Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Alteracións de base conxénita Código 652G04013
Titulación
Grao en Logopedia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
 Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Non presencial
Prerrequisitos
Departamento Psicoloxía
Coordinación
Pasaro Mendez, Eduardo Jose
 Correo electrónico
eduardo.pasaro@udc.es
Profesorado
Pasaro Mendez, Eduardo Jose
 Correo electrónico
eduardo.pasaro@udc.es
Web http://www.dicomosa.org
Descrición xeral O principal obxectivo desta asignatura é coñecer os mecanismos que poden inducir a aparición de alteracións nas células, tecidos e órganos con consecuencias sobre a capacidade de comunicación, prestando especial atención ás causas de orixe xenético.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
Non se farán cambios

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Todas, agás a titoría presencial

*Metodoloxías docentes que se modifican
Titoría presencial

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Correo electrónico, Moodle, Teams

4. Modificacións na avaliación
Non se farán cambios

*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non se farán cambios

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e integrar os fundamentos biolóxicos da Logopedia: a Anatomía e Fisioloxía.
A6 Coñecer a clasificación, a terminoloxía e a descrición dos trastornos da comunicación, a linguaxe, a fala, a voz e a audición e as funcións orais non verbais.
A7 Coñecer, recoñecer e discriminar entre a variedade das alteracións: os trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe, trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A10 Realizar a avaliación das alteracións da linguaxe nos trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe: trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A26 Adquirir un coñecemento práctico para a avaliación logopédica.
A32 Utilizar tecnoloxías da información e da comunicación.
B12 Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B17 Saber expresarse en público.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer a orixe e evolución da linguaxe, así como a consideración desta como resultado dunha conduta fixada evolutivamente. A6
 C3
C6
C8
Estudar a lateralización das funcións cerebrais. Coñecer a utilidade do estudo de lesións no coñecemento da topografía cerebral dos procesos da linguaxe. A1
Coñecer algunhas técnicas da determinacion das alteracións conxénitas da linguaxe. A1
Coñecer as etapas do desenvolvemento embrionario e a relación das mesmas co risco a que se produzan malformacións. A10
A26
A32
Coñecer o modo de información xenética e os tipos de produtos que as células poden utilizar relacionados coas funcións cognitivas. A6
Coñecer a orixe e os trastornos da linguaxe de orixe conxénito, tanto de tipo exóxeno como os orixinados por alteracións xénicas puntuais e alteracións cromosómicas. A26
Coñecer as alteracións que se producen na linguaxe como consecuencia de alteracións de tipo neuroxenético, por parálise cerebral e por deficiencia mental. A7
A26
Coñecer os principais trastornos da linguaxe e a fala con base conxénita A26
Dominar a linguaxe científica da disciplina e comunicarse de maneira efectiva. B12
B17

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1. Concepto de alteración conxénita. A linguaxe como conducta. Métodos de estudio.
TEMA 2. Desenvolvemento embrionario. Teratoxénese
TEMA 3. Modos de información xenética
TEMA 4. Mecanismos de herdanza
TEMA 5. Cromosomopatías. Alteracións cromosómicas numéricas e estruturais
TEMA 6. Metabolopatías conxénitas
TEMA 7. Neuroxenética

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A6 A10 A26 A32 C3 C8 13 47.5 60.5
Seminario B12 B17 C6 17 17 34
Proba de resposta múltiple A1 A6 A7 A10 8 0 8
Proba oral A32 B12 C3 1 5 6
Solución de problemas A6 A10 B17 C8 8 32 40
 
Atención personalizada 1.5 0 1.5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Introdución polo profesor dos contidos do temario con axuda de material multimedia.
Respostas ás cuestións dos estudantes.
Seminario Constitúen as actividades interactivas, segundo a estructura normativa aprobada pola Facultade. Trataránse cuestións relacionadas cos temas da asignatura, mediante cuestións que se plantexarán polos estudiantes. As sesións interactivas terán un traballo previo polos estudantes para recopilar as dúbidas.
Proba de resposta múltiple Proba de resposta múltiple.
Proba oral Respostas a preguntas
Solución de problemas Paltexamento e resolución de problemas

Atención personalizada
Metodoloxías
Seminario
Solución de problemas
Descrición
Atención ao alumnado mediante as actividdaes interactivas e as titorías.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Seminario B12 B17 C6 Valorarase a asistencia e participación, sempre que se aprobe a proba de resposta múltiple 5
Solución de problemas A6 A10 B17 C8 Efectuarase cando se rematen os contidos do programa, incluida na proba de resposta múltiple. A data será a programada pola Facultade. 40
Proba de resposta múltiple A1 A6 A7 A10 Terá lugar cando se rematen os contidos do programa. Deberá aprobarse para superar á asignatura. A data será a programada pola Facultade. 40
Sesión maxistral A1 A6 A10 A26 A32 C3 C8 Valorarase a asistencia e participación, sempre que se aprobe a proba de resposta múltiple. 5
Proba oral A32 B12 C3 Efectuarase cando se rematen os contidos do programa 10
 
Observacións avaliación

Os estudantes que xustificasen a súa imposibilidade legal de participar na materia a tempo completo, serán avaliados mediante un exame único tipo proba de resposta múltiple.

Avaliación de segunda oportunidade: seguiranse os mesmos criterios que na primeira.


Fontes de información
Bibliografía básica

Benítez Burraco, A. (2009) Genes y lenguaje: aspectos ontogenéticos, filogenéticos y cognitivos. Barcelona: Reverté.

Carlson, N.R. (2006) Fisiología de la conducta (8ª Edición). Madrid: Pearson Educación.

del Abril Alonso, A.; Flores, E.A.; de Blas Calleja, M.R.; Caminero Gómez, A.A.; García Lecumberri, C.; de Pablo González, J.M.; Sandoval Valdemoro, E. (2001) Fundamentos biológicos de la conducta (2ª Edición). Madrid: Sanz y Torres.

Fuentes, X.; Castiñeiras, M.J.; Queraltó, J.M. (1999) Bioquímica clínica y patología molecular. Barcelona: Reverte.

Gil, R. (2007) Manual de Neuropsicología. Barcelona: Elsevier Massson.

González, N.L.; Armas, M.H. (1998) Diagnóstico prenatal de las alteraciones congénitas: Investigación. Universidad de la Laguna, Secretariado de Publicaciones.

Hübner, M.E. (2005) Malformaciones congénitas: Diagnóstico y manejo neonatal. Madrid: Editorial Universitaria.

Jiménez Escrig, A. (2003) Manual de neurogenética. Madrid: Ediciones Díaz de Santos.

Jones KL. (2007) Smith. Patrones reconocibles de malformaciones humanas. Madrid: Elsevier.

Junqué, C.; Bruna, O.; Mataró, M. (2004) Neuropsicología del lenguaje: Funcionamiento normal y patológico. Rehabilitación. Barcelona: Elsevier España.

Love, R.J.; Webb, W.G. (1998) Neurología para los especialistas del habla y del lenguaje (3ª Edición). Madrid: Panamericana.

Laffon, B.; Pásaro, E. (2012). Bases congénitas de las alteraciones del lenguaje. Bubok Publisher. Madrid.

Maestú Unturbe, F.; Ríos Lago, M.; Cabestrero Alonso, R. (2008) Neuroimagen: técnicas y procesos cognitivos. Barcelona: Masson-Elsevier.

Mora, F. (2009) Cómo funciona el cerebro. Madrid: Alianza Editorial.

Olarrea, A. (2005) Orígenes del lenguaje y selección natural. Madrid: Equipo Sirius.

Pinel, J.P.J. (2007) Biopsicología (6ª Edición). Madrid: Pearson Educación.

Plomin, R.; DeFries, J.; McClearn, G.; McGuffin, P. (2002) Genética de la conducta. Ariel Ciencia. Barcelona.

Puyuelo, M.; Rondal, J.A. (2003) Manual de desarrollo y alteraciones del lenguaje. Aspectos evolutivos y patología en el niño y el adulto. Barcelona: Masson.

Reyes Tejedor, M.; Camacho Tabeada, M.V. (2007) Patologías del lenguaje: Lingüística, afasias y agramatismos. Madrid: Editorial Universitaria Ramon Areces.

Solari, A.J. (1999) Genética humana: fundamentos y aplicaciones en medicina (2ª Edición). Buenos Aires: Editorial Médica Panamericana.

Strachan, T.; Read, A.P. (2006) Genética molecular humana (3ª Edición). México: McGraw-Hill.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

-Conceptos básicos de citoloxía, histoloxía e xenética. 

-Coñecementos de informática a nivel usuario.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías