Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Fundamentos de avaliación e diagnóstico Código 652G04010
Titulación
Grao en Logopedia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía
Coordinación
Duran Bouza, Montserrat
 Correo electrónico
montserrat.duran.bouza@udc.es
Profesorado
Duran Bouza, Montserrat
 Correo electrónico
montserrat.duran.bouza@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia pretende que o estudantado coñeza o proceso de avaliación e diagnóstico, así como identificar e decidir sobre os criterios que deben guiar este proceso. Posto que na avaliación da linguaxe a abordaxe é multidisciplinar; deberán coñecer os instrumentos e técnicas a empregar, pero tamén dispor de información básica acerca de as empregadas por outros profesionais. Para que os alumnos familiarícense con algúns destes procedementos as clases teóricas complementaranse cunha serie de clases prácticas.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos

Non se realizarán cambios
2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
- Sesión maxistral
- Actividades iniciais
- Obradoiro (Con atención personalizada)(Computa na avaliación)
– Traballo tutelado (con Atención personalizada) (computa na avaliación)
- Estudo de casos (con atención personalizada) (Computa na avaliación)
– Atención personalizada

*Metodoloxías docentes que se modifican

- Proba obxectiva (non se realizará, xa que a avaliacións deste coñecementos se incorpora a
metodoloxía dos “Traballos tutelados”, Obradoiro e dos estudos de caso)

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado

– Correo electrónico: Diariamente. De uso pra facer consultas, solicitar encontros virtuais para
resolver dúbidas e facer o seguimento dos traballos tutelados.
– Moodle: Diariamente. Segundo a necesidade do alumando. Dispoñen de “foros temáticos
asociados aos módulos” da materia, para formular as consultas necesarias.
– Teams: De 1 a 2 sesións semanais (ou mais segundo o demande o alumnado) en pequeno grupo (ate
6 persoas), para resolver dúbidas dos contidos teóricos e para o seguimento e apoio na realización dos traballos tutelados. Esta dinámica
permite facer un seguimento normalizado e axustado as necesidades da aprendizaxe do
alumando para desenvolver o traballo da materia.

4. Modificacións na avaliación

Traballo tutelado (50%): En relación ao traballo tutelado valorarase:
– A adecuación metodolóxica das propostas de traballo.
-A profundidade do contido.
-O tratamento dunha linguaxe propia do contexto disciplinar.
-A utilización de fontes documentais complementarias e actuais.
- A presentación e a claridade da exposición.

Obradoiro (20%), terase en conta a presentación dos traballos realizados nas sesións interactivas e a asistencia

Estudo de casos (30%), terase en conta a adecuación do plan de avaliación planteado, así como a utilización de procedementos de avaliación e fontes documentais axeitadas a cada caso.

*Observacións de avaliación:
Mantéñense as mesmas que figuran na guía docente, agás a asistencia as sesións interactivas.
Para superar a asignatura será requisito imprescindible obter unha calificación mínima de 5 puntos (nunha escala 0-10) no traballo tutelado e na parte práctica (asistencia as clases interactivas, presentación de traballos derivados das clases interactivas, Obradoiro e presentación oral) de forma independente. Na aplicación da "Norma que regula o réximen de dedicación ao estudo dos estudantes de grao na UDC" (aprobada en Consello de Goberno de 29 de maio de 2012), os alumnos aos que lle fora recoñecido a condición de estudantes a tempo parcial e a correspondente dispensa académica, quedarán eximidos da obligatoriedade de asistencia as sesións interactivas; pero este alumnado deberá entregar os correspondentes informes e traballos na data establecida

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía

Non se realizarán cambios. Xa dispoñen de todos os materiais de traballo da maneira
dixitalizada en Moodle.

Competencias do título
Código Competencias do título
A7 Coñecer, recoñecer e discriminar entre a variedade das alteracións: os trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe, trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A8 Coñecer os fundamentos do proceso de avaliación e diagnóstico.
A9 Coñecer e aplicar os modelos, técnicas e instrumentos de avaliación.
A16 Coñecer as características diferenciais da intervención logopédica nos ámbitos familiar, escolar, clínico-sanitario e asistencial.
A22 Saber deseñar, programar e avaliar a actuación logopédica.
A30 Coñecer a actuación profesional e os contornos onde se desenvolve a práctica.
B3 Apreciar as distintas manifestacións da diversidade.
B8 Capacidade de observar e de escoitar de forma activa.
B9 Capacidade de organizar e planificar.
B11 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B16 Resolver problemas de forma efectiva.
B21 Tomar decisións con autonomía e responsabilidade.
B24 Traballar en equipo e, de ser o caso, de forma interdisciplinar.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer os fundamentos do proceso de avaliación e diagnóstico. A8
 B8
 C3
Coñecer e aplicar os modelos, técnicas e instrumentos de avaliación. A7
A9
Coñecer as características diferenciais da intervención logopédica nos ámbitos familiar, escolar, clínico-sanitario e asistencial A16
Saber deseñar, programar e avaliar a actuación logopédica. A22
Coñecer a actuación profesional e as contornas onde se desenvolve a práctica. A30
Apreciar as distintas manifestacións da diversidade. B3
Capacidade de observar e de escoitar de forma activa. B8
Capacidade de organizar e planificar. B9
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. B11
Resolver problemas de forma efectiva. B16
Tomar decisións con autonomía e responsabilidade. B21
Traballar en equipo e, no seu caso, de forma interdisciplinar. B24
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. C3
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. C7

Contidos
Temas Subtemas
I. ASPECTOS CONCEPTUALES
TEMA 1. Consideracións xerais sobre o proceso de avaliación e diagnóstico Concepto de avaliación. Obxectivos xerais da avaliación. Modelos de avaliación da linguaxe. Avaliación vs diagnóstico. Avaliación da intervención
Tema 2. Contidos da avaliación da linguaxe Obxectivos xerais da avaliación da linguaxe. Aspectos básicos a ter en conta na avaliación da linguaxe. A estrutura da linguaxe. Principais métodos de avaliación da linguaxe
II: PROCEDIMIENTOS DE EVALAUCIÓN
Tema 3. Técnicas de recollida de datos: Historia clínica e entrevista Definición e contido da historia clínica. Definición e contido da entrevista. Técnicas de entrevista. Habilidades para fomentar unha relación de colaboración no proceso de recollida de datos. Utilidade das técnicas de recollida de datos
Tema 4. Observación conductual Como desenvolver o método de observación. Fiabilidade dos rexistros. Problemas metodolóxicos
Tema 5. Os autoinformes. Definición de autoinforme. Clases de variables consideradas nos autoinformes. Tipos de autoinforme. Fontes de erro nos autoinformes. Condicións que melloran a exactitude dos autoinformes.
Tema 6. Análise de mostras de linguaxe Recollida da mostra. Selección dos enunciados. Análise fonológico, morfosintáctico e pragmático do contido da mostra.
Tema 7. Pruebas estandarizadas na avaliación da linguaxe Probas xerais (PLON, BLOC, ELCE, etc.). Probas específicas: Peabody, EPLA, Escalas Batell, etc)
Tema 8. Informe de avaliación Características do informe de avaliación. Estrutura. Comunicación do informe
III. SESIÓNS INTERACTIVAS
PRÁCTICAS


 - Manexo de a historia clínica e da entrevista

- Construción de sistemas de rexistro para a observación de condutas, emprego de os mesmos e cálculo de a fiabilidade das observacións

- Elaboración de auto-rexistros de face a a obtención de información tras a presentación de varios casos clínicos. Ademais de utilización de diversos cuestionarios, inventarios e escalas de face a valorar as características de os mesmos, así como as posibles diferenzas e similitudes

- Análise de mostras de linguaxe

- Aplicación de procedementos estandarizados de avaliación da linguaxe

- Elaboración do informe de avaliación

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A7 A8 B11 23 23 46
Actividades iniciais B8 B9 7 7 14
Presentación oral B24 B16 1 2 3
Obradoiro A9 A16 A30 C3 10 10 20
Traballos tutelados A22 B9 B21 B24 10 20 30
Estudo de casos B3 C7 10 20 30
 
Atención personalizada 7 0 7
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral O profesor presentará aos estudantes a través dun power point gravado os aspectos centrais dos temas do programa. No caso das prácticas explicará en qué consisten as técnicas e procedementos cos que se traballará en pequeno grupo
Actividades iniciais Técnica de dinámica de grupos que ten como obxectivo axudar a desenvolver a perspectiva social e a empatía mediante a representación de diferentes papeis dentro de situacións conflitivas onde interveñen diferentes posturas que teñen que ser combinadas. Utilízase para traballar as relacións interpersoais, o comportamento, os valores e as actitudes.
Presentación oral Os/as estudantes deberán facer unha breve presentación oral (en torno a 15-20min) do proceso de evaluación y diagnóstico seguido no caso elexido para traballar os temas 6 e 7 do programa
Obradoiro Os/as estudantes poderán realizar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, exercicios, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre temas relacionados coa avaliación da linguaxe, co apoio e supervisión do profesorado
Traballos tutelados O alumnado deberá analizar algún procedemento concreto de evaluación da linguaxe e presentar un breve informe cos resultados. Fixaránse sesións para tratar de resolver as dúbidas que poidan xurdir no proceso
Estudo de casos Faráse unha presentación de casos clínicos que os estudantes deberán analizar e tratar de planificar o proceso de evaluación, indicando as técnicas de obtención de información mais apropiados para cada caso

Atención personalizada
Metodoloxías
Actividades iniciais
Obradoiro
Traballos tutelados
Estudo de casos
Descrición
Cada estudante terá que realizar ao menos unha titoría planificada obrigatoria na que poderá presentar as súas dúbidas sobre a materia, o estado dos traballos e lecturas previstos e as dificultades xerais que está tendo no seguimento da materia. Estas titorías obrigatorias poderán ser individuais ou en pequeno grupo é serán complementarias coas titorias baixo demanda que se poidan producir ao longo do curso.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Presentación oral B24 B16 A exposición do traballo tutelado terase en conta de xeito individual en caso de que o traballo se faga en grupo. 10
Obradoiro A9 A16 A30 C3 A asistencia e presentación dos traballos derivados das clases interactivas contará ata un máximo dun 20% da nota global 20
Traballos tutelados A22 B9 B21 B24 Os traballos poderán realizarse en grupo e a nota do traballo será común para todos os membros do grupo. 40
Estudo de casos B3 C7 Plantearanse supostos prácticos nos que deberán analizarse e/ou diseñar o plan de avaliación 30
 
Observacións avaliación

Para superar a asignatura será requisito imprescindible obter unha calificación mínima de 5 puntos (nunha escala 0-10) no traballo tutelado e na parte práctica (asistencia as clases interactivas, presentación de traballos derivados das clases interactivas, Obradoiro e presentación oral) de forma independente.

Na aplicación da "Norma que regula o réximen de dedicación ao estudo dos estudantes de grao na UDC" (aprobada en Consello de Goberno de 29 de maio de 2012), os alumnos aos que lle fora recoñecido a condición de estudantes a tempo parcial e a correspondente dispensa académica, quedarán eximidos da obligatoriedade de asistencia as sesións interactivas; nenbargantes, estos alumnos deberán entregar os correspondentes informes e traballos na data establecida.

Fontes de información
Bibliografía básica
<

Ayala, C.L y Galve, J.L. (2001). Evaluación e informes psicopedagógicos. Madrid: CEPE.

Caballo, V.E. (2006). Manual para la evaluación clínica de los trastornos psicológicos. Madrid: Pirámide.

Cohen, R.J. y Serdlik, M.E. (2001). Pruebas y evaluación psicológicas (4ª edición). México: McGraw-Hill.

Fernández, S. y López-Higes, R. (2005). Guía de intervención logopédica en las afasias. Madrid: Síntesis.

Fernández-Ballesteros, R. (2001). Introducción a la evaluación psicológica (Vol. I y II). Madrid: Pirámide.

Labrador, F.J. (2008). Técnicas de Modificación de Conducta. Madrid: Pirámide

<

Monge, R. (2000). Disfemias en la práctica clínica. Barcelona: Isep.

Villegas, F. (2003). Manual de logopedia. Evaluación e intervención de las dificultades fonológicas. Madrid: Pirámide

Puyuelo, M., Rondal, J.A. y Wiig, E. (2000). Evaluación del lenguaje. Barcelona: Masson.

Sattler, J.M. (2003). Evaluación infantil (Vol. I y II) (4ª edición). Madrid: Manual Moderno
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Recoméndase elixir a impresión a doble cara na entrega de traballos.

Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural.

Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sosenibiliade nos comportamentos persoais e profesionais.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías