Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Bioloxía Código 661G01002
Titulación
Grao en Enfermaría
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento
Coordinación
Fojón Polanco, Salvador
Fojón Polanco, Salvador Antonio
Correo electrónico
sfojon@udc.es
s.fojon@udc.es
Profesorado
Fojón Polanco, Salvador Antonio
Correo electrónico
s.fojon@udc.es
Web
Descrición xeral O propósito desta materia é abordar o coñecemento e comprensión dos principios básicos da bioloxía humana molecular e celular, a histoloxía e xenética humana, sobre a base do seu fundamento evolutivo e a relación morfoloxía- función. Asi como, iniciar ó estudante no coñecenento da bioloxía dos microorganismos e dos parásitos, abordando aspectos estructurais, metabólicos e funcionais, comprendendo a importância dos microorganismos no equilíbrio saúde enfermidade, tanto no individuo como na comunidade.

Competencias do título
Código Competencias do título
A2 Comprender as bases moleculares e fisiolóxicas das células e os tecidos.
A3 Comprender a morfoloxía e a fisioloxía dos microorganismos e os parasitos.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B8 Capacidade de análise e sínteses.
B11 Capacidade e habilidade de xestión da información.
B20 Sensibilidade cara a temas medioambientais.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C9 CB1.- Que os estudantes demostraran posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parta da base da educación secundaria xeral, e sólese atopar a un nivel que, si ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda dun campo de estudo.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Describrir a estructura, orixe e función dos compoñentes celulares, tanto nas células eucarioticas como procarioticas. A2
B1
C1
C9
Reconocer e diferenciar a organización, estructura e función dos tecidos que constituen os distintos órganos humanos. A2
B1
B8
C1
Comprender a organización, transmisión, expresión e mutacións do material xenético. A2
B1
C1
C9
Identificar os elementos que caracterizan o sistema ecolóxico do home, valorando a indidencia destes factores no ciclo saúde-enfermidade. A2
A3
B1
B3
B8
B20
C1
C3
Adquirir os coñecementos básicos sobre a bioloxía no seus aspectos metabólicos, xenéticos, ecolóxicos, taxonómicos, evolutivos e aplicados A3
B1
B2
B8
C1
C6
Coñecer e aplicar correctamente o vocabulário e a terminoloxía específica da microbioloxía A3
B1
B8
C1
C3
Identificar os microorganismos como productores de enfermidade, recoñecer os mecanismos de transmisión das enfermidades infecciosas, explicar as resistencias naturais do corpo ante os axentes infecciosos. A3
B1
B8
C1
C6
Identificar as enfermidades infecciosas e parasitosis mais comunes, os seus axentes etiolóxicos, sintomatoloxía , tratamento e epidemioloxía. A3
B8
B11
C6
C8

Contidos
Temas Subtemas
UNIDADE I: INTRODUCCIÓN XERAL Á BIOLOXÍA CELULAR E MOLECULAR. EVOLUCIÓN.
TEMA 1.- Definición da Bioloxía, o método científico e as ciencias subsidiarias.
TEMA 2.- Definición e orixe da vida.
TEMA 3.- Historia do planeta .
TEMA 4.- Introducción a Paleontoloxía.
TEMA 5.- Charles Darwin e o darwinismo.
TEMA 6.- Introducción á taxonomía


UNIDADE II: INTRODUCCIÓN Á CITOLOXÍA.
TEMA 1.- Teoría celular.
TEMA 2.- As membranas celulares.
TEMA 3.- O núcleo: eucariotas e procariotas.
TEMA 4.- Endosembiose, Mitocondrias e Cloroplastos.
TEMA 5.- Arquitectura e cinética celular.
TEMA 6.- Mitose e Meiose


UNIDADE III: INTRODUCCIÓN Á BIOQUÍMICA.
TEMA 1.- Principios inmediatos.
TEMA 2.- Vitaminas, encimas e hormonas.
TEMA 3.- Reguladores e menxaseiros celulares.
TEMA 4.- Os ciclos fundamentais do metabolismo.
UNIDADE IV: INTRODUCCIÓN Á XENÉTICA. MECANISMOS XENÉTICOS BÁSICOS. REPRODUCCIÓN E TRANSMISIÓN DA HERENCIA. XENÉTICA BACTERIANA
TEMA 1.- Os ácidos nucleicos.
TEMA 2.- A síntese proteica.
TEMA 3.- Xenética mendeliana.
TEMA 4.- Xenética molecular.
TEMA 5 .-Neodarwinismo e evolucionismo contemporáneo
TEMA 6.-Genética del desarrollo
UNIDADE V: INTRODUCCIÓN Á HISTOLOXÍA. CONCEPTO DE TECIDO.TECIDOS ANIMAIS: EPITELIAL, CONECTIVO, MUSCULAR E NERVOSO TEMA 1. A diferenciación celular.
TEMA 2. Descripción dos tecidos.


UNIDADE VI: INTRODUCCIÓN Á ECOLOXÍA TEMA 1. Biodiversidade.
TEMA 2. Bioloxía e ecoloxía humana.
UNIDADE VII: INTRODUCCIÓN Á PALEOANTROPOLOXIA TEMA 1. Fitos en Paleoantropoloxía
TEMA 2. A familia Hominidae e o xénero Homo
UNIDADE VIII: MORFOLOXÍA E FiSIOLOXÍA DOS MICROORGANISMOS, CRECIMIENTO BACTERIANO E O SEU CONTROL. INFECCIÓN E RESISTENCIA Á INFECCIÓN. MICROORGANISMOS E PARÁSITOS MÁIS FRECUENTES NO HOME TEMA 1. As bacterias.
TEMA 2. Os virus
TEMA 3. Micoloxía
TEMA 4. Parasitoloxía
TEMA 5. Os microorganismos e a súa relación co ser humano


Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba mixta A2 A3 B3 B8 B11 C1 2 31 33
Presentación oral A2 A3 B2 B3 C1 C3 1 10 11
Traballos tutelados B1 B20 C1 C3 C9 5 18 23
Sesión maxistral A2 A3 B3 B11 B20 C6 C8 C9 28 28 56
Estudo de casos B1 B2 B3 B8 B11 B20 C1 C3 C6 C8 C9 10 15 25
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba mixta Proba escrita con pregunta curta e tipo test para avaliar, fundamentalmente, a aprendizaxe dos contidos teóricos.
Presentación oral Actividade na que os estudantes expoñen verbalmente o contido/ resultados dos traballos tutelados.
Traballos tutelados Actividade na que os estudantes de forma autónoma profundizan ou relacionan coñecementos expostos polo profesor.
Sesión maxistral Actividade na que o profesor expón de maneira oral e con medios audiovisuais contidos teóricos do programa e a orientación bibliográfica dos mesmos.
Estudo de casos Actividade na que os estudantes analizan um suposto dentro das seguintes modalidaes: resolución de problemas ou comprensión

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba mixta
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizado relacionada coa proba mixta ten como finalidade atender as consultas do alumnado relacionadas co estudo e/ou temas vinculados coa materia. Faráse de forma individualizada, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico.

A atención personalizada relacionada cos traballos tutelados ten como finalidade orientar os estudantes na realización dos traballos. O seguimento faráse de forma individual ou en pequenos grupos, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba mixta A2 A3 B3 B8 B11 C1 A proba constará de preguntas curtas e tipo test, relacionadas con contidos teóricos, lecturas, estudio de casos e traballos tutelados.
Puntuará sobre un mínimo de 0 e un máximo de 10. A puntuación mínima para superar a proba será de 5.
70
Traballos tutelados B1 B20 C1 C3 C9 A avaliación dos traballos farase tendo en conta os seguintes apartados:
. Descripción e sintese da información dos contidos ou temas relativos ós traballos
. Utilización de léxico específico.
Puntuará sobre un mínimo de 0 e un máximo de 10. A puntuación mínima para superar a proba será de 5.
30
 
Observacións avaliación

Poderase realizar una avaliación parcial madiante una proba mixta das mesmas características cás descritas na avaliación. De realizarse, concertarase a data segundo o desenvolvemebto do programa.


Na segunda oportunidade conservaráse a avaliación dos traballos tutelados acadada na primeira.


Adianto de oportunidade e estudates con matricula parcial: proba mixta 100% da cualificación.


Fontes de información
Bibliografía básica KARP, J. (2005). Biología Celular. 4ª ed Ed. McGraw.HiII, México.
PANIAGUA, R.; NISTAL, M.; SESMA, P.; ALVAREZ-URIA, M.; FRAILE, B.; ANADON, R.; SAEZ; F.J. (2003). Biología Celular. 2ª ed. Ed. McGraw-Hill – Interamericana. Madrid.
FERNANDEZ, B.; BODEGA, G.; SUAREZ, I.; MUÑIZ, E. ( 2000). Biología Celular. Ed. Síntesis. Madrid.
MADIGAN, M. T., J. M. MARTINKO & J. PARKER. (2003. ). Biología de los Microorganismos. . 10ª ed. Prentice Hall
STRYER, L.; BERG, J.M.; TYMOCZKO, J.L. ( 2003). Bioquímica. . 5ªed. Ed Reverté, Barcelona.
CURTIS, H.; BARNES, N.S.; SCHNEK, A.; MASSARINI A. (2008). Curtis Biología. . 7ª ed. Ed. Panamericana, Buenos Aires.
MARGULIS, L. ( 1986). El Origen de la Célula.. Ed. Reverté, Barcelona.
ALBERTS, B.; JOHNSON, A.; LEWIS,J.; RAFF,M.; ROBERTS,K.; (). Introducción a la Biología Molecular de la célula. . . 4ª ed. Ed. Omega, Barcelona.
CURTIS, H.; BARNES, N.S.; SCHNEK, A.; FLORES, G. (2006). Invitación a la Biología.. . 6ª ed. Ed. Panamericana, Buenos Aires.
COOPER, G.M.; HAUSMAN, R.E. ( 2004 ). La Célula. . 3ª ed. Ed. Marbán. Madrid.
NELSON, D.L.; COX, M.M.; CUCHILLO, C.M. (2005). Lehninger Principios de Bioquímica. 4ª ed. Omega, Barcelona.
MANUEL DE LA ROSA, JOSÉ PRIETO (2003). Microbiologia em Ciências de La Salud. Concepto y aplicaciones,. 2ª Ed Elsevier
PRESCOTT, L. M., J. P. HARLEY, & D. A. KLEIN. (2004). Microbiología. . 5ª Ed. McGraw-Hill-Interamericana de España, S.A.U.
MARGULIS, L.; SAGAN, D. (1997). ¿Qué es la vida?. Ed Tusquets. Barcelona.

Recursos internet

http://www.microbiol.org/vl_micro

www.seimc.org

www.cdc.org

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Anatomía/661G01001
Fisioloxía/661G01105

Materias que continúan o temario
Enfermaría Comunitaria I/661G01014
Enfermaría clínica III/661G01017
Estancias Clinicas I/661G01025
Enfermaría Clínica I/661G01034
Enfermaría Clínica II/661G01035

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías