Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Métodos informáticos para persoas con discapacidade Código 653G01209
Titulación
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 4.5
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinación
Pereira Loureiro, Javier
Correo electrónico
javier.pereira@udc.es
Profesorado
Concheiro Moscoso, Patricia
Pereira Loureiro, Javier
Correo electrónico
patricia.concheiro@udc.es
javier.pereira@udc.es
Web http://campusvirtual.udc.es/
Descrición xeral Esta materia pretende o desenvolvemento de competencias na aplicación das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) sobre dous ámbitos do desempeño do profesional da terapia ocupacional: (1) saber manexar e aplicar recursos multimedia: audio, imaxe e vídeo dixital para a comunicación dinámica e a creación de recursos para a intervención desde a terapia ocupacional e (2) comprender, manexar e saber aplicar as TIC como ferramenta de intervención en terapia ocupacional e como tecnoloxía de apio para o acceso a elas

Competencias do título
Código Competencias do título
A11 Trabajar para facilitar entornos accesibles y adaptados y promover la justicia ocupacional.
A13 Buscar activamente, evaluar críticamente y aplicar los rangos de información y de evidencia para asegurar que la práctica es actualizada y relevante al cliente.
A19 Apreciar y respetar las diferencias individuales, creencias culturales, costumbres y su influencia sobre la ocupación y la participación.
A20 Preparar, mantener y revisar la documentación de los procesos de terapia ocupacional.
A25 Identificar la necesidad de investigar y buscar publicaciones relacionadas con la ocupación, la terapia ocupacional y/o la ciencia ocupacional y formular preguntas de investigación relevantes.
A26 Demostrar habilidades en la propia búsqueda, el examen crítico y la integración de la literatura científica y otra información relevante.
A30 Divulgar los hallazgos de investigación para críticas relevantes.
B5 Trabajar de forma colaborativa.
B7 Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
B21 Habilidades básicas de manejo de ordenadores.
B22 Habilidades de investigación.
C2 Dominar la expresión y la comprensión de forma oral y escrita de un idioma extranjero.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Avaliar e definir os requisitos de accesibilidade ás plataformas informáticas para persoas con discapacidade. A11
B21
B22
C3
C6
C7
Empregar e aplicar dispositivos (produtos de apoio) e programas informáticos xenerais e específicos para a adaptación da contorna A11
B21
C3
C6
Facilitar contornas accesibles e adaptadas A11
A25
B21
B22
C3
Preparar, manter e revisar a documentación con ferramentas informáticas para a Terapia Ocupacional A13
A20
A25
A26
A30
B7
B21
B22
C3
Saber aplicar as tecnoloxías da información e as comunicacións dentro do contexto da Terapia Ocupacional. A11
B21
C3
Manexar recursos multimedia, Internet e os recursos da biblioteca da Universidade da Coruña. A13
A19
A20
A26
A30
B5
B7
B21
B22
C2
C3

Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE I Contidos teóricos
Tema 1. Productos de apoio en TIC 1.1 Concepto de Tecnoloxías da Información e as Comunicacións (TIC).
1.2 A sociedade da información.
1.3 Deseño universal y fenda digital.
1.4 O papel das TIC na vida diaria.
1.5 Norma UNE ISO 9999:2017.
1.6 Clasificación productos de apoio.
1.7 Productos de apoio para a comunicación e l información.
1.8 Ratóns, teclados, software entrada, software salida, dispositivos alternativos de entrada, productos de apoio para la comunicación cara a cara.
Tema 2. Accesibilidade en TIC

2.1 Concepto de accesibilidade.
2.2 Accesibilidade na web: Accesibility Guidelines 2.1.
2.3 Norma UNE EN 301549V2.1.2:2019.
2.4 Nivel de conformidade dunha páxina web.
2.5 Claves para determinar unha páxina web fiable.
2.6 Accesibilidade segundo o sistema operativo.
Tema 3. Ferramentas de Microsoft 365
3.1 Uso das diferentes ferramentas 365 e a aplicabilidade no día a día.
Tema 4. Novas tendencias en sistemas de acceso ao ordenador
4.1 Acceso ao ordenador.
4.2 Programación visual con Scratch.
4.3 Chips e placas.
4.4 MakeyMakey.
4.5 Micro:bit.
4.6 Adafruit Playground.
Tema 5. Uso do teléfono móbil e Tablet 5.1 Aplicacións de accesibilidade do sistema Android.
5.2 Aplicacións de accesibilidade do sistema iOS.
5.3 Aplicacións para promover os hábitos de vida saudable e as actividades da vida diaria.
5.4 Proxectos nacionais e internacionais asociados as TIC dende unha perspectiva ocupacional.
Tema 6. Realidad virtual 6.1 Concepto y tipos de realidad virtual.
6.2 Recursos y materiales que implica el uso de realidad virtual.
6.3 La realidad virtual desde terapia ocupacional.
6.4 Aplicaciones comerciales de realidad virtual.
6.5 Realidad aumentada y posibles diferencias.
Bloque II Contidos básicos multimedia en Terapia Ocupacional
Tema 1. Imaxe dixital 1.1 A imaxe dixital e as súas características.
1.2 Formatos gráficos. Sistemas e tamaños de almacenamento.
1.3 Tipos de imaxes.
1.4 Ferramentas para a edición de imaxes.
Tema 2. Audio dixital

2.1 Audio dixital: definición, formatos e especificacións.
2.3 Ferramentas para a edición de audio.
2.4 Configuración de son e voces.
2.5 Sintetizadores de voz.

Tema 3. Vídeo dixital
3.1 Definición vídeo dixital.
3.2 Características do vídeo dixital.
3.3. Formatos do vídeo.
3.4 Conexións.
3.5 Ferramentas para a edición de vídeos.
Bloque III Aplicacións para a intervención en terapia ocupacional
Tema 4. Ferramentas online de ARASAAC 4.1 Creación de pictogramas, frases con pictogramas, etc.
Tema 5.Programas para promover a comunicación: Plaphoons e Grid 3 5.1 Definición de Comunicador e as súas características.
5.2 Definición de Plaphoons e características.
5.3 Definición de Grid 3 e características.
6.2 Crear un taboleiro de comunicación.
Tema 6. Scratch 6.1 Programación visual. Crear un proxecto de acción-reacción.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Prácticas a través de TIC A11 A13 A19 A20 B5 B7 B21 B22 C3 C6 30 30 60
Sesión maxistral A11 A25 A26 A30 B22 6 12 18
Traballos tutelados B21 B22 C2 C3 C6 C7 2 15 17
Presentación oral A11 A19 A20 A25 A26 A30 B5 B7 B21 B22 C3 2 4.5 6.5
Proba obxectiva B21 C3 C6 C7 1 0 1
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Prácticas a través de TIC As prácticas realizaranse no laboratorio e de forma individual. Estarán baseadas nunha explicación diaria e no material dispoñible no campus virtual da materia da UDC. O alumnado deberá entregar as prácticas de acordo ao calendario exposto no cronograma do curso. A entrega fóra de prazo supoñerá que esas prácticas non se terán en conta. Só, se permite unha única entrega, a cal se considerará definitiva e a que supoñerá a cualificación final.
Sesión maxistral Os contidos teóricos da materia serán expostos en 7 clases maxistrais ao longo do curso. E, os contidos do bloque II e III serán expostos en sesión por grupos reducidos.
Traballos tutelados O alumnado realizará un traballo final asociado a un caso práctico no que se intervén utilizando as TIC. Este traballo constará de diferentes pasos que o alumnado debe cumprimentar. O material e instrucións asociados a este traballo estarán dispoñibles a través do Campus Virtual. A entrega dos traballos tamén se realizará a través deste medio nos prazos indicados. Realizaranse en grupos de 3 ou 4 persoas, en función do tamaño do grupo de alumnos/as que engloba a materia.
Presentación oral En grupos, o alumnado deberá preparar a exposición dun traballo tutelado baseado nun caso práctico no que se intervén utilizando as TIC. Este traballo será exposto nas últimas semanas da materia.
Proba obxectiva O alumnado deberá realizar un cuestionario asociado a temática da clase maxistral, ao final de cada sesión. A non realización destes cuestionarios terá unha penalización tendo en conta que é necesario superar o 50% de cada proba realizada.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas a través de TIC
Descrición
A atención personalizada farase, globalmente, mediante titorías personalizadas directas e virtuais, individuais e grupais, principalmente empregando Microsoft Teams e o correo electrónico (javierp@udc.es e patricia.concheiro@udc.es)

As titorías faranse no Laboratorio de Radioloxía (onde se imparte a docencia), no Edificio Universitario de Oza, na 2ª planta.

Pode contactarse cos profesores mediante o correo (javierp@udc.es e patricia.concheiro@udc.es)


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas a través de TIC A11 A13 A19 A20 B5 B7 B21 B22 C3 C6 Valoración das prácticas a través do Campus virtual. Deberán ser entregadas a través do Campus Virtual nos prazos definidos. Para a aprobación da materia, é necesaria a entrega de todas as prácticas. Só, se permite unha única entrega, a cal se considerará definitiva e a que supoñerá a cualificación final. Non todas as practicas teñen a mesma ponderación, xa que depende da complexidade e tempo de dedicación. A entrega parcial da práctica supoñerá unha redución da cualificación, que se valorará en función do criterio do docente.

40
Presentación oral A11 A19 A20 A25 A26 A30 B5 B7 B21 B22 C3 Exposición do traballo final dunha duración de 10 minutos. A valoración será global para cada grupo. 10
Sesión maxistral A11 A25 A26 A30 B22 A asistencia é obrigatoria. Tamén, se valorara a participación e actitude colaborativa. 10
Traballos tutelados B21 B22 C2 C3 C6 C7 Valorarase tanto a asistencia ás clases prácticas como os traballos realizados e o traballo especial. Valorarase o traballo realizado para o traballo final tanto de forma grupal e individual durante todo o curso.
20
Proba obxectiva B21 C3 C6 C7 É obrigatorio a realización dos cuestionarios asociados as temáticas das sesións maxistrais. Os cuestionarios serán realizados ao final de cada sesión maxistral. En casos especiais, o alumnado poderá realizar un cuestionario global ao final da materia.
20
 
Observacións avaliación

Considerarase como “Non presentado” (NP) aquel estudante que, estando matriculado nunha materia, non concorrese ás distintas actividades de avaliación que se establezan para o curso académico. En ausencia de regulación específica para cada titulación, considerarase que deberá ser cualificado como “Non presentado”: a) cando non completase o proceso de avaliación continua, nas condicións que figuren na guía docente, ou b) cando non se presente á proba do período oficial de avaliación. A consideración de NP non consome convocatoria no número total de convocatorias que o estudante ten por materia. 

Para a realización do cuestionario global, o alumnado ten que xustificar a imposibilidade de realizar os cuestionarios na data establecida. Son os docentes os que avaliarán a posibilidade de realizar o cuestionario global.  

O sistema de
cualificacións expresarase mediante cualificación numérica de acordo co
establecido no art. 5 do Real Decreto 1125/2003 de 5 de setembro (BOE 18 de
setembro), polo que se establece o sistema europeo de créditos e o sistema de
cualificacións nas titulacións universitarias de carácter oficial e validez en
todo o territorio nacional Sistema de cualificacións:

0-4.9=Suspenso

5-6.9=Aprobado

7-8.9=Notable

9-10=Sobresaínte

















9-10 Matrícula de Honra
(Graciable)

En caso de non superar a materia na primeria oportunidade, deberanse entregar os mesmos traballos na segunda oportunidade contactando previamente co profesorado para valorar a situación particular.

O docente responsable da materia aplicará a correspondente normativa da UDC ante a detección de calquera tentativa de plaxio motivada por un/unha estudante da materia no desenvolvemento dos seus traballos. A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente a cualificación de suspenso '0' na materia na convocatoria correspondente, invalidando así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación de cara a convocatoria extraordinaria


Fontes de información
Bibliografía básica Gokcen Akyurek, Sinem Kars, Zeynep Celik, Ceren Koc and Özge Buket Cesim (2017). Assistive Technology in Occupational Therapy. https://www.intechopen.com/chapters/55355
CEAPAT (2021). Catálogo de pulsadores, soportes y otras adaptaciones. http://www.ceapat.es
Instituto de Mayores y Servicios Sociales (2001). Clasificación internacional del funcionamiento, de la discapacidad y de la salud CIF . Madrid : IMSERSO
Instituto de Mayores y Servicios Sociales (2004). Clasificación internacional del funcionamiento, de la discapacidad y de la salud CIF : versión abreviada . Madrid: IMSERSO
Pereira, Javier (2010). Handbook of Research on Personal Autonomy Technologies and Disability Informatics. IGI Group
W3C - Web Accessibility Initiative (WAI) (2021). Introducción a las Pautas de Accesibilidad para el Contenido Web (WCAG). https://www.w3.org/WAI/standards-guidelines/wcag/es
Equipo Audacity (2021). Manual de usuario de Audacity. Web oficial de Audacity - https://www.audacityteam.org/
WFOT (2019). Occupational Therapy and Assistive Technology. https://wfot.org/resources/occupational-therapy-and-assistive-technology
Grupo Lifelong Kindergarten del MIT Media Lab (2021). Scratch. https://scratch.mit.edu/
Dan Dennedy (2021). Shotcut. https://shotcut.org/
Cristina Nieves Perdomo Delgado (2019). Tecnología de asistencia en terapia ocupacional: uso del modelo Haat. https://www.revistatog.es/ojs/index.php/tog/article/view/46
Pereira Loureiro, Javier. Martinez Normand, Loic A. fuertes, José Luis. Vazquez Naya, José Manuel) (2008). Tecnologías de la Información y las Comunicaciones en la autonomía personal, dependencia y accesibilidad. A Coruña : Universidade da Coruña
Arrastia Lana, María Puy (2009). Tecnologías de la información y las comunicaciones para personas con discapacidad intelectual . Pamplona : Universidad Pública de Navarra
Reab (2020). Terapia ocupacional, tecnología y redes sociales como ocupación: Introducción. https://www.reab.es/terapia-ocupacional-tecnologia-y-redes-sociales-como-ocupacion-introduccion/
Equipo GIMP (2021). The GIMP - Manual del usuario. Foro oficial de GIMP - http://www.gimp.org.es
AOTA (2010). The Role of Occupational Therapy in Providing Assistive Technology Devices and Services.
Lauren Sheehan (2017). Virtual Reality in Your OT Practice. https://otpotential.com/blog/virtual-reality-and-occupational-therapy

Bibliografía complementaria

“Libro Blanco: I+D+I al servicio de las personas con discapacidad y las personas mayores”. INSERSO, Dirección General de Política Tecnológica y Comité Español de Representantes de Minusválidos. Valencia. 2003

Publicaciones periódicas científicas y de interés

Boletín Portal Mayores. Disponible únicamente en formato electrónico en: http://imsersomayores.csic.es/boletin/index.html

Noticias Terapia-Ocupacional.com. Disponible únicamente en formato digital en http://terapia-ocupacional.com

Solidaridad Digital. El Diario de la discapacidad. Con la participación de la Fundación Once y Disc@pnet. Disponible sólo on-line en http://solidaridaddigital.discapnet.es

Nosotros. Boletín informativo mensual de Fundación ONCE y FUNDOSA. Accesible on-line en la dirección : http://www.discapnet.es

Enlaces de especial interés para la asignatura

W3C / WAI: http://www.w3c.org/WAI

IMSERSO: http://www.seg-social.es/imserso

Instituto de Migraciones y Servicios Sociales. Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales. Con información sobre las actividades del gobierno en temas de accesibilidad. Accesible on-line el I Plan Nacional de Accesibilidad 2004-2012. Acceso a las actividades y documentos referentes al “2003 el año europeo de las personas con discapacidad”

CEAPAT: http://www.ceapat.org

Centro Estatal de Autonomía Personal y Ayudas Técnicas. El CEAPAT está dedicado expresamente a potenciar la accesibilidad integral y el desarrollo de la tecnología. Promueve la optimización de las ayudas técnicas y el diseño para todos, con el fin de mejorar la calidad de vida de los ciudadanos, con especial apoyo a las personas con discapacidad y personas mayores. Destaca su base de datos de ayudas técnicas accesible a través de Internet

Real Patronato Discapacidad. http://www.rpd.es

Real Patronato Español de Documentación sobre Discapacidad. Los servicios de documentación, información y publicaciones del Real Patronato constituyen su Centro Español de Documentación sobre Discapacidad (CE2D), el cual ofrece un centro de consulta y una biblioteca especializada, gestiona un conjunto de publicaciones especializadas y publica el Boletín del Real Patronato sobre Discapacidad. Accesible en formato electrónico en la dirección http://www.rpd.es/bolrp.htm

SIDAR: http://www.sidar.org

Fundación Sidar - Acceso Universal. Seminario de Iniciativas sobre Discapacidad y Accesibilidad en la Red. El Seminario SIDAR es un grupo de trabajo permanente y voluntario, integrado por personas expertas en nuevas tecnologías y en su accesibilidad. Con muya información referente a las actuaciones españolas e internacionales de acceso al ordenador. Destaca el apartado dedicado a la accesibilidad a Internet

ONCE: http://www.once.es

Organización Nacional de Ciegos de España. Con información referente a las ayudas técnicas para la accesibilidad al ordenador de personas ciegas o con problemas de visión. Destaca su Centro de Investigación, Desarrollo y Aplicación Tiflotécnica (http://cidat.once.es/)

SID: http://www.sid.usal.es

El Servicio de Información sobre Discapacidad, SID, es un servicio documental con un sistema informatizado de acceso vía Internet para la obtención de información sobre discapacidad. Se configura como una red pública puesta en funcionamiento conjuntamente por el Ministerio de Trabajo y de Asuntos Sociales (Instituto de Migraciones y Servicios Sociales-IMSERSO) y la Universidad de Salamanca (Instituto Universitario de Integración en la Comunidad-INICO). En el SID se puede encontrar todo tipo de información relacionada con la discapacidad. Puede encontrarse información sobre normativa, recursos, centros y servicios, organizaciones, ayudas, documentación, actualidad, estadísticas, etc

Disc@pnet: http://www.discapnet.es

Portal sobre la discapacidad financiado por la Fundación ONCE y los FEDER de la UE.

Test de Accesibilidad Web (TAW): http://www.tawdis.net

Herramienta para evaluar la accesibilidad de las páginas Web. Totalmente en español. Su objetivo es difundir la accesibilidad como requisito en el diseño y realización de páginas Web con el fin de permitir el acceso a todas las personas. Dirigido a todas las personas interesada en este tema y especialmente a Webmasters, desarrolladores, diseñadores de páginas Web etc.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Para superar a materia é necesario a asistencia a clase. Tamén é necesario obter polo menos o 50% de valor de cada proba para superar a materia.

É necesario dispoñer de acceso á plataforma do Campus Virtual para cursar esta materia. 

As prácticas serán no Lab. de Radioloxía e Accesibilidade situado no edificio de Oza, na segunda planta. 

SOSTENIBILIDADE

Para axudar a conseguir un entorno inmediato sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos 1 e 2 do "IV Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2020-2022)" os traballos documentais que se realicen nesta materia: 
 a.- Maioritariamente solicitaranse en formato virtual e soporte informático.  
 b.- De realizarse en papel:  
 - Non se empregarán plásticos.  
 - Realizaranse impresións a dobre cara.  
 - Empregarase papel reciclado.  
 - Evitarase a realización de borradores. 

RECOMENDACIONES PARA O POSIBLE PLAXIO DE TRABALLOS 

En caso de se detectar fraude, copia ou plaxio na redacción do traballo da materia, implicará un suspenso na oportunidade de avaliación afectada (0,0) e remisión directa á oportunidade seguinte. Dita actitude comunicarase á Comisión Académica e ao resto de profesores do título. En caso de que se reitere a irregularidade nunha 2ª avaliación, a Comisión poderá solicitar ao Reitor a expulsión temporal ou perpetua do/a alumno/a do título cursado.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías