Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Economía do Traballo Código 660G01027
Titulación
Grao en Relacións Laborais e Recursos Humanos (Coruña)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Economía
Empresa
Coordinación
Escourido Calvo, Manuel
Correo electrónico
manuel.escourido@udc.es
Profesorado
Escourido Calvo, Manuel
Correo electrónico
manuel.escourido@udc.es
Web http://www.erlac.es
Descrición xeral Asignatura dirixida a adquirir competencias nas áreas de:

Economía, mercado de traballo: relacións, teorías e institucións.
Evolución do marco normativo regulador das relacións laborais.
Políticas sociolaborais.
Selecionar e xestionar información e documentación económica e do mercado de traballo.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Marco normativo regulador das relacións laborais.
A2 Marco normativo regulador da Seguridade Social e da protección social complementaria.
A5 Políticas sociolaborais.
A6 Economía e mercado de traballo.
A11 Teoría e sistemas de relacións laborais.
A16 Asesorar e/ou xestionar en materia de emprego e contratación laboral.
A18 Interpretar datos e indicadores socioeconómicos.
A19 Identificar as fontes de información económica e o seu contido.
A21 Realizar análises e diagnósticos, prestar apoio e tomar decisións en materia de estrutura organizativa, organización do traballo, estudo de métodos e estudo de tempos de traballo.
A26 Aplicar técnicas cuantitativas e cualitativas de investigación social ao ámbito laboral.
A32 Comprender a relación entre procesos sociais e a dinámica das relacións laborais.
A33 Comprender o carácter dinámico e cambiante das relacións laborais no ámbito nacional e internacional.
A35 Análise crítico das decisións emanadas dos axentes que participan nas relacións laborais.
B1 Resolución de problemas.
B2 Capacidade de análise e síntese.
B3 Capacidade de organización e planificación.
B4 Capacidade de xestión da información.
B8 Razoamento crítico.
B9 Traballo en equipos.
B10 Recoñecemento á diversidade e á multiculturalidade.
B20 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
B21 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
B22 Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Comprensión do funcionamento, interpretación e políticas a implementar nos diferentes tipos de mercado de traballo. Anticipación de políticas sociolaborais e os seus efectos. Coñecemento do papel dos diferentes actores do mercado de traballo (empresa, traballadores, sindicatos, governos, institucións, etc.) A1
A2
A5
A6
A11
A16
A18
A19
A21
A26
A32
A33
A35
B1
B2
B3
B4
B8
B9
B10
B20
B21
B22
C1
C2
C3
C5
C6
C7
C8
Economía e mercado de traballo. Asesorar e/ou xestionar en materia de emprego e contratación laboral. Interpretar datos e indicadores socioeconómicos. Identificar as fontes de información económica e o seu contenido. Resolución de problemas. Capacidade de análisis e síntesis. Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que debe enfrontarse. A1
A2
A5
A6
A11
A16
A18
A19
A21
A26
A32
A33
A35
B1
B2
B3
B4
B8
B9
B10
B20
B21
B22
C1
C2
C3
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1. Traballo, empresa e globalización económica. - O funcionamento dos mercados de traballo.
- O "traballo" como "mercadoría singular".
- Demanda e Oferta de traballo.
- Traballo e globalización económica.
TEMA 2. Conceptos, definicións e estatísticas do mercado laboral. - Introducción. A economía laboral como disciplina
- Conceptos laborais e estatísticos básicos.
- Indicadores do mercado laboral.
- Fontes de información para o estudo dos mercados laboráis.
TEMA 3. Enfoques teóricos para a análise do mercado laboral. Oferta, Demanda e Salarios. - As aproximacións tradicionais: neoclásicos, keynesianos, marxistas e institucionalistas.
- Enfoques recentes: institucionalistas, Escolas de Chicago e Cambridge, modelo matching, mercados transicionais, etc.
- Oferta, Demanda e Salario desde una perspectiva teórica.
TEMA 4. Cualificación da Oferta de Traballo. O Capital Humano. - Educación e emprego na teoría económica.
- Teorías de mercado de traballo e política laboral.
- Educación e emprego en Europa, España e Galicia.
TEMA 5. As Institucións Laborais. - As Institucions Laborais: orixe e tipoloxía.
- As Institucións Laborais en Europa e España.
TEMA 6. O mercado de traballo e as políticas activas de emprego. - Políticas laborais: fundamentos económicos.
- Políticas activas de emprego: definición e características.
- Estratexia e aplicación de política activas de emprego: UE e España.
TEMA 7. O mercado de traballo e as políticas pasivas de emprego. - Historia da protección por desemprego.
- Visión teórica da prestación por desemprego.
- Políticas pasivas de emprego: definición e características.
Políticas pasivas de emprego: UE e España.
TEMA 8. Reformas estructurais na regulación laboral e flexibilidade laboral na empresa. - A flexbilidade laboral: concepto, teorias e aplicacións.
- Flexibilidade numérica vs. flexibilidade funcional.
- As Reformas laboráis: a experiencia española.
TEMA 9. A dinámica do mercado de traballo en España. TEMA 9. A dinámica do mercado de traballo en España. - Estrutura e dinámica do mercado de traballo en España.
- Desequilibrios fundamentais do mercado de traballo español.
- Os salarios e a negociación colectiva en España.
- Indicacións para un diagnóstico do funcionamento do mercado de traballo en España.
TEMA 10. O futuro do traballo. - O traballo na economía global e cibernética.
- O traballo e as súas novas dimensións.
- Reconfiguración do Estado de Benestar.
- Transformacións organizativas e fragmentación laboral.
- Traballo, consumo e benestar: un debate.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A2 A5 A6 A11 A16 A18 A19 A21 A26 A32 A33 A35 B8 17 34 51
Traballos tutelados B1 B2 B3 B4 B8 B9 B10 B20 B21 B22 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 25 50 75
Proba obxectiva A18 A21 A26 A32 A33 2 18 20
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Traballos tutelados O alumnado llevará a cabo diversos traballos en grupo relacionados coa materia. Estudante entregará o traballo nunha data anterior ao examen da primeira oportunidade, que se indicará ao comezo do curso. Este traballo prantexase tomando como base as actividades de carácter teórico-práctico na aula.
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe que pode combinar distintos tipos de preguntas: de resposta múltiple con erros penalizadores (formular unha cuestión en forma de pregunta directa ou de afirmación incompleta con varias opcións ou alternativas de resposta das que só unha de las é válida), de ensaio (preguntas de certa amplitude por escrito nas que se valora que se proporcione a resposta esperada, combinada coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.). Tamén se pode construír con un só tipo dalgunha destas preguntas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Sesión maxistral
Descrición
Dirixido a reforzar certos aspectos da aprendizaxe autónoma dos alumnos mediante o seguimento e supervisión de diferentes actividades programadas.

As titorías son individuais, polo que é necesario un contacto previo co profesor para reservar a franxa horaria correspondente.

ATENCIÓN Á DIVERSIDADE:
A materia poderá ser adaptada ao estudantado que precise a adopción de medidas encamiñadas ao apoio á diversidade (física, visual, auditiva, cognitiva, de aprendizaxe ou relacionada coa saúde mental). De ser o caso, deberán contactar cos servizos disponíbeis na UDC/no centro: nos prazos oficiais estipulados de maneira previa a cada cuatrimestre académico, coa Unidade de Atención á Diversidade (https://www.udc.es/cufie/ADI/apoioalumnado/); no seu defecto, coa tutora ADI da Facultade de Humanidades.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados B1 B2 B3 B4 B8 B9 B10 B20 B21 B22 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 O alumnado levará a cabo diversos traballos en grupo relacionados coa materia. Estudante entregará o traballo nunha data anterior ao examen da primeira oportunidade, que se indicará ao comezo do curso. Este traballo prantexase tomando como base as actividades de carácter teórico-práctico na aula. 40
Sesión maxistral A1 A2 A5 A6 A11 A16 A18 A19 A21 A26 A32 A33 A35 B8 Asistencia e participación nas sesións teóricas. 10
Proba obxectiva A18 A21 A26 A32 A33 Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe que pode combinar distintos tipos de preguntas: de resposta múltiple con erros penalizadores (formular unha cuestión en forma de pregunta directa ou de afirmación incompleta con varias opcións ou alternativas de resposta das que só unha de las é válida), de ensaio (preguntas de certa amplitude por escrito nas que se valora que se proporcione a resposta esperada, combinada coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.). Tamén se pode construír con un só tipo dalgunha destas preguntas. 50
 
Observacións avaliación
Avaliación 1a Oportunidade.

No desenvolvemento da parte práctica (traballo/proxecto en equipo) (40% nota) serán avaliad@s: aplicación das bases teóricas, calidade de presentación, precisión e claridade de exposición e calidade das respostas, fontes primarias e secundarias usadas e revisión bibliográfica.

Para a avaliación da parte teórica recurrirase a un exame tipo test (proba obxecta de múltiple resposta) (50% nota) con varias alternativas de resposta, onde os erros restarán puntuación para evitar o "efecto lotería". A fórmula é NOTA = (respostas correctas x 1) - (erros/k-1), con k= numero de opcións de resposta. Os puntos obtidos netos trasladanse a unha nota en escala 0-10.

Dedicación a tempo parcial e dispensa académica (exención de asistencia): no caso de alumn@s con dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, empregaránse as plataformas Moodle e MS Teams, así como o correo electrónico como vehículo de comunicación principal para a xestión de contidos, titorías e a entrega de traballos. Acordarase ao comezo do curso un calendario específico de datas compatible coa súa dedicación, mais terán a mesma obriga de realizaren actividades e de acudiren a calquera tipo de proba de avaliación que o alumnado a tempo completo. Excepto para as datas aprobadas na Xunta de Facultade no que compete á proba obxectiva, para as restantes probas acordarase ao inicio do curso un calendario específico de fechas compatible coa súa dedicación.

O proceso de avalaición de 2a oportunidade é exactamente o mesmo que para a 1a oportunidade: gárdase a nota práctica (obtida no traballo/proxecto) e @ alumn@ fará un novo exame tipo test, de idénticas características ás descritas anteriormente.

En caso de convocatoria extraordinaria, a avaliación será únicamente con exame tipo test (proba obxecta de múltiple resposta) (100% nota) con varias alternativas de resposta, onde os erros restarán puntuación en base á formula PUNTOS NETOS = (respostas correctas x 1) - (erros/k-1) con k= numero de opcións de resposta. Os puntos netos obtidos netos trasladanse a unha nota en escala 0-10.

Considerarase como “Non presentado” (NP) aquel estudante que, estando matriculado, non concorrese ás distintas actividades de avaliación (continua/practica e/ou exame/test) que se establezan para o curso académico.

PLAXIO/COPIA. A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente a cualificación de suspenso (0) na materia na correspondente convocatoria, invalidando así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación da convocatoria extraordinaria.

Fontes de información
Bibliografía básica Ruesga, S.M. et al. (2014). Economia del Trabajo y Política Laboral. Madrid, Pirámide
McConell, C., Brue, S. y Macpherson, D.A. (2007). Economía Laboral. Madrid, McGraw Hill
Palacio, J.I. y Álvarez, C. (2004). El mercado de trabajo: análisis y políticas. Madrid, Akal

Bibliografía básica que se adapta perfectamente al programa de la asignatura.

Bibliografía complementaria Hamermesh, D. y Rees, A. (1984). Economía del trabajo y los salarios.
Lasierra, J.M., Murayama, C., Ruesga, S.M. (Coord.) (2002). Economía del trabajo y política laboral. Madrid, Pirámide
Hernández, C. y Carrasco, J.A. (2005). Ejercicios de Economía Laboral. Madrid, McGraw Hill
Becker, G. (1983). El capital humano. Madrid, Alianza
Toharia, L., C. Albert, I. Cebrián, C. García-Serrano, I. García-Mainar, M.A. Malo, G. Moreno y E.Vi (1998). El mercado de trabajo en España. Madrid, McGraw Hill
Toharia, L. (editor) (1983). El mercado de trabajo: teorías y aplicaciones.
Fina, L. (2001). El reto del empleo. Madrid, McGraw Hill
Fujii, G. (Coordinador) (2004). El trabajo en un mundo globalizado. Madrid, Pirámide
Gallego, J.R., Nácher, J. coords, (2001). Elementos básicos de Economía. Un análisis institucional. Valencia, Tirant lo Blanch
Alonso, A. y P. Bouso (1996). Introducción práctica a la economía laboral. Pontevedra, Ilustre Colegio de Graduados Sociales
Ashenfelter, O.C. y Layard, R. (comps) (1991). Manual de Economía del Trabajo, vols. I y II. Madrid, Ministerio de Trabajo y Seguridad Social
Fina, L. (2001). Mercado de trabajo y políticas de empleo. Madrid, Consejo Economico y Social
Ehrenberg, R. y R. Smith (2001). Modern Labor Economics. Theory and Public Policy (7ºed.). Nueva York, Addison Wesley Longman
Recio, A. (1997). Trabajo, personas, mercados. Manual de Economía Laboral. Barcelona, Icaria
Becker, G. (1987). Tratado sobre la familia. Madrid, Alianza
Organización Mundial del Trabajo (). www.ilo.org .
Instituto Nacional de Empleo (). www.inem.es .
Ministerio de Trabajo (). www.mtas.es .
Seguridad Social (). www.seg-social.es.

Se adjntan fuentes de información estadísticas fundamentales para acceder a los datos del mercado de trabajo y conocer cuantitativamente su estructura y funcionamiento. Son herramientas básicas para cualquier trabajo de investigación sobre el mercado laboral.

El libro de Ejercicios de Economía Laboral complementa el libro básico de Teoría de McConell, Brue y Macpherson.

La inevitable importancia y repercusión económica y social que tiene el mercado de trabajo hace que la información sobre el mismo se actualice y se refleje frecuentemente tanto en webs institucionales como en los distintos medios de comunicación y artículos de investigación. El seguimiento continuo de esta información permitirá al alumno tener una visión actualizada del mercado laboral.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Introdución á Economía/660G01002
Economía e Empresa/660G01007

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Economía Española/660G01025

Materias que continúan o temario

Observacións

O contido da Economía do Traballo require un coñecemento previo da análise micro e macroeconómica, especialmente do comportamento do consumidor (teoría das curvas de indiferenza) e do produtor (teoría da produción). Tamén é conveniente ter unha visión global dos diferentes sectores da economía española.

Para axudar a conseguir un entorno inmediato sostido e cumprir co obxetivo dunha “Docencia e investigación saudable e sustentable ambiental e social”, a entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia se solicitarán en formato virtual e/o soporte informático (a entrega farase a través de moodle  ou email, en formato dixital sin necesidad de imprimilos). En caso de ser necesario realizalos en papel:  non se empregarán plásticos, as impresións serán dobre cara, utilizarase papel reciclado, evitarase a impresión de borradores e debderase ter enb conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos personais e profesionais.

Incuirase a perspectiva de xénero na materia, na linguaxe, nas intervencións, na identificación, modificación e corección de prexuizos sexistas e/ou discriminación de xénero.

Facilitarase a plena integración do alumnado/profesorado con diversidade funcional.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías