Identifying Data 2019/20
Subject (*) Nutrition Code 661G01009
Study programme
Grao en Enfermaría
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 1st four-month period
Second Basic training 6
Language
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department
Coordinador
Candia Bouso, Berta
Candia Bouso, Berta Remedios
E-mail
berta.candia.bouso@udc.es
berta.candia.bouso@udc.es
Lecturers
Candia Bouso, Berta Remedios
Pita Gutiérrez, Francisco
E-mail
berta.candia.bouso@udc.es
Francisco.pita.gutierrez@sergas.es
Web
General description O propósito desta materia é capacitar ao estudante para establecer medidas preventivas e terapéuticas relativas á alimentación das persoas e comunidade, e para prestar coidados ás necesidades nutricionais e dietéticas.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A7 Coñecer e valorar as necesidades nutricionais das persoas sás e con problemas de saúde ao largo do ciclo vital, para promover e reforzar pautas de conduta alimentaria saudable.
A8 Identificar os nutrientes e os alimentos en que se encontran.
A9 Identificar os problemas nutricionais de maior prevalenza e seleccionar as recomendacións dietéticas adecuadas.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B9 Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
B13 Toma de decisións.
B15 Capacidade para comunicarse con persoas non expertas na materia.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C9 CB1.- Que os estudantes demostraran posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parta da base da educación secundaria xeral, e sólese atopar a un nivel que, si ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda dun campo de estudo.
C10 CB2.- Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos a seu traballo ou vocación de unha forma profesional y posúan as competencias que solen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Describir os diferentes grupos de alimentos e as súas características nutricionais A8
B1
B2
B4
B9
C1
Describir as modificacións das necesidades nutricionaos nas diferentes etapas do ciclo vital A7
A8
A9
B2
B4
B9
B13
C1
C6
C7
C9
C10
Identificar as técnicas, guías e procedementos do diagnóstico nutricional e realizar a valoración do estado nutricional A7
A8
A9
B1
B2
B4
B9
B13
B15
C1
C6
C7
Describir as bases fisiológicas e fisiopatológicas da nutrición nas persoas sanas e nas enfermas A7
A8
A9
B1
B4
C1
C6
C7
Describir os principios básicos da dietética aplicada a nivel terapéutico e para utilizar os códigos das dietas A7
A8
A9
B1
B2
B4
B9
B13
B15
C1
C6
C7
C9
C10
Identificar as indicacións, vías da administración e complicación da nutrición enteral e parenteral, así coma describir os coidados de enfermaría necesarios A7
A8
A9
B1
B2
B4
B9
B13
B15
C1
C6
C7
C9
C10

Contents
Topic Sub-topic
BLOQUE I. PRINCIPIOS DA NUTRICIÓN.
1. Conceptos xerais: Concepto de Alimentación, Nutrición, Bromatoloxía e Dietética. Bases evolutivas da Nutrición.
2. Esquema xeral da Nutrición Humana. Requerimentos Nutricionais, Inxestas Dietéticas de Referencia. Obxectivos Nutricionais e Guías Dietéticas.
3. Composición corporal. Necesidades de enerxía.
4. Proteínas.
5. Lípidos.
6. Hidratos de carbono. Fibra alimentaria. Alcohol
7. Vitaminas hidrosolubles e liposolubles.
8. Minerais.
9. Auga e electrolitos.

BLOQUE II. BROMATOLOXÍA: ALIMENTOS E HIXIENE ALIMENTARIA
10. Os alimentos como fonte de enerxía e nutrintes. Grupos de alimentos. Hábitos Alimentarios. Métodos para a avaliación da inxesta de alimentos.
11. Hixiene alimentaria e Toxicoloxía dos alimentos.
12. Alimentos funcionais e alimentos transxénicos.

BLOQUE III. NECESIDADES NUTRICIONAIS E CICLO VITAL
13. Nutrición perinatal
14. Nutrición infantil.
15. Nutrición escolar e adolescencia.
16. Nutrición na terceira idade.

BLOQUE IV. NUTRICIÓN APLICADA. PAPEL DOS NUTRINTES NA PREVENCIÓN DE ENFERMiDADES.
17. Nutrición clínica. Planificación das dietas hospitalarias. Organización das Unidades de Nutrición no Hospital.
18. Nutrición nas enfermidades cardiovasculares.
19. Nutrición na salud dos osos.
20. Dietoterapia nas situacións de malnutrición: obesidade e desnutrición.
21. Atención nutricional na anorexia e bulimia.
22. Atención nutricional na diabetes.
23. Atención nutricional no paciente oncolóxico

BLOQUE V. NUTRICIÓN ARTIFICIAL
24. Nutrición enteral
25. Nutrición parenteral

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Case study A7 A8 A9 B1 B4 C1 C6 C9 C10 10 10 20
Oral presentation B15 C7 4 4 8
Mixed objective/subjective test B2 2 60 62
Guest lecture / keynote speech B9 17 17 34
Collaborative learning A7 B1 B2 B15 C1 C6 C9 C10 6 6 12
Document analysis A7 B1 B4 C6 2 4 6
Supervised projects B13 C9 C10 2 4 6
 
Personalized attention 2 0 2
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Case study Estudio de casos (habitualmente en grupo) utilizando as modalidades de resolución de problemas e comprensión.

Oral presentation Actividade na que os estudantes expoñen verbalmente o contido/ resultados dos traballos tutelados e os estudos de casos.
Mixed objective/subjective test Proba escrita con 50 preguntas tipo test y 5 preguntas de resposta curta.
Cada pregunta tipo test terá 5 posibles respostas. Por cada 4 non acertadas, restarase unha acertada. O test puntuará o 60% da nota do exame. As preguntas curtas o 40%.
Guest lecture / keynote speech Actividade na que o profesor expón de maneira oral e con medios audiovisuais contidos teóricos do programa e a orientación bibliográfica dos mesmos.
Collaborative learning Actividade que desenvolverá a participación dos alumnos nun tema de actualidade sobre o que o profesor establecerá diferentes estratexias a defender nunha sesión presencial con interpelación dos diferentes grupos de traballo
Document analysis Actividade na que os estudantes de forma autónoma realizarán unha busca e síntese de información presentando un protocolo de revisión da evidencia dun tema proposto polo profesor.
Supervised projects Actividade na que os estudantes de forma autónoma afondan ou relacionan coñecementos expostos polo profesor.

Personalized attention
Methodologies
Document analysis
Case study
Oral presentation
Supervised projects
Collaborative learning
Description
A atención personalizada ten como finalidade atender as consultas do alumnado relacionadas co estudo e/ou temas vinculados coa materia. Farase de xeito individualizado, ben presencial ou a través do correo electrónico.

A atención persoalizada relacionada cos traballos tutelados ten como finalidade orientar ós estudantes na realización dos traballos. O seguimento poderase realizar en pequenos grupos, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Document analysis A7 B1 B4 C6 Realizarase unha revisión da documentación referida á alimentación enteral e/ou á alimentación parenteral. 4
Case study A7 A8 A9 B1 B4 C1 C6 C9 C10 Cada alumno 3 estudos de casos. A metodoloxía consistirá na presentación en grupo dos Temas relacionados cos artigos científicos a revisar.
Un artigo versará sobre a repercusión da materia de nutrición sobre a seguridade asistencial do paciente.
Outro dos artigos versará sobre as vías metabólicas e a súa aplicación práctica no ámbito da alimentación. Poderá corresponder a un caso clínico publicado ou a un estudo realizado sobre unha mostra ou sobre unha poboación.
O terceiro artigo tratará sobre a alimentación e dieta no paciente diabético.

Valorarase a capacidade de traballar en grupo e o compromiso individual de cada alumno co grupo, cara a obter os mellores resultados de todo o grupo na exposición.
Cada alumno participará en 3 estudos de casos.
Os grupos de traballo serán establecidos polo docente.
Cada estudo puntuarase cun máximo de 3 puntos. Destes 3 puntos, 1 corresponderá á nota do grupo, 2 serán de valoración individual ao alumno/a.
9
Oral presentation B15 C7 Valorarase a participación individual e do grupo, durante os seminarios e nas sesións maxistrais, e a puntuación máxima que se podrá acadar será de 1 punto 1
Supervised projects B13 C9 C10 Faranse dous traballos tutelados: un en grupo e outro individual.

O traballo tutelado en grupo consistirá na valoración das medidas antropométricas dos alumnos do grupo, e a elaboración de Consellos ou Plan de Acción. A avaliación farase tendo en conta que un 40% (6 puntos) corresponde á puntuación do grupo e un 60% (9 puntos) da puntuación corresponde coa exposición individual e traballo persoal de cada alumno. A máxima puntuación dos traballos tutelados será de 15 puntos: 5 puntos ao traballo en grupo e 1 punto ao traballo individual.

A avaliación do traballo tutelado en grupo, farase tendo en conta os seguintes apartados: Introdución, obxectivos, método, resultados e discusión, conclusións. Farase unha descrición e sintese da información dos contidos ou temas relativos aos artigos localizados

O traballo tutelado individual consistirá na elaboración dunha dieta semanal individualizada para a situación clínica que describa o docente para cada alumno, cos menús acomodados aos alimentos da nosa terra.

Para a súa elaboración deberá ter en conta as necesidades enerxéticas, e as características clínicas do caso que se lle adxudique. Deberá ser presentado nunha exposición antes de rematar as clases maxistrais. A máxima puntuación do traballo individualserá de 10 puntos.

Deberá ser presentado antes de finalizar os seminarios.
15
Mixed objective/subjective test B2 As respostas falladas no exame test, restarán puntuación, de tal xeito que de cada catro fallos, restarase unha resposta acertada.

Facilitarase a realización dunha proba parcial de avaliación coa metade da materia. Será voluntaria e constará de 60 preguntas tipo test. Os alumnos que acaden un 65%, poderán eliminar a materia e nonrequerirán examinarse no examen final de xuño. No caso de non acadar o 65% terán que presentarse á totalidade da materia no mes de xuño.

A puntuación obtida no exame parcial contará un 30% para a valoración conxunta da nota de exame global da materia.

Os alumnos que eliminen materia no primeiro exame, por conseguir unha puntuación de 65% ou máis no exame, terán que acadar polo menos un 60% de puntos no exame do segundo parcial en xuño (36 de 60 preguntas) para superar a materia. Este segundo parcial puntuará cun 70% sobre a nota final de exame.

As proporcións das puntuacións serán exactamente iguais no exame final de xuño (primeiro e segundo parcial) para todos os alumnos, de xeito que as preguntas correspondentes ao primeiro parcial puntuarán un 30% e as do segundo parcial un 70% sobre a nota final do exame.

Os alumnos que no exame de xuño non superen o 60%, terán que presentarse en segunda oportunidade (xullo) á totalidade da materia. Non se gardará a nota do primeiro exame no caso de non superar o exame de xuño.

O 65% da puntuación da materia corresponderá ao exame, e o 35% ao traballo tutelado, presentación oral e estudos de casos.

Os alumnos que non presenten o traballo tutelado (dieta semanal individual para un paciente-caso establecido por docentes) e os estudos de casos, terán que obter unha puntuación do 70% no exame final de xuño e no exame de segunda oportunidade (xullo) para "aprobar" a materia de Nutrición.

Os alumnos que non realicen o traballo tutelado e/ou os estudos de casos durante o curso, non poderán presentalos para a súa valoración na segunda oportunidade (xullo) nin na convocatoria de adianto de oportunidade (decembro).

En todo caso, para calquera convocatoria, incluída a segunda oportunidade (xullo) e o adianto de oportunidade, os alumnos non poderán conseguir unha puntuación maior do 80% na asignatura si non presentan a totalidade dos traballos e dos estudos de casos correspondentes ao ano en curso.

O exame para calquera convocatoria será de preguntas preguntas test, contando negativo as respostas non acertadas, de forma que de cada catro mal, deducirase unha acertada.

Nas convocatorias extraordinarias deberá superar o exame (120 preguntas test) cunha cualificación mínima do 60%.

O alumno poderá presentarse ao "adianto de oportunidade" (decembro), e o exame será de tipo test. O test resta negativo, de xeito que de cada catro preguntas falladas, restarase unha acertada. Terá que superar o exame (120 preguntas test) cun 60%. Para acadar máis do 80% na puntuación, terá que presentar o traballo tutelado e Estudos de casos do ano en curso que lle sinale o profesor.
65
Collaborative learning A7 B1 B2 B15 C1 C6 C9 C10 Realizarase unha aprendizaxe colaborativa sobre a que o alumno mostrará 2 temas prácticos:
Un tema versará sobre os alimentos con graxas saturadas e non saturadas, identificando 3 alimentos con omega 3 e 3 alimentos con omega 6 e presentando a súa interpretación sobre as etiquetas nutricionais dos mesmos.
Outro tema versará sobre as etiquetas nutricionais de 3 alimentos "light" coas suas correspondentes versións "non light" e avaliará as diferenzas.
A cada unha das actividades poderalles corresponder unha puntuación de ata 3 puntos.
6
 
Assessment comments

Valorarase a participación e asistencia a clase, así como a relación entre os alumnos nos grupos que facilite a cohesión das exposicións de cada grupo.



Sources of information
Basic Cuervo Zapatel M (2013). Alimentación Hospitalaria. Dietas Hospitalarias - Volumen II.. Edit Diaz de Santos.
(). American Journal of Clinical Nutrition. http://www.ajcn.org
(). Base de datos Española de Composición de Alimentos . http://www.bedca.net
(). FAO: Organización de las Naciones Unidas para la Agricultura y la Alimentación. http://www.fao.org
(). FDA: Food and Drug Administration. U.S. Department of Health and Human Services.. http://www.fda.gov
Martínez JA y Portillo MP (2011). Fundamentos de Nutrición y Dietética. Ed.Panamericana. Buenos Aires.
(2013). Libro Blanco de la Nutrición en España. Fundación Española de la Nutrición (FEN)
Thompson J, Manore M, Vaughan L (2008). Nutrición. Pearson Educación, SA
Martín Salinas C (2009). Nutrición y Dietética.. Colección Siglo XXI
Dapcich V et al (2004). Sociedad Española de Nutrición Comunitaria. Guía de la alimentación saludable.. SENC, Madrid.Nutricioncomunitaria.org
Moreiras O, Carbajal A, Cuadrado C (2013). Tablas de composición de alimentos.. Editorial Pirámide

DOCUMENTOS SEMINARIOS: serán entregados en cada un dos seminarios os accesos ao mesmos ou a documentación necesaria.

Complementary (). FESNAD: Federacion Española de Nutrición, Alimentación y Dietética.. http://www.fesnad.org/
(). International Union of Nutritional Sciences. http://www.iuns.org
(). Endocrinología y Nutrición. Elsevier. http://zl.elsevier.es/es/revista/endocrinologia-nutricion-12/pdf/90283575/S300/
(). Journal of Parenteral and Enteral Nutrition. SAGE.
(). Nestlé Nutrición. http://www.nestle.es/nutricion/
(). Nutrición Hospitalaria. www.nutricionhospitalaria.com
(). Observatorio de la nutrición y seguridad alimentaria. http://www.observatorio.naos.aesan.msssi.gob.es/web/documentos/seccion/Documentos.shtml
(). Plan cuídate + . http://www.plancuidatemas.aesan.msssi.gob.es/
(). SEN: Sociedad Española de Nutrición.. http://www.sennutricion.org
(). Sociedad Española para el Estudio de la Obesidad. www.seedo.es


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before
Information and Communication Systems in Health Science/661G01004
Physiology/661G01105

Subjects that are recommended to be taken simultaneously
Foundations of Nursing/661G01107

Subjects that continue the syllabus

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.