Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Investigación Sanitaria no Hospital e na Universidade Código 653862237
Titulación
Mestrado Universitario en Asistencia e Investigación Sanitaria (plan 2012)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias Biomédicas, Medicina e Fisioterapia
Ciencias da Saúde
Dereito Privado
Dereito Público
Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Matemáticas
Coordinación
Rivas Pala, Pedro
Correo electrónico
pedro.rivas@udc.es
Profesorado
Fuentes Boquete, Isaac Manuel
Quintela Del Rio, Alejandro
Rivas Pala, Pedro
Rodríguez Otero, María del Carmen
Correo electrónico
i.fuentes@udc.es
alejandro.quintela@udc.es
pedro.rivas@udc.es
carmen.rodriguez.otero@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 Adquirir un sentido ético da investigación sanitaria.
A4 Obter un substrato teórico suficiente para comprender o entorno clínico de aplicación das técnicas de investigación.
A5 Adquirir o coñecemento da realidade investigadora nun ámbito concreto das ciencias da saúde.
B1 Capacidade para aplicar o método científico na planificación e o desenvolvemento da investigación sanitaria.
B2 Fluidez e propiedade na comunicación científica oral e escrita.
B3 Compromiso pola calidade do desenvolvemento da actividade investigadora.
B4 Capacidade de análise e de síntese.
B5 Habilidade para manexar distintas fontes de información.
B6 Capacidade para traballar de forma colaborativa en equipos multi e interdisciplinar.
B7 Capacidade de establecer unha relación de empatía cos suxeitos implicados no desenvolvemento da actividade investigadora.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Conocer los principales vehículos de transmisión de los resultados científicos, así como su estructura AI3
BM2
BM3
BM5
CM3
Conocer la estructura y las herramientas para la elaboración de artículos en revistas y contribuciones en congresos científicos AI3
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
CM1
CM2
CM3
CM8
Manejar herramientas actuales para la búsqueda y gestión de referencias bibliográficas AI3
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
CM1
CM2
CM3
CM6
CM8
Conocer y manejar herramientas avanzadas para la edición de textos y elaboración de presentaciones AI3
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8
Conocer las técnicas para hablar en público de manera eficaz AI3
BM2
BM4
CM1
CM2
CM6
Comprender la importancia de la dimensión ética y jurídica de la investigación sanitaria AI3
AI4
AI5
BM3
CM6
Conocer los conceptos y principios éticos y jurídicos básicos de la investigación sanitaria AI3
AI4
AI5
BM3
BM4
CM6

Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE I. DIFUSICÓN CIENTÍFICA EN LA WEB, ESCRITURA CIENTÍFICA Y ESTRATEGIA DE COMUNICACIÓN ORAL Identidad digital del investigador y firma homogénea de la producción científica
Redes sociales de investigación
Visibilidad de la producción científica en la web
Estrategias de comunicación oral
El póster científico
Tema 1. Identidad digital del investigador y firma homogénea de la producción científica 1. ORCID
2. Research ID
3. Google Scholar citations
Tema 2. Redes sociales de investigación 1. ResearchGate
2. Mendeley
Tema 3. Visibilidad de la producción científica en la Web 1. Almétricas, las métricas altnernativas
Tema 4. Estrategias de comunicación oral 1. Orientaciones para la elaboración de una presentación oral
2. Herramientas informáticas para presentaciones orales
3. Ejemplos
Tema 5. El póster científico 1. Orientación para la elaboración de un póster científico
2. Las técnicas publicitarias aplicadas al póster científico
3. Evaluación de ejemplos
BLOQUE II. ASPECTOS ÉTICOS Y JURÍDICOS DE LA INVESTIGACIÓN CLÍNICA Marco normativo
Clases de investigación clínica
Requisitos éticos de la investigación clínica
Tema 1. Marco normativo 1. Documentos éticos
2. Normativa internacional
3. Legislación estatal. En particular, la Ley de investigación biomédica (Ley 14/2007)
4. Legislación especial. Real Decreto 1090/2015, de ensayos clínicos. Real Decreto 1716/2011, de biobancos
Tema 2. Clases de investigación clínica 1. Ensayos clínicos. Medicamentos y productos sanitarios
2. Investigación básica e investigación aplicada
3. Investigación terapéutica e investigación no terapéutica
4. Investigación con embriones y fetos humanos
5. Obtención de información para investigación. Biobancos
Tema 3. Requisitos éticos de la investigación clínica 1. Valor social o científico
2. Validez científica
3. Selección equitativa de sujetos
4. Balance favorable beneficio-riesgo
5. Revisión independiente
6. Consentimiento informado
7. Respeto de los sujetos inscritos

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Debate virtual A3 B1 B4 C6 C7 C8 8 24 32
Traballos tutelados A3 A4 B1 B2 B4 B5 B6 B7 C1 C2 C3 3 15 18
Portafolios do alumno A3 A5 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C2 C3 C4 6 36 42
Presentación oral B4 B5 C1 C2 C3 4 8 12
Prácticas a través de TIC B5 C3 C5 5 15 20
Seminario A5 B1 B2 B3 C4 4 20 24
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Debate virtual Herramientas en línea de participación
Traballos tutelados Actividad final del estudiante donde refleja el dominio teórico y metodológico de la materia
Portafolios do alumno Conjunto de actividades desarrolladas por el estudiante a lo largo de la materia (cuestionarios, trabajos, ejercicios)
Presentación oral Exposición de los principales contenidos mediante vídeos, grabaciones u otras herramientas en línea.
Prácticas a través de TIC Estudio dirigido a través de material multimedi
Seminario Técnica de trabajo en grupo caracterizado por la participación de los componentes a través de la elaboración de documentoas, discusión y obtención de conclusiones

Atención personalizada
Metodoloxías
Debate virtual
Seminario
Traballos tutelados
Portafolios do alumno
Descrición
.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Debate virtual A3 B1 B4 C6 C7 C8 La evaluación del debate virtual formará parte de la evaluación global del "portafolios del alumno", que incluye otras actividades desarrolladas a lo largo de la materia. 5
Traballos tutelados A3 A4 B1 B2 B4 B5 B6 B7 C1 C2 C3 Trabajo final que completa la evaluación al término de la materia, donde el estudiante debe reflejar conocimiento teórico y dominio metodológico 45
Portafolios do alumno A3 A5 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C2 C3 C4 El portafolios del alumno incluye todas las metodologías desarrolladas a lo largo del curso, incluyendo el debate virtual. 50
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

BLOQUE I. Escritura científica y estrategia de comunicación oral

Temas 1-3

- Redacción científica en biomedicina: Lo que hay que saber. Disponible en: http://www.sergas.es/Docs/Bibliosaude/EC-09_Redaccion_cientifica.pdf

- Bravo Toledo, R. Aspectos éticos en las publicaciones científicas. Disponible en: http://www.infodoctor.org/rafabravo/fraude.htm

- Coronado Ferrer S.   Web 2.0 en medicina y pediatría (I) . Acta Pediatr Esp. 2011; 69(1): 3-11. http://www.actapediatrica.es/secciones/formacion-e-informacion-en-pediatria/item/46-web-20-en-medicina-y-pediatría-i.html

- Coronado Ferrer S.   Web 2.0 en medicina y pediatría (II) . Acta Pediatr Esp. 2011; 69(2): 79-87. http://www.actapediatrica.es/secciones/formacion-e-informacion-en-pediatria/item/64-web-20-en-medicina-y-pediatría-y-ii.html

- Gisbert  JP. Publicación científica, indicadores bibliométricos e índice h de Hirsch. Gastroenterol Hepatol. 2009;32:140-9

- Fuentes de información bibliográfica (IV). Bases de datos bibliográficas multidisciplinarias de interés en pediatría: Science Citation Index y Journal Citations Reports (Web of Science). Disponible en: http://www.actapediatrica.es/secciones/formacion-e-informacion-en-pediatria/item/11-fuentes-de-información-bibliográfica-iv-bases-de-datos-bibliográficas-multidisciplinarias-de-interés-en-pediatría-science-citation-index-y-journal-citations-reports-web-of-science-parte-1.html

- Sobrido Prieto, Mª. Acceso abierto al conocimiento [Vídeo]. Consellería de Sanidade, FEGAS; 2012    http://www.youtube.com/watch?v=oTqwipb5x48


Temas 4 y 5

- Bourne PE (2007). Ten simple rules for making good oral presentations. PLoS Comput Biol 3(4): e77. doi:10.1371/journal.pcbi.0030077.

- Batts, C. (2007). A Beamer tutorial in Beamer. Department of Computer Science. The University of North Carolina at Greensboro Foundations of Computer Science. En http://www.uncg.edu/cmp/reu/presentations/

- Tutorial Prezi en español, aprender a utilizarlo en 15 minutos (academia Prezi). En http://prezi.com/yqfu-lxm9kxr/tutorial-prezi-en-espanol-aprender-a-utilizarlo-en-15-minutos-academia-prezi/

Beamer http://www.tex.ac.uk/ctan/macros/latex/contrib/beamer/doc/beameruserguide.pdf

Tantau, T. (2010). User's guide to the beamer class, version 3.01, 

Borbon, A y Mora-Flores, W. (2013). Edicion de textos cient cos con LATEX, 2013. Instituto Tecnologico de Costa Rica, Escuela de Matematica. En http://www.matematica.ciens.ucv.ve/files/Manuales/Manuales/

BLOQUE II. Aspectos éticos y jurídico de la investigación clínica
Temas 1-3

- Asociación Médica Mundial, Declaración de Helsinki. En http://www.wma.net/es/30publications/10policies/b3/. También enhttp://www.wma.net/es/10home/index.html

- CIOMS-OMS. Pautas éticas internacionales para la investigación biomédica en seres humanos. Enhttp://www.cioms.ch/publications/guidelines/pautas_eticas_internacionales.htm. También en http://www.cioms.ch/

- Legislación internacional. Normativa comunitaria europea. En http://eur-lex.europa.eu/es/index.htm

- Legislación nacional. Boletín Oficial del Estado. En http://www.boe.es/

- Ezequiel J. Emanuel, David Wendler, Christine Grady (2000). What makes clinical research ethical? JAMA 283/20, 24-31 mayo, 2701-2711. Disponible enhttp://demystifyingmedicine.od.nih.gov/DM13/2013-02-26/JAMA-y2000-v283-p2701.pdf.

- Ezequiel J. Emanuel (2003). ¿Qué hace que la investigación sea ética? Siete requisitos éticos. En Fernando Lolas S. Álvaro Quezada S. (eds.), Pautas éticas de investigación en sujetos humanos: nuevas perspectivas, Santiago de Chile, Programa Regional de Bioética OPS/OMS, 83-95. Disponible enhttp://www.paho.org/spanish/BIO/pautas.pdf

- Carlos M. Romeo Casabona (2009): Ley de investigqación biomédica. Medicina Clínica 132(16): 633-637. Disponible en http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0025775309005156 

- Leticia Cabrero Feliu et al. (2012). Rutas administrativas y requisitos éticos y legales en la investigación biomédica con seres humanos en España: una guía para investigadores. Medicina Clínica 139(3): 118-125. Disponible en http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0025775312002266

 


Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Programa Green Campus FCS

Para axudar a conseguir un entorno inmediato sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos 1 e 2 do "III Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2018-2020)", os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a. Solicitaranse maioritariamente en formato virtual e soporte informático. 

b. De realizarse en papel: 

- Non se empregarán plásticos. 

- Realizaranse impresións a dobre cara. 

- Empregarase papel reciclado. 

- Evitarase a realización de borradores.

PLAxio

A detección de fraude, copia ou plaxio na redacción do traballo da materia implicará un suspenso na oportunidade de avaliación afectada (0,0) e a remisión directa á oportunidade seguinte.

Dita circunstancia comunicarase á Comisión Académica e ao resto de profesores do título. En caso de que se reitere a irregularidade nunha 2ª avaliación, a Comisión poderá solicitar ao Reitor a expulsión temporal ou definitiva do/a estudante do título cursado.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías