Datos Identificativos

2022/23

Asignatura (*)

Demografía do Envellecemento

Código

653540001

Titulación

Máster Universitario en Xerontoloxía

Descriptores

Ciclo

Período

Curso

Tipo

Créditos

Mestrado Oficial

1º cuadrimestre

Primeiro

Obrigatoria

Idioma

Castelán

Modalidade docente

Presencial

Prerrequisitos

Departamento

Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas

Coordinación

Lorenzo López, Laura

Correo electrónico

laura.lorenzo.lopez@udc.es

Profesorado

Lorenzo López, Laura

Correo electrónico

laura.lorenzo.lopez@udc.es

Web

http://estudos.udc.es/es/subject/4540V01/4540001/2021

Descrición xeral

Esta materia ofrece unha perspectiva coherente e completa das características da poboación e a súa dinámica, e permítenos coñecer os principais retos demográficos, especialmente o envellecemento da poboación, aos que se enfrontan as sociedades europeas. Abordarase a análise da composición da poboación por sexo e idade e a súa representación gráfica. Os estudantes aprenderán como as distintas variables demográficas (mortalidade, fertilidade, migracións) condicionan a estrutura da poboación por sexo e idade, o que lles permitirá comprender o proceso de envellecemento da poboación e os cambios na estrutura da idade en idades avanzadas. O alumno estará familiarizado co coñecemento das técnicas estatísticas e matemáticas necesarias para o estudo da poboación. Por último, analizarase a idade de xubilación desde unha perspectiva demográfica e presentarase o sistema de pensións en España.

Competencias do título

Código	Competencias do título
A5	Adquirir coñecementos que lle permitan establecer o recurso Xeronto-xeriátrico adecuado de acordo ás características da persoa maior
A6	Desenvolver a autonomía suficiente para participar en proxectos de investigación e colaboracións científicas ou tecnolóxicas dentro do campo da Xerontoloxía, en contextos interdisciplinares tanto públicos como privados e, no seu caso, cun alto compoñente de transferencia do coñecemento.
A7	Adquirir coñecementos avanzados e demostrando, nun contexto de investigación científica e tecnolóxica ou altamente especializado, unha comprensión detallada e fundamentada dos aspectos teóricos e prácticos e da metodoloxía de traballo no campo da Xerontoloxía
A8	Saber aplicar e integrar os coñecementos adquiridos, a comprensión destes, a súa fundamentación científica e as súas capacidades de resolución de problemas en contornas sociais e sociosanitarias e definidos de forma imprecisa, incluíndo contextos de carácter multidisciplinar tanto investigadores como profesionais do campo da xerontoloxía
B1	Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B2	Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa xerontoloxía e a xeriatría
B4	Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións– e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan– a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades
B5	Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo
C10	Coñecer e aplicar o método científico na redacción de proxectos
C11	Saber difundir os resultados obtidos no desenvolvemento da súa actividade a través das fontes de información dispoñibles para a comunidade científica
C13	Coñecer as posibilidades da investigación no campo da xerontoloxía a fin de motivar aos estudantes para incorporarse á mesma, posibilitando a realización de teses doutorais

Resultados de aprendizaxe

Resultados de aprendizaxe	Competencias do título
- Coñecemento e aplicación das principais fontes de información estatística sobre a poboación.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13
- Coñecemento e aplicación das principais técnicas e instrumentos para a análise demográfica da poboación.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13
- Coñecemento dos principais indicadores relacionados co estudo da poboación.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13
- Coñecemento da composición da poboación por sexo e idade.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13
- Coñecemento das principais características da poboación en relación coa actividade económica e os seus impactos nos sistemas de benestar.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13
- Coñecemento dos principais fenómenos demográficos e o seu impacto no envellecemento.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13
- Coñecemento do envellecemento da poboación en Galicia e España e a situación no contexto da Unión Europea.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13
- Coñecemento das principais diferenzas no proceso de envellecemento: diferenzas xeográficas, diferenzas espaciais, diferenzas por sexo.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13
- Coñecemento do sistema de pensións en España: a súa evolución recente, as súas reformas, a súa situación actual e os seus retos e alternativas de futuro.	AP5 AI1 AI2 AM1	BM1 BM2 BM4 BM5	CM10 CM11 CM13

Contidos

Temas	Subtemas
BLOQUE I: Estudo da poboación. Consideracións xerais	TEMA 1. Descrición e contidos TEMA 2. Dispoñibilidade de información TEMA 3. Detalles conceptuais
BLOQUE II: Composición e características da poboación	TEMA 4. Composición da poboación por sexo e idade TEMA 5. As pirámides de poboación. TEMA 6. Actividade económica e impacto nos sistemas de benestar
BLOQUE III: Estudo dos principais fenómenos demográficos e incidencia no envellecemento	TEMA 7. Nacemento e fertilidade TEMA 8. Mortalidade
BLOQUE IV: Envellecemento da poboación e sistemas de pensións	TEMA 9. Envellecemento da poboación en Galicia e España TEMA 10. O sistema de pensións en España e as súas reformas

Planificación

Metodoloxías / probas	Competencias	Horas presenciais	Horas non presenciais / traballo autónomo	Horas totais
Prácticas a través de TIC	A5 A6 A7 A8 B2 B4 B5 C10 C11 C13	16	40	56
Proba obxectiva	A5 A7 A8 B1 C13	4	0	4
Sesión maxistral	A5 A7 A8 B1 B5 C10	16	20	36

Atención personalizada		4	0	4

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías

Metodoloxías	Descrición
Prácticas a través de TIC	Clases interactivas de laboratorio: terán lugar na aula de informática ou utilizando os ordenadores persoais dos alumnos. Nestas clases, os alumnos deberán realizar casos prácticos nos que empregarán as ferramentas descritas nas clases teóricas. Os estudantes deben analizar e comentar aspectos relacionados coa demografía e o envellecemento.
Proba obxectiva	Proba de opción múltiple e proba de elección múltiple sobre o contido da materia explicado nas clases.
Sesión maxistral	Explicación dos contidos teóricos da materia. Estas clases apoiaranse no uso de presentacións en PowerPoint e analizaranse páxinas web institucionais onde se pode atopar información estatística para a análise da poboación.

Atención personalizada

Metodoloxías

Prácticas a través de TIC

Descrición

Dado que é unha materia cunha parte práctica relevante, na cal a superación da mesma está ligada ao uso correcto da información recibida na presentación de traballos de investigación, o traballo persoal do/a alumno/alumna é unha parte fundamental da avaliación da mesma, supoñendo un número de horas (mínimo) similar ás horas presenciais no aula. A atención persoalizada ao alumno/a axudará a completar de forma individualizada a súa formación, principalmente na procura de información referida a datos demográficos da poboación, a realización das actividades propostas durante o curso, así como do exame da materia.

Avaliación

Metodoloxías	Competencias	Descrición	Cualificación
Sesión maxistral	A5 A7 A8 B1 B5 C10	Por asistencia a docencia presencial na aula e / ou laboratorio.	10
Proba obxectiva	A5 A7 A8 B1 C13	Proba de opción múltiple e proba de elección múltiple sobre o contido da materia explicado nas clases.	50
Prácticas a través de TIC	A5 A6 A7 A8 B2 B4 B5 C10 C11 C13	Realización de tarefas en clases interactivas de laboratorio.	40

Observacións avaliación
Para superar a materia é necesario ter superada a proba obxectiva.

Fontes de información

Bibliografía básica
	Martínez Roget, F. (2002): Demografía Gerontológica. Sega Ediciones. Santiago de Compostela.
Bibliografía complementaria
	Arroyo, A. (Coord.) (2003): Tendencias demográficas durante el siglo XX en España. Universidad de Sevilla-Instituto Nacional de Estadística. Entremont, A. (2001): Diez temas de demografía. Ediciones Internacionales Universitarias. Madrid. Fernández Leiceaga, X. (Dir) (2000): Avellamento demográfico e consecuencias socioeconómicas. Edicións Xerais de Galicia. Vigo. Gómez, R.; Hernández, R. (2004): “Demographic maturity and economic performance : the effect of demographic transitions on per capita GDP growth”. Servicio de Estudios del Banco de España. Hinde, A. (1998): Demographic methods. Arnold. London. Livi-Bacci, M. (1993): Introducción a la demografía. Editorial Ariel. Barcelona. Nyce, Steven A.; Schieber, Sylvester, J. (2005): The economic implications of aging societies : the costs of living happily ever after. Cambridge University Press. Cambridge, UK . Onofri, P. (Editor) (2004): The economics of an ageing population : macroeconomic issues.Cheltenham : Edward Elgar. Pressat, R. (1989): Introducción a la demografía. Ariel. Barcelona. Preston, S. H.; Heuveline, P.; Guillot, M. (2001): Demography : measuring and modeling population processes. Ed. Blackwell. Oxford. Reher, D.; Valero, A. (2005): Fuentes de información demográfica en España. Centro de Tapinos, G. (1990): Elementos de demografía. Espasa Calpe, D.L Investigaciones Sociológicas. Madrid. Vallin, J. (1995): La Demografía. Alianza, D.L. Madrid. Vinuesa, J. et al. (1994): Demografía. Análisis y proyecciones. Ed. Síntesis. Madrid.

Recomendacións

Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Economía Xerontolóxica/653540023

Valoración en Xerontoloxía/653540002

Materias que continúan o temario

Observacións

Recomendacións para o estudo da materia:

Asistencia regular ás clases.

Realización das prácticas de laboratorio.

Estudo diario dos materiais impartidos e da bibliografía básica.

Consulta da bibliografía complementaria recomendada.

Participación e discusión activa nas actividades que se organizan.

Realización das probas obxectivas que se están a realizar.

Comezando na xestión da folla de cálculo de Microsoft Excel.

Para axudar a conseguir un entorno inmediato sustentable e cumprir co obxectivo estratéxico 2 do "IV Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2020-2022)", os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a) Maioritariamente solicitaranse en formato virtual e soporte informático.

b) De realizarse en papel:

- Non se empregarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a realización de borradores.

(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías