Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Motricidade e Discapacidade: Investigación na Rehabilitación Código 653862222
Titulación
Mestrado Universitario en Asistencia e Investigación Sanitaria (plan 2012)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
 Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias Biomédicas, Medicina e Fisioterapia
Educación Física e Deportiva
Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinación
Correo electrónico
Profesorado
Arias Rodríguez, Pablo
Cudeiro Mazaira, F.Javier
 Correo electrónico
pablo.arias.rodriguez@udc.es
javier.cudeiro@udc.es
Web http://http://www.udc.es/dep/medicina/neurocom/neurocom_eng.htm
Descrición xeral O obxectivo deste curso e introducir ao aluno nalgunhas técnicas de avalación do control motor fisiolóxico e patolóxico, con especial incidencia na enfermidade de Parkinson. Tamén se presentarán algunhas técnicas de neuro-rehabilitación non farmacolóxica de aplicabilidade a diversas patoloxías do sistema motor humán.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Capacidade para elixir e aplicar as metodoloxías de investigación mais adecuadas á investigación proposta.
A2 Capacidade para o deseño experimental e o completo desenvolvemento de proxectos de investigación no ámbito sanitario, desde a formulación da hipótese de investigación ata a comunicación dos resultados.
A3 Adquirir un sentido ético da investigación sanitaria.
A4 Obter un substrato teórico suficiente para comprender o entorno clínico de aplicación das técnicas de investigación.
A5 Adquirir o coñecemento da realidade investigadora nun ámbito concreto das ciencias da saúde.
B1 Capacidade para aplicar o método científico na planificación e o desenvolvemento da investigación sanitaria.
B3 Compromiso pola calidade do desenvolvemento da actividade investigadora.
B4 Capacidade de análise e de síntese.
B5 Habilidade para manexar distintas fontes de información.
B6 Capacidade para traballar de forma colaborativa en equipos multi e interdisciplinar.
B7 Capacidade de establecer unha relación de empatía cos suxeitos implicados no desenvolvemento da actividade investigadora.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Introducir á fisiopatoloxía do Párkinson, á súa sintomatoloxía. AI3
AI4
AI5
 BM4
BM5
 CM2
CM3
CM8
Coñecer as bases do control motor patolóxico na enfermidade de Parkinson AI4
AI5
 BM4
BM5
 CM7
Coñecer as bases metodolóxicas do uso da estimulación sensorial rítmica para facilitar o movimiento na enfermidade de Parkinson AI1
AI4
 BM3
Manexar técnicas de avaliación neurofisiolóxica non invasivas AI1
AI2
AI3
AI4
AI5
 BM1
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
 CM3
Coñecer as bases metodolóxicas do uso da estimulación cerebral non invasiva para facilitar o movemento na enfermidade de Parkinson AI1
AI2
AI3
AI4
AI5
 BM1
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
 CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Introducción a la Rehabilitación. Vías de Control Motor. Afectación de los Ganglios de la Base en la EP. Sintomatología. Tratamiento Clásicos Vía Cortico-Cortico-Espinal
Bucle Corteza-Ganglios de la Base-Corteza
Bucle Corteza-Cerebelo-Corteza
Alteración funcional de los Ganglios de la Base en la EP
Síntomas Motores y Síntomas No Motores en la EP
Síntomas Cardinales y Menores
Diagnóstico Clínico de la EP
Tratamiento Farmacológico y Quirúrjico en la EP
Tema 2. Sintomatología en la EP y su Evaluación Escala UPDRS
Escala Hoehn y Yahr
Escala MiniMental
Escala Transtornos del Sueño de la EP
Tema 3. Estimulación Sensorial Integración Sensorimotora y Facilitación del Movimiento en la EP Estimulación Auditiva Rítmica y Facilitación del Movimiento en la EP: metodología y justificación neurofisiológica.
Estimulación Visual temporal y espacial y Facilitación del Movimiento en la EP: metodología y justificación neurofisiológica.
Vibroterapia en la EP: metodología y justificación neurofisiológica
Tema 4. Estimulación No Invasiva del Sistema Motor: Evaluación funcional del sistema cortico-espinal, y modulación neuronal Evaluación de la extibabilidad cortico-espinal mediante Estimulación Magnética Transcraneal (EMT) de pulso simple.
Evaluación de la integridad funcional de los circuitos cortico-corticales mediante EMT por par de pulsos.
Evaluación de la integridad funcional del arco reflejo espinal: reflejo H
Modulación de la actividad neuronal mediante EMT repetitiva
Modulación de la actividad neuronal mediante estimulación por corriente directa
Tema 5. Sistema de Neuronas Espejo, Imitación y Realidad Virtual en la rehabilitación del Sistema Motor El sistema de neuronas espejo humano y su aplicación clínica.
Mecanismo centrales durante la imitación y el aprendizaje motor por práctica e imitación.
Sistemas de Realidad Virtual
Aplicación de sistemas de Realidad Virtual para el estudio del control motor humano
Aplicación terapeútica de los sistemas de Realidad Virtual: énfasis en el Sistema Motor, aplicación en trastornos no motores
Bloque Práctico I. Evaluación Clinica y Biomecánica en la EP Evaluación de los síntomas motores mediante la UPDRS
Evaluación de la destreza manual mediante Purdue Pegboard
Evaluación cinemática de la marcha humana
Evaluación biomecánica de los movimientos manuales y digitales
Bloque Práctico II. Evaluación Neurofisiológica en la EP Evaluación de la excitabilidad cortico-espinal mediante EMT de pulso simple: umbrales motores, curvas de reclutamiento, periodos de silencio cortico-espinales.
Evaluación de la excitabilidad espinal: reflejo H, onda M, onda F.
Evaluación de los circuitos cortico-corticales: inhibición intracortical y facilitación cortico-corotical mediante EMT par de pulsos
Modulación de la actividad neurona mediante estimulación cortical no invasiva (tDCS).

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba obxectiva A4 A5 2 20 22
Prácticas de laboratorio A1 A2 A3 B1 B3 B6 B7 C3 9 18 27
Sesión maxistral B4 B5 C2 C4 C5 C6 C7 C8 10 15 25
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba obxectiva Exame tipo test
Supostos prácticos
Prácticas de laboratorio Prácticas realiazadas no laboratorio de control motor e neuro-rehabilitación non farmocolóxica do grupo NEUROcom
Sesión maxistral Clases teóricas participativas

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas de laboratorio
Descrición
Resolución de dúbidas e orientación ó estudio

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A4 A5 Exame tipo test e casos prácticos 50
Prácticas de laboratorio A1 A2 A3 B1 B3 B6 B7 C3 Realización das practicas de laboratorio. É obrigada a participación no 80% das horas adicadas a prácticas de laboratorio, computando o 50% total da nota.


 50
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Cudeiro Mazaira, F. Javier. Arias Rodríguez, Pablo. Robles García, Verónica. Corral Bergantiños, Yoanna. Fundamentos de neurociencia y neurorrehabilitación en Terapia Ocupacional. 2015. Ed. Síntesis


Cudeiro Mazaira FJ et al. (2014). Reeducación funcional en la enfermedad de Parkinson 2ª Edición. Elsevier

Cudeiro Mazaira FJ et al. (2008). Reeducación funcional en la enfermedad de Parkinson. Elsevier

Arias P, Robles-García V, Espinosa N, Corral Y, Cudeiro J. Validity of the finger tapping test in Parkinson's disease, elderly and young healthy subjects: is there a role for central fatigue? Clin Neurophysiol. 2012 Oct;123(10):2034-41. doi: 10.1016/j.clinph.2012.04.001. Epub 2012 May 3. PMID: 22560636

Arias P, Espinosa N, Robles-García V, Cao R, Cudeiro J. Antagonist muscle co-activation during straight walking and its relation to kinematics: insight from young, elderly and Parkinson's disease. Brain Res. 2012 May 21;1455:124-31. doi: 10.1016/j.brainres.2012.03.033. Epub 2012 Mar 21. PMID: 22502978

Arias P, Robles-García V, Sanmartín G, Flores J, Cudeiro J. Virtual reality as a tool for evaluation of repetitive rhythmic movements in the elderly and Parkinson's disease patients. PLoS One. 2012;7(1):e30021. doi: 10.1371/journal.pone.0030021. Epub 2012 Jan 18. PMID: 22279559

Vivas J, Arias P, Cudeiro J. Aquatic therapy versus conventional land-based therapy for Parkinson's disease: an open-label pilot study. Arch Phys Med Rehabil. 2011 Aug;92(8):1202-10. doi: 10.1016/j.apmr.2011.03.017. PMID: 21807139

Oliviero A, Mordillo-Mateos L, Arias P, Panyavin I, Foffani G, Aguilar J. Transcranial static magnetic field stimulation of the human motor cortex. J Physiol. 2011 Oct 15;589(Pt 20):4949-58. doi: 10.1113/jphysiol.2011.211953. Epub 2011 Aug 1. PMID: 21807616

Chouza M, Arias P, Viñas S, Cudeiro J. Acute effects of whole-body vibration at 3, 6, and 9 hz on balance and gait in patients with Parkinson's disease. Mov Disord. 2011 Apr;26(5):920-1. doi: 10.1002/mds.23582. Epub 2011 Mar 21. No abstract available. PMID: 21425338

Arias P, Vivas J, Grieve KL, Cudeiro J. Double-blind, randomized, placebo controlled trial on the effect of 10 days low-frequency rTMS over the vertex on sleep in Parkinson's disease. Sleep Med. 2010 Sep;11(8):759-65. doi: 10.1016/j.sleep.2010.05.003. Epub 2010 Jul 31. PMID: 20674489

Arias P, Vivas J, Grieve KL, Cudeiro J. Controlled trial on the effect of 10 days low-frequency repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) on motor signs in Parkinson's disease. Mov Disord. 2010 Sep 15;25(12):1830-8. doi: 10.1002/mds.23055. PMID: 20669300

Arias P, Cudeiro J. Effect of rhythmic auditory stimulation on gait in Parkinsonian patients with and without freezing of gait. PLoS One. 2010 Mar 22;5(3):e9675. doi: 10.1371/journal.pone.0009675. PMID: 20339591

Arias P, Chouza M, Vivas J, Cudeiro J. Effect of whole body vibration in Parkinson's disease: a controlled study. Mov Disord. 2009 Apr 30;24(6):891-8. doi: 10.1002/mds.22468. PMID: 19199362

Arias P, Cudeiro J. Effects of rhythmic sensory stimulation (auditory, visual) on gait in Parkinson's disease patients. Exp Brain Res. 2008 Apr;186(4):589-601. doi: 10.1007/s00221-007-1263-y. Epub 2008 Jan 23. PMID: 18214453

del Olmo MF, Arias P, Furio MC, Pozo MA, Cudeiro J. Evaluation of the effect of training using auditory stimulation on rhythmic movement in Parkinsonian patients--a combined motor and [18F]-FDG PET study. Parkinsonism Relat Disord. 2006 Apr;12(3):155-64. Epub 2006 Feb 3. PMID: 16459124

Fernández-Del Olmo M, Arias P, Cudeiro-Mazaira FJ. Motor activity enablement by sensory stimuli in Parkinson's disease. Rev Neurol. 2004 Nov 1-15;39(9):841-7. Review. Spanish. PMID: 15543501
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Programa Green Campus FCS

Para axudar a conseguir un entorno inmediato sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos 1 e 2 do "III Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2018-2020)", os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a. Solicitaranse maioritariamente en formato virtual e soporte informático. 

b. De realizarse en papel: 

- Non se empregarán plásticos. 

- Realizaranse impresións a dobre cara. 

- Empregarase papel reciclado. 

- Evitarase a realización de borradores.

PLAxio

A detección de fraude, copia ou plaxio na redacción do traballo da materia implicará un suspenso na oportunidade de avaliación afectada (0,0) e a remisión directa á oportunidade seguinte.

Dita circunstancia comunicarase á Comisión Académica e ao resto de profesores do título. En caso de que se reitere a irregularidade nunha 2ª avaliación, a Comisión poderá solicitar ao Reitor a expulsión temporal ou definitiva do/a estudante do título cursado.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías