Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Socioloxía Código 653G01202
Titulación
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
 Segundo Formación básica 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Moré Corral, María Paloma
 Correo electrónico
paloma.more@udc.es
Profesorado
Moré Corral, María Paloma
 Correo electrónico
paloma.more@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia pretende o desenvolvemento de competencias que permitan ao alumnado comprender e aplicar os coñecementos relacionados coa socioloxía como fundamento da Terapia Ocupacional.
O obxectivo principal desta materia é proporcionar ao alumnado o material necesario para entender os procesos sociais que acontecen no devir das sociedades contemporáneas, dotalos de contido e aprender, desde unha perspectiva crítica, a estudar os fenómenos sociais máis importantes cos que comezou o século XXI. Con todo, a materia de “Socioloxía” dentro da titulación de Terapia Ocupacional non pode impartirse sen destacar unha visión interdisciplinaria do concepto de Saúde, no que debe incluírse a influencia das condicións sociais e culturais.
A asistencia sanitaria e a saúde están relacionadas coa estrutura da sociedade e, ambas dependen, por tanto, da forma na que unha sociedade organice os seus recursos e proporcione benestar aos seus cidadáns. Desde esta perspectiva, existe unha conexión entre a estrutura social, a saúde e a enfermidade. O estado de saúde está relacionado coa desigualdade social, cos factores que xeran pobreza, co crecemento económico, coa renda per cápita, o dereito á educación, o desemprego e ás taxas de actividade. A finalidade desta materia de Socioloxía sería estudar a construción social da saúde. Polo que de maneira transversal trataranse aspectos relacionados co xénero e a diversidade, xa sexa por razóns físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais.
Descritor: Coñecementos de Socioloxía e outras disciplinas das Ciencias Sociais que capaciten para a aplicación de tratamentos de Terapia Ocupacional en diferentes institucións e grupos sociais para poder previr e tratar situacións de inadaptación e reacción social.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
- Non se modifican os contidos.
2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
- Sesións maxistrais: impartiranse por Teams
- Obradoiro
- Traballos tutelados
- Proba obxectiva

*Metodoloxías docentes que se modifican
- Proba obxectiva: se non se pode facer de xeito persoal, farase exclusivamente a través de Moodle.
3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
- Correo electrónico: todos os días. Útil para realizar consultas, solicitar reunións virtuais para responder a preguntas e facer un seguimento do traballo supervisado.
- Moodle: todos os días. Segundo as necesidades do alumnado.
- Teams: 1 sesión semanal para todo o grupo para avanzar no contido teórico e 2 sesións semanais de grupo interactivo.

4. Modificacións na avaliación
- Traballos tutelados: a exposición oral farase a través de Teams.
- Obradoiro: as actividades prácticas faríanse a través de Teams e Moodle
- Proba obxectiva: faríase a través de Moodle
*Observacións de avaliación:
Aqueles estudantes que participen no recoñecemento da dedicación a tempo parcial (os que non participan na avaliación presencial continua), deberán poñerse en contacto coa profesora ao comezo do curso. A súa avaliación estará baseada nun traballo empírico individual sobre un tema relacionado coa materia (30% da nota), un traballo individual sobre un libro ou unha película (30% da nota) e o exame presencial realizado na data estipulada oficialmente. pola UDC (40% da nota).

Conservaranse as notas dos traballos e as prácticas para a segunda oportunidade.

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non hai modificacións. As lecturas obrigatorias serán postas a disposición do estudantado a través de Moodle.

Competencias do título
Código Competencias do título
A2 Explicar los conceptos teóricos que sostienen la terapia ocupacional, expresamente la naturaleza ocupacional de los seres humanos y su funcionamiento a través de las ocupaciones.
A6 Trabajar en la sociedad con individuos y grupos para fomentar la promoción de la salud, la prevención, la rehabilitación y el tratamiento.
A7 Escoger, modificar y aplicar teorías apropiadas, modelos y métodos de la práctica para encontrar la ocupación según las necesidades de salud de individuos/poblaciones.
A19 Apreciar y respetar las diferencias individuales, creencias culturales, costumbres y su influencia sobre la ocupación y la participación.
A30 Divulgar los hallazgos de investigación para críticas relevantes.
A34 Considerar los avances en salud, cuidado social, sociedad y legislación a nivel internacional, nacional y local que afecten a los servicios de terapia ocupacional.
B3 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B4 Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B8 Capacidad de análisis y de síntesis.
B13 Resolución de problemas.
B19 Comunicación oral y escrita en la lengua materna.
B26 Capacidad para adaptarse a nuevas situaciones.
B28 Toma de decisiones.
B29 Trabajo en equipo.
B31 Apreciación de la diversidad y de la multiculturalidad.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecementos e capacidade para aplicar a Socioloxía dentro do contexto da Terapia Ocupacional, para aplicar a lexislación vixente dentro do contexto da Terapia Ocupacional e para utilizar os recursos sociosanitarios e económicos eficientemente. A2
A6
A34
 B4
B13
B26
B28
Capacidade para aplicar o método científico para constatar a efectividade dos métodos de intervención, avaliar os métodos de traballo apropiados e divulgar os resultados. A30
 B3
B8
B19
B29
 C1
Capacidade para traballar dunha maneira holística, tolerante, sen enjuiciamientos, coidadosa e sensible, asegurando que os dereitos, crenzas e desexos dos diferentes individuos ou grupos non se vexan comprometidos. A6
A7
A19
 B31
 C4
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1.- A socioloxía como disciplina científica. Concepto e obxecto. 1.1.- Que é a socioloxía? Aproximación teórica ao concepto de socioloxía.
1.2.- Beneficios e problemas da perspectiva sociolóxica.
Tema 2.- A Socioloxía como ciencia. Métodos e técnicas da investigación cualitativa aplicadas á saúde. 2.1.- Introdución á metodoloxía en Socioloxía. Distinción entre metodoloxía cuantitativa e cualitativa
2.2.- Entrevistas en profundidade.
2.3.- Grupos de discusión
2.4.- Observación participante
2.5.- As fases dun proxecto de investigación
Tema 3.- As orixes teóricas da socioloxía e as súas principais correntes de pensamento

 3.1.- Augusto Comte: a socioloxía como ciencia da sociedade
3.2.- Émile Durkheim e a paradigma funcionalista.
3.3.- Karl Marx e a socioloxía do conflito.
3.4.- Max Weber e a teoría da acción
Tema 4.- A Socialización

 4.1.- Que é o proceso de socialización?
4.2. Socialización primaria, socialización secundaria, resocialización
4.3. Os axentes socializadores: a familia, a escola, o grupo de pares, os medios de comunicación
4.4. A socialización diferencial segundo clase social, xénero e etnia
Tema 5.- Estratificación social, desigualdades e exclusión 5.1. As formas históricas de estratificación social
5.2. Clase social segundo Marx
5.3. Weber e a estratificación social
5.4. Teorías recentes da estratificación
5.5. A desigualdade na sociedade postindustrial
Tema 6.- A construción social da saúde e da enfermidade 6.1.- Saúde e xénero
6.2.- Saúde e etnia
6.3.- Saúde e clase social
6.4.- A contorna física e a súa influencia na saúde
Tema 7. A dinamica da poboación 7.1. Poboación e crecemento
7.2. Transicións demográficas
7.3. O envellecemento da poboación
7.4. A poboación dependente e as súas necesidades asistenciais
Tema 8.- Política social e Servizos Sociais 8.1.- A xénese do estado do benestar
8.2.- Un "modelo mediterráneo" do benestar en España
8.3.- Clasificación dos servizos sociais
8.4.- As necesidades sociais non cubertas a través da política social. O papel do terceiro sector.
8.5.- Os novos retos do estado do benestar.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A2 A19 A30 A34 B19 B31 C1 C4 C6 C7 C8 24 18 42
Traballos tutelados A6 A7 A19 A30 A34 B3 B4 B8 B13 B19 B26 B28 B29 C1 C4 C6 C7 C8 20 25 45
Obradoiro A6 A7 A19 A34 B3 B4 B8 B13 B19 B26 B28 B29 C1 C4 C6 C7 C8 25 12 37
Proba obxectiva A2 B19 C1 C4 2 20 22
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Motivarase e valorarase a participación dos alumnos, mediante preguntas ou/e debates.

* Debido á situación de COVID-19, as sesións mestras celebraranse a través de Teams.
Traballos tutelados Realización dun traballo en grupo, de carácter empírico relacionado coa temática da materia.
Deberase expor oralmente na aula.
Obradoiro Realización de actividades prácticas (de carácter grupal ou individual) nas que se combinan diferentes probas: lecturas, debates, análises de fontes secundarias, resolución de problemas, roll play, trátase de prácticas sobre un tema específico, realizadas co apoio e supervisión da profesora.
Proba obxectiva Exame correspondente ás convocatorias oficiais sobre a totalidade do temario.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Traballos tutelados
Obradoiro
Descrición
A atención personalizada será de carácter individual (ou grupal) para solucionar dúbidas e/ou problemas que xurdan durante as clases, a realización das prácticas ou a elaboración do traballo grupal.



Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A2 B19 C1 C4 Exame correspondente ás convocatorias oficiais coa totalidade do temario. Realizarase de xeito persoal ou a través de Moodle.
 40
Traballos tutelados A6 A7 A19 A30 A34 B3 B4 B8 B13 B19 B26 B28 B29 C1 C4 C6 C7 C8 Traballo grupal de carácter práctico relacionado coa materia da asignatura que será exposto oralmente na clase 30
Obradoiro A6 A7 A19 A34 B3 B4 B8 B13 B19 B26 B28 B29 C1 C4 C6 C7 C8 Prácticas, actividades, asistencia e participación ao longo do curso 30
 
Observacións avaliación

Todas as actividades, tarefas e traballos a realizar ao longo do cuadrimestre van contabilizarse para a nota final. 

O conxunto de prácticas (Obradoiro e traballo tutelado) asistencia e participación suporán o 60% da cualificación, o exame final o 40%. Desta forma valórase e compénsase todo o traballo realizado.

As prácticas do
obradoiro e o traballo tutelado  realizaranse ao  longo do cuadrimestre. O exame final terá lugar nas datas oficiais marcadas pola UDC. Para aprobar a
materia é necesario aprobar tanto a parte práctica (traballos e prácticas) como
o exame.

Aqueles/as alumnos/as
que se acollan ao recoñecemento de dedicación a tempo parcial (os que non se
acollan á avaliación continua presencial), deberán pórse en contacto coa
profesora ao inicio do curso. A súa avaliación basearase nun traballo empírico individual sobre un
tema relacionado coa materia (30% da nota), un traballo individual sobre un
libro ou unha película (30% da nota) e o exame presencial realizado na data
oficial estipulada pola UDC (40% da nota). 

Para aprobar a
materia é necesario aprobar tanto os traballos tutelados e prácticas (60%)  como o exame (40%)

Gardaranse as notas
dos traballos e das prácticas para a segunda oportunidade.

Os materias
utilizados nas sesións, presentacións, audiovisuais,  lecturas e prácticas
tamén serán postos a disposición do/a alumno/a en formato dixital a través da
plataforma Moodle. 

Na medida do posible
os traballos e prácticas entregaranse en formato dixital a través da plataforma
Moodle, sen necesidade de imprimilos.

Fontes de información
Bibliografía básica Wright Millis, Ch. (1961). La imaginación sociológica. México: Fondo Cultura Económica
Durán, M.A. (1983). Desigualdad social y enfermedad. Madrid: Tecnos
Solsona Cisternas, D. (2018). Enseñar metodologías de investigación en la formación profesional un diálogo interdisciplinario entre la sociología y la terapia ocupacional. Argentina: Revista Latinoamericana de Metodología de la Investigación Social
Fernández Maíllo, G. (2019). Informe sobre exclusión y desarrollo social en España. Madrid: Fundación FOESSA
Tezanos, F. (2014). Introducción general Qué es la sociología. UNED
Durkheim, E. (1997). Las reglas del método sociológico. Madrid : Akal
Bauman, Z. y May, T. (1994). Pensando sociologicamente. Buenos Aires: Nueva Visión
Nussbaum, M. (2010). Sin fines de lucro. Por qué la democracia necesita de las humanidades. Buenos Aires: Katz Editores
Giddens, A. (2002). Sociología . Madrid: Alianza
Tobío Soler, C. (2007). Sociología del género y sociología de la mujer. Madrid: CIS, FES
Durán, M.A. (2007). Tiempo de salud, tiempo de enfermedad: Diferencias de edad, género y clase social. Revista Vasca de Sociología y Ciencia Política: Inguruak, 44

As lecturas obrigatorias, serán postas a disposición dos/as alumnos/as en formato dixital a través da plataforma Moodle. 

Bibliografía complementaria Giner, S., Lamo de Espinosa, E. y Torres, C. (2006). Diccionario de Sociología. . Madrid: Alianza Editorial.
Goffman, E. (1987). a presentación de la persona en la vida cotidiana. Buenos Aires: Amorrortu
Lostao, L. y Regidor, E (2002). Desigualdades sociales en salud en España. Madrid: Pearson
Abercrombie, N. (1984). Diccionario de Sociología. Madrid: Ed. Cátedra.
Barton, L. (1998). Discapacidad y sociedad. Madrid: Morata
Amin, S. (1974). El desarrollo desigual.. Barcelona: Fotanella
Comelles, J. M., y Martínez, A. (1993). Enfermedad, Cultura y Sociedad. Madrid: Eudema
Kerbo, H. R. (2003). Estratificación social y desigualdad. Madrid: McGrawHill
Lengermann, Patricia M.; Niebrugge, Gillian (2019). Fundadoras de la sociología y la teoría social 1830-1930. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas
Izquierdo, A. (1989). Fundamentos de Sociología. Madrid: Playor.
Esping-Andersen, G. (2000). Fundamentos sociales de las economías postindustriales. Barcelona: Ariel
Birnbaum, N. (1984). Hacia una sociología crítica. Barcelona: Península
Berger, P. (1971). Iniciación a la Sociología: una perspectiva humanística.. México: Ed. Limusa.
Rocher, G. (1996). Introducción a la Sociología general. . Barcelona: Herder.
Goldthorpe, J. E. (1982). Introducción a la sociología.. Madrid: Alianza.
Touraine, A. (1978). Introducción a la sociología.. Barcelona: Ed. Ariel.
Bottomore, T.B. (1989). Introducción a la Sociología.. Barcelona: Península.
Pérez Díaz, V. (1980). Introducción a la Sociología: concepto y método de la ciencia social en su historia. . Madrid: Alianza.
Ayala, F. (1994). Introducción a las Ciencias Sociales. Madrid: Ed. Cátedra.
Beltrán, M. (1991). La realidad social. Madrid: Ed. Tecnos.
Adorno, T.H. y Horkheimer, M. (1971). La sociedad. Lecciones de Sociología. Buenos Aires: Ed. Proteo
Wilkinson, S. y Kitzinger, C. (coord.) (1996). Mujer y salud. Una perspectiva feminista. Barcelona: Paidós.
Tezanos Tortajada, J. F. (2000). niciación a la Sociología: La Sociedad. Madrid: UNED
De Miguel, J. (1990). Salud y poder. Madrid: Siglo XXI
Macionis, J.J. y Plumer,K. (2012). Sociología. Madrid: Pearson
Burke, P. (1987). Sociología e historia. . Madrid: Alianza Ed.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Antropoloxía Social e Cultural/653G01104
Antropoloxía Social e Cultural/653G01C01
Documentación, metodoloxía cuantitativa e cualitativa/653G01C03

Materias que continúan o temario
Antropoloxía Social e Cultural/653G01104
Antropoloxía Social e Cultural/653G01C01
Documentación, metodoloxía cuantitativa e cualitativa/653G01C03

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías