Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Bases para a interpretación do coñecemento científico Código 661G01008
Titulación
Grao en Enfermaría
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Coordinación
Pita Fernandez, Salvador
Correo electrónico
salvador.pita@udc.es
Profesorado
Pita Fernandez, Salvador
Raña Lama, Camilo Daniel
Correo electrónico
salvador.pita@udc.es
camilo.lama@udc.es
Web
Descrición xeral O propósito é capacitar ao estudante para comprender a metodoloxía e a interpretación do coñecemento científico nas ciencias da saúde

Competencias do título
Código Competencias do título
A18 Comprender a metodoloxía de investigación cualitativa en saúde.
A19 Comprender a metodoloxía de investigación cuantitativa en saúde.
A20 Comprender os métodos estatísticos frecuentes en estudios do área de ciencias da saúde.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B8 Capacidade de análise e sínteses.
B11 Capacidade e habilidade de xestión da información.
B21 Implicación na calidade e busca/procura da excelencia.
B23 Habilidade para traballar nun contexto internacional.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C11 CB3.- Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
C13 CB5.- Que os estudantes desenvolveran aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores con un alto grao de autonomía

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1.- Identificar e describir os principais fundamentos teóricos da investigación cualitativa A18
B1
B3
C6
C7
C8
2.- Identificar e describir as características metodolóxicas da investigación cualitativa A18
B1
B3
B21
B23
C6
C7
C8
C11
3.- Describir os métodos e as técnicas para a obtención e a análise de datos cualitativos A18
B1
B3
B8
B11
B21
B23
C6
C7
C8
C11
C13
4.- Identificar e describir as características metodolóxicas da investigación cuantitativa A19
A20
B1
B3
B8
B11
B21
B23
C6
C7
C8
C11
C13
5.- Describir e utilizar os métodos estadísticos frecuentes en estudios da área de ciencias da saúde A19
A20
B1
B3
B8
B11
B21
B23
C6
C7
C8
C11
C13
6.- Comprender os elementos necesarios para a execución dun estudio clínico-epidemiolóxico A19
A20
B1
B3
B8
B11
B21
B23
C6
C8
C11
C13

Contidos
Temas Subtemas
METODOLOXÍA DE INVESTIGACIÓN CUALITATIVA
TEMA I: Fundamentos da investigación cualitativa. Características. Deseño cualitativo. Pregunta de investigación.
1.1. Investigación cualitativa en enfermaría.
1.2. Fontes de coñecemento e investigación científica.
1.3. Paradigmas da investigación en ciencias da saúde e fundamentos da investigación cualitativa.
1.4. Deseño cualitativo: Da delimitación do tema de investigación á pregunta de investigación.
1.5. O proceso de revisión bibliográfica na investigación cualitativa.
Tema II: Práctica da investigación cualitativa: colleita de datos. 2.1. Principais Técnicas:
2.1.1. A observación.
2.1.2. Técnicas conversacionais:
2.1.2.1. Entrevista en profundidade e entrevista semiestructurada.
2.1.1.2. Grupos de discusión.
2.2. Principais Métodos:
2.1.1. Fenomenolóxico.
2.1.2. Teoría fundamentada.
2.1.3. Etnográfico.
2.1.4. Estudios de caso.
2.1.5. Historias de vida.
2.1.6. De consenso.
2.3. Rol do investigador.
2.4. Participantes. A mostraxe.
2.4. A triangulación.
Tema III: Práctica da investigación cualitativa: análise de datos. 3.1. Análise cualitativa.
3.2. O rigor na investigación.
3.2. Presentación do informe final.
3.4. Da lectura crítica á evidencia científica. A metasíntese.
3.5. A ética na investigación cualitativa.
3.6. Liñas de investigación.
METODOLOXÍA DE INVESTIGACIÓN CUANTITATIVA. Tema IV. XUSTIFICACION DO ESTUDIO
1. Pertinencia dun estudo
2. ViabilidadE dun estudo
TEMA V. ELEMENTOS NECESARIOS NO DISEÑO DUN ESTUDO
1. Introducción (antecedentes Eestado actual dO tema)
2. Xustificación do estudo
3. Obxectivos
4. Material e métodos
4.1.- ámbito do estudo
4.2.- periodo do estudo
4.3.- tipo de estudo
4.4.- estratexia de búsqueda bibliográfica
4.5.- criterios de inclusión
4.6.- criterios de exclusión
4.7.- medicións
4.8.- Xustificación do tamaño muestral
4.9.- análisis estatístico
4.10.- aspectos ético-legais
4.11.- limitacións do estudio
5. Cronograma e plano de traballo
6. Experiencia do equipo investigador
7. Plano de difusión de resultados
8. Memoria económica
9. Bibliografía
TEMA VI. DISEÑO DUN ESTUDO
1. Tipos de estudos clínico epidemiológicos
2. Estudos para a validación de probas
3. Estratexias de muestreo
4. Cuantificación del risco e medidas de efecto
5. Aspectos ético legais a considerar antes da realización de un estudo clínico-epidemiolóxico
TEMA VII. BIOESTATÍSTICA TEMA VII. ANALISE ESTATISTICO DO ESTUDO
1. Concepto de estatística. Variables
2. Tabulación e representación gráfica das variables
3. Análise descriptivo dos datos
4. Cálculo de probabilidades
5. A distribución normal. Características E aplicaciones
6. Introducción á estatística inferencial
7. Significación estatística
8. Cálculo do tamaño muestral
9. Mostreo
10. Correlación entre variables
11. Estatístico Chi- cuadrado
12. Regresión lineal
13. Introducción ao análise multivariante
14. Análise da supervivencia
15. Presentación de resultados e a súa interpretación

TEMA VIII. INTERPRETACION DE RESULTADOS VALIDEZ DOS ESTUDIOS CLINICO EPIDEMIOLOXICOS
1. A decisión clínica. Significación estatística e relevancia clínica
2. Validez e precisión dos estudos epidemiolóxicos
3. Inferencia causal
4. Metanálise

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Aprendizaxe colaborativa A18 A19 A20 B1 B3 B8 B11 B21 B23 C6 C7 C8 C11 C13 11 22 33
Presentación oral A18 A19 A20 B1 B3 B8 B11 C11 1 3 4
Sesión maxistral A18 A19 A20 B1 B3 B8 B11 C8 C11 C13 20 24 44
Solución de problemas A18 A19 A20 B8 C7 C11 C13 20 27 47
Lecturas A18 A19 A20 B1 B3 B8 B11 B21 B23 C6 C8 C11 C13 0 20 20
Proba mixta A18 A19 A20 B3 B8 B11 C6 C11 2 0 2
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Aprendizaxe colaborativa "Metodoloxía Cualitativa": Os estudantes en grupo ou individualmente realizarán actividades relacionadas cos contidos, dende a proposta dunha pregunta, á lectura crítica dun informe final e á realización dunha proposta de investigación cualitativa.
Presentación oral "Metodoloxía Cualitativa": O traballo elaborado individualmente ou en grupo presentarase na aula.
Sesión maxistral "Metodoloxía Cualitativa": Os contidos básicos da materia así coma os recursos para a elaboración dos traballos serán impartidos mediante sesión maxistral.
Solución de problemas De cada tema explicado realizaranse exercicios prácticos que o alumno debe presentar, na súa totalidade
Lecturas
O material docente de lectura da materia atópese na web http://www.fisterra.com/mbe/investiga/index.asp
Proba mixta 40 preguntas de resposta múltiple e exercicios de cálculo

Atención personalizada
Metodoloxías
Aprendizaxe colaborativa
Descrición
A atención personalizada relacionada ca aprendizaxe colaborativa ten como finalidade orientar os estudantes na realización do traballo. O seguimento farase de forma individual ou en pequenos grupos, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Aprendizaxe colaborativa A18 A19 A20 B1 B3 B8 B11 B21 B23 C6 C7 C8 C11 C13 "Metodoloxía Cualitativa": O resulado das actividades realizadas en grupo ou individualmente (incluida a proposta de investigación cualitativa) será entregado previamente á súa expoción na aula. 25
Presentación oral A18 A19 A20 B1 B3 B8 B11 C11 "Metodoloxía Cualitativa": A presentación oral dos traballos realizarase cos medios audivisuais dispoñibles na aula.

En todo caso a nota total de "Metodoloxía Cualitativa" representará 30 % do total da materia "Bases para a interpretación do coñecemento".
5
Proba mixta A18 A19 A20 B3 B8 B11 C6 C11 40 preguntas de resposta corta ó múltiple e resolución de problemas do material explicado 60
Solución de problemas A18 A19 A20 B8 C7 C11 C13 Avaliación dos exercicios prácticos 10
 
Observacións avaliación

Para superar a materia será necesario ter superado a parte de cada profesor de xeito independente.


Por limitacións da plataforma, o contido deste apartado é orientativo. Nos primeiros días de clase cada profesor comentará como se realizará a avaliación da súa parte.


Os criterios de avaliación para a 2º oportunidade (xullo) dictaránse de forma individualizada tendo en conta os resultados parciais da avaliación do alumno ao longo do cuadrimestre.


Adianto de oportunidade e estudantes con matricula parcial deben entregar os exercicios de ambos profesores no tempo e forma que se lles solicita.


Fontes de información
Bibliografía básica Strauss A, Corbin J (2002). Bases de la investigación cualitativa. Medellín: Editorial Universidad de Antioquia
Callejo J (2001). El grupo de discusión: introducción a una práctica de investigación. Barcelona: Ariel
Fortín MF (1999). El proceso de investigación: de la concepción a la realización. Madrid: Mc Graw-Hill/Interamericana
Vázquez Navarrete ML (2006). Introducción a las técnicas cualitativas de investigación aplicadas en salud. Barcelona: Universidad Autónoma de Barcelona
Taylor S, Bogdan R (1996). Introducción a los métodos cualitativos de investigación. Barcelona: Paidós
Polit D, Hungler B (2000). Investigación científica en ciencias de la salud. México: Mc Graw-Hill/Interamenticana
Mercado FJ, Gastaldo D, Calderón C (2002). Investigación cualitativa en salud en Iberoamérica. Métodos, análisis, ética. Guadalajara (México): Universidad de Guadalajara
Burns N, Grove S (2004). Investigación en enfermería. Madrid: Elsevier
Cabrero J, Richart M (2001). Investigar en enfermería. Alicante: Publicaciones de la Universidad de Alicante
Rodríguez Gómez G, Gil Flores J, García Jiménez E (1996). Metodología de la investigación cualitativa. Granada: Aljibe
LoBiondo-Wood G, Haber J (2006). Nursing Research. Methods and Critical Appraisal for Evidence-Based Practice. St. Louis: Mosby – Elsevier
Mercado FJ, Gastaldo D, Calderón C (2002). Paradigmas y diseños de la investigación cualitativa en salud. Una antología iberoamericana. Guadalajara (México): Universidad de Guadalajara
Holloway I, Wheeler S (2010). Qualitative research in nursing and healthcare. Oxford: Wiley-Blackwell


A materia da parte correspondente a docencia do profesor Salvdor Pita, atopase na web

http://www.fisterra.com/mbe/investiga/index.asp

Bibliografía complementaria


La materia de la parte correspondiente a la docencia impartida por el profesor Salvador Pita se encuentra en

http://www.fisterra.com/mbe/investiga/index.asp


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Sistemas da información e comunicación en ciencias da saúde/661G01004

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías