Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Estatística Código 653G01102
Titulación
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao Anual
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Coordinación
Seoane Pillado, María Teresa
Correo electrónico
maria.teresa.seoane.pillado@udc.es
Profesorado
Muñiz Garcia, Javier
Pértega Díaz, Sonia
Seoane Pillado, María Teresa
Correo electrónico
javier.muniz.garcia@udc.es
s.pertega@udc.es
maria.teresa.seoane.pillado@udc.es
Web
Descrición xeral Esta asignatura pretende o desenvolvemento de competencias que permitan ao alumnado comprender e aplicar os coñecementos epidemiolóxicos e técnicas estatísticas, como ferramenta básica da investigación clínica, en Terapia Ocupacional.

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 Sintetizar y aplicar el conocimiento relevante de ciencias biológicas, médicas, humanas, psicológicas, sociales, tecnológicas y ocupacionales, junto con las teorías de ocupación y participación.
A13 Buscar activamente, evaluar críticamente y aplicar los rangos de información y de evidencia para asegurar que la práctica es actualizada y relevante al cliente.
A25 Identificar la necesidad de investigar y buscar publicaciones relacionadas con la ocupación, la terapia ocupacional y/o la ciencia ocupacional y formular preguntas de investigación relevantes.
A26 Demostrar habilidades en la propia búsqueda, el examen crítico y la integración de la literatura científica y otra información relevante.
A27 Entender, seleccionar y defender diseños de investigación y métodos apropiados para la ocupación humana, considerando los aspectos éticos.
A30 Divulgar los hallazgos de investigación para críticas relevantes.
A32 Entender y aplicar los principios de dirección en los servicios de terapia ocupacional, incluyendo coste-efectividad, la administración de recursos y equipamiento, y estableciendo los protocolos de terapia ocupacional.
A33 Constatar en un proceso continuo de evaluación y mejora de la calidad de los servicios de terapia ocupacional, implicando a los clientes cuando sea apropiado y comunicar los resultados relevantes a los demás miembros.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B22 Habilidades de investigación.
B36 Preocupación por la calidad.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Capacidad para aplicar el método científico para constatar la efectividad de los métodos de intervención, evaluar los métodos de trabajo aplicados y difundir los resultados. A3
Capacidad de demostrar y mantener que la actuación profesional se ajusta a estándares de calidad y que la práctica está basada en la evidencia. A13
Identificar la necesidad de investigar y buscar publicaciones relacionadas con la especialidad correspondiente en ciencias de la salud y formular preguntas de investigación relevantes A13
A25
A26
A27
A30
B36
Demostrar habilidades en la propia búsqueda, el examen crítico y la integración de la literatura científica y otra información relevante A13
A25
A26
A32
A33
Capacidad para aplicar el método científico para constatar la efectividad de los métodos de intervención, evaluar los métodos de trabajo aplicados y difundir los resultados. A27
Interpretar, analizar, sintetizar y criticar los hallazgos de investigación A13
A25
A26
A27
A32
B1
B2
B3
B22
C6

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Introducción Objeto de la Estadística. Aplicación a las Ciencias de la Salud. Tipos de variables: cualitativas y cuantitativas (discretas y continuas).
Tema 2. Estadística descriptiva y análisis exploratorio de datos Concepto de proporción. Medidas de centralización, dispersión y forma. Representaciones gráficas. Estadística descriptiva bivariada
Tema 3. Nociones elementales de probabilidad Probabilidad condicionada. Regla del producto, regla de las probabilidades totales, regla de Bayes. Aplicaciones en el pensamiento clínico.
Tema 4. Distribuciones de probabilidad Funciones de distribución. Distribución binomial. Distribución Normal. Distribuciones asociadas a la normal: Chi-cuadrado, T de Student, F de Snedecor-Fisher
Tema 5. Introducción a la Inferencia Estadística Muestra y población. Estadísticos y estimadores. Sesgo, varianza y error cuadrático medio de un estimador.
Tema 6. Estimación de parámetros: estimación puntual y estimación por intervalos. Intervalos de confianza para la media en poblaciones normales y para una proporción. Intervalos de confianza para la diferencia de medias en poblaciones normales. Intervalos de confianza para diferencias de proporciones. Muestras de datos independientes y muestras de datos apareados.
Tema 7. Contrastes de hipótesis Contrastes de hipótesis para la media en poblaciones normales y para una proporción. Contrastes de hipótesis para la diferencia de medias en poblaciones normales. Contrastes de hipótesis para diferencias de proporciones. Tablas de contingencia. Correlación lineal. El concepto del p-valor: significación estadística e importancia clínica.
Tema 8. Introducción a los métodos de regresión Introducción a los métodos de regresión: Regresión lineal. Regresión logística
Tema 9. Conceptos de investigación clínico-epidemiológica. Medidas de ocurrencia de la enfermedad: Medidas de frecuencia, efecto e impacto
Tema 10. Tipos de estudios clínico-epidemiológicos. Tipos de estudios: Estudios descriptivos y analíticos (Estudios de prevalencia y asociación cruzada, cohortes, casos y controles, concordancia). Estudios de pruebas diagnósticas: Evaluación de la calidad de una prueba. Sensibilidad y especificidad. Valores predictivos. Curvas ROC.
Tema 11. Muestreo de poblaciones Tipos de muestreos. Justificación del tamaño muestral.
Tema 12. Limitaciones de los estudios clínico-epidemiológicos. Consideraciones éticas Limitaciones de los estudios de investigación. Sesgos: precisión y validez de un estudio. Aspectos ético-legales de la investigación.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A3 A13 A25 A27 A30 A32 A33 B1 B2 B3 B22 B36 C6 21 52.5 73.5
Prácticas a través de TIC A3 A13 A26 A27 A30 A33 B1 B2 B3 B22 B36 C6 13 13 26
Proba de resposta múltiple A3 A26 A27 A30 A32 A33 B2 B3 C6 1 10 11
Solución de problemas A3 A27 B1 B2 B3 B22 C6 5 7.5 12.5
Traballos tutelados A3 A13 A25 A26 A27 A30 A32 A33 B1 B2 B3 B22 B36 C6 9 18 27
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuales e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.

Expoñeranse os principais conceptos estatísticos facilitando a documentación adicional e indicando a fontes bibliográficas onde o estudante poderá completar a adquisición de devanditos coñecementos.
Prácticas a través de TIC Realizaranse supostos prácticos, con datos reais, que serán analizados, en ordenador, por medio do programa estatístico SPSS, Epidat e Excel.

Grazas a esta metodoloxía o estudante e aplicará e poñerá en práctica os coñecementos adquiridos, facilitando a aprendizaxe e o desenvolvemento de habilidades por parte do alumnado.
Proba de resposta múltiple Esta proba permitirá evaluar o grado de adquisición de coñecementos.
Solución de problemas O estudante realizará supostos prácticos propostos polo profesor e resolverá problemas concretos a partir dos coñecementos adquiridos nas sesións maxistrais. Tratarase dunha metodoloxía que permita avaliar as competencias do estudante á hora de aplicar e poñer en práctica os coñecementos adquiridos. Esta proba permitirá avaliar o grao de adquisición de coñecementos.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente á aprendizaxe do “como facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas a través de TIC
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizada farase, globalmente, mediante tutorías virtuales, individuais e grupales.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas a través de TIC A3 A13 A26 A27 A30 A33 B1 B2 B3 B22 B36 C6 Proba individual na que se desenvolverán supostos prácticos mediante o uso de programas estatísticos-epidemiolóxicos. (Máximo 10% da nota final da materia) 10
Proba de resposta múltiple A3 A26 A27 A30 A32 A33 B2 B3 C6 Proba na que se evaluará o dominio dos conceptos estatísticos básicos. 50
Solución de problemas A3 A27 B1 B2 B3 B22 C6 Realizaranse boletíns de exercicios que deben resolverse de maneira individual mediante a aplicación dos coñecementos traballados nas clases maxistrais e nas prácticas a través de TIC, valorarase:
- A entrega da totalidade dos traballos propostos
- A adecuación das respostas
- A presentación e a claridade na descrición dos resultados
- A utilización das ferramentas informáticas e os recursos web adecuados para a resolución do problema
As condicións concretas de realización destas probas publicaranse na aula virtual.
(Máximo 20% da nota final da materia)
20
Traballos tutelados A3 A13 A25 A26 A27 A30 A32 A33 B1 B2 B3 B22 B36 C6 Consiste en realizar en grupos de estudantes un traballo de investigación: deseño, recollida e análise de datos. Exposición e defensa do traballo.
As condicións concretas de realización deste traballo grupal explícanse aos alumnos ao longo do desenvolvemento da materia. Valorarase o manuscrito e a defensa do traballo (Máximo 20% da nota final da materia).
20
 
Observacións avaliación

Nota
importante

  • Avaliación continua (50%) mediante a realización de
    traballos en grupos (20%), e en prácticas a través de TIC así como casos e
    exercicios propostos polo profesor (30%)
  • Exame final da materia (50%) que poderá incluir preguntas de
    resposta múltiple, resposta breve, resolución de exercicios e interpretación de
    resultados. É imprescindible alcanzar polo menos a puntuación de 3 sobre 10 no
    exame ou exames para facer media cos outros compoñentes da avaliación.

Para superar a materia é
necesario obter unha nota igual ou maior a 5 unha vez calculada a media
aritmética entre a nota da avaliación continua e a nota do exame. En caso de
non alcanzar un 3 sobre 10 no exame, a nota máxima que figurará na acta é un
4,5.

Exames
parciais



A
criterio do profesorado responsable, ao finalizar cada cuadrimestre poderase
programar un exame parcial, que poderá combinar preguntas de resposta múltiple,
resposta breve, resolución de exercicios e/ou interpretación de resultados.



É
imprescindible alcanzar polo menos a puntuación de 3 sobre 10 nos
dous exames parciais
para facer media cos outros compoñentes da avaliación.
Para obter a nota final do exame (máximo 50% da nota final da materia)
calcularase a media aritmética das notas obtidas nos exames parciais.



Os
alumnos con menos dun 3 en polo menos un dos parciais (independentemente da
nota alcanzada na avaliación continua) deberán realizar o exame da materia nas
convocatorias oficiais.



Os aspectos e criterios que se
terán en consideración ao avaliar as actividades que se farán sobre á devandita
metodoloxía son: asistencia, participación e compromiso individual e grupal,
coherencia dos contidos abordados, coñecementos demostrados nos probas e exames
teóricos e prácticos e competencias referidas para esta materia
.



O sistema de cualificacións
expresarase mediante cualificación numérica de acordo co establecido no art. 5
do Real Decreto 1125/2003 do 5 de setembro (BOE 18 de setembro), polo que se
establece o sistema europeo de créditos e o sistema de cualificacións nas
titulacións universitarias de carácter oficial e validez en todo o territorio
nacional Sistema de cualificacións: 0-4.9=Suspenso 5-6.9=Aprobado 7-8.9=Notable
9-10=Sobresaliente 9-10 Matrícula de Honra (Graciable).

Matrícula
de honra: 
Outorgarase ás puntuacións máis elevadas superiores a 9
obtidas unha vez ponderadas e sumadas todas as partes da materia.



As docentes da materia poderán considerar criterios
adicionais en caso de igualdade de condicións e habendo máis aspirantes que
matrículas, os aspirantes poderán ser convocados a unha proba voluntaria
obxectiva para asignar as MH ás mellores cualificacións

Non
presentado: 
A
cualificación de non presentado corresponderá a aquel alumnado que non se
presente ao exame na data oficial sen superar a materia por parciais.


Oportunidade: 
O sistema de
avaliación descrito aplicará ao alumnado de 1ª matrícula tanto en 1ª como en 2ª
oportunidade


 


MATRÍCULA E POSTERIORES. MATRICULA PARCIAL E DISPENSA ACADÉMICA DE ASISTENCIA



O alumnado en
2ª matrícula ou posteriores, así como aquel con matrícula parcial ou dispensa
académica, poderá acollerse ao sistema de avaliación anterior. De non facelo,
poderá superar a materia na oportunidade de xullo (2ª oportunidade)
exclusivamente
mediante a avaliación do exame. Para iso,
multiplicarase a nota do exame final por un factor corrector de 0,8 e o
resultado será a cualificación obtida. O/o alumno/para deberá comunicar aos
docentes que opta por esta opción de avaliación antes da oportunidade de xullo.


OPORTUNIDADE
ADIANTADA



Os/As
alumnos/as deberán examinarse por escrito a través dun único exame que se
corresponderá coas datas oficiais aprobadas en Xunta de Facultade




FRAUDE

A
realización fraudulenta dás probas ou actividades de avaliación continua, unha
vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso
"0" en dita proba ou actividade na oportunidade correspondente,
invalidando a súa cualificación tamén para oportunidades sucesivas

SICUE, ERASMUS e BILATERAL



Alumnado nesta situación deberá poñerse en contacto coas
profesoras ao comezo das distintas partes da materia. Deberán realizar a
avaliación continua no tempo e forma que se lles solicite para ser avaliado. O
sistema de avaliación é igual ao descrito en matrícula ordinaria.

Fontes de información
Bibliografía básica http://www.fisterra.com/formacion/metodologia-investigacion/ (). .
Martín, A. A. y Luna, J. C. (1999). Bioestadística para las Ciencias de la Salud. Ediciones Norma
Cobo, E., Muñoz, P. y González, J.A. (2007). Bioestadística para no estadísticos. Barcelona. Elsevier Masson
Hulley, S.B., Cummings, S.M., Browner, W.S., Grady, D.G. y Newman, T.B. (2007). Diseño de investigaciones clínicas. Barcelona. Wolters Kluwer-Lippincott Williams & Wilkins
Coggon D, Rose G, Barker DJP (2003). Epidemiology for the uninitiated. BMJ group
Milton, J. S. (2001). Estadística para Biología y Ciencias de la Salud. McGraw-Hill
Macchi, R. L (2019). Introducción a la estadística en ciencias de la salud. Editorial Medica Panamericana S.A.
Gonick, L. y Smith, W. (1999). La estadística en comic. Barcelona. Zendrera Zariquiey
Cao, R., Labora, A., Naya, S. e Ríos, M. (2001). Métodos estatísticos e numéricos. A Coruña. Baia Edicións
Altman DG (2018 (última)). Practical Statistics for Medical Research. CHAPMAN&HALL

Bibliografía complementaria Silva Ayçaguer, L. C. (1997). Cultura estadística e investigación científica en el campo de la salud: una mirada crítica. Madrid. Ediciones Díaz de Santos
Peña, D. (2001). Fundamentos de estadística. Madrid. Alianza Universidad
Cao, R., Francisco, M., Naya, S., Presedo, M.A., Vázquez, M., Vilar, J.A. y Vilar, J.M. (2001). Introducción a la Estadística y sus aplicaciones. Madrid. Ediciones Pirámide
Jaisingh, Ll. (2000). Statistics for the utterly confused. New York. Mc Graw-Hill


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

1.- MATERIAS QUE SE RECOMENDA CURSAR PREVIAMENTE
Neste apartado non seleccionamos ningunha materia xa que a materia Estatística atópase no primeiro cuadrimestre de 1ºcurso.

2.- MATERIAS QUE CONTINÚAN O TEMARIO.
A materia Estatística establece os elementos estatísticos e metodolóxicos que necesita o estudante para ser consumidor crítico da información científica da súa disciplina. É por iso que en todas as materias posteriores dos cursos 2º, 3º e 4º do Grao de Terapia Ocupacional os/ as estudantes de modo transversal terán que facer uso das competencias adquiridas nesta materia. Será unha necesidade, nas devanditas materias, profundar desde un enfoque práctico e clínico na capacidade do estudante para consumir información científica, realizar unha análise crítica da mesma, aplicala no contexto de cada materia e nos casos que o requiren tomar decisións clínicas.

3.- OBXECTIVOS DE DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE:
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible
• A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia realizarase a través de Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos, no caso de realizarse en papel: non se empregarán plásticos, realizaranse impresións a dobre cara, empregarase papel reciclado e evitarase a impresión de borradores.
• Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural tendo en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais.

4.- RECOMENDACIÓN PERSOA E IGUALDADE DE XÉNERO:
Atendendo ás distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria nesta materia terase en conta a perspectiva de xénero, velando pola non utilización dunha linguaxe sexista na aula, nos documentos desenvolvidos na materia e nas actividades docentes realizadas co alumnado.
• Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas dentro da aula, influíndo na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.
• Prestarase especial atención en detectar situacións de discriminación por razón de xénero e propoñeranse accións e medidas para corrixilas.
• Facilitarase a plena integración do alumnado que, por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso idóneo, igualitario e proveitoso á vida universitaria.

5.- PLAXIO:
Na realización dos traballos da materia, o plaxio e a utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través de internet, sen indicación expresa da súa orixe e, se é o caso, o permiso do seu autor/a, será cualificado con suspenso (0,0) na actividade. Todo iso sen prexuízo das responsabilidades disciplinarias ás que puidese haber lugar tras o correspondente procedemento.

6.- COMPORTAMENTO:

O/A alumno/a debe presentar un comportamento adecuado. No caso dun comportamento que impidan o desenvolvemento correcto das actividades docentes, poderanse tomar a decisión de cualificar ao alumno/a cun suspenso (0,0) no presente curso académico. Non se permite a utilización de dispositivos electrónicos durante as probas de avaliación salvo autorización expresa. O incumprimento desta norma considerarase motivo de non superación da materia no presente curso académico, a cualificación será de 0,0


Fotos ou gravacións de imaxe e/ou audio: non está permitido realizar fotos ou gravacións, tanto de son como de imaxe, das clases maxistrais, seminarios ou prácticas da materia, salvo autorización expresa por parte do docente. Incumprir esta norma pode dar orixe a responsabilidades civís, disciplinarias, administrativas e mesmo penais por incumprimento das leis que regulan a propiedade intelectual e o dereito á privacidade (Lei de Propiedade Intelectual, Lei Orgánica de Protección de Datos de Carácter Persoal, Lei Orgánica de protección Civil de Dereito á Honra, á Intimidade Persoal e familiar e á Propia Imaxe).


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías