Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Procesos de Terapia Ocupacional Código 653G01204
Titulación
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias Biomédicas, Medicina e Fisioterapia
Ciencias da Saúde
Coordinación
Ávila Álvarez, Adriana Ivette
Correo electrónico
adriana.avila.alvarez@udc.es
Profesorado
Ávila Álvarez, Adriana Ivette
Veiga Seijo, Silvia
Correo electrónico
adriana.avila.alvarez@udc.es
silvia.veiga.seijo@udc.es
Web
Descrición xeral Esta asignatura pretende el desarrollo de competencias que permitan al alumnado comprender y aplicar los conocimientos relacionados con el proceso de intervención en Terapia Ocupacional.

Descriptor:
Conocimiento de los fundamentos teóricos y principios filosóficos, modelos, metodologías, técnicas, evaluaciones y valoraciones de Terapia Ocupacional necesarios para reconocer e interpretar los procesos de terapia ocupacional en diversos contextos.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Explicar la relación entre el funcionamiento ocupacional, la salud y el bienestar.
A2 Explicar los conceptos teóricos que sostienen la terapia ocupacional, expresamente la naturaleza ocupacional de los seres humanos y su funcionamiento a través de las ocupaciones.
A7 Escoger, modificar y aplicar teorías apropiadas, modelos y métodos de la práctica para encontrar la ocupación según las necesidades de salud de individuos/poblaciones.
A8 Uso profesional y ético del razonamiento efectivo en todas las partes del proceso de terapia ocupacional.
A9 Utilizar el potencial terapéutico de la ocupación a través del uso de la actividad y el análisis y síntesis ocupacional.
A20 Preparar, mantener y revisar la documentación de los procesos de terapia ocupacional.
A33 Constatar en un proceso continuo de evaluación y mejora de la calidad de los servicios de terapia ocupacional, implicando a los clientes cuando sea apropiado y comunicar los resultados relevantes a los demás miembros.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B4 Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B10 Conocimientos básicos de la profesión.
B12 Conocimientos generales básicos sobre el área de estudio.
B13 Resolución de problemas.
B23 Capacidad de aprender.
B25 Capacidad de crítica y autocrítica.
B26 Capacidad para adaptarse a nuevas situaciones.
B29 Trabajo en equipo.
B36 Preocupación por la calidad.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
El alumno debe conocer, hacer y articular los conocimientos y habilidades necesarias para identificar, reflexionar y aplicar, la teoría y la práctica en el proceso de Terapia Ocupacional. A1
A2
A7
A8
A9
A20
A33
B1
B3
B4
B12
B13
B25
B26
B29
B36
C1
El alumno debe reconocer, reflexionar y emplear distintos razonamientos a lo largo del proceso de terapia ocupacional con el fin de proponer, revisar, adaptar y reajustar las intervenciones desde terapia ocupacional. A8
A33
B10
B13
C1
El alumno debe comprender, justificar e identificar el potencial de la ocupación con fines terapéuticos y/o de promoción de la salud. A1
A2
A9
B10
B12
B13
B23
B29
C1
El alumno debe tener el conocimiento y la capacidad para reconocer problemas en el desempeño ocupacional e identificar potenciales usos de la ocupación en las diversas situaciones en que las áreas de desempeño ocupacional se ven comprometidas. A2
A9
B1
B3
B10
C1

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1.- Razoamento clínico e comunitario en Terapia Ocupacional

Diferentes tipos de razoamento
Tema 2.- Implicacións dos fundamentos teóricos xerais para o/s proceso/s de Terapia Ocupacional Articulación e aplicación dos fundamentos teóricos xerais no proceso de Terapia Ocupacional::
- Marcos de Referencia Teóricos Primarios.
- Modelos de Práctica de Terapia Ocupacional: Modelo Canadense do Desempeño Ocupacional, Modelo de Ocupación Humana, Modelo Kawa, Modelo de adaptación a través da ocupación, Marco de Traballo para a Práctica de Terapia Ocupacional da Asociación Estadounidense de Terapia Ocupacional: Dominio e Proceso, etc.
- Posibles articulacións con distintos conxuntos de técnicas.
- Ciencia da ocupación/ ciencia ocupacional.
- Práctica baseada na evidencia.
- Clasificación Internacional do Funcionamento, da Discapacidade e da Saúde.

Tema 3.- Estándares para a práctica clínica e comunitaria de Terapia Ocupacional 3.1.- Definicións:
- Conceptualización dos estándares segundo diversas/os autoras/es
- A relación dos estándares da terapia ocupacional nos diversos eidos: sociosanitarios e comunitarios.

3.2.- Estándares para a práctica no proceso da Terapia Ocupacional:

3.2.1.- Derivación aos servizos de Terapia ocupacional:
- Derivación.
- Screening/avaliación inicial.
- Aceptación.
- Rexistro e documentación.

3.2.2.- Avaliación ocupacional (e re-avaliacións continuadas en todo o proceso):
- Principios xerais da avaliación ocupacional.
- Perfil ocupacional e análise do desempeño ocupacional.
- Tipos de avaliación ocupacional.
- Técnicas cualitativas e cuantitativas.
- Ferramentas de avaliación estandarizadas e non estandarizadas.
- Aplicación a contextos, áreas e habilidades relevantes para o desempeño ocupacional.
- Análise, interpretación e resumo dos resultados obtidos (diagnóstico ocupacional, disfunción ocupacional, desequilibrio ocupacional, inxustiza ocupacional, etc.).
- Rexistro, documentación e comunicación.

3.2.3.- Principios básicos da planificación de metas e obxectivos en colaboración e consenso coa persoa/s, grupo/s e poboación/s e coordinación co equipo interdisciplinar. Metodoloxía SMART/SMORT.
- Rexistro, documentación e comunicación.

3.2.4.- Plan de intervención:
- Deseño consensuado terapeuta ocupacional, usuaria/o/s e familia.
- Coñecemento e aceptación por parte da/o/s usuaria/o/s.
- Tipos de Intervención: individual e grupal.

-Principios fundamentais do traballo nas áreas de ocupación, contexto e/ou con persoa/s, grupo/s, comunidade/s; empregando a ocupación/actividade significativa en colaboración co/a usuaria/o, familia, profesionais.

-Análise terapéutica da actividade: Características da actividade en Terapia Ocupacional, requisitos previos, guía da análise da actividade, adaptación e gradación da actividade, valoración terapéutica dos resultados da análise e aplicación da actividade.

- Rexistro, documentación e comunicación.

-Métodos, técnicas e habilidades aplicadas en Terapia Ocupacional:
- Habilidades de comunicación no contexto sociosanitario.
- Introdución ao proceso psicomotriz; ludoterapia; uso
terapéutico da música en Terapia Ocupacional; introdución
á Terapia asistida con animais; outros métodos e técnicas.
- Principios xerais das técnicas artesanais, culturais, actividades da
vida diaria, entre outras.
- Consideracións iniciais do traballo en grupo en Terapia
Ocupacional.

3.2.5.- Resultados obtidos da aplicación da intervención:
- Re-avaliación ocupacional.
- Análise, interpretación e resumo dos resultados.
- Rexistro, documentación e comunicación.

3.2.6.- Finalización dos servizos de terapia ocupacional e seguimento do usuario.
- Derivación e recomendacións
- Rexistro, documentación e comunicación

3.2.7.- Xestión e valoración dos servizos prestados en terapia ocupacional: Principios de organización dos servizos, recursos humanos e materiais, seguridade dos usuarios e do profesional, valoración do servizo prestado, enquisas de satisfacción da/o/s usuaria/o/s, familia e outras partes implicadas e rexistro da información.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa A7 A9 A20 B3 B10 B12 B13 B29 B36 8 0 8
Discusión dirixida A2 A1 A7 A8 B23 B25 B26 C1 3 0 3
Lecturas A7 A20 B1 B4 B10 B13 C1 0 15 15
Prácticas de laboratorio A7 A8 A9 A20 A33 B3 B4 B10 B23 B29 B36 22 10 32
Proba mixta A2 A1 A8 A9 A20 B3 B4 B10 B13 B25 B26 C1 2 10 12
Sesión maxistral A2 A7 A8 A9 A20 B3 B4 B23 22 0 22
Traballos tutelados A2 A1 A7 A8 A9 A20 A33 B1 B3 B4 B10 B12 B13 B23 B25 B26 B29 B36 C1 4 12 16
Estudo de casos A2 A7 A9 A20 B1 B23 B29 C1 2 10 12
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.Permite adquirir las competencias específicas referenciadas en esta asignatura.
Discusión dirixida Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador.
Lecturas Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.Permite adquirir as competencias específicas referenciadas en esta asignatura.
Prácticas de laboratorio Metodoloxía que permite que os estudantes aprendan efectivamente a través da realización de actividades de carácter práctico, tales como demostracións, exercicios, experimentos e investigaciónsPermite adquirir las competencias específicas referenciadas en esta asignatura.
Proba mixta Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas.
En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación.Permite adquirir las competencias específicas referenciadas en esta asignatura.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.

Permite adquirir as competencias específicas referenciadas nesta asignatura.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Estudo de casos Permite adquirir as competencias específicas referenciadas nesta asignatura.

Atención personalizada
Metodoloxías
Aprendizaxe colaborativa
Prácticas de laboratorio
Sesión maxistral
Traballos tutelados
Estudo de casos
Descrición
La atención personalizada se hará, globalmente, mediante tutorías personalizadas directas y virtuales, individuales y grupales.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio A7 A8 A9 A20 A33 B3 B4 B10 B23 B29 B36 Se valorará 1) actitud y participación: Actitud colaborativa (implicación con el grupo, con las tareas y el desarrollo general del laboratorio); participación (interacción empática, proactiva, analítica y constructiva); Respeto (a los participantes del grupo, docentes y normas de funcionamiento del laboratorio); Responsabilidad (consigo mismo/a y/o con el grupo, tanto en la preparación de los trabajos realizados durante el laboratorio como en el proceso de enseñanza-aprendizaxe). 30
Proba mixta A2 A1 A8 A9 A20 B3 B4 B10 B13 B25 B26 C1 Se valorará, además de los conocimientos adquiridos, la capacidad de expresión escrita del alumno (evaluando de forma negativa los errores gramaticales y ortográficos), y la integración de conceptos.
35
Sesión maxistral A2 A7 A8 A9 A20 B3 B4 B23 Se valorará la asistencia, la participación y la realización y entrega adecuada de los trabajos 5
Traballos tutelados A2 A1 A7 A8 A9 A20 A33 B1 B3 B4 B10 B12 B13 B23 B25 B26 B29 B36 C1 Se valorará el informe del proceso de terapia ocupacional realizado a lo largo de la materia. En este documento se debe reportar el proceso grupal e individual articulando la teoría y técnica abordada en la asignatura. El empleo de literatura actualizada será fundamental. 30
 
Observacións avaliación

O sistema de cualificacións expresarase mediante cualificación
numérica acordo co establecido no art. 5 do Real Decreto 1125/2003 de 5 de
setembro (BOE 18 de setembro), polo que se establece o sistema europeo de
créditos e o sistema de cualificacións nas titulacións universitarias de
carácter oficial e validez en todo o territorio nacional Sistema de
cualificacións: 0-4.9=Suspenso 5-6.9=Aprobado 7-8.9=Notable 9-10=Sobresaliente
9-10 Matrícula de Honor (Graciable).

Considerarase como "non presentado" (NP) aquel ou aquela
estudante que, estando matriculado nunha materia, non concorrese ás distintas
actividades de avaliación que se establezan para o curso académico. En ausencia
de regulación específica para cada titulación, considerarase que deberá ser
cualificado/a como "non presentado": a) cando non completase o
proceso de avaliación continua, nas condicións que figuren na guía docente, ou
b) cando non se presente á proba do período oficial de avaliación. A
consideración de NP non consome convocatoria no número total de convocatorias
que a/o estudante ten por materia.

Con carácter xeral, a avaliación das materias será continua ao
longo do curso, sen prexuízo do indicado nas memorias de verificación da
titulación. A cualificación final será consecuencia dos resultados globais
obtidos en todas as actividades de avaliación. Como norma xeral incluirase unha
actividade de avaliación para realizar nas datas establecidas no calendario
académico oficial. Esta actividade tamén poderá establecerse como proba global
de avaliación dos resultados de aprendizaxe ou, no seu caso, formar parte do
proceso de avaliación continua. As guías docentes deberán establecer a
ponderación das distintas actividades de avaliación e, no seu caso, da proba
global, no marco que o centro puidese establecer.

Se valorará a puntualidade e a asistencia obrigatoria a todas as
horas presenciais das metodoloxías establecidas na materia.

Para aprobar a materia, a/o estudante debe participar activamente
nas metodoloxías propostas, entregar todos os traballos e ter superadas cada
unha das metodoloxías que conforman o proceso de avaliación da matera. Ademais,
será necesario ter unha cualificación mínima de 1.75 (sobre 3.5) puntos na
proba mixta, e só se terán en conta para a cualificación final as notas das outras
metodoloxías, se o/a alumna/conséguea dita puntuación na proba mixta. En caso
contrario, a nota da convocatoria corresponderá á nota obtida na proba mixta.
As notas obtidas no resto de metodoloxías serán tidas en conta para a súa
cualificación na segunda oportunidade (xullo), no caso de telas aprobada e
superada a proba mixta.

Segundo a norma que regula o réxime de dedicación ao estudo dos/as
estudantes de grao na Universidade da Coruña (aprobada no Consello de Goberno
do 22/05/2012), cando un estudante teña recoñecida a súa condición de matrícula
a tempo parcial, ten dereito a gozar dun réxime de asistencia a clase de
carácter flexible e a solicitar a dispensa académica especial establecida no
artigo 4 (apartado 5) de dita norma, en tanto non afecte negativamente ao
proceso de avaliación do/a estudante. A ese efecto, as Comisións Académicas dos
diferentes centros da UDC concretan o alcance da citada dispensa. 

Por tanto, a concesión á solicitude de dita
flexibilidade quedará á expensas da valoración e decisión da comisión académica
do grao de Terapia Ocupacional, tendo en conta as metodoloxías e criterios de
avaliación das materias.


Fontes de información
Bibliografía básica

Christiansen, C. H.,Baum, C. M., & Bass-Haugen, J. (Eds.). (2015). Occupational therapy:performance, participation, and well-being (4th ed). Thorofare, NJ: Slack.

Crepeau, E. B., Willard, H. S., Spackman, C. S., Cohn, E. S., & BoytSchell, B. A. (2011). Willard &Spackman, terapia ocupacional (11aed). Buenos Aires: Médica Panamericana.

Duncan, E. A. S. (Ed.). (2012). Foundationsfor practice in occupational therapy (5th ed.). Edinburgh: Elsevier.

Durocher, E., Gibson, B. E., & Rappolt, S. (2014). OccupationalJustice: A Conceptual Review. Journal of Occupational Science , 21 (4),418–430. https://doi.org/10.1080/14427591.2013.775692

Garcia –Margallo P. y otros. 2005. El análisis y la adaptación de la actividad en terapia Ocupacional. Madrid: Aytona

Kielhofner G. 2006. Fundamentos conceptuales de la terapia ocupacional. 3ª ed. Buenos Aires: Editorial Médica Panamericana.

Kronenberg, F., Simó Algado, S., & Pollard, N. (2006). Terapia ocupacional sin fronteras: aprendiendo del espíritu desupervivientes . Madrid: Editorial Médica Panamericana.

Merlos, E. V., & Jiménez, M. S. J.(2010). Manual teórico práctico de terapia ocupacional: intervención desdela infancia a la vejez . Monsa-Prayma. Retrieved fromhttps://dialnet.unirioja.es/servlet/libro?codigo=582152

Sladyk, K., Jacobs, K., & MacRae, N. (Eds.). (2010). Occupationaltherapy essentials for clinical competence . Thorofare, NJ: Slack.

Willard, H. S., Spackman, C. S., & Boyt Schell, B. A. (Eds.). (2015). Willard & Spackman: Terapia ocupacional (12aed). Buenos Aires: Panamericana.

World Federation of Occupational Ttherapists. (2009). Guiding Principleson Diversity and Culture. WFOT.

Wright, R. (2009). Occupational Therapy and Life Course Development: A Work Book for Professional Practice. Hoboken, N.J.; Chichester: JW.

Bibliografía complementaria

Banyard, P., Cassells, A., Green, P., Hartiand, J., Hayes, N., Reddy, P. (1995). Introducción a los procesos cognitivos. Barcelona: Ariel.

Blesedell. C y otros. 2005. Terapia ocupacional 10ª ed. Buenos Aires ; Madrid : Médica Panamericana

Cormier, W., Cormier L. 1994: Estrategias de entrevista para terapeutas. Bilbao: Desclée de Brouwer

Durante, P., Pedro, P. 1998. Terapia ocupacional en geriatría: principios y práctica. Masson. 1ª ed.

Durante, P., et. al. 1998. Terapia ocupacional en salud mental: principios y práctica. Masson. 1ª ed.

Gómez Tolón. J. 1997. "Fundamentos Metodológicos de la Terapia Ocupacional". 1ª Ed. Editorial Mira. Zaragoza..

Grieve, J. 1994. Neuropsicología para terapeutas ocupacionales. Buenos Aires: Panamericana.

Hussey S. y otros. 2007.Introduction to occupational therapy. St. Louis Missouri: Mosby Elsevier.

MacDonald, E.M. 1979. Terapia ocupacional en rehabilitación. Barcelona: Ed. Salvat.

Pedretti, L.W., Zoltan, B. 1990."Occupational Therapy. practice skillis for Physical Dysfunction". 3a Ed Editorial C. V. Mosby.

Romero A. MorunoP. 2003. Terapia ocupacional. Teoría y Técnicas. Madrid. Masson.

Romero A. Moruno P. 2005. Actividades de la Vida Diaria. Madrid. Masson.

Reed, K. 1992. "Models of Practice in Occupational Therapy". 3a ed. Editorial Williams and Wilkins.

Sánchez, L. 1996. Manual de técnicas Grupales de comunicación y Creatividad para terapeutas ocupacionales. APETO: Madrid

Banyard, P., Cassells, A., Green, P., Hartiand, J., Hayes, N., Reddy, P. (1995). Introducción a los procesos cognitivos. Barcelona: Ariel.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

1.- Para axudar a conseguir un contorno inmediato sostible e cumprir co obxectivo estratéxico 1 y 2 do" III Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2018-2020)", os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a.- Na súa maioría se solicitarán en formato virtual e soporte informático.

b.- De realizarse en papel:

- Non se empregarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a impresión de borradores.

2.- A docente responsable resérvase a posibilidade de realizar algún cambio na avaliación ou outros aspectos que serán notificados aos estudantes coa suficiente antelación.

3.- Durante o período lectivo da materia, e sen que supoña unha alteración na asistencia do alumnado a outras actividades académicas, poderán programarse seminarios ou obradoiros de carácter optativo para afondar en certos contidos e técnicas moi específicas que complementan o desenvolvemento da materia.

4.- A docente responsable da materia aplicará a correspondente normativa da UDC ante a detección de calquera tentativa de plaxio motivada por un/unha estudante da materia no desenvolvemento dos seus traballos.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías