Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Intervención logopédica nos trastornos da linguaxe Código 652G04034
Titulación
Grao en Logopedia
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Coordinación
Garcia Real, Teresa Juana
Correo electrónico
teresa.greal@udc.es
Profesorado
Garcia Real, Teresa Juana
Correo electrónico
teresa.greal@udc.es
Web
Descrición xeral Materia para coñecer e aplicar a intervención logopédica nos trastornos do linguaxe en afasia, trastornos do desenvolvemento da lingua, parálise cerebral e discapacidade mental.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos: no se realizarán cambios.

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen: Actividades iniciais, sesión magistral, estudos de casos, eventos científicos e divulgativos e probas de respostas múltiples (computa na avaliación).

*Metodoloxías docentes que se modifican: Prácticas a través de TIC pasarán a realizarse exclusivamente virtual, sen presenza física na aula (computa na avalición).

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado: Correo electrónico diario para facer consultas o pedir cita para contactos virtuais,Moodle diario para subir os contenidos, planificar e entregar tarefas, comunicar avisos.
TEAMS: 1 vez a la semana (martes), de 9-10.30 se conectará con todo o grupo para impartir a sesión maxistral e facer o debate virtual sobre os contenidos. No franxa entre 10.30-13.30 se farán as sesions interactivas. O tempo será distribuido por igual aos distintos grupos de traballo (30´por grupo) y 30´para gran grupo (todos Xuntos).

4. Modificacións na avaliación: sen cambios.

*Observacións de avaliación:Sen cambios.

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía: sen cambios

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecer e integrar os fundamentos biolóxicos da Logopedia: a Anatomía e Fisioloxía.
A2 Coñecer e integrar os fundamentos psicolóxicos da Logopedia: o desenvolvemento da linguaxe, o desenvolvemento psicolóxico, a Neuropsicoloxía da linguaxe, os procesos básicos e a Psicolingüística.
A6 Coñecer a clasificación, a terminoloxía e a descrición dos trastornos da comunicación, a linguaxe, a fala, a voz e a audición e as funcións orais non verbais.
A7 Coñecer, recoñecer e discriminar entre a variedade das alteracións: os trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe, trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A8 Coñecer os fundamentos do proceso de avaliación e diagnóstico.
A9 Coñecer e aplicar os modelos, técnicas e instrumentos de avaliación.
A10 Realizar a avaliación das alteracións da linguaxe nos trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe: trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A11 Redactar un informe de avaliación logopédica.
A12 Realizar unha avaliación tras a intervención.
A13 Coñecer os principios xenerais de la intervención logopédica.
A14 Coñecer as funcións da Intervención logopédica: prevención, educación, reeducación, rehabilitación e tratamento.
A15 Coñecer e aplicar os modelos e as técnicas de intervención.
A16 Coñecer as características diferenciais da intervención logopédica nos ámbitos familiar, escolar, clínico-sanitario e asistencial.
A17 Coñecer e realizar a intervención logopédica nos trastornos específicos do desenvolvemento da linguaxe: trastorno específico da linguaxe, retrasos da linguaxe, trastornos fonéticos e fonolóxicos; os trastornos da comunicación e a linguaxe asociados a déficit auditivos e visuais, o déficit de atención, a deficiencia mental, o trastorno xeneralizado do desenvolvemento, os trastornos do espectro autista, a parálise cerebral infantil e as plurideficiencias; os trastornos específicos da linguaxe escrita; as discalculias; as alteracións no desenvolvemento da linguaxe por deprivación social e as asociadas a contextos multiculturais e plurilingüismo; os trastornos da fluidez da fala; as afasias e os trastornos asociados; as disartrias; as disfonías; as disglosias; as alteracións da linguaxe no avellentamento e os trastornos dexenerativos; as alteracións da linguaxe e a comunicación en enfermidades mentais; o mutismo e as inhibicións da linguaxe; as alteracións das funcións orais non verbais: deglución atípica, disfagia e alteracións tubáricas.
A21 Saber deseñar e elaborar informes logopédicos.
A22 Saber deseñar, programar e avaliar a actuación logopédica.
A27 Realizar a planificación estratéxica da intervención logopédica.
A28 Adquirir un coñecemento práctico en intervención logopédica (formación práctica en ámbitos escolares, clínico-sanitarios e asistenciais).
B1 Acceso, selección e xestión das fontes de información relevantes para a práctica profesional.
B2 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B3 Apreciar as distintas manifestacións da diversidade.
B5 Aprender autonomamente, e motivarse para facelo de forma continuada.
B7 Capacidade de análise e síntese.
B9 Capacidade de organizar e planificar.
B11 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B14 Destreza e empatía nas relacións interpersoais.
B16 Resolver problemas de forma efectiva.
B17 Saber expresarse en público.
B19 Ter compromiso ético.
B24 Traballar en equipo e, de ser o caso, de forma interdisciplinar.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer e integrar os fundamentos biolóxicos da Logopedia: a Anatomía e Fisioloxía. A1
A2
A6
A7
A8
A9
A13
A14
A16
A21
A22
A27
A28
B3
B14
B24
Coñecer e saber facer os principios xerais, métodos específicos de intervención logopédica nas distintas patoloxías impartidas. A8
A9
A10
A11
A12
A13
A14
A15
A17
A21
A22
A27
B1
B2
B5
B7
B9
B11
B16
B17
B19
C1
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1. Fundamentos básicos para a intervención da afasia. 1.1. Semioloxía.
1.2 Tipos clínicos.
1.3. Diagnótico deferencial.
1.4. Factores pronósticos.
TEMA 2. Evaluación da afasia.
2.1 Aspectos xerais.
2.2 Principais probas estandarizadas.
TEMA 3. Intervención semiolóxica da afasia.
3.1 Sintase.
3.2. Denominación.
3.3. Comprensión.
3.4. Lectura.
3.5. Escritura.

TEMA 4. Fundamentos básicos para intervencións dos trastornos da linguaxe no neno.
4.1. Trastornos primarios do desenvolvemento do linguaxe..
4.2. Trastornos secundarios do desenvolvemento do linguaxe.
4.3. Avaliación de áreas non lingüísticas.
TEMA 5. Avaliacións do linguaxe.
5.1. Aspectos lingüísticos a avaliar.
5.2. Principais probas estandarizadas.
TEMA 6. Intervención logopédica nos trastornos do desenvolvemento do linguaxe. 6.1. Intervención dos aspectos fonéticos e fonolóxicos.
6.2. intervención dos aspectos semánticos e pragmáticos.
6.3. Intervención dos aspectos sintácticos e morfolóxicos.
TEMA 7. Intervención do neno co parálise cerebral. 7.1. Control postural e psicomotricidad.
7.2. Tratamiento da voz.
7.3. Tratamiento da fala e articulación.
7.4. Tratamiento da deglución.
7.5. Tratamiento da respiración.
TEMA 8. Intervención da discapacidad mental.
8.1. Linguaxe..
8.2. Voz e articulación.
8.3. Outros aspectos.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A6 B2 B3 B7 21 0 21
Estudo de casos A1 A7 A8 A9 A10 A11 A12 A13 A14 A15 A16 A17 A21 A22 A27 A28 B5 B7 B9 B11 B16 B17 B19 C6 C7 C8 5 15 20
Recensión bilbiográfica A6 A7 A8 A9 A10 A16 A17 B1 B2 B5 B7 B9 C1 1 10 11
Eventos científicos e/ou divulgativos A15 A28 B4 B7 B14 C8 3 0 3
Prácticas a través de TIC A2 A6 A7 A8 A9 A12 A13 A14 A15 A16 A17 A21 A22 A27 A28 B1 B2 B5 B7 B9 B11 B16 B17 B19 C1 C6 C7 C8 5 25 30
Debate virtual A7 B2 B5 B6 B7 B11 B14 B16 B24 8 16 24
Proba de resposta múltiple A1 A2 A6 A7 A8 A9 A10 A13 A14 A15 A16 A17 A21 A22 A27 A28 3 34 37
Actividades iniciais A1 A6 A7 A8 A9 1 0 1
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Na aula impartiranse os contenidos teóricos (bases fundamentas, avaliación e intervención) así como as bases para a programación terapéutica de casos clínicos. Se utilizará a plataforma TEAMS o similar.
Estudo de casos Se realizará a programación terapéutica dos casos clínicos cas patoloxías afasia e Linguaxe infantil có fin de aprender a deseñar o ttatamento logopédico, establecendo obxectivos, sistemática e selección razoada dos exercicios. Esta actividade é grupal e pódese facer virtualmente.
Recensión bilbiográfica Se realizará unha búsquea bibliográfica sobre algunha das patoloxías impartidas na sinatura. Para éllo nas clases interactivas o en titorías podarán resolver dúbidas sobre algúns aspectos fundamentais para esta actividade (Manexo das bases de datos, criterios de búsquea, normas APA e ética na investigación en Logopedia, etc).
Esta actividade será grupal e se fará lectura e reflexión clínica dun artículo entre os encontrados.
Eventos científicos e/ou divulgativos O alumnado asistirá e participará á seminario-taller sobre linguaxe corporal. Esta actividade será online o virtual.
Prácticas a través de TIC Metodoloxía que permite ao alumnado aprender de forma efectiva, a través de actividades de carácter práctico (Role-Playing o simulación de intervención logopédica en supostos doentes afásicos) mediante a utilización das tecnoloxías da información e as comunicacións (Elaboración de vídeos, presentaciones co Power point con audio...). De esta forma o alumnado poñe en práctica os coñecementos teóricos, ademáis de facilitar a aprendizaxe e o desenvolvemento de habilidades comunicativas e trabajo en equipo.
Esta actividades será en pequeno grupo (5-6 alumnos/as) e se desarrollarán presencialmente, si fose posible, o virtualmente nas horas interactivas.
Debate virtual Ao final de sesión maxistral se farán preguntas para levar á reflexión dos contenidos impartidos. Tempo considerado 30´por tema para todo o grupo, con apoio da plataforma TEAMS.
Proba de resposta múltiple Proba obxectiva que consiste en formular unha cuestión en forma de pregunta directa ou de afirmación incompleta, e varias opcións ou alternativas de resposta que proporcionan posibles solucións, das que só unha delas é válida.
Ao largo do curso se farán tres probas. Dous se farán á rematar o módulo da afasia (Cuestionario 1) e o módulo de linguaxe infantil (Cuestionario 2). O terceira proba será na data do examen oficial (Cuestionario 3) para avaliar o aprendizaxe de toda a materia.
Actividades iniciais Se avaliará as competencias do alumnado (coñecemento e habilidades de avaliación) sobre as patoloxias incluídas na sinatura. Para elo, se planificará unha tarefa en Moodle (Cuestionario inicial) para ser completado o primeiro día da clase

Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Recensión bilbiográfica
Prácticas a través de TIC
Debate virtual
Descrición
Os estudantes terán unha atención personalizada para levar a cabo estudos de casos, prácticas a través de TIC, recensión bibliográfica e resolucións de dúbidas no debate virtual.
A atención personalizada se ofrecerá ao alumnado nas titorías (grupais o individuais) para resolucións de dúbidas durante o aprendizaxe, correccións das actividades e tarefas realizadas.
As titorías serán virtuais (plataforma TEAMS) no horario disposto no 1º cuadrimestre. Recoméndase solicitar cita previa mediante chat (TEAMS) preferentemente.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba de resposta múltiple A1 A2 A6 A7 A8 A9 A10 A13 A14 A15 A16 A17 A21 A22 A27 A28 Se farán tres probas de resposta múltiple como avaliación continua. Primeira proba ao rematar o bloque da patoloxía de afasia (15%).
Segunda proba ao rematar a patoloxía de Linguaxe infantil (15%).
Ambos cuestionarios teñen preguntas con 4 respostas posibles, e sólo unha é correcta.. Cada error se descontará 0.25 puntos.
Terceira proba se fará na data oficial de examen para avaliar todos os contenidos teóricos e prácticos impartidos (40%). Este cuestionario teñe preguntas con 4 respostas posibles e cada error tamén desconta 0.25 puntos.
70
Prácticas a través de TIC A2 A6 A7 A8 A9 A12 A13 A14 A15 A16 A17 A21 A22 A27 A28 B1 B2 B5 B7 B9 B11 B16 B17 B19 C1 C6 C7 C8 El alumnado se agruparán en grupos de 5-6 estudantes, có fin de facer prácticas de programación e intervención en diversos supuestos clínicos de afasia. Cada grupo de traballo desarrollará o proceso terapéutico dun caso clínico (avaliación-programación e intervención) e o presentará mediante apoyo de vídeo y power point (TEAMS).
Se valorará: Capacidad de análisis y síntesis (B7), organizar y planificar bien lo presentado (B9) y capacidad para trabajar en equipo (B24)
30
 
Observacións avaliación

 

O profesor tamén valorará a participación e disposición e actitude positiva mostradas durante a realización das actividades teóricas e prácticas.

Na primeira oportunidade se avaliará as actividades cos porcentaxes antes descritos e os criterios de avaliación establecidos son: 

1) Para aprobar a materia é necesario obter como mínimo  5  puntos ou superior, de los 10 posibles (proba de resposta múltiple e Prácticas a través de TIC).. 

2) É condición para  sumar o resultado da Práctica a través de TIC haber superado as probas de resposta múltiple,  é dicir obter 3.5 puntos ( como mínimo) dos 7 posibles.


Na segunda oportunidade o alumnado sólo teñe que facer unha única proba de resposta múltiple que computa o 100% e para aprobar a materia teñe que obter como mínimo 5 puntos dos 10 posibles. 
 

Fontes de información
Bibliografía básica Fawcus Margaret (1990). Aphasia therapy in practice: Comprehension. Bicester:Winslow
Fawcus Margaret (1990). Aphasia Therapy in practice: Expression. Bicester:Winslow
Fawcus Margaret (1991). Aphasia therapy in practice: Readiing. Bicester:Winslow
Fawcus Margaret (1993). Aphasia therapy in practice: Writing. Bicester:Winslow
Narbona Juan (2003). El lenguaje del niño. Barcelona: Elsevier
Monfort Marc (1999). El niño que habla. El lenguaje oral en el preescolar.. Madrid: Cepe
Juárez Sánchez Adoración (2002). Estimulación del lenguaje oral. Un modelo interactivo para niños con dificultades. Madrid: Santillana
Goodglass H (2005). Evaluación de la afasia y trastornos relacionados. Madrid: Panamericana
Bosch Galceran Laura (2003). Evaluación fonológica del habla infantil.. Barcelona: Masson
Buckley Sue (2005). Habla, lenguaje y comunicación en alumnos con Síndrome de Down y actividades para padres y profesores. Madrid: Cepe
Chapey Roberta (2008). Language intervention. Strategies in aphasia and related neurogenic communication disorders. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins,
Monfort Marc (1993). Los niños disfásicos. Descripción y tratamiento. Madrid: Cepe
Peña Casanova Jordi (2005). Programa integrado de exploración neuropsicológica Test Barcelona revisado: TBR. Barcelona: Masson
Boehm Ann E (2000). Test Boehm de conceptos básicos. Madrid: TEA
Aguado Alonso Gerado (2004). Trastornos específicos del lenguaje: Retraso del lenguaje y disuasivas. Málaga: Aljibe
Aguado Alonso Gerardo (2002). TSA: El desarrollo de la morfosintaxis en el niño. Madrid: Cepe

Aguado Alonso G (2002). El desarrollo de la morfosintaxis en el niño. Madrid, Cepe.
Aguinag G, Armentia ML, Fraile, A, Olangua P y Uriz N (2004). PLON_R. Prueba de lenguaje oral Navarra-revisada. Madrid: TEA.
Boehm AE  (2000). Boehm. Test Boehm de conceptos básicos. Madrid: TEA:
 Bosch L (2004). Evaluación fonológica del habla infantil, Barcelona. Masson, 2004.
Hedge MN,y Pomaville F (2008). Assessment of Communication Disorders in Children. Resources and Protocols.San Diego: Plural Publishing.



 

Bibliografía complementaria


-Powell T, Head injury. A practical guide, United Kingdom. Winslow, 1994, Libro,

-Rapin I, Disfunción cerebral en la infancia, Barcelona. Martínez Roca, 1987, Libro,


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Anatomía dos órganos da audición e a linguaxe/652G04001

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Avaliación das alteracións de base neurolóxica e anatómica/652G04026

Materias que continúan o temario
Psicolingüística/652G04003
Fundamentos de avaliación e diagnóstico/652G04010
Neuropsicoloxía/652G04016
Lingua galega/652G04036
Lingua española/652G04037
Lingüística clínica/652G04042

Observacións

Recoméndase o coñecemento dunha lingua estranxeira (mínimo de nivel B1 en inglés) para acceder ás fontes bibliográficas que precisa a recensión bibliográfica.


Recoméndase a asistencia a eventos e conferencias científicas que poidan ser programados nesta signatura.

Recórdase que nas actividades presenciais na aula será necesario o  uso de mascarilla.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías