Datos Identificativos 2018/19
Asignatura (*) Intervención logopédica nos trastornos da fala e a voz Código 652G04027
Titulación
Grao en Logopedia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Coordinación
Garcia Real, Teresa Juana
Correo electrónico
teresa.greal@udc.es
Profesorado
Garcia Real, Teresa Juana
Correo electrónico
teresa.greal@udc.es
Web
Descrición xeral Esta asignatura pretende el aprendizaje de los recursos terapeúticos aplicables a los trastornos de habla y voz (disartria, disglosia, dislalia, disfemia y disfonía)

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e integrar os fundamentos biolóxicos da Logopedia: a Anatomía e Fisioloxía.
A2 Coñecer e integrar os fundamentos psicolóxicos da Logopedia: o desenvolvemento da linguaxe, o desenvolvemento psicolóxico, a Neuropsicoloxía da linguaxe, os procesos básicos e a Psicolingüística.
A6 Coñecer a clasificación, a terminoloxía e a descrición dos trastornos da comunicación, a linguaxe, a fala, a voz e a audición e as funcións orais non verbais.
A7 Coñecer, recoñecer e discriminar entre a variedade das alteracións: os trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe, trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A8 Coñecer os fundamentos do proceso de avaliación e diagnóstico.
A13 Coñecer os principios xenerais de la intervención logopédica.
A14 Coñecer as funcións da Intervención logopédica: prevención, educación, reeducación, rehabilitación e tratamento.
A15 Coñecer e aplicar os modelos e as técnicas de intervención.
A17 Coñecer e realizar a intervención logopédica nos trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe: trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
B1 Acceso, selección e xestión das fontes de información relevantes para a práctica profesional.
B2 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B3 Apreciar as distintas manifestacións da diversidade.
B4 Aprender a aprender.
B5 Aprender autonomamente, e motivarse para facelo de forma continuada.
B7 Capacidade de análise e síntese.
B8 Capacidade de observar e de escoitar de forma activa.
B9 Capacidade de organizar e planificar.
B11 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B12 Comunicarse de maneira efectiva nun contorno de traballo.
B13 Coñecer e manexar as novas tecnoloxías da comunicación e da información.
B14 Destreza e empatía nas relacións interpersoais.
B15 Poñer en valor a súa profesión no contorno en que desenvolve o seu traballo.
B16 Resolver problemas de forma efectiva.
B17 Saber expresarse en público.
B18 Ser creativo no exercicio da profesión.
B19 Ter compromiso ético.
B21 Tomar decisións con autonomía e responsabilidade.
B22 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B24 Traballar en equipo e, de ser o caso, de forma interdisciplinar.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
A6 Conocer la clasificación, la terminología y la descripción de los trastornos de la comunicación, el lenguaje, el habla, la voz y la audición y las funciones orales no verbales. A1
A2
A6
A7
A17
B3
B5
B7
B8
B11
B13
B17
B21
B22
A8 Conocer los fundamentos del proceso de evaluación y diagnóstico. A8
A13 Conocer los principios generales de la intervención logopédica. A13
A14 Conocer las funciones de la Intervención logopédica: prevención, educación, reeducación, rehabilitación y tratamiento. A15 Conocer y aplicar los modelos y las técnicas de intervención. A14
A15
B1 Acceso, selección y gestión de las fuentes de información relevantes para la práctica profesional. B1
B2 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo. B2
B4 Aprender a aprender. B4
B9 Capacidad de organizar y planificar. B9
B12 Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo. B12
B14 Destreza y empatía en las relaciones interpersonales. B14
B15 Poner en valor su profesión en el contorno en que desarrolla su trabajo. B15
B16 Resolver problemas de forma efectiva. B16
B18 Ser creativo en el ejercicio de la profesión. B18
B19 Tener compromiso ético. B19
B24 Trabajar en equipo y, en su caso, de forma interdisciplinar. B24
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma. C1
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse. C6
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida. C7
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad. C8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Aspectos generales en la intervención de los trastornos del habla y la voz.
1.1. Anatomía y fisiología del aparato vocal y habla.
1.2. Conceptos básicos de Lingüística.
1.3. Desarrollo embrionario.
1.4. Control neuromuscular del habla.
Tema 2. Fundamentos teóricos de las Disartrias. 2.1. Concepto, etiologías y clasificación clínica.
2.2. Evaluación de las disartrias: anamnesis, exploración de las funciones de respiración, deglución, masticación, fonación y articulación

Tema 3. Intervención logopédica en las Disartrias.
3.1. Objetivos y principios.
3.2. Enfoques terapéuticos.
3.3. Técnicas y recursos específicos para las alteraciones de la deglución y masticación.
3.4. Técnicas y recursos específicos para la respiración, fonación y articulación.

Tema 4. Intervención logopédica en las Disfonías.
4.1. Concepto de Disfonía funcional y orgánica. Tipos de disfonías funcionales.
4.2. Evalución de la voz: anamnesis y exploración acústica y visual.
4.3. Objetivos y principios de intervención.
4.4.. Enfoques terapéuticos.
4.5. Recursos generales de tratamiento.


Tema 5. Técnica vocal: aspectos respiratorios, fonación y resonancia.
5.1. Aspectos fisiológicos.
5.2 Corrección de los errores funcionales.
5.3 Técnicas vocales específicas.
Tema 6. Tratamiento de las disfonías específicas. 6.1. Parálisis vocal.
6.2. Trastornos de la muda vocal.

Tema 7. Fundamentos teóricos de las Disfemias.
7.1. Concepto y principales teorías etiopatogénicas.
7.2. Características clínicas y diagnóstico diferencial.
7.3. Evaluación de las disfemias.
Tema 8. Intervención de las Disfemias. 8.1. Objetivos.
8.2. Recursos específicos para la disfluencia, logofobia y síntomas neurovegetativos.
Tema 9. Intervención logopédica en las Disglosias. 9.1. Clasificación y tipos.
9.2. Intervención en la disglosia: principios, objetivos y recursos terapéuticos.
Tema 10. Fundamentos teóricos de las Dislalias. 10.1. Clasificación y principales tipos.
10.2. Valoración de las dislalias: anamnesis y exploración auditiva, praxias bucolinguofaciales y aspectos fonológicos.
10.3. Intervención directa e indirecta.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Estudo de casos A1 A6 A7 A8 A13 A14 A15 A17 B1 B2 B3 B4 B5 B7 B8 B9 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B19 15 15 30
Sesión maxistral A1 A2 A6 A7 15 30 45
Prácticas clínicas B21 B22 B24 C1 C6 C7 16 16 32
Análise de fontes documentais C8 4 4 8
Recensión bilbiográfica A8 A14 A15 1 11 12
Proba mixta C6 C8 7 14 21
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Estudo de casos Programación terapéutica de casos clínicos de los trastornos impartidos en las sesiones magistrales.
Asistencia obligatoria. Se harán grupos de trabajo. 5 personas.
Sesión maxistral Impartición de los conocimientos teóricos y prácticos recogidos en los contenidos. Exposición de dudas. Asistencia obligatoria.
Prácticas clínicas Práctica de requisitos básicos para la intervención de los trastornos del habla y voz.
Prácticas de las pruebas básicas de evaluación en habla y voz.
Prácticas de técnica vocal para las Disfonías: relajación, respiración, fonacion, resonancia y articulación.
Practicas para tratamiento específico de las Parálisis laríngeas y Muda vocal.
Prácticas para la intervención de los trastornos del habla: disartria y disfemias.
Asistencia obligatoria.
Análise de fontes documentais El alumno aprenderá a consultar las bases de datos más importantes en relación con la asignatura: WOS, PubMed...
Recensión bilbiográfica El alumno realizará una revisión bibliográfica sobre un tema o un aspecto clínico.
Esta revisión se presentará en una memoria escrita, con síntesis de lo más importante (introducción) y con 4 folios como mínimo.
Se acompañara con las referencias bibliográficas utilizadas, según las normas APA.
Proba mixta Para valorar cualquier aspecto de las actividades prácticas realizadas (programación de caso clínico, evaluación, realización de ejercicios o revisión bibliográfica realizada).
Se valorará el conocimiento de los contenidos, la capacidad de razonamiento y claridad expositiva.
La asignatura se aprobará si el alumno tiene una nota de 5 o superior en dicha prueba.

Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Sesión maxistral
Recensión bilbiográfica
Prácticas clínicas
Descrición
. Estudio de caso y prácticas clínicas: en el aula y en las tutorías el alumno dispone de la atención de la profesora para resolver dudas en la confección del programa terapéutico y aplicación del tratamiento (ejercicios técnicos)
. Sesion magistral: el alumno podrá resolver las dudas de los contenidos teóricos impartidos en el mismo aula.
. Recensión bibliográfica y presentación de la memoria escrita: en las tutorías los alumnos/as podrán resolver las dudas que surjan en la realización de la memoria escrita.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Estudo de casos A1 A6 A7 A8 A13 A14 A15 A17 B1 B2 B3 B4 B5 B7 B8 B9 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B17 B18 B19 Se valorará la capacidad de razonamiento, adecuación y organización de los datos en el diseño de programación terapéutica y aplicación de la terapia (ejercicios específicos y aprendidos en las clases interactivas).

Para la valoración de este conocimiento y habilidad, en el examen final se incluirán 2 preguntas con casos clínicos de las patologías impartidas en la asignatura.
20
Recensión bilbiográfica A8 A14 A15 Se incluyen como criterios de valoración: capacidad de síntesis, calidad bibliográfica -revistas internacionales y nacionales, últimos 5 años y procedentes de bases de datos conocidas y de alta calidad como Web of Science, Scopus, PubMed, etc-, y expresión escrita correcta (ortografía, narración y referencias bibliográficas según APA). La búsqueda será sobre un trastorno del caso clínico en 6-7 páginas más 1 de referencias.
La búsqueda bibliográfica se harán en grupos compuestos con 5 alumnos.
20
Proba mixta C6 C8 Se valorará los contenidos teóricos y prácticos. Prueba con preguntas cortas. 60
 
Observacións avaliación

Se recomienda la asistencia a todas las actividades científicas que se realicen durante el curso o tengan relación con las materias que se incluyen en esta asignatura, pues los contenidos de las mismas se consideran materia de la asignatura.

Los alumnos de cursos anteriores (repetidores) que acudan sólo al examen final (fecha oficial) se les calificará teniendo en cuanta sólo la prueba mixta, con una valoración del 100%.


Fontes de información
Bibliografía básica Perelló Gilberga Jordi (1982). Canto-dicción. Foniatría estética. Barcelon: Científico-Médica
Murdoch Bruce (1998). Dysarthria a physiological approach to assessment and treatment. United Kingdom: Stanley Thornes
Vila Josep (2009). Guía de intervención logopédica en las disfonías infantiles. Madrid: Síntesis
Fernández Zúñiga Alicia (2005). Guía de intervención logopédica en tartamudez infantil. Madrid: Síntesis
Verdolini Abbot Katherine (2008). Lessac-madsen Resonant Voice Therapy. San Diego: Plural Publishing
Zambrana Nidia (1998). Logopedia y ortopedia maxilar en la rehabilitación orofacial: Tratamiento precoz y preventivo. Barcelona: Masson
Cooper Morton (1973). Modernas técnicas de rehabilitación vocal. Buenos Aires: Médica Panamericana
Conture Edward y Curlee Richard (2007). Stuttering and related disorders of fluency. New York: Thieme
Perelló Gilberga Jordi (1990). Trastornos de Habla. Barcelona: Masson
Morrison Murray (1996). Tratamiento de los trastornos de la voz. Barcelona: Masson
Sataloff Robert (2005). Treatment of voice disorders. San Diego: Plural Publishing
Roberston Sandra (1999). Working woth dysarthrics a practical guide to therapy for dysarthria. New York: Thieme

- 

Bibliografía complementaria

-, Journal of Voice.

-, European Journal of Disorders of Communication.

- Journal of Speech, Language and Hearing Research.


-, Revista española de logopedia, foniatría y audiología. 

-, Folia Phoniatrica et Logopaedica.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Lingüística/652G04004

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Fundamentos de intervención logopédica/652G04005

Materias que continúan o temario
A voz profesional/652G04040

Observacións

Es recomencdable tener conocimientos de inglés para el manejo de las fuentes bibliográficas, e informatica.

Se recomienda la asistencia a aquellos eventos científicos relacionados con las materias de las asignatura y sean recomendados por la profesora.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías