En aplicación da "Norma que regula el régimen de dedicación al estudio de los estudiantes de grado en la UDC " (aprobada en Consello de Goberno de 29 de maio de 2012), o alumnado ao que se lle teña recoñecida a condición de estudante a tempo parcial e teña solicitado á Decana a correspondente dispensa académica, quedará eximido da obrigatoriedade de asistencia á parte das sesións e/ou o alumnado non presencial (cunha asistencia menor do 80%) deberá entregar realizar o proxecto de investigación individualmente antes da data establecida para a realización do exame da materia. Cada unha das partes - exame e proxecto de investigación - ponderará un 50% da nota final.

Para superar a materia é necesario obter unha puntuación do 50% do peso de cada unha das partes obxecto de avaliación (proxecto de investigación e proba escrita).

"A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso na convocatoria en que se cometa: o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario".

Resultados de aprendizaxe	Competencias do título
A4Conocer e integrar os fundamentos educativos da Logopedia: Procesos de ensino e aprendizaxe	A16 A23 A28	B23 B24	C2
A16 Conocer as características diferenciais da intervención logopédica no ámbito escolar	A4 A16 A23 A28	B3 B23 B24
A23 Coñecer, aplicar e valorar críticamente as técnicas pedagóxicas, así como os recursos metodolóxicos e didácticos para o ensino da linguaxe.	A28	B3 B23 B24
A28 Adquirir un coñecemento práctico na intervención logopédica (formación práctica en ámbitos escolares).	A4 A16 A23	B3 B23	C2
A.29. Comprender o significado das adaptacións do currículo no marco dunha perspectiva inclusiva.	A16 A23	B3 B23
B3 Apreciar as distintas manifestaciones da diversidade.	A4 A23	B23	C2
B23 Traballar de forma colaborativa cos distintos profesionais que interveñen sobre o alumnado.	A4 A16 A23 A28	B3
B24 Traballar de forma interdisciplinar co profesorado e cos distintos membros dos departamentos de Orientación.	A4 A16 A28
B.25. Saber incardinar o apoio logopédico dentrro da estrutura complexa de apoios que precisan as persoas con discapacidade	A4 A16	B3
C.2. Respetar a diversidade lingúistica do entorno social e realizar una intervención logopédica basada en este respeto, utilizando na rehabilitación a lingua de uso mais frecuente do suxeito.	A4 A28	B3

Temas	Subtemas
Bloque temático I: A resposta á diversidade no ámbito educativo : Evolución e modelos	1. A resposta á diversidade: factores sociais, políticos e psicopedagóxicos 2. Da educación segregada á educación integrada 3. A inclusión educativa: Principios e recursos estratéxicos
Bloque temático II:A atención aos problemas de linguaxe nunha escola inclusiva	1. A linguaxe como instrumento de mediación na comunicación didáctica. 2. Os problemas de linguaxe e a súa incidencia no rendemento escolar. 3. A Cooperación entre profesorado e logopedas 4. Organización do apoio logopédico desde unha perspectiva inclusiva. 5. A implicación da comunidade educativa no proceso educativo
Bloque temático III: As Necesidades educativas específicas na esfera da linguaxe: Resposta educativa	1. Retrasos de linguaxe derivados de deprivación social: intervención educativa 2. Diversidade auditiva e linguaxe : Aspectos educativos 3. Diversidade motórica e linguaxe: Aspectos educativos 4. Diversidade intelectual e linguaxe: Aspectos educativos 5. Trastornos do Desenvolvemento e linguaxe: Aspectos educativos
Bloque Temático IV: Curriculum e Adaptacións curriculares na esfera da linguaxe.	1. Currículo e inclusión educativa 2. Adaptacións curriculares na esfera da linguaxe 3. O papel do logopeda no deseño e desenvolvemento das adaptacións curriculares. 4. Estratexias, medios e recursos para as adaptacións curriculares na esfera da linguaxe 5. Coñecemento e uso de materiais e recursos dende unha perspectiva da sustentabilidade e o respecto ao medio natural e social
Bloque temático V: Problemas psicosociais e linguaxe	1. Desigualdades sociais e linguaxe 2. Alumnado estranxeiro e adaptacións da linguaxe

Metodoloxías / probas	Competencias	Horas presenciais	Horas non presenciais / traballo autónomo	Horas totais
Discusión dirixida	A4 A16 A28 B23 C2	6	0	6
Estudo de casos	A16 A23 A28 B23	6	13	19
Investigación (Proxecto de investigación)	A4 A16 A23 A28 B3 B23 B24 C2	3	48	51
Proba de resposta breve	A4 A16 A23 A28 B3	2	9	11
Aprendizaxe colaborativa	B23 B24	8	16	24
Lecturas	A4 A16 A23 A28 B3 B24 C2	1	15	16
Presentación oral	A16 A23 A28 B3 B23 C2	1	5	6
Eventos científicos e/ou divulgativos	A16 A23 A28	4	0	4
Sesión maxistral	A4 A16 A23 A28 B3 B24	10	0	10

Atención personalizada		3	0	3

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías	Descrición
Discusión dirixida	Traballo individual e colectivo para o tratamento de distintas temáticas
Estudo de casos	Analizaranse casos presentados en diversos formatos: video, texto, oral, etc.
Investigación (Proxecto de investigación)	O alumnado en pequenos equipos terán que realizar unha entrevista a unha persoa que se lle proporcione información sobre a súa propia traxectoria persoal, facendo fincapé nos obstáculos pero tamén nas cuestións que favorecen o seu desenvolvemento individual e colectivo, tanto no ámbito educativo como social. A partir da entrevista, farase unha análise e interpretación da información, que se apoiará en bibliografía tanto proporcionada pola profesora como recollida polo propio alumnado. Finalmente farán unha proposta de intervención logopédica dende unha perspectiva inclusiva.
Proba de resposta breve	O alumnado terá que facer unha proba sobre os contidos básicos da materia. A proba consistirá en preguntas breves, que o alumnado terá que responder tendo en conta a súa opinión fundamentada e/ou contrastada coas doutros autores e autores traballadas na materia.
Aprendizaxe colaborativa	Un dos eixos fundamentais da materia será a aprendizaxe colaborativa tanto dentro como fóra da aula.
Lecturas	Na aula proporcionaranse unha serie de lecturas que terán que ler todos os alumnos e alumnas. Ademais para a preparación da materia, o alumnado poderán realizar outras lecturas complementarias recollidas na bibliografía, achegadas polo profesorado ou seleccionadas polo propio alumnado.
Presentación oral	O alumnado terá que intervir oralmente na presentación do proxecto de investigación.
Eventos científicos e/ou divulgativos	Ao longo do curso, contaremos coa participación de persoas, colectivos e ONGs que dan a coñecer as condicións persoais e necesidades de intervención logopédica que demandan determinadas situacións persoais; igualmente nos dan a coñecer experiencias realizadas no ámbito logopédico.
Sesión maxistral	Presentarase oralmente a información máis esencial de cada bloque temático e orientarase ao alumnado sobre como ampliar os coñecementos sobre o mesmo.

Metodoloxías	Competencias	Descrición	Cualificación
Investigación (Proxecto de investigación)	A4 A16 A23 A28 B3 B23 B24 C2	O alumnado en pequenos equipos terán que realizar unha entrevista a unha persoa á que se lle pedirá información sobre a súa propia traxectoria persoal, facendo fincapé nos obstáculos pero tamén nas cuestións que favorecen o seu desenvolvemento individual e colectivo, tanto no ámbito educativo como social. A partir da entrevista, farase unha análise e interpretación da información, que se apoiará en bibliografía tanto proporcionada pola profesora como recollida polo propio alumnado. Finalmente farán unha proposta de intervención logopédica dende unha perspectiva inclusiva. Na plataforma moodle atoparase a información en canto ás normas para a súa elaboración, Presentación, etc	60
Proba de resposta breve	A4 A16 A23 A28 B3	Ao alumnado propoñerémoslle unha serie de preguntas curtas sobre distintos temas abordados na materia, sobre os que terá que disertar e analizar tendo como referentes os contidos da materia e fundamentada e enriquecida coas achegas bibliográficas suxeridas na bibliografía e/ou expostas na clase.	40

Observacións avaliación
En aplicación da "Norma que regula el régimen de dedicación al estudio de los estudiantes de grado en la UDC " (aprobada en Consello de Goberno de 29 de maio de 2012), o alumnado ao que se lle teña recoñecida a condición de estudante a tempo parcial e teña solicitado á Decana a correspondente dispensa académica, quedará eximido da obrigatoriedade de asistencia á parte das sesións e/ou o alumnado non presencial (cunha asistencia menor do 80%) deberá entregar realizar o proxecto de investigación individualmente antes da data establecida para a realización do exame da materia. Cada unha das partes - exame e proxecto de investigación - ponderará un 50% da nota final. Para superar a materia é necesario obter unha puntuación do 50% do peso de cada unha das partes obxecto de avaliación (proxecto de investigación e proba escrita). "A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso na convocatoria en que se cometa: o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario".

Bibliografía básica	España Ganzarain, Yolanda. e Castejón Fernández, Luis. (2004). La colaboración logopeda-maestro hacia un modelo inclusivo de intervención en las dificultades del lenguaje. Revista de logopedia, foniatría y audiología Bauer, K. L., Iyer, S. N., Boon, R. T., & Fore, C. (2010). 20 ways for classroom teachers to collaborate with speech-language pathologists. Intervention in School and Clinic Zapiola, María Cristina. (2005). Adaptaciones curriculares para niños con compromiso en la comunicación y el lenguaje. Revista argentina de psicopedagogía Sebastián Heredero, Eladio., Álvarez Zurita, Marta., González Gómez, Luis Miguel., Millán Alemany, R (2012). Análisis del proceso de diagnóstico y elaboración de una adaptación curricular estudios de casos. Revista Ibero-Americana de Estudos em Educação Gobierno Vasco (2006). DESARROLLO DEL LENGUAJE Y DE LA COMUNICACIÓN EN EL MARCO DE UN MODELO INCLUSIVO DE INTERVENCIÓN.. Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco. https://www.euskadi.eus/contenidos/documentaci Iglesias Cortizas, María José. e Sánchez Rodríguez de Castro, María del Carmen. (2007). Diagnóstico e intervención didáctica del lenguaje escolar.. Netbiblo. Acosta Rodríguez, Víctor M. e Moreno Santana, Ana M. (2003). Dificultades del lenguaje, colaboración e inclusión educativa. . Ars Medica. Alba Pastor, Carmen (2018). Diseño universal para el aprendizaje : educación para todos y prácticas de enseñanza inclusivas. Morata Núñez Mayán, María Teresa. (2008). Educacion Especial ¿normalizar ou volver patolóxicas as diferenzas?. Eduga: revista galega do ensino Acosta Rodríguez, Víctor M. (2006). Efectos de la intervención y el apoyo mediante prácticas colaborativas sobre el lenguaje del alumnado con necesidades educativas específicas. Revista de logopedia, foniatría y audiología Murguia Moré, Merling., Hernández Nodarse, Tania., e Carrera Morales, Mercedes Alipia. (2016). El rol del logopeda en la inclusión educativa de los escolares con trastornos de la comunicación oral. Avances en supervisión educativa: Revista de la Asociación de Inspectores de Educación de España IRIS (2006). Estrategias y prácticas en las aulas inclusivas. IRIS 128735-CP-1-2006-1-BE-COMENIUS-C21 Gobierno de Navarra (2006). Evaluación de la comunicación y del lenguaje (ECOL). Manual. Acosta Rodríguez, Víctor M. (2005). Evaluación, intervención e investigación en las dificultades del lenguaje en contextos inclusivos. Revisión, resultados y propuestas. Revista de logopedia, foniatría y audiología. UNESCO (2017). Guía para asegurar la inclusión y la equidad en la educación. Echeita Sarrionandia, Gerardo. (2012). INCLUSIÓN Y EXCLUSIÓN EDUCATIVA. DE NUEVO1 , “VOZ Y QUEBRANTO” 2. REICE, Revista Electrónica sobre Innovación y Cambio en Educación, Acosta Rodríguez, Víctor M.; Moreno Santana, Ana María., y Axpe Caballero, María Ángeles. (2011). Intervención sobre la conciencia fonológica en sujetos con trastorno específico del lenguaje en contextos inclusivos . Bordón. Revista de pedagogía Acosta Rodríguez, Víctor M., Ramírez-González, Gustavo M., Hernández Expósito, Sergio., e Axpe Cabal (2020). Intervention in Syntactic Skills in Pupils with Developmental Language Disorder. Intervention in Syntactic Skills in Pupils with Developmental Language Disorder Víctor M. Acosta Rod Acosta Rodríguez, Víctor M. (2006). Investigación, evaluación y colaboración profesional ante las dificultades del lenguaje. El reto hacia los modelos inclusivos. Revista Chilena de Fonoaudiología Grau Rubio, Claudia. e Fernández Hawrylak, María. (2016). La educación del alumnado inmigrante en españa. ARXIUS Fernández Sanfiel, E.,González Schneeweiss, A., Pérez Barrera, N., e Acosta Rodríguez V.M. (2005). La intervención en el lenguaje en el contexto del aula. Un estudio de caso.. Revista de logopedia, foniatría y audiología Acosta Rodríguez, Víctor M. (2004). Las prácticas educativas ante las dificultades del lenguaje. Una propuesta desde la acción.. Ars Medica. Ayuso Lanchares, Alba., Santiago Pardo Rosa Belén., e Ruiz Requies, Inés. (2019). Método Doman para la inclusión e intervención de niños con trastorno del desarrollo del lenguaje.. Revista Internacional de Apoyo a la Inclusión, Logopedia, Sociedad y Multiculturalidad Elizondo Carmona, Coral. (2022). Neuroeducación y diseño universal para el aprendizaje. Una propuesta práctica para el aula inclusiva.. Octaedro. González Fernández, D.; Iturra Herrera, C. & Hernández González, O (2022). Trabajo colaborativo entre maestros y logopedas: una revisión acerca de las barreras y de su estructura subyacente. RIE González Fernández, Daniela., Iturra Herrera, Carolina., e Hernández González, Osvaldo. (2022). Trabajo colaborativo entre maestros y logopedas: Una revisión acerca de las barreras y de su estructura subyacente. Revista de investigación educativa, RIE. Huerta Fernández, María del Rosario., Ordiz Barreiro, Beatriz., Arquero López, María., Mora Rodrígue (2021). Una experiencia piloto en patrimonio y diversidad: Tentemoz@s. +Calidad

Bibliografía complementaria	LOZANO MARTÍNEZ, J. e FAURA PALAO, C. (1998). Adaptaciones curriculares como respuesta educativa a las necesidades de un niño autista. Anales de Pedagogía. Revista de Curriculum y Formación del Profesorado BUENO AGUILAR, J. J. (1991). Comparación del lenguaje funcional entre niños de educación especial y a niños normales. Enseñanza & teaching: Revista interuniversitaria de didáctica CASTEJÓN, L.A. e OUTROS (2008). La escuela inclusiva ante los alumnos tartamudos: actitudes y emociones en la relación educativa. Revista de Educación BUENO AGUILAR, J. J. (1991). Un modelo de análisis de las funciones lingüísticas para el estudio del lenguaje en niños de educación especial. Temas actuales de la educación especial: Actas de las VI Jornadas de Universidades y Eduación Especi
	Páxinas con imáxes para elaborar e encontrar material: http://uk.dk.com/static/cs/uk/11/clipart/index.htm http://iespana2.gograph.com/IntegrationSimpleSearch.cfm?cfid=17779 http://prescolaire.grandonde.com/clipart/activites/index.htm http://www.disabilityworld.org/09-10_01/spanish/indice.shtml http://especial.fcep.urv.es/ http://www.webespecial.com/webespecial.htm http://www.pntic.mec.es/ http://w3.cnice.mec.es/recursos2/atencion_diversidad/01_03_01.htm http://cidat.once.es/ http://needirectorio.cprcieza.net/ http://www.xtec.es/~jlagares/indexcastella.htm http://informaticaparaeducacionespecial.blogspot.com/2008_05_01_archive.html http://villaves56.blogspot.com/2008/07/vocaroo-para-trabajar-la-expresin-oral.html http://cprcaspe.educa.aragon.es/RECURSOS/compensat.htm http://www.polibea.com/libros/index.htm http://platea.pntic.mec.es/~fmaquina/rg.htm http://www.revistaeducacion.mec.es/enlaces3.htm http://www.ulpgc.es/index.php?asignatura=1354130013572&ver=pd_bibliografia&id_ Páxinas con sons grabados para elaborar material: http://www.findsouns.com/types.html http://iris.cinice.mecd.es/bancoimagenes/sonidos/directorio.php Outros materiais de apoio: REVISTAS Revista Educación Especial. Málaga: Aljibe. Revista Catalana d'Educació Especial i Atenció a la Diversitat. Vic:Departament Revista Galega da Educación Revista Galega do Ensino Cuadernos de Pedagogía Revista de Innovación Educativa Revista Quinesia Disability & Society Educational Psychology Emotional and Behavioural Difficulties European Journal of Special Needs Education High Ability Studies International Journal of Disability, Development and Education International Journal of Inclusive Education Journal of Intellectual & Developmental Disability Special Educational Needs Abstracts