Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Avaliación das alteracións de base neurolóxica e anatómica Código 652G04026
Titulación
Grao en Logopedia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinación
Vilariño Vilariño, Maria Isabel
Correo electrónico
isabel.vilarino@udc.es
Profesorado
Vilariño Vilariño, Maria Isabel
Correo electrónico
isabel.vilarino@udc.es
Web
Descrición xeral Tratase de una materia obrigatoria que se imparte no segundo cuatrimestre do terceiro curso do Título de Grado de Logopedia, é complementaria da materia do primeiro cuatrimestre "Alteracións de base neurolóxica e anatómica" e que constará de clases expositivas por parte do profesor a través de Microsoft Teams e Moodle de forma sincrónica ou asincrónica e clases interactivas nas que teñen que expor os traballos tutelados en grupos de 2-4, os alumnos de forma presencial ou a través de Teams. As exposicións deberán ser presenciáis ou a través de Microsoft Teams. En ocasions as clases interactivas unificaránse para que participen todos os alumnos na exposición dos traballos dos compañeiros e interaccionen con eles.
Na segunda oportunidade (Julio) realizarse un examen tipo test si e presencial o pregunta curta vía Teams



Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
Sin modificacións
2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Sesión maxistral
Discusión dirixida (computa na avaliació)
Traballos tutelados (con atención personalizada) (computa na avaliación)
Atención personalizada

*Metodoloxías docentes que se modifican
Non existen
3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Correo electrónico para solicitar encontros virtuais para resolver dubidas e facer o seguimento dos traballos tutelados.
Teams
Moodle
4. Modificacións na avaliación
As que aparecen na Guía docente
*Observacións de avaliación:
Asistir e participar regularmente nas actividades da asignatura.
Entregar y expoñer os traballos tutelados na fecha que se indique.
A oportunidade de Xulio consistirá nún examen tipo pregunta curta

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non se realizarán modificacións




Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e integrar os fundamentos biolóxicos da Logopedia: a Anatomía e Fisioloxía.
A2 Coñecer e integrar os fundamentos psicolóxicos da Logopedia: o desenvolvemento da linguaxe, o desenvolvemento psicolóxico, a Neuropsicoloxía da linguaxe, os procesos básicos e a Psicolingüística.
A3 Coñecer e integrar os fundamentos lingüísticos da Logopedia: Fonética e fonoloxía, morfosintaxe, semántica, pragmática, sociolingüística.
A4 Coñecer e integrar os fundamentos educativos da Logopedia: Procesos de ensino e aprendizaxe.
A5 Coñecer e integrar os fundamentos metodolóxicos para a investigación en Logopedia.
A6 Coñecer a clasificación, a terminoloxía e a descrición dos trastornos da comunicación, a linguaxe, a fala, a voz e a audición e as funcións orais non verbais.
A7 Coñecer, recoñecer e discriminar entre a variedade das alteracións: os trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe, trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A8 Coñecer os fundamentos do proceso de avaliación e diagnóstico.
A9 Coñecer e aplicar os modelos, técnicas e instrumentos de avaliación.
A10 Realizar a avaliación das alteracións da linguaxe nos trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe: trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A11 Redactar un informe de avaliación logopédica.
A12 Realizar unha avaliación tras a intervención.
A14 Coñecer as funcións da Intervención logopédica: prevención, educación, reeducación, rehabilitación e tratamento.
A18 Coñecer e realizar a intervención logopédica en Atención Temperá.
A19 Coñecer e implementar os Sistemas de Comunicación Aumentativa.
A20 Coñecer e implementar as axudas técnicas á comunicación.
A21 Saber deseñar e elaborar informes logopédicos.
A22 Saber deseñar, programar e avaliar a actuación logopédica.
A25 Coñecer a organización de institucións educativas, sanitarias e sociais.
A26 Adquirir un coñecemento práctico para a avaliación logopédica.
A27 Realizar a planificación estratéxica da intervención logopédica.
A30 Coñecer a actuación profesional e os contornos onde se desenvolve a práctica.
A31 Adquirir o desenvolvemento os recursos persoais para a intervención: habilidades sociais e comunicativas, habilidades profesionais, avaliación da propia actuación profesional, técnicas de observación, técnicas de dinamización ou toma de decisións.
A32 Utilizar tecnoloxías da información e da comunicación.
B1 Acceso, selección e xestión das fontes de información relevantes para a práctica profesional.
B2 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B5 Aprender autonomamente, e motivarse para facelo de forma continuada.
B6 Capacidade de adaptarse aos cambios.
B7 Capacidade de análise e síntese.
B8 Capacidade de observar e de escoitar de forma activa.
B9 Capacidade de organizar e planificar.
B10 Capacidade para motivarse e procurar a calidade na actuación profesional.
B11 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B12 Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B13 Coñecer e manexar as novas tecnoloxías da comunicación e da información.
B14 Destreza e empatía nas relacións interpersoais.
B15 Poñer en valor a súa profesión no contorno en que desenvolve o seu traballo.
B16 Resolver problemas de forma efectiva.
B17 Saber expresarse en público.
B18 Ser creativo no exercicio da profesión.
B19 Ter compromiso ético.
B21 Tomar decisións con autonomía e responsabilidade.
B22 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B23 Traballar de forma colaborativa.
B24 Traballar en equipo e, de ser o caso, de forma interdisciplinar.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer o rol do logopeda na avaliación e diagnóstico das altercions da comunicación secundarias a patoloxía neurolóxica e morfolóxica. A1
A2
A3
A5
A6
A7
A8
A9
A11
A12
A14
A21
A22
A25
A26
A30
A32
B1
B2
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B19
B21
B22
B23
B24
C1
C2
C3
C4
C6
C7
C8
Complementar a identificación e diagnóstico das alteracions neurolóxicas e morfolóxicas cos coñecementos previos adquiridos sobre a avaliación das mesmas. A1
A2
A3
A6
A7
A8
A9
A10
A11
A12
A14
A21
A22
A25
A26
A32
B1
B2
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B22
B23
B24
C1
C2
C3
C6
C7
C8
Adquirir parámetros esenciais na discriminación entre patolóxico e normal para poder realizar unha avaliación correcta. A1
A2
A3
A6
A7
A8
A9
A11
A12
A18
A19
A20
A21
A22
A25
A30
A31
A32
B1
B2
B5
B6
B7
B8
B9
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B19
B22
B23
B24
C1
C2
C3
C4
C6
C7
C8
Coñocer as distintas baterias neuropsicolóxicas e test utilizados para a avaliación e diagnóstico deste tipo de patoloxías. A1
A2
A6
A7
A8
A9
A11
A12
A26
A32
B1
B5
B11
B22
B23
B24
C1
C2
C3
C6
C8
Coñocer e practicar as especificidades do diseño de programas de avaliación. A1
A2
A3
A4
A6
A7
A8
A9
A11
A12
A14
A26
A27
A32
B1
B2
B8
B9
B12
B13
B16
B17
B24
C1
C2
C3
C6
C8

Contidos
Temas Subtemas
Tema I: aspectos clave da avaliación logopédica.
Avaliación inicial.
Tema II: Avaliación da afasia e trastornos asociados. Avaliación iniciaL.
Avaliación neuropsicolóxica: exploración básica da linguaxe, baterias neuropsicolóxicas e test específicos para a exploración e avaliación da afasia.
Tema III: Avaliación da linguaxe nas demencias. Test de Sceening en demencias.
Protocolos informáticos en demencias.
Test neuropsicolóxicos informatizados.
Tema IV: Avaliación logopédica das disartrias Protocolos de valoración logopédica.
Exploración da disartria: historia clínica, exploración do mecanismo oral, exploración da fala. Cuestionarios logopédicos.
Avaliación complementaria.
Tema V: Avaliación da función deglutoria Videofluroscopia.
Test de deglutación.
Tema VI: Avaliación e exploración das disglosias Órganos afectados: informe médico,
Avaliación das bases funcionais da articulación.
Avaliación da articulación

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Estudo de casos A32 A31 A30 A27 A26 A25 A22 A21 A20 A18 A14 A12 A11 A9 A8 A7 A6 A5 A4 A3 A2 A1 B24 B23 B21 B19 B18 B16 B14 B12 B11 B10 B9 B8 B7 B5 B2 B1 C1 C3 C6 C7 C8 10 17 27
Prácticas a través de TIC A19 B6 B13 B15 B17 B22 C2 C4 0 20 20
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A14 A20 A26 A31 B7 C3 C8 1 28 29
Sesión maxistral A5 A6 A7 A8 A9 A11 A14 A20 A21 A22 A25 A26 A30 A32 B1 B2 B7 B9 B11 C3 C8 30 30 60
Traballos tutelados A1 A5 A6 A7 A8 A9 A14 A20 A25 A32 B1 B2 B5 B7 B9 B12 B13 B23 B24 C1 C3 1 12 13
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Estudo de casos Realizarase a presentación de casos clínicos e sesions clínicas donde o alumno debe participar activamente.
Prácticas a través de TIC Presentación de situacions para elaboración e manexo de material
Proba obxectiva Consistirá nun exame test de 30-50 preguntas. E imprescindible que o alumno o aprobe para superar a materia.
Sesión maxistral Presentación de contidos relevantes de cada tema como introducción a elaboración de prácticas.
Traballos tutelados Elaboración de traballos escritos en pequenos grupos de 2-4 alumnos que incluirán revisions bibliográficas e investigación sobre diferentes patoloxías e serán expostos nas clases interactivas para o seu posterior análisis e discusión. E imprescindible o presentar o traballo para aprobar a materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Realizaranse traballos tutelados en pequeños grupos de 2-4 alumnos que serán supervisados polo profesor tutor e expostos posteriormente nas clases interactivas. Formaran parte de la avaliación do alumno sempre e cando aprobe a proba obxetiva.
A atención incluirá tutorias vía teams en grupo ou deforma personalizada.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A1 A5 A6 A7 A8 A9 A14 A20 A25 A32 B1 B2 B5 B7 B9 B12 B13 B23 B24 C1 C3 Será obrigatoria a realización e exposición do trabaloo así como aprobálo para superar a asignatura e incluirá o estudo de casos clínicos. 40
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A14 A20 A26 A31 B7 C3 C8 Será obrigatorio superala para aprobar a asignatura.
Consistirá nún examen tipo test de 30/50 preguntas ou tipo pregunta curta.
60
 
Observacións avaliación
A fórmula que se aplicará para correxir a proba obxetiva será: acertos menos errores partido por 3 e o resultado de esto dividido entre o número total de preguntas e despoís multiplicado por 10.
Será necesario ampliar as clases expositivas e o que o profesor expón de forma orientativa na clase cas fontes da información recomendadas para preparar a proba obxetiva.

Fontes de información
Bibliografía básica (). .
Paradis M. (1993). Evaluación de la afasia en bilingües.. Barcelona Masson.
Goodglas H.; Kaplan E. (2001, 1996, 1986). Evaluación de la afasia y los trastornos relacionados. Madrid. Panamericana
Vilariño I. (1998). Evaluación de la afasia. En Revista Gallega de psicopedagoxía.. A Coruña. Universidade da Coruña
Melle N. (2007). Guía de intervención logopédica en la disartria. . Ed. Síntesis. Madrid
Peña Casanova, J. (1987). La exploración neuropsicológica, . Barcelona. Ed. MCR.
Vilariño I. (1994). Logopedia, prevención, evaluación, intervención.. Torremolinos-Málaga. Actas del 18º Congreso Nacional de la Asociación Española de Logopedia, Foniatr
Peña Casanova J. (2013). Manual de Logopedia, 4ª ed.. Elsevier-Masson
Junque C.; Barroso J (2009). Manual de Neuropsicología. Madrid, Sintesis
Peña Casanova, J. (1990). P.I.E.N.C.. Barcelona. Masson
Kaplan E,; Goodglass, H.; Weintraub S. (2001, 1996, 1986). The Boston naming test. . Philadelphia. Lea y Febiger.
De Renzi, E., y Vignolo L. (1962). The Token Test: A sensitive test to detect receptive disturbances in aphasias. . Brain
Susanibar F., Dioses A, Marchesan I, Guzmán M, Y cols (2016). Trastornos del habla. de los fundamentos a la evaluación. Ed. Eos
Susanibar F., Marchesan I, Parra D, (2014). Tratado de Evaluación de motricidad orofacial. Ed. Eos

Durante el curso académico se actualizarn las fuentes bibliográficas.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Anatomía dos órganos da audición e a linguaxe/652G04001
Alteracións de base neurolóxica e anatómica/652G04021

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Comunicación aumentativa e alternativa/652G04022

Materias que continúan o temario
Intervención logopédica nos trastornos da fala e a voz/652G04027
Intervención logopédica nos trastornos da linguaxe/652G04034

Observacións
Para ayudar a conseguir un entorno inmediato sostenible y cumplir con los objetivos estratégicos 1 y 2 del "III Para axudar a conseguir un entorno inmediato sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos 1 e 2 do "III Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2018-2020)" os traballos documentais que se realicen nesta materia: a.- Maioritariamente solicitaranse en formato virtual e soporte informático. b.- De realizarse en papel: - Non se empregarán plásticos. - Realizaranse impresións a dobre cara. - Empregarase papel reciclado. - Evitarase a realización de borradores.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías