Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Sistemas da información e comunicación en ciencias da saúde Código 661G01004
Titulación
Grao en Enfermaría
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento
Coordinación
Raña Lama, Camilo Daniel
Carrajo García, Lino
Correo electrónico
camilo.lama@udc.es
Lino.carrajo@udc.es
Profesorado
Carrajo García, Lino
Raña Lama, Camilo Daniel
Correo electrónico
Lino.carrajo@udc.es
camilo.lama@udc.es
Web
Descrición xeral As bases do programa son o ensino teórico enfocado a que o alumno adquira os conceptos imprescindibles que lle permitan comprender e manexar os sistemas informáticos dispoñibles actualmente no campo da Enfermaría e ser capaz de manexar aqueles que se poidan utilizar nun futuro. E o ensino práctico, como en toda inxeñería, é necesario ver e coñecer as ferramentas coa fin de ver tanto a aplicación dos conceptos teóricos como unha preparación adecuada para a realización das tarefas diarias asociadas coas Tecnoloxías da Información e a Comunicación.

Competencias do título
Código Competencias do título
A10 Aplicar as tecnoloxías e sistemas de información e comunicación dos coidados de saúde.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B8 Capacidade de análise e sínteses.
B9 Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
B11 Capacidade e habilidade de xestión da información.
B13 Toma de decisións.
B17 Fomento de unha 2º lingua de interese para a profesión.
B19 Coñecementos de informática relativos ao ambiente de estudio.
B21 Implicación na calidade e busca/procura da excelencia.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C10 CB2.- Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos a seu traballo ou vocación de unha forma profesional y posúan as competencias que solen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
C11 CB3.- Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1.- Identificar os sistemas de búsqueda e recuperación da información científica en ciencias da saúde. A10
B1
B2
B3
B4
B9
B11
B13
B17
B19
B21
C2
C3
C6
C7
C8
C10
C11
2.- Identificar a estructura e tipoloxía dos traballos científicos nos seus diferentes soportes A10
B1
B2
B3
B4
B8
B9
B11
B13
B17
B19
B21
C2
C3
C6
C7
C8
C10
C11
3.- Describir a estructura, localización e finalidade das guías de práctica clínica A10
B1
B2
B3
B4
B8
B9
B11
B13
B17
B19
B21
C2
C3
C6
C7
C8
C10
C11
4.- Identificar as Tecnoloxías da Información e Comunicación aplicadas ás Ciencias da Saúde A10
B1
B2
B8
C3
5.- Describir os sistemas de información clínica B2
B3
B4
B8
C6
6.- Empregar os sistemas de información na área de enfermaría A10
B19
C3
C6

Contidos
Temas Subtemas
INFORMACIÓN E DOCUMENTACIÓN CIENTÍFICA EN CIENCIAS DA SAÚDE:
A información e a comunicación científica en ciencias da saúde
Evolución ao longo da historia. Crecemento e obsolescencia.

Tipos de informes científicos.
Sistemas de información científica
A busca na rede Intenet.

Recursos na rede para enfermaría.

Localización da información científica: buscas bibliográficas
Estructura dos traballos publicados en revistas científicas. Requisitos de Uniformidade para manuscritos Editorial

Artículo científico orixinal

Artículo científico orixinal breve

Revisión bibliográfica narrativa, integradora e sistemática
A Enfermaría Baseada na Evidencia (EBE) Niveis de evidencia e graos de recomendación.

A Práctica Clínica Baseada na Evidencia
As Guías de Práctica Clínica: tipos, elabouración e estructura

Busca de Guías de Práctica Clínica. Centros elaboradores e centros de almacenamento.
TIC APLICADAS A CIENCIAS DA SAÚDE:

1. Introdución.Conceptos fundamentais en Tecnoloxías da Información e a Comunicación.
Historia Evolutiva da Informática.
Prácticas:
- Acercamento o Hardware e Software de Base.
- Sistema Operativo Microsoft Windows.
- Redes de Comunicacións.
2. Redes telemáticas en Ciencias da Saúde. Teleasistencia e telecuidados en enfermaría.
As Tecnoloxías da Información e as Comunicacións en seguemento de doentes crónicos.
Prácticas: Discusión de casos de telemenciña.
3. Bases de datos clínicas. Bases de datos deseñadas en entornos de Ciencias da Saúde:
- Conceptos de bases de datos.
- Deseño dunha base de datos.
- Implementación dunha base de datos.
Prácticas: Deseño dunha base de datos clínica.
4. Sistemas de historia clínica electrónica. Sistemas informáticos en Enfermaría.
- HIS. Sistema de Información Hospitalario. Exemplo práctico INSIS.
- HCE. Historia Clínica Electrónica. Exemplo práctico IANUS.
- Xestión de Censo Hospitalario. Análise da importancia operativa da xestión do censo hospitalario.
- A Receita Electrónica.
- Xestión de Plans de Cuidados.
- Sistemas de Prescripción-Dispensación-Administración de fármacos de uso hospitalario.
5. Avaliación de sistemas informaticos sanitarios. Estándares en informática clínica. A importancia da interoperabilidade dos sistemas de información sanitarios: ¿qué e?¿cómo se consigue?
- Estándares de intercambio de datos: HL7, DICOM.
- Estándares de intercambio de coñecemento: ISO/UNE 13606, SNOMED-CT, CIAP-2. ¿Para qué se utilizan?
6. Seguridade en Sistemas Informáticos e Redes telemáticas en Ciencias da Saúde. Sistemas de cifrado e firma electrónica Seguridade da Información e Seguridade dos Sistemas de Información.
- Cifrado.
- Autentificación.
- Non repudio.
- Sistemas de clave pública.
- Firma Electrónica.
- Medios de seguridade de acceso ós sistemas.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A10 B19 C3 1 0 1
Sesión maxistral A10 B9 B11 B13 B17 B19 B21 C2 C3 C6 C7 18 9 27
Prácticas a través de TIC A10 B1 B2 B3 B4 B8 B9 B11 B13 B21 C2 C6 C7 C8 C10 C11 10 20 30
Aprendizaxe colaborativa A10 B1 B2 B3 B4 B8 B9 B11 B13 B17 B19 B21 C2 C3 C6 C7 C8 C10 C11 10 20 30
Solución de problemas A10 B1 B2 B3 B4 B8 B9 B11 B13 B17 B19 B21 C2 C3 C6 C7 C8 C10 C11 3 18 21
Presentación oral A10 B1 B3 B4 B8 B9 B19 C2 C3 C6 C8 C10 C11 3 18 21
Proba de resposta breve A10 B2 B8 B13 B19 B21 C2 C3 C6 C8 C10 C11 2 10 12
 
Atención personalizada 8 0 8
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Utilizarase ao principio do curso para mostrar ao alumno en que consiste a asignatura e como o temario permitiralle adquirir os coñecementos básicos das Tecnoloxías da Información e as Comunicacións nas Ciencias da Saúde
Sesión maxistral Esta metodoloxía será empregada ao longo do curso para mostrar ao alumno os conceptos teóricos que se expoñerán na asignatura.
Prácticas a través de TIC Nas prácticas o alumno poderá traballar coas aplicacións vistas en clase, así ao mesmo tempo que aprende poderá ver as posibilidades que ofrecen no tratamento da información.
Aprendizaxe colaborativa Parte 1: Os alumnos realizarán traballos en grupo ou de xeito individual, a lectura crítica dun artigo científico orixinal e unha revisión bibliográfica narrativa, e sobre outros contidos da materia.
Solución de problemas Esta metodoloxía utilizarase ao longo do curso para comprobar que se acadaron as competencias relacionados coa práctica da asignatura: uso de sistemas de historia clínica electrónica, aplicacións telemáticas, técnicas de seguridade en Tecnoloxías da Información e as Comunicacións, etc.
Presentación oral Parte 1: Os alumnos presentarán na aula cos medios audiovisuais dispoñibles na mesma os traballos realizadoa ao longo do cuadrimestre.
Proba de resposta breve Usarase ao final do curso para comprobar que o alumno comprendeu os coñecementos teóricos explicados ao longo do curso.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas a través de TIC
Solución de problemas
Descrición
A atención personalizada está enfocada a apoiar ao alumno na compresión das diferentes técnicas mediante o apoio nas tutorías e a resolución das dúbidas que surgan nas clases maxistrales.

Tamén, prestaráselle axuda ao alumno nas dúbidas que poidan xurdir na realización das prácticas e durante a aprendizaxe mediante a solución de problemas, para un mellor aprovechamiento e comprensión dos sistemas e métodos vistos na clase.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Aprendizaxe colaborativa A10 B1 B2 B3 B4 B8 B9 B11 B13 B17 B19 B21 C2 C3 C6 C7 C8 C10 C11 Parte 1. Os resultados das actividades, sexan grupais ou individuais, tanto as realizadas na aula coma fóra da mesma, serán presentados nos prazos acordados. 45
Solución de problemas A10 B1 B2 B3 B4 B8 B9 B11 B13 B17 B19 B21 C2 C3 C6 C7 C8 C10 C11 Consistirá na realización de exercicios prácticos para comprobar que o alumno conseguiu o grado de manexo das aplicacións esperado. 20
Proba de resposta breve A10 B2 B8 B13 B19 B21 C2 C3 C6 C8 C10 C11 Será unha proba escrita breve para comprobar que o alumno comprendeu os conceptos vistos en clase. 30
Presentación oral A10 B1 B3 B4 B8 B9 B19 C2 C3 C6 C8 C10 C11 Parte 1. Os alumnos farán ao menos unha presentación oral cos resultados das actividades realizadas relacionadas cos contidos da materia. 5
 
Observacións avaliación
Por limitacións da plataforma, o contido deste apartado é orientativo.

No primeiro día de clase cada profesor comentará como se realizará a avaliación da súa parte.

Para aprobar a asignatura en conxunto é preciso aprobar ambas as dúas partes da mesma.

Os criterios de avaliación para a 2º oportunidade (xullo) e o adianto de oportunidade (decembro)dictaránse de forma individualizada tendo en conta os resultados parciais da avaliación do alumno ao longo do cuadrimestre.
O alumnado con matrícula parcial: Deberá facer a entrega das prácticas a través do correo electrónico, mantendo os prazos de entrega. Para a defensa das prácticas estudiarase a situación individual de cada alumno, se ben debe de realizarse, de forma presencial, como moi tarde o día da revisión da proba de resposta breve.
As datas da proba de resposta breve serán as datas oficiais.

Fontes de información
Bibliografía básica Day RA (2005). Cómo escribir y publicar trabajos científicos. Washington: Organización Panamericana de la Salud
(). DICOM. http://medical.nema.org/dicom/2004.html
Bobenrieth Astete M (1994). El artículo cientico original: Estructura, estilo y lectura. Granada: Escuela Andaluza de Salud Pública
(). European Committee for Standardization. http://www.cenorm.be/cenorm/index.htm
Henry F. Korth y Abrahan Silberschatz (1987). Fundamentos de Bases de Datos. E. Mc Graw Hill
(). Grupo Vancouver. Requisitos de uniformidad para manuscritos enviados a revistas biomédicas. http://www.fisterra.com/recursos_web//mbe/vancouver.htm
(). Health Level 7. www.hl7.org
Sacket D, Richardson WS, Rosenberg W (1997). Medicina Basada en la Evidencia: cómo practicar y enseñar M.B.E.. Madrid. Churchill Communications Europe España
Burgos Rodríguez R (1998). Metodología de investigación y escritura científica. Granada: Escuela Andaluza de Salud Pública
Ana Barranco (). MOVICARE: Sistema de información clínica para enfermaría.
Ferrer-Roca (2001). Telemedicina. Ed. Panamericana

Bibliografía complementaria (). IHE. http://www.ihe.net/
Bronzino (1995). The biomedical engineering handbook. IEEE Press, CRC Press Inc.

Recursos en internet para o segundo cudrimestre:

Bibliteca Virtual en Salud

http://bvs.isciii.es/E/index.php

Excelencia Clínica

http://www.excelenciaclinica.net/

Fisterra

http://www.fisterra.com/

Centro colaborador español del Instituto Joanna Briggs

http://es.jbiconnect.org/

Guía Salud

http://www.guiasalud.es/home.asp

Universidade de A Coruña. Bibliteca

http://www.udc.es/biblioteca/galego/index.htm

Cochrane Library

http://www.cochrane.es

Cuiden

http://www.index-f.com

Cuidatge

http://teledoc.urv.es/cuidatge/

Medline

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/PubMed

Scielo España

http://wwwscielo.isciii.es/scielo.php

CINAHL

http://www.cinahl.com

Enfispo

http://alfama.sim.ucm.es/isishtm/enfispo.asp

Trip Database

http://www.tripdatabase.com/


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Bases para a interpretación do coñecemento científico/661G01008
Fundamentos de Enfermaría/661G01107

Materias que continúan o temario
Enfermaría Comunitaria I/661G01014

Observacións
Se recomienda al alumno para un aprovechamiento óptimo de la asignatura un seguimiento activo de las clases, así como participar en las distintas actividades y el uso de la atención personalizada para la resolución de las dudas o cuestiones que le puedan surgir.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías