Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Estudo de casos en Terapia Ocupacional Código 653G01403
Titulación
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias Biomédicas, Medicina e Fisioterapia
Ciencias da Saúde
Coordinación
Viana Moldes, Ines
Correo electrónico
ines.viana@udc.es
Profesorado
Viana Moldes, Ines
Correo electrónico
ines.viana@udc.es
Web
Descrición xeral El alumno de cuarto curso del Grado en Terapia Ocupacional se enfrenta en esta asignatura a un reto muy importante, que consiste en la realización de la intervención integral del proceso de Terapia Ocupacional en estudios de casos de diferentes ámbitos de actuación. Se pretende facilitar la integración de los conocimientos adquiridos en años anteriores desde la perspectiva madura del estudiante de último curso. Para ello, se aportará el apoyo teórico y práctico necesario a través del encuentro con profesionales de Terapia Ocupacional que estén directamente relacionados con el tema presentado.

Descriptor:
Fundamentos de la autonomía personal en las actividades de la vida diaria con y sin adaptaciones y/o ayudas técnicas. Análisis de la ocupación en Terapia Ocupacional y su utilización terapéutica. Terapia Ocupacional para la integración del individuo en su entorno. Aplicación de la actividad ocupacional, estudio ergonómico, nuevas tecnologías y tecnología asistente.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Explicar la relación entre el funcionamiento ocupacional, la salud y el bienestar.
A3 Sintetizar y aplicar el conocimiento relevante de ciencias biológicas, médicas, humanas, psicológicas, sociales, tecnológicas y ocupacionales, junto con las teorías de ocupación y participación.
A8 Uso profesional y ético del razonamiento efectivo en todas las partes del proceso de terapia ocupacional.
A19 Apreciar y respetar las diferencias individuales, creencias culturales, costumbres y su influencia sobre la ocupación y la participación.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B6 Comportarse con ética y responsabilidad social como ciudadano y como profesional.
B8 Capacidad de análisis y de síntesis.
B9 Capacidad de aplicar los conocimientos a la práctica.
B10 Conocimientos básicos de la profesión.
B11 Capacidad para trabajar en un equipo interdisciplinar.
B13 Resolución de problemas.
B14 Habilidades interpersonales.
B18 Planificación y gestión del tiempo.
B23 Capacidad de aprender.
B25 Capacidad de crítica y autocrítica.
B26 Capacidad para adaptarse a nuevas situaciones.
B27 Capacidad para generar nuevas ideas.
B28 Toma de decisiones.
B31 Apreciación de la diversidad y de la multiculturalidad.
B36 Preocupación por la calidad.
B37 Motivación.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C2 Dominar la expresión y la comprensión de forma oral y escrita de un idioma extranjero.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C5 Entender la importancia de la cultura emprendedora y conocer los medios al alcance de las personas emprendedoras.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Analizar, reflexionar, discutir, resolver y presentar casos clínicos o de otros ámbitos. A1
B3
B6
B31
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
Capacidad para trabajar de una manera holística, tolerante, sin enjuiciamientos, cuidadosa y sensible, asegurando que los derechos, creencias y deseos de los diferentes individuos o grupos no se vean comprometidos A19
B9
B13
B14
B18
B25
B28
C4
C7
Capacidad de utilizar el razonamiento clínico revisando y reajustando el tratamiento A1
A3
A8
B2
B3
B8
B9
B10
B11
B25
B26
B27
C1
C3
C4
C6
C7
Capacidad para interpretar, evaluar y sintetizar un abanico de información que permita determinar si la persona es susceptible de recibir tratamiento de Terapia Ocupacional A8
B23
B28
B36
B37
C1
C4
C7

Contidos
Temas Subtemas
Estudo de casos en Terapia Ocupacional. - Presentación, análise, reflexión, discusión e posible resolución de casos clínicos/comunitarios en diversos eidos de intervención de Terapia Ocupacional.

- Análise da coherencia interna: contidos teóricos de terapia ocupacional, estructura formal e redacción.

- Práctica de redacción de casos.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Estudo de casos A1 A3 A8 A19 B2 B3 B6 B8 B9 B10 B11 B13 B18 B23 B25 B27 B28 B31 B36 C1 C2 C3 C4 C6 C7 24 48 72
Discusión dirixida B11 B13 B14 B18 B23 B26 B27 B28 5.5 0 5.5
Solución de problemas A1 A19 B14 B18 B23 B25 B26 B27 B28 B31 B37 3 0 3
Actividades iniciais A1 A3 A8 B8 B10 B13 B18 B25 6 12 18
Aprendizaxe colaborativa A8 B14 B18 B23 B25 B26 B27 B28 B31 B37 C1 C5 C7 6 3 9
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Estudo de casos Metodología donde el sujeto se enfrenta ante la descripción de una situación específica que plantea un problema que ha de ser comprendido, valorado y resuelto por un grupo de personas, a través de un proceso de discusión. El alumno se sitúa ante un problema concreto (caso), que le describe una situación real de la vida profesional, y debe ser capaz de analizar una serie de hechos, referentes a un campo particular del conocimiento o de la acción, para llegar a una decisión razonada a través de un proceso de discusión en pequeños grupos de trabajo.

Permite adquirir las competencias específicas, genéricas y nucleares de la titulación de Grado en Terapia Ocupacional.
Discusión dirixida Técnica de dinámica de grupos en la que los miembros de un grupo discuten de forma libre, informal y espontánea sobre un tema, aunque pueden estar coordinados por un moderador.

Permite adquirir las competencias genéricas y nucleares referenciadas en esta asignatura.
Solución de problemas Técnica mediante la que ha de resolverse una situación problemática concreta, a partir de los conocimientos que se han trabajado, que puede tener más de una posible solución.

Permite adquirir las competencias específicas, genéricas y nucleares.
Actividades iniciais Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativos, que partan dos saberes previos do alumnado.
Aprendizaxe colaborativa Permite la cooperación interestudiantes y el intercambio de conocimientos

Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Aprendizaxe colaborativa
Actividades iniciais
Descrición
A atención personalizada farase, globalmente, mediante tutorías personalizadas directas ou virtuais, individuais ou grupais.
Ademáis, ao finalizar a materia, farase unha tutoría individual para reflexionar xuntas/os sobre o proceso de aprendizaxe do/a alumno/a.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Estudo de casos A1 A3 A8 A19 B2 B3 B6 B8 B9 B10 B11 B13 B18 B23 B25 B27 B28 B31 B36 C1 C2 C3 C4 C6 C7 1. Plantearanse diversos casos clínicos e comunitarios cunha avaliación/coavaliación (de maneira individual, por pares e/ou grupal) centrada nos seguintes aspectos:
- a argumentación, aplicación e integración dos coñecementos adquiridos previamente e no decorrer desta materia.
- o razoamento ético e crítico da disciplina centrada na ocupación humana.

2. Nesta materia a avaliación é continua, en espiral. Empreganse diversos casos:
- autoproducidos polos propios estudantes baseados na súa experiencia prácticas*;
- producidos, avaliados e discutidos polos/con os pares*;
- elaboración dun dosier de casos realizados ao longo de toda titulación e análise crítico
- casos ilustrados en libros da disciplina;
- análise de casos propostos e guiados pola docente;
- casos escoitados/contados polas persoas convidadas (participación de terapeutas ocupacionais locais/nacionais/internacionais).
*(avaliados en actividades iniciais)
90
Actividades iniciais A1 A3 A8 B8 B10 B13 B18 B25 Producción dun caso baseado na propia experiencia das prácticas externas previas
Análise crítico dun caso producido por un par e discusión conxunta.
10
 
Observacións avaliación

O sistema de cualificacións expresarase mediante cualificación numérica acordo co establecido no art. 5 do Real Decreto 1125/2003 de 5 de setembro (BOE 18 de setembro), polo que se establece o sistema europeo de créditos e o sistema de cualificacións nas titulacións universitarias de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional Sistema de cualificacións: 0-4.9=Suspenso 5-6.9=Aprobado 7-8.9=Notable 9-10=Sobresaliente 9-10 Matrícula de Honor (Graciable).

Considerarase como "non presentado" (NP) aquel ou aquela estudante que, estando matriculado nunha materia, non concorrese ás distintas actividades de avaliación que se establezan para o curso académico. En ausencia de regulación específica para cada titulación, considerarase que deberá ser cualificado/a como "non presentado": a) cando non completase o proceso de avaliación continua, nas condicións que figuren na guía docente, ou b) cando non se presente á proba do período oficial de avaliación. A consideración de NP non consome convocatoria no número total de convocatorias que a/o estudante ten por materia.

Con carácter xeral, a avaliación das materias será continua ao longo do curso, sen prexuízo do indicado nas memorias de verificación da titulación. A cualificación final será consecuencia dos resultados globais obtidos en todas as actividades de avaliación. Como norma xeral incluirase unha actividade de avaliación para realizar nas datas establecidas no calendario académico oficial. Esta actividade tamén poderá establecerse como proba global de avaliación dos resultados de aprendizaxe ou, no seu caso, formar parte do proceso de avaliación continua. As guías docentes deberán establecer a ponderación das distintas actividades de avaliación e, no seu caso, da proba global, no marco que o centro puidese establecer.

Se valorará a puntualidade e a asistencia obrigatoria a todas as horas presenciais das metodoloxías establecidas na materia.

Para aprobar a materia, a/o estudante debe participar activamente nas metodoloxías propostas e entregar todas as tarefas. 

Segundo a norma que regula o réxime de dedicación ao estudo dos/as estudantes de grao na Universidade da Coruña (aprobada no Consello de Goberno do 22/05/2012), cando un estudante teña recoñecida a súa condición de matrícula a tempo parcial, ten dereito a gozar dun réxime de asistencia a clase de carácter flexible e a solicitar a dispensa académica especial establecida no artigo 4 (apartado 5) de dita norma, en tanto non afecte negativamente ao proceso de avaliación do/a estudante. A ese efecto, as Comisións Académicas dos diferentes centros da UDC concretan o alcance da citada dispensa. 

Por tanto, a concesión á solicitude de dita flexibilidade quedará á expensas da valoración e decisión da comisión académica do grao de Terapia Ocupacional, tendo en conta as metodoloxías e criterios de avaliación das materias.


Fontes de información
Bibliografía básica

Álvarez, E., Gómez, S., Muñoz, I., Navarrete, E., Riveros, M. E., Rueda, L., … Valdebenito, A. (2007). Definición y desarrollo del concepto de Ocupación: ensayo sobre la experiencia de construcción teórica desde una identidad local. Revista Chilena de Terapia Ocupacional, (7), 1-9. http://doi.org/10.5354/0717-5346.2007.81

Clark, F., & Lawlor, M. (2007). The making and mattering of occupational science. En E. B. Crepeau, E. S. Cohn, & B. A. Boyt Schell, Willard and Spackman’s Occupational Therapy (11.ª ed., pp. 2-14). Philadelphia: Lippincott Williams&Wilki.

Duncan, E. A. S. (Ed.). (2012). Foundations for practice in occupational therapy (5ªed.). Edinburgh: Elsevier.

Fisher, A. G. (2013). Occupation-centred, occupation-based, occupation-focused: same, same or different? Scandinavian Journal of Occupational Therapy, 20(3), 162-173. http://doi.org/10.3109/11038128.2012.754492

Hocking, C., Jones, M., & Reed, K. (2015). Occupational Science Informing Occupational Therapy Interventions. En I. Söderback (Ed.), International Handbook of Occupational Therapy Interventions (pp. 127-134). Springer International Publishing. Recuperado a partir de http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-08141-0_9

Iwama, M. K., & Algado, S. S. (2008). El modelo Kawa (Rio). Revista electrónica de terapia ocupacional Galicia, TOG, (8), 7-.

Kielhofner, G. (2006). Fundamentos conceptuales de la terapia ocupacional. Ed. Médica Panamericana.

Kielhofner, G. (2008). Model of Human Occupation: Theory and Application. Lippincott Williams & Wilkins.

Kiepek, N., Phelan, S. K., & Magalhães, L. (2013). Introducing a Critical Analysis of the Figured World of Occupation. Journal of Occupational Science, 1-15. http://doi.org/10.1080/14427591.2013.816998

Kronenberg, F., & Pollard, N. (2007). Superar el apartheid ocupacional: exploración preliminar de la naturalezapolítica de la terapia ocupacional. En F. Kronenberg, S. Simó Algado, & N. Pollard (Eds.), Terapia ocupacional sin fronteras: aprendiendo del espíritu de supervivientes (pp. 58-84). Madrid: Editorial Médica Panamericana.

Kronenberg, F., Simó Algado, S., & Pollard, N. (2006). Terapia ocupacional sin fronteras: aprendiendo del espíritu de supervivientes. Madrid: Editorial Médica Panamericana.

Larson, E., Wood, W., & Clark, F. (2005). Ciencia Ocupacional:desarrollo de la ciencia y la práctica de la ocupación a través de una disciplina académica [Occupational Science: science and professional development through an academic discipline]. En Willard & Spackman, terapia ocupacional (10ªed, pp. 15-26). Buenos Aires?; Madrid: Médica Panamericana.

Morrison, R., Olivares, D., & Vidal, D. (2011). La filosofía de la Ocupación Humana y el paradigma social de la Ocupación. Algunas reflexiones y propuestas sobre epistemologías actuales en Terapia Ocupacional y Ciencias de la Ocupación. Revista Chilena de Terapia Ocupacional, 11(2), 102-119. http://doi.org/10.5354/0717-6767.2011.17785

Paganizzi, L. (2014). Terapia ocupacional psicosocial - escenarios clinicos y comunitarios (Edición: Primera). Madrid: Docta Ediciones.

Pollard, N., Fransen, H., Kantartzis, S., & Viana-Moldes, I. (2015). Participatory citizenship: critical perspectives on client-centred occupational therapy. Scandinavian Journal of Occupational Therapy, ?

Rodger, S. (Ed.). (2010). Occupation-centred practice with children: a practical guide for occupational therapists. Oxford: Wiley-Blackwell.

Romero Ayuso, D. M., & Moruno Miralles, P. (2003). Terapia ocupacional: teoría y técnicas. Barcelona: Masson.

Simó-Algado, S. (2006). El modelo canadiense del desempeño ocupacional I. Revista electrónica de terapia ocupacional Galicia, TOG, (3), 5-.

Simó-Algado, S., & Urbanowski, R. (2006). El modelo canadiense del proceso del desempeño ocupacional. Revista electrónica de terapia ocupacional Galicia, TOG, (3), 12-27.

Townsend, E., & Wilcock, A. A. (2004). Occupational justice and client-centred practice: a dialogue in progress. Canadian Journal of Occupational Therapy. Revue Canadienne D’ergothérapie, 71(2), 75-87.

Viana Moldes, I., García Pinto, M. del C., & Ávila Álvarez, A. (2005). Ocupación alienante versus ocupación significativa. Recuperado a partir de http://www.terapia-ocupacional.com/articulos/Ocup_Alienan_vs_ocup_signi.shtml

Whiteford, G. E., & Hocking, C. (2012). Occupational Science: Society, Inclusion, Participation (1ªed.). Wiley-Blackwell.

Wilcock, A. A. (2006). Occupational Perspective of Health. Thorofare (New Jersey): Slack, Inc.

Wilcock, A. A. (2007). Occupation and Health: Are They One and the Same? Journal of Occupational Science, 14(1), 3-8. http://doi.org/10.1080/14427591.2007.9686577

Wilcock, A. A., & Hocking, C. (2015). An Occupational Perspective of Health (Third Edition edition). Thorofare, NJ: Slack Incorporated.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

1.- Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible e cumprir cos obxectivos estratéxicos 1 y 2 do "III Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2018-2020)" os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a.- Na súa maioría se solicitarán en formato virtual e soporte informático.

b.- De realizarse en papel:

- Non se empregarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a impresión de borradores.

2.- A docente responsable resérvase a posibilidade de realizar algún cambio na avaliación ou outros aspectos que serán notificados aos estudantes coa suficiente antelación.

3.- A docente responsable da materia aplicará a correspondente normativa da UDC ante a detección de calquera tentativa de plaxio motivada por un/unha estudante da materia no desenvolvemento dos seus traballos. 



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías