Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) Terapia Ocupacional, Técnicas Ortoprotésicas e Desempeño Ocupacional Código 653G01208
Titulación
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias Biomédicas, Medicina e Fisioterapia
Ciencias da Saúde
Coordinación
Francisco De Miguel, María Isabel
Correo electrónico
isabel.francisco@udc.es
Profesorado
Francisco De Miguel, María Isabel
Santos del Riego, Sergio Eduardo
Correo electrónico
isabel.francisco@udc.es
sergio.santos.delriego@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia pretende o desenvolvemento de competencias que permitan ao alumnado comprender e aplicar os coñecementos e técnicas relacionados coa Terapia Ocupacional, técnicas ortoprotésicas e desempeño ocupacional.
Descriptores: Fundamentos da autonomía persoal nas actividades da vida diaria con e sen adaptacións e/ou axudas técnicas. Ortesis e Prótese.
Coñecemento e capacidade para aplicar Técnicas Ortoprotésicas dentro do contexto da Terapia Ocupacional.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Explicar la relación entre el funcionamiento ocupacional, la salud y el bienestar.
A2 Explicar los conceptos teóricos que sostienen la terapia ocupacional, expresamente la naturaleza ocupacional de los seres humanos y su funcionamiento a través de las ocupaciones.
A3 Sintetizar y aplicar el conocimiento relevante de ciencias biológicas, médicas, humanas, psicológicas, sociales, tecnológicas y ocupacionales, junto con las teorías de ocupación y participación.
A4 Analizar las complejidades de aplicar teorías formales y evidencia de investigación en relación con la ocupación en el contexto de una sociedad en cambio.
A6 Trabajar en la sociedad con individuos y grupos para fomentar la promoción de la salud, la prevención, la rehabilitación y el tratamiento.
A7 Escoger, modificar y aplicar teorías apropiadas, modelos y métodos de la práctica para encontrar la ocupación según las necesidades de salud de individuos/poblaciones.
A9 Utilizar el potencial terapéutico de la ocupación a través del uso de la actividad y el análisis y síntesis ocupacional.
A10 Adaptar y aplicar el proceso de terapia ocupacional en estrecha colaboración de individuos/población.
A11 Trabajar para facilitar entornos accesibles y adaptados y promover la justicia ocupacional.
A12 Colaborar con comunidades para promover la salud y el bienestar de sus miembros mediante la participación en la ocupación.
A14 Valorar críticamente la práctica de la terapia ocupacional para asegurar que el foco está sobre la ocupación y el funcionamiento ocupacional.
A15 Trabajar según los principios de la práctica centrada en el cliente.
A17 Establecer sociedades de colaboración, consultar y aconsejar a clientes, trabajadores sociales, miembros de equipo y otros en la práctica de la ocupación y la participación.
A18 Colaborar con clientes para abogar al derecho de tener sus necesidades ocupacionales satisfechas.
A35
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B4 Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Trabajar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética y responsabilidad social como ciudadano y como profesional.
B7 Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
B8 Capacidad de análisis y de síntesis.
B9 Capacidad de aplicar los conocimientos a la práctica.
B10 Conocimientos básicos de la profesión.
B11 Capacidad para trabajar en un equipo interdisciplinar.
B12 Conocimientos generales básicos sobre el área de estudio.
B13 Resolución de problemas.
B16 Habilidad para trabajar de manera autónoma.
B18 Planificación y gestión del tiempo.
B26 Capacidad para adaptarse a nuevas situaciones.
B27 Capacidad para generar nuevas ideas.
B28 Toma de decisiones.
B29 Trabajo en equipo.
B35 Iniciativa y espíritu emprendedor.
B36 Preocupación por la calidad.
B37 Motivación.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C5 Entender la importancia de la cultura emprendedora y conocer los medios al alcance de las personas emprendedoras.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer e familiarizar ao alumno cos conceptos de ortesis e próteses e co uso das técnicas ortoprotésicas desde unha perspectiva rehabilitadora e ocupacional que sexa funcional para o usuario e que respecte e garanta a sustentabilidade medio-ambiental. A2
A3
A14
B2
B4
B5
B6
B9
B10
B12
B13
B16
B28
B29
B35
B37
Sintetizar e aplicar o coñecemento relevante das técnicas ortoprotésicas na disfunción ocupacional dunha maneira sustentable a efectos de utilizar o máximo potencial terapéutico, preparando ao alumno para comprar (comercio xusto), avaliar e adaptar funcionalmente as ortesis, próteses, produtos de apoio e adaptacións como recurso terapéutico ocupacional para a mellora funcional do usuario e unha adecuación facilitadora na contorna. A1
A3
A7
A9
A10
A11
A17
A18
B2
B4
B5
B7
B9
B10
B13
B16
B26
B27
B28
B35
B37
Valorar críticamente a práctica da Terapia Ocupacional e satisfacer as necesidades ocupacionais do usuario con discapacidade física en materia de ortoprótesis, fomentando que o alumno recoñeza as ortesis, próteses, produtos de apoio e adaptacións como un recurso terapéutico ocupacional para potenciar a funcionalidade e o desempeño ocupacional nun marco de desenvolvemento sustentable. A1
A2
A10
A11
A12
A14
A15
A17
A18
A35
C4
C5
C6
C8
Mellorar as capacidades como profesional e como acode do estudante de Terapia Ocupacional, promovendo a reflexión crítica sobre a relación entre o uso das ortesis, próteses, produtos de apoio e adaptacións no desempeño ocupacional e os roles sociais dunha contorna sustentable. A3
A4
A6
B8
B9
B11
B13
C4
Mellorar en habilidades e actitudes xenéricas que favorezan o desenvolvemento persoal e profesional do estudante de Terapia Ocupacional, capacitándolle especialmente na confección de férulas, produtos de apoio e outras adaptacións, considerando aspectos de comercio xusto e responsable e de sustentabilidade medio-ambiental, moi especialmente cos materiais empregados na realización destes aparellos. A3
B2
B3
B4
B5
B10
B11
B12
B13
B16
B18
B27
B28
B29
B36
B37
C4
C5
C6
C7

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1.- Terapia Ocupacional, técnicas ortoprotésicas e desempeño ocupacional.
Profs. Sergio Santos del Riego e Isabel Francisco de Miguel.
Actividades iniciais.

Xeneralidades e conceptos desde a perspectiva ocupacional.
Ortesis e Prótese como recurso terapéutico ocupacional.
Materiais empregados en ortoprótesis en Terapia Ocupacional.
Importancia do terapeuta ocupacional na adaptación funcional da persoa con discapacidade empregando técnicas ortoprotésicas.


Manexo das Ortoprótesis no equipo interdisciplinar.

Tema 2.- Ortesis de columna vertebral.
Prof. Sergio Santos del Riego.
Tema 3.- Ortesis y Prótesis de Membro superior.
Prof. Sergio Santos del Riego.
Tema 4.- Ortesis y Prótesis de Membro inferior.
Prof. Sergio Santos del Riego.
Tema 5.- Produtos de Apoio e Adaptacións en Terapia Ocupacional.
Profª. Isabel Francisco de Miguel.
Definicións.
Clasificación xeral ISO dos Produtos de Apoio (Axudas Técnicas).
Adaptacións en Terapia Ocupacional: Xeneralidades.
Tema 6.- Prácticas:
Profª. Isabel Francisco de Miguel.
Principios básicos para a elaboración de ortesis en Terapia Ocupacional.
Tipos de materiais existentes empregados na elaboración de ortesis e prótese.
Elaboración de diferentes ortesis de interese en Terapia Ocupacional con diversos materiais.
Fabricación dun cartafol de persoais de ortesis onde se especifiquen: tipo, utilización, mantemento, funcións e outros aspectos de interese ocupacional.
Deseño e fabricación dun produto de apoio.
Preparación de material e elaboración de férulas.


Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A2 A1 A4 A7 A9 A12 A14 A17 A18 A35 B10 B12 C4 C5 C6 C7 C8 15 30 45
Prácticas de laboratorio A3 A6 A10 A11 A15 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B13 B16 B18 B26 B27 B35 B36 B37 50 10 60
Proba mixta A2 A1 A3 A4 A6 A7 A9 A10 A11 A12 A14 A15 A17 A18 A35 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B16 B18 B26 B27 B28 B29 B35 B36 B37 C4 C5 C6 C7 C8 2 0 2
Actividades iniciais C4 C5 C6 C7 C8 1.5 0 1.5
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral A clase maxistral é tamén coñecida como "conferencia", "método expositivo" ou "lección maxistral". Esta última modalidade adóitase reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.

Relacionadas fundamentalmente coas competencias específicas reflectidas no programa.
Prácticas de laboratorio Metodoloxía que permite que os estudantes aprendan efectivamente a través da realización de actividades de carácter práctico, tales como demostracións, exercicios, experimentos e investigacións.

Relacionadas fundamentalmente coas competencias xenéricas e específicas reflectidas no programa.
Proba mixta Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas.
En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación.

Relacionadas fundamentalmente coas competencias específicas reflectidas no programa.
Actividades iniciais Actividades que levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativas, que partan dos saberes previos do alumnado.

Permite adquirir competencias específicas e xenéricas de inicio e adaptación previamente á as competencias asignadas nesta materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas de laboratorio
Descrición
A atención personalizada farase, globalmente, mediante tutorías personalizadas directas e virtuais, individuais e grupales.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A2 A1 A4 A7 A9 A12 A14 A17 A18 A35 B10 B12 C4 C5 C6 C7 C8 Avaliación coa modalidade de Proba mixta. 0
Prácticas de laboratorio A3 A6 A10 A11 A15 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B13 B16 B18 B26 B27 B35 B36 B37 Segundo criterios que establecerá a profesora ao principio do curso antes de comezar as clases.
Las prácticas de Laboratorio, son obligatorias. Se realizarán las férulas con la colaboración imprescindible de dos compañeros.
El trabajo individual de cada alumno a evaluar será:
Férulas de: De quervaín , de reposo, de túnel carpiano, de tenodesis de mallet y en I
Productos de apoyo:
Para la alimentación(3) para el aseo (2) , instrumental (1)
60
Proba mixta A2 A1 A3 A4 A6 A7 A9 A10 A11 A12 A14 A15 A17 A18 A35 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B16 B18 B26 B27 B28 B29 B35 B36 B37 C4 C5 C6 C7 C8 Examen teórico, Prof. Sergio Santos del Riego, sobre 3 puntos.
O examen teórico, Profª. Isabel Francisco de Miguel, sobre 1 punto, estará integrado xunto coa evaluación práctica, que conviértese en teórico-práctica sobre 7 puntos, co determinados condicionantes que explicaranse nesta mesma guía.
40
 
Observacións avaliación

A avaliación da materia realizarase mediante un proceso de avaliación continua (prácticas e proba parcial teórica) e un exame final teórico.

A avaliación farase da seguinte maneira:

1.- AVALIACIÓN CONTINUA PRÁCTICO-TEÓRICA, Profª. Isabel Francisco de Miguel, Puntuación Fixa: 70% (7 puntos).

- PRÁCTICAS: Sobre 6 puntos.

Considerandos e Criterios de Avaliación sobre as Prácticas:

Sobre Material que deben achegar os estudantes:

- Unha toalla, unhas tesoiras, un cartafol, folios, un metro, rotuladores (un indeleble), un cuter.

- Coitelo, tenedor e culler, cepillo pelo, chaves, entre outros que se informarán, para a realización de produtos de apoio.

Sobre Laboratorio de Prácticas:

- Asistencia obrigatoria e participar en actividades docentes. Calquera ausencia de causa maior debe ser avisada previamente e justificada documentalmente a posteriori no prazo máis breve posible.

- Recoñecer, manexar e traballar cos diferentes materiais termoplásticos.

- Comprensión, desenvolvemento e realización no proceso de deseño de patróns.

- Confección e elaboración de férulas.

- Confección e elaboración de produtos de apoio-iniciativa respecto doutros produtos de apoio.

- Dedicación fose do horario de clase como traballo persoal para a realización do portafolios.

Sobre Resultado final, avaliación:

- Realización de patróns. Presentación en CD da realización dos patróns e da teoría das férulas que se presenten.

- Férula de repouso en posición funcional, Férula de repouso antiespástica, Férula síndrome tunel carpiano, Férula de Quervain, Férula do pulgar, Férula de Mallet e Férula en I.

- Produtos de Apoio e Adaptacións realizadas na alimentación (coitelo, tenedor, culler), no aséo (cepillo de dentes, peite, ...) e outras a elixir.

- Portafolios cos patróns do realizado na materia.

- Traballo de férulas e produtos de apoio realizados e presentados nunha caixa (precintada) con nome e apelidos do estudante.
- TEORÍA: Sobre 1 punto.

- Valoración de coñecementos teóricos mediante proba escrita. A profesora determinará lugar e data para a proba parcial.

2.- EXAME FINAL TEÓRICO, Prof. Sergio Santos del Riego, Puntuación Variable: 30% (3 puntos).

CUALIFICACIÓN FINAL:

a.- Sumatorio das partes previamente expresadas, cos seguintes considerandos:

- Na avaliación continuada teórico práctica débese ter un mínimo de 4 puntos (sobre 7). As prácticas avalíanse sobre 6 puntos. A teoría avalíase sobre 1 punto. Se o estudante obtén 0.5 ou máis cualificación na teoría, a puntuación suma á cualificación de prácticas. Se o estudante obtén menos de 0.5, restarase da cualificación de prácticas da seguinte maneira:

Estudantes con 0.4 na teoría, restarán 0.6 da cualificación de prácticas.

Estudantes con 0.3 na teoría, restarán 0.7 da cualificación de prácticas.

Estudantes con 0.2 na teoría, restarán 0.8 da cualificación de prácticas.

Estudantes con 0.1 na teoría, restarán 0.9 na cualificación de prácticas.

Estudantes con 0 na teoría, restarán 1 punto na cualificación de prácticas.

Estudantes non presentados á teoría, terán unha cualificación de non presentados na avaliación continua.

- Na avaliación do exame final teórico será necesario un 1.5 (sobre 3) para realizar o sumatorio coa cualificación que se obteña da avaliación continua definitiva (puntuación fixa).

b.-As prácticas son obrigatorias. A ausencia en prácticas, sen xustificar ou xustificadas, dun número ou porcentaxe que establecerá a profesora ao comezo do curso sobre o total ou ben de horas ou ben de clases supón un non presentado ou un suspenso da materia, segundo contexto.*

c.- O non presentado ou suspenso na puntuación fixa non impide presentarse á convocatoria da segunda edición (xullo). Nesta convocatoria realizarase, cun alto nivel de esixencia, un exame teórico-práctico, tribunal ou similar (sobre 7 puntos), a criterio da profesora, e un exame teórico (sobre 3 puntos), a criterio do profesor.

d.- Os profesores entregarán as súas cualificacións REVISADAS, segundo normativa legal vixente de revisións de exames, no prazo establecido polo profesor responsable da materia, que será a metade do prazo oficial marcado no Reitorado para o peche e firma de actas na aplicación informática.

e.- O responsable da materia realizará as últimas consideracións contextuales e institucionais e procederá á introdución das cualificacións finais na aplicación informática e á firma da acta.

O sistema de cualificacións expresarase mediante cualificación numérica de acordo co establecido no art. 5 do Real Decreto 1125/2003 de 5 de setembro (BOE 18 de setembro), polo que se establece o sistema europeo de créditos e o sistema de cualificacións nas titulacións universitarias de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional Sistema de cualificacións: 0-4.9=Suspenso 5-6.9=Aprobado 7-8.9=Notable 9-10=Sobresaliente 9-10 Matrícula de Honra (Graciable).



*Segundo a normnativa da UDC para os estudantes matriculados a tempo parcial (Norma que regula o réxime de dedicación ao estudo dos estudantes de grao na Universidade da Coruña - Consello de gobernó do 29 de maio do 2012), estes teñen dereito a un réxime de asistencia a clase de carácter flexible, solicitando previamente a dispensa académica especial (art.4 apartado.5), non afectando negativamente ó proceso de avaliación do estudante


Fontes de información
Bibliografía básica

Prótesis, órtesis y ayudas técnicas. Ramón Zambudio Periago. Barcelona: Elsevier Masson, 2009. ISBN978-84-458-1969-27.

Rehabilitación física. Susan B. O´Sulllivan. Badalona: Paidotribo, 2013. ISBN 978-84-9910-166-8.

Guía de uso y prescripción de productos ortoprotésicos a medida. Enrique Viosca Herrero, 2ª ed. Valencia: Instituto de Biomecánica de Valencia, 2004. ISBN 9788492397433.

Innovación para la mejora de la autonomía pesonal: Premio IBV-ORTOPROTEC, primera edición (2009). Valencia: Instituto de Biomecánica de Valencia (IBV), 2010. ISBN 978-84-95448-16-3.

Ortopedia y Traumatología: revisión sistemática. Mark D. Miller. Barcelona: Elsevier, 2009. ISBN 978-84-8086-477-0.

Living with a below-knee amputatioin a unique insight from a prosthetist/amputee. Richard Riley. Thorofare: SLACK, 2005. ISBN 1-55642-692-5.

Prótesis articulares nuevas perspectivas. EC. Rodríguez Merchán. Madrid: Médica Panamericana, 2005. ISBN 84-7903-400-9.

Amputación de extremidad inferior y discapacidad. Prótesis y rehabilitación. Miguel Ángel González Viejo. Barcelona: Masson, 2005. ISBN 84-458-1513-X.

Guía descriptiva de ortoprótesis. Madrid: Ministerio de Sanidad y Consumo, Centro de publicaciones, 2000. ISBN 84-7670-652-9.

Prosthetic and orthotics. Donald Shurr. New Jersey: Prentice Hall, 2000. ISBN 088581331.

R. Viladot, O. Cohi, S. Clavell (1991). Ortesis y prótesis del aparatro locomotor. Editorial Masson (4 tomos: columna vertebral, extremidad superior y dos de extremidad inferior).

Guía descriptiva de ortoprótesis. Consejo inteterritorial del Sistema Nacional de Salud. Ministerio de Sanidad y Consumo (tres tomos: Tomo I: sillas de ruedas, prótesis especiales y órtesis de columna vertebral; Tomo II: órtesis de miembro superior e inferior; Tomo III: prótesis externas e internas de miembro superior e inferior).

Orthotics and prosthetics in rehablitation. Michelle M. Lusardi, New York: Elsevier, 2013. ISBN 9781437719369.

Saber mirar: percepción social de las ayudas técnicas. Madrid: Centro Estatal de Autonomía Personal y Ayudas Técnicas, 2004. DLM 52522-2004.

Ayudas técncias y discapacidad. Elaborado por la Asociación de Usuarios de Prótesis y Ayudas Técnicas (AUPA). Madrid: Comité Español de Representantes de Personas con Discapacidad, 2005. ISBN 84-609-5203-7.

Guía de orientación en la práctica profesional de la valoración reglamentaria de la situación de dependencia: productos de apoyo para la autonomía personal. Margarita Sebastián Herranz. Madrid: IMSERSO, 2012.

¡Pregúntame sobre accesibilidad y ayudas técnicas¡. Madrid: IMSERSO, 2005. ISBN 84-95448-11-4.

Ayudas técnicas y discapacidad, número 15, colección CERMI. www.cermi.es

Catálogo general de ayudas técnicas. CEAPAT.

Alcantud Marín, F. y Ferrer Manchón, A.M. (1998). Ayudas técnicas para estudiantes con discapacidades físicas y sensoriales: Las tecnologías de ayuda. En Rivas, F. y López, M.L. Asesoramiento vocacional a estudiantes con minusvalías físicas y sensoriales. Valencia. Universitat de València.Servei de publicacións.

MUSA/IBV. Método para la selección de ayudas técnicas bajo criterios de usabilidad. Instituto de Biomecánica de Valencia, 2003.

Servicio de daño cerebral del  Hospital Aita Menni (2005):Manual de ayudas técnicas. Berekintza [et al.]. Instituto de Biomecánica de Valencia. Guía deuso y prescripción de productos ortoprotésicos a medida. IBV: Valencia, 1999.

Bové, Toni (2000). El vendaje funcional. Ediciones Harcourt, Madrid.

Norkin-White (2006). Goniometría, evaluación de la movilidad articular. Marban libros, Madrid.

Peterson Kendall, Florence [et al.]: Kendall´s, músculos, pruebas funcionales, postura y dolor. Marban libros, Madrid.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir o obxectivo estratéxico 9 do I Plan de Sustentabilidade Medio-ambiental Green Campus FCS, os traballos documentales que realícense nesta materia:

a.- Mayoritariamente solicitaranse en formato virtual e soporte informático.

b.- De realizarse en papel:

- Non se utilizarán plásticos.
- Realizaranse impresións a dobre cara.
- Empregarase papel reciclado.
- Evitarase a realización de borradores.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías