Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Atención Temperá e Discapacidade Infantil Código 653862216
Titulación
Mestrado Universitario en Asistencia e Investigación Sanitaria (plan 2012)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinación
Montoto Marqués, Antonio
Correo electrónico
antonio.montoto@udc.es
Profesorado
Montoto Marqués, Antonio
Rodríguez Sotillo, Antonio
Correo electrónico
antonio.montoto@udc.es
antonio.rodriguez.sotillo@udc.es
Web
Descrición xeral O estudo de esta materia proporciona a comprensión sistemática dunha área de estudo e o dominio das habilidades e métodos de investigación relacionados coa atención temperá e rehabilitación infantil, así como o deseño de programas de rehabilitación infantil
Plan de continxencia PLAN DE CONTINXENCIA:
1.-A docencia da materia durante o curso 2020-2021 realizarase de maneira presencial na súa totalidade (xa que o número habitual do alumnado do máster permitirá gardar as normas de seguridade recomendadas polo centro e pola UDC) sempre que as condicións derivadas da pandemia covid-19 permitan volver a presencialidade na aula 9 do Edificio Universitario de Oza.

2.-En caso de que retornemos ao confinamento pola pandemia COVID-19, a docencia realizarase de forma virtual por TEAMS.


1. Modificacións nos contidos
Non se realizarán modificacións dos contidos
2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen:
-Sesión maxistral (computa na avaliación mediante a asistencia)
-Seminarios (computa na avaliación mediante a asistencia)
-Prácticas clínicas (computa na avaliación mediante a asistencia)-
-Proba obxectiva (computa na avaliación).

*Metodoloxías docentes que se modifican:
-Non aplica

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
-Correo electrónico: diariamente. De uso para facer consultas ou solicitar encontros virtuais para resolver dúbidas.
-Moodle: Diariamente. Segundo a necesidad do alumnado. Incorporarasen documentos con material para facer seguimento das sesions maxistrales e outros documentos de consulta. Ademais disponente de foros temáticos asociados aos módulos da materia para facer as consultas necesarias.
-Teams: sesións a demanda dos alumnos (previa cita por correo electrónico) para facer as consultas necesarias da materia
4. Modificacións na avaliación
1.- Parte presencial (40%): valorarase a asistencia a sesións maxistrais, seminarios e prácticas clínicas.

2.-Avaliación continua (20%): valorarase a participación do alumno na dinámica das clases e nos seminarios

2.-Proba obxectiva (40%): consistirá nunha proba escrita que versará sobre o estudo dun caso clínico, sobre o que se farán cuestións relativas a teoría explicada nas sesións maxistrais e seminarios, así como relativas o deseño dun programa de rehabilitación para o caso concreto.

*Observacións de avaliación:
-Na avaliación da asistencias para poder terse en conta será obrigatorio a asistencia ó 80% das sesións e seminarios. A asistencia as prácticas deberá ser do 100%.
-Para poder superar a asignatura o alumno deberá superar a proba objetiva a lo menos con un 50% do seu valor ( non se poderá facer media co apartado anterior se non se supera a proba obxectiva)

-En caso de non poder realizar dita proba, o alumno deberá presentar para superar a asignatura un traballo tutelado que versará sobre os contidos da asignatura

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
-Non se realizaran cambios. Disporán ademais de material teórica e práctico dixitalizado en Moodle.

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 Adquirir un sentido ético da investigación sanitaria.
A4 Obter un substrato teórico suficiente para comprender o entorno clínico de aplicación das técnicas de investigación.
A5 Adquirir o coñecemento da realidade investigadora nun ámbito concreto das ciencias da saúde.
B1 Capacidade para aplicar o método científico na planificación e o desenvolvemento da investigación sanitaria.
B2 Fluidez e propiedade na comunicación científica oral e escrita.
B3 Compromiso pola calidade do desenvolvemento da actividade investigadora.
B4 Capacidade de análise e de síntese.
B5 Habilidade para manexar distintas fontes de información.
B6 Capacidade para traballar de forma colaborativa en equipos multi e interdisciplinar.
B7 Capacidade de establecer unha relación de empatía cos suxeitos implicados no desenvolvemento da actividade investigadora.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer a comprensión sistemática dunha área de estudo e o dominio das habilidades e métodos de investigación relacionados coa atención temperá e rehabilitación infantil. AI4
AI5
BM1
CM8
Concebir, deseñar, poñer en práctica e adoptar un proceso substancial de investigación con seriedade académica. AI3
AI5
BM1
BM3
CM8
Fomentar en contextos académicos e profesionais o avance tecnolóxico, social ou cultural de atención integral dos nenos. AI3
BM6
BM7
CM4
Analizar as diferentes alteracións ou enfermedades que provocan discapacidade na infancia. AI4
BM4
CM7
Valorar a súa incidencia no desenvolvemento persoal e funcional do neno e no seu entorno familiar e escolar. AI5
BM6
BM7
CM6
Deseñar programas de rehabilitación infantil en casos concretos a partir da situación e do pronóstico funcional. AI4
BM1
BM5
Coñecer os principais tratamentos existentes actualmente e a súa aplicación na rehabilitación infantil. AI4
BM2
BM5
CM6
Intercambiar información sobre o desenvolvemento da atención temperá e a rehabilitación infantil en España. AI5
BM1
BM6
CM4
CM8

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: INFANCIA E DISCAPACIDADE -Apuntes históricos.
-Concepto de infancia e discapacidade.
-Discapacidade e dereitos da infancia.
-Epidemioloxía e factores asociados á discapacidade na infancia.
-Implicacións da discapacidad infantil para a familia.
TEMA 2: ATENCIÓN TEMPERÁ -Concepto de Atención Temperá.
-Fundamentos e obxectivos.
-Indicacións da Atención Temperá.
-Equipo multidisciplinar e Atención Temperá.
-Papel da familia
TEMA 3: DESARROLLO NEUROBIOLÓXICO DO CEREBRO -Desarrollo psicomotor nos primeiros anos de vida
-Prematuridade
TEMA 4: ESTIMULACIÓN PRECOZ -Concepto.
-Programas E recursos terapéuticos de estimulación precoz.
TEMA 5: PARALISIS CEREBRAL INFANTIL -Concepto e epidemioloxía
-Fisopatoloxía e clasificación
-Formas clínicas
-Escalas de avaliación
-Pronóstico
-Opcións terapéuticas
-Intervención específica da Terapia Ocupacional
TEMA 6: ATENCIÓN INTEGRAL Ó NENO CON MIELOMENINGOCELE Atención integral al niño con mielomeningocele
SEMINARIO -Casos prácticos: presentación de casos clínicos: prematuridade: deseño de programas de Estimulación precoz e Atención Temperá

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A4 C4 C6 10 20 30
Seminario A5 B1 B4 B7 6 12 18
Prácticas clínicas A3 B3 B6 C7 4 8 12
Proba obxectiva A4 B2 1 0 1
Estudo de casos B2 B5 C8 4 8 12
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe. A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Seminario Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumna
Prácticas clínicas Estadías prácticas nun Servizo de Rehabilitación infantil para familiarizarse coas técnicas de estimulación precoz e atención temperá
Proba obxectiva Realizarase unha proba escrita que consistirá no estudo dun caso clínico sobre o que se farán cuestións relativas a teoría explicada mas sesións magistrales y nos seminarios, así como relativas o deseño dun programa de rehabilitación para o caso concreto
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito se enfronta ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Seminario
Estudo de casos
Prácticas clínicas
Descrición
Resolución de dúbidas relacionadas coas sesións maxistrais e otros aspectos da asignatura. A atención personalizada farase mediante titorías personalizadas directas (previa cita) e virtuais a demanda por correo electrónico (antonio.montoto@udc.es) ou por TEAMS (previa cita por correo electrónico)


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Seminario A5 B1 B4 B7 Valorarase a asistencia e participación activa do alumno. Será obrigatoria a asistencia ao 80% das sesións maxistrais 20
Proba obxectiva A4 B2 Realizarase unha proba escrita que consistirá no estudo dun caso clínico sobre o que se farán cuestións relativas a teoría explicada mas sesións magistrales y nos seminarios, así como relativas o deseño dun programa de rehabilitación para o caso concreto 40
Sesión maxistral A4 C4 C6 Valorarase a asistencia e participación activa do alumno. Será obrigatoria a asistencia ao 80% das sesións maxistrais 20
Prácticas clínicas A3 B3 B6 C7 Valorarase a asistencia as prácticas clínicas 20
 
Observacións avaliación




Sistemas e criterios de avaliación da aprendizaje: 

1.- Parte presencial (40%): valorarase a asistencia a sesións maxistrais, seminarios e prácticas clínicas; para poder terse en conta será obrigatorio a asistencia ó 80% das sesións e seminarios. A asistencia as prácticas deberá ser do 100%.

2.-Avaliación continua (20%): valorarase a participación do alumno na dinámica das clases e nos seminarios

3.-Proba obxectiva (40%): consistirá nunha proba escrita que versará sobre o estudo dun caso clínico, sobre o que se farán cuestións relativas a teoría explicada nas sesións maxistrais e seminarios, así como relativas o deseño dun programa de rehabilitación para o caso concreto. Para poder superar a asignatura o alumno deberá superar dita proba a lo menos con un 50% do seu valor ( non se poderá facer media co apartado anterior se non se supera a proba obxectiva)

En caso de non poder realizar dita proba, o alumno deberá presentar para superar a asignatura un traballo tutelado que versará sobre os contidos da asignatura


Fontes de información
Bibliografía básica

  • Le Metayer M. Reeducación cerebromotriz del niño pequeño. Educación Terapeutica. M. Barcelona: Masson; 2000.
  • Gassier J. Manual del desarrollo psicomotor del niño. Barcelona: Masson; 1990.
  • Bobath K. Base neurofisiológica para el tratamento de la Paralisis Cerebral. Panamericana; 1982.
  • Vojta V. Alteraciones motoras cerebrales infantiles. A Coruña:Atam-Paideia; 1991
  • Pueschel SM. Síndrome de Down. Problemática biomédica. Barcelona: Masson-Salvat; 1993.
  • Cunningham C. El Síndrome de Down. Una introducción para padres. Paidos, 1999.
  • Kumin L. ¿Cómo favorecer las habilidades comunicativas de los niños con Síndrome Down?. Paidós; 1997.
  • Springer Sp. Cerebro izquierdo Cerebro derecho. Gedisa; 1.994.
  • Cobos Álvarez. El desarrollo psicomotor y sus alteraciones. Pirámide, 1995.
  • Hernández FJ. Torpeza motriz. EUB; 1995.
  • Barkley RA. Niños hiperactivos. ¿Cómo comprender y atender sus necesidades especiales?. Paidós; 1999.
  • Moreno García I. Hiperactividad. Pirámide; 1998.
  • Arnaiz Sánchez P. Evolución y contexto de la práctica psicomotriz. Amarúa ediciones; 1991.
  • Domingo Calco Q. Psicomotricidad. Una propuesta de actividades lúdicas para el desarrollo. Seco Olea; 1990.
  • Taylor EA. El Niño Hiperactivo. Martinez Roca; 1990.
  • Trombly C. Terapia Ocupacional para enfermos incapacitados físicamente. México: Prensa Médica Mexicana; 2001.
  • Ruiz Estremera. Niños de riesgo. Programas de Atención Temprana. Norma Capitel; 2004.
  • Porres E. Tocame mamá. Edad; 2000.
  • Dolto F. Las etapas de la infancia. Paidós; 2000.
  • Cairo Antelo FJ. Avances en la atención al niño con discapacidad. A Coruña: Unidad de Rehabilitación Infantil y Atención Temprana; 1999.
  • Rochet Morata PH. El mundo del bebé. Serie Bruner; 2004.
  • Toldedo González M. La escuela ordinaria ante el niño con necesidades especiales. Santillana; 1999.
  • Gallardo Jáuregui MV. Discapacidad motórica. Aspectos psicoevolutivos y educativos. Aljibe; 1994.
  • Ruiz Pérez LM. Desarrollo Motor y Actividades Físicas. Gymnos Editorial; 1987.
  • Turner A, Foster M, Johnson S E. Terapia Ocupacional y Disfunción Física: Principios, Técnicas y Práctica. Madrid: Elsevier España; 2003.
  • Sánchez I., Ferrero A., Aguilar J.J., Climent J.M., Conejero J.A., Flórez M.T., Peña A., Zambudio R. (2006). Manual SERMEF de Rehabilitación y Medicina Física. Madrid: Panamericana
  • Miranda Mayordomo JL. Rehabilitación Médica. Madrid:Aula Médica; 2004.
  • Frontera WR, Gans BM; Walsh NE, Robinson LR. Delisa´s Physical Medicine and Rehabilitation:Principles and Practice. Lippincott Williams & Wilkins. Philadelphia 2010.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións



RECOMENDACIÓNS


1.- No caso no que o alumno non se presentase a proba obxectiva e optase por facer un traballo tutelado, Para axudar a conseguir un entorno inmediato sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos 1 e 2 do "III Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2018-2020)" os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a.- Maioritariamente solicitaranse en formato virtual e soporte informático. 

b.- De realizarse en papel: 

- Non se empregarán plásticos. 

- Realizaranse impresións a dobre cara. 

- Empregarase papel reciclado. 

- Evitarase a realización de borradores.

 

2.-RECOMENDACIONS POSIBLE PLAXIO DE TRABALLOS

Caso de detectar fraude, copia ou plaxio na redacción do traballo da materia, implicará un suspenso na oportunidade de avaliación afectada (0,0) e remisión directa á oportunidade seguinte. Dita actitude comunicarase á Comisión Académica e ao resto de profesores do título. En caso de que se reitere a irregularidade nunha 2ª avaliación, a Comisión poderá solicitar ao Reitor a expulsión temporal ou perpetua do/a alumno/a do título cursado.

 



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías