As propias ferramentas empregadas preséntanse como estratexias de traballo na dinamización da participación social e comunitaria no ámbito do tempo libre, polo que se coida a reflexividade sobre a propia técnica de aprendizaxe.
|
| Estudo de casos |
Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto. O alumnado sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión. |
| Discusión dirixida |
A partir de lecturas previas, e empregando estratexias de debate en pequeno grupo, o alumnado debaterá sobre temas que suscitan o seu interese e que os confronta coa realidade social e profesional (a vivencia dos tempos, a experiencia do lecer, etc.) |
| Lecturas |
Conxunto de textos e documentación escrita que permiten afondar nos contidos traballados. En ocasións as lecturas deberán realizarse de forma previa, para permitir o traballo activo do alumnado na sesión de clase. |
| Aprendizaxe servizo |
Contando coa colaboración dunha entidade social (non necesariamente específica para o tempo libre pero que traballe o lecer), o alumnado terá que desenvolver unha actividade de tempo libre. Para iso, debe ter en conta os factores que afectan á experiencia de lecer do colectivo (previamente abordada) así como os factores institucionais, enmarcando a súa acción dentro dos proxectos desenvoltos pola entidade. |
| Simulación |
Baséase na solicitude de elaboración dunha programación de tempo libre propondo situacións similares ás que se producen nun contexto real, coa finalidade de utilizalas como experiencias de aprendizaxe ou como procedemento para a avaliación. |
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Aprendizaxe colaborativa |
| Aprendizaxe servizo |
|
| Descrición |
A atención personalizada, ben en sesións de aula, ou en titorías en pequeno grupo ou individuais, relaciónase coa necesidade dun seguimento do traballo do alumnado, especialmente nas metodoloxías de aprendizaxe colaborativa e aprendizaxe servizo.
A realización dunha titoría a inicio de curso será, para as persoas non asistentes, de obrigado cumprimiento, en consenso co/a profesor/a. En dita sesión, o profesor explicará ao alumnado as tarefas a desenvolver individualmente: lecturas con recensión e traballos individuais.
Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria. Agradécese que calquera necesidade e proposta de mellora sexa comunicada.
|
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Sesión maxistral |
A1 A5 A7 A9 A21 |
Valórase a presenza e implicación no desenvolvemento das clases, tanto prácticas (dinámicas de xogos, habilidades comunicativas, obradoiro de animación teatral...) como teóricas así como nos encontros con experiencias e profesionais do sector |
10 |
| Aprendizaxe colaborativa |
A20 |
Actividades de aprendizaxe colaborativa que acompañan os contidos da materia, desenvoltas tanto nas sesións de clase como no traballo autónomo do alumnado e que, normalmente, implican lecturas previas. |
20 |
| Estudo de casos |
B1 B3 B4 |
Valorarase as achegas razoadas do alumno/a. A súa capacidade de ligar os coñecementos desta e doutras materias, a madurez nas reflexións, a referencia a lecturas e a propia bagaxe experiencial do alumno/a. |
35 |
| Aprendizaxe servizo |
A1 A5 A6 A7 A9 A15 A19 A20 A21 B1 B3 B6 C5 |
Implica a elaboración e, de ser o caso, posta en marcha dun programa de lecer, vinculado ao traballo desenvolto por unha entidade social. É de carácter grupal.
Valórase a programación desenvolta e a dinamización realizada. |
35 |
| |
|
Observacións avaliación |
As persoas que non acadan un mínimo do 80% das sesións presenciais
ou que dispoñan de dispensa académica por motivos xustificados, de querer
superar a materia deberán comunicarllo ao docente no primeiro mes de clase e: Realizar un traballo que comprende: estudo de caso (30%), recensión a partir das lecturas (30%); elaboración dunha
programación (40%). A realización dunha titoría a inicio de curso será, para
estas persoas, de obrigado cumprimento en consenso co/a profesor/a, insisto.
Na
realización de traballos, o plaxio e a utilización de material non orixinal,
incluído aquel obtido a través da internet, sen indicación expresa da súa
procedencia e, se é ou caso, ou permiso do seu autor/a, poderá ser considerada
causa de cualificación de suspenso na actividade. Todo iso sen prexuízo das
responsabilidades disciplinarias ás que puidese haber lugar tras o
correspondente procedemento
|
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
|
Caballo, B. (2009). Os desafíos socioprofesionais
do traballo en ocio e tempo libre, en Otelo, C. (coord.). La pedagogía del ocio: nuevos
desafíos, pp. 26-31. Lugo: Editorial AXAC.
Caballo, B. e Fraguela, R. (coords.) (2005): A acción municipal no tempo
libre. Deputación da Coruña: A Coruña. Colección Cadernos
Temáticos interea.
Caride, J.A. (2004). Lo que el tiempo educa: el
ocio como construcción pedagógica y social. Arbor Ciencia, Pensamiento
y Cultura. Vol. 188 - 754 marzo-abril (2012) 301-313 ISSN: 0210-1963. doi:
10.3989/arbor.2012.754n2004
Cuenca, M. (2004): Pedagogía del Ocio: modelos y propuestas. Bilbao: Universidad de Deusto.
Dumazedier, J. (1968). Hacia una
civilización del ocio. Barcelona:
Estela.
Puig, J.M. e Trilla, J. (1987). Pedagogía del ocio. Barcelona:
Laertes.
San Salvador, R. (2000): Políticas del ocio: cultura, turismo, deporte y recreación. Instituto de
Estudios del Ocio: Bilbao.
Ucar, X. (1992): El teatro en la animación sociocultural. Técnicas de intervención. Diagrama:
Barcelona. Ventosa, V. (1996): La expresión dramática como medio de animación
en educación social. Fundamentos, técnicas y recursos. Amaru: Salamanca
Rivasés, M. (2017). Ludopedagogía. Jugar para conocer, conocer para transformar. Madrid: Fundación
InteRed
Tonucci, F. (1997). La ciudad de los niños. Barcelona: Editorial Graó.
Trilla, J. (2010). Tres pedagogías del ocio y una más. Educación Social, 11, 57-71. Rosa
Marí Ytarte, Pablo A. Cantero Garlito, Eduardo S. Vila Moreno (2017).
Ocio, bienestar y calidad de vida en terapia ocupacional. Madrid : Síntesis. Aurora Madariaga Ortuzar y Ana Ponce de León Elizondo (editoras) (2018). Ocio y participación social en entornos comunitarios. Logroño : Universidad de la Rioja, Servicio de Publicaciones Fernando
Bayón, Carmen Palmero (coords.) (2018). Sociedad del ocio y políticas
de la cultura : una mirada interdisciplinar desde las Ciencias Humanas. Burgos : Universidad de Burgos. WRLA (1993). Carta internacional para la
educación del ocio. Accesible en: https://docplayer.es/13555913-Carta-internacional-para-la-educacion-del-ocio.html |
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
Bantulá, J. (2001). Juegos motrices cooperativos.
Paidotribo: Barcelona.
Barba, M., Morán, M. C. e Cruz, L. (2017). Animación
sociocultural en prisión. Experiencia en el centro penitenciario de Monterroso. Madrid:
Popular.
Baroja, V. e Sebastiani, E. (2000): Unidades didácticas
para secundaria IV. Jugar, jugar, jugar. INDE: Barcelona.
Bauman, Z. (2010). Tiempos líquidos. Vivir
en una época de incertidumbre. Barcelona, Tusquets.
Bóscolo, Luigi y Bertrando, Paolo. (1996) Los tiempos del
tiempo, Barcelona, Paidós.
Cañas, J. (1994). Didáctica de la expresión dramática.
Oactaedro: Barcelona.
Carbajo, M.C. (2010). Mitos y estereotipos sobre la
vejez. Propuesta de una concepción realista y tolerante, en ENSAYOS,
Revista de la Facultad de Educación de Albacete, Nº 24, 2010. (Enlace
web: http://www.uclm.es/ab/educacion/ensayos)
Caride, J. A. e Trillo, F. (coords) (2011). Dicionario
galego de pedagoxía. Galaxia: Vigo.
Caride, J. A. e Vieites, M. (coords) (2006). De la
educación social a la animación teatral. Trea: Gijón.
Castro, M. e outros (2007). La escuela en la comunidad. La
comunidad en la escuela. Grao: Barcelona.
Castro, M. e outros (2008). Educación Social e Escola. Nova Escola
Galega. Santiago.
Chacón, F. e Vecino, M. (2006). Cómo trabajar con adolescentes en
el tiempo libre. Zaragoza: Certeza.
Cuenca, M. (2011). El ocio como ámbito de la educación
social. Revista de Educación Social, 47, 25-40.
Cuenca, M. E Aguilar, E. (2009). El tiempo del ocio:
transformaciones y riesgos en la sociedad apresurada. Universidad de
Deusto: Bilbao. Accesible en: http://www.deusto-publicaciones.es/deusto/pdfs/ocio/ocio36.pdf
Del Pino, J. A.; Dauso, A. e Martínez, R. (2001). Prácticas
de ocio, cambio cultural y nuevas teconologías en la juventud española de fin
de siglo. Madrid: CCS.
Devos, F. (2006). Jóvenes pero alcanzables. Fundación
Autor: Madrid.
Devos, F. e outros (2009). Infancia, juventud y
comunicación. Fundación Autor: Madrid.
Díaz, M. E Ost, N. (2012). Jugar y actuar. Nuestras armas
para la paz. Madrid: Fundación InteRed.
Durán, J.F. (2014).
Tiempos líquidos. Configuraciones de la temporalidad actual en la obra de
Zygmunt Bauman, Aposta. Revista de Ciencias Sociales, 60, 1-25
Durán, J.F. (2014). Tiempos líquidos. Configuraciones
de la temporalidad actual en la obra de Zygmunt Bauman, Aposta. Revista
de Ciencias Sociales, 60, 1-25
Eines, J. e Mantovani, A. (1997). Didáctica de la
dramatización. Gedisa: Barcelona.
Fraguela, R.; Lera, A. e Varela, L. (2002). Contribución al
desarrollo grupal a través de actividades motrices. Revista
galego-portuguesa de psicoloxía e educación, vol. 8, p.9-26
Froufe, S. (1998). Técnicas de grupo en animación
comunitaria. Amarú: Salamanca.
Heidegger, Martin (2003). El concepto de tiempo, Madrid,
Trotta.
Honoré, Carl (2006). Elogio de la lentitud, Barcelona,
RBA.
Hoyuelos, Alfredo. Vivir los tiempos emocionados de la infancia,
en Cabanellas, I.; Eslava, J. J.; Polonio, R., Ritmos infantiles.
Tejidos de un paisaje interior, Barcelona, Rosa Sensat-Octaedro (en
prensa).
Lafargue, P. (2011). El derecho a la pereza.
Madrid: Maia Editores.
Motos, T. (1983). Iniciación a la expresión corporal.
Humanitas: Barcelona.
Motos, T. (1987). Prácticas de Dramatización.
Humanitas: Barcelona.
Novo, M. (2010). Despacio, despacio. 20
razones para ir más lentos por la vida. Barcelona: Ediciones Obelisco.
Palacios, J. (1999). Jugar es un derecho. Fundamentos
pedagógicos del juego. Xaniño: A Coruña
Pantoja, L. (1998) (coord). Nuevos espacios de la educación
social. ICE: Bilbao.
Ripoll, O. (2006). El juego como herramienta educativa, Revista
de Educación Social, 33, 11-26.
Setién, M. e López, A. (edit) (2003): Mujeres y ocio.
Nuevas redes de espacios y tiempos. Instituto de Estudios del Ocio: Bilbao.
Tejerina, I. (1994): Dramatización y teatro infantil.
Siglo XXI: Madrid.
Valle, J. (2017): La razón también tiene sentimientos.
Culbuks: Sevilla.
Yubero, S.; Caride, J. A.; Pose, H. e Larrañaga, E. (2016). Educación
social y alfabetización lectora. Síntesis: Madrid.
Vial, J. (1988): Juego
y educación: las ludotecas. Akal: Madrid.
Revista de Educación Social (2006). Monográfico
"El Juego,
herramienta educativa",
mayo-agosto.
O profesorado, ao longo do cuadrimestre, irá presentando outras
fontes bibliográficas e de boas prácticas que sexa novidade editora ou que
respondan a algún caso expecífico do ámbito que nos ocupa: un proxecto
municipal ou doutro axente socioeducativo, un video, noticia de prensa, etc. |
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Animación e xestión sociocultural/652G03017 |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
| Materias que continúan o temario |
| Acción socioeducativa con minorías e colectivos vulnerables/652G03022 | | Administración local e acción cultural e educativa/652G03040 |
|
| Observacións |
- Non se
admitirán traballos dos que o/a profesora non teña constancia da súa
realización.
- As datas de
entrega dos traballos son propostas con antelación suficiente, polo que,
logo de seren consensuadas no grupo-clase, e agás casos moi excepcionais
coa debida xustificación, estas son inamovibles.
- Seguiranse
en cada caso as indicacións dadas na aula para a realización dos traballos
e actividades de avaliación.
- Os
traballos presentaranse en formato dixital e sempre axeitadamente
identificados (nome da alumna/o, curso, grupo, equipo, materia e nome da
docente). Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de
impactos negativos sobre o medio natural. Igualmente, débese ter en conta
a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da
sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais.
- En consonancia
coa integración dunha perspectiva feminista nesta materia, traballarase
para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase
na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.
Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e
proporanse accións e medidas para corrixilas.
- Facilitarase
a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais,
psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso
axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria. Agradécese que
calquera necesidade e proposta de mellora sexa comunicada.
- O
calendario de titorías está exposto na web da Facultade e no taboleiro da
porta do despacho.
Recoméndase a mellor das implicacións entre compañeiros/as de clase e docente. As dinámicas, as actividades dentro e fóra da aula, as conversas e debates serán mellores, de maior valor pedagoxico. Sen dúbida. Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...) -Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. |
|