Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Farmacoloxía Código 661G01011
Titulación
Grao en Enfermaría
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento
Coordinación
Martín Herranz, Isabel
Martín Herranz, Isabel
Correo electrónico
isabel.martin.herranz@sergas.es
isabel.martin1@udc.es
Profesorado
Martín Herranz, Isabel
Correo electrónico
isabel.martin1@udc.es
Web
Descrición xeral O proposito desta materia é adquirir os coñecementos necesarios para integrar eficientemente, nos coidados de enfermería, a aplicación da terapéutica medicamentosa, especialmente no referente aos aspectos da administración do medicamento e monitorización do resultado no paciente : eficacia e seguridade .


Competencias do título
Código Competencias do título
A4 Coñecer o uso e a indicación de produtos sanitarios vinculados aos coidados de enfermaría.
A5 Coñecer os diferentes grupos de fármacos, os principios da súa autorización, uso e indicación, e os mecanismos de acción dos mesmos.
A6 Utilización dos medicamentos, avaliando os beneficios esperados e os riscos asociados e/ou efectos derivados da súa administración e consumo.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Traballar de forma colaborativa nun equipo interdisciplinar.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B8 Capacidade de análise e sínteses.
B9 Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
B12 Capacidade para organizar e planificar.
B13 Toma de decisións.
B16 Coñecer e apreciar a diversidade e a multiculturalidade.
B20 Sensibilidade cara a temas medioambientais.
B21 Implicación na calidade e busca/procura da excelencia.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C9 CB1.- Que os estudantes demostraran posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parta da base da educación secundaria xeral, e sólese atopar a un nivel que, si ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda dun campo de estudo.
C10 CB2.- Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos a seu traballo ou vocación de unha forma profesional y posúan as competencias que solen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Describir os aspectos básicos sobre a regulación e rexistro dous medicamentos en España A4
A5
A6
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B12
B13
B16
B20
B21
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9
C10
Explicar os principios da farmacocinética e farmacodinamia dos medicamentos e súa aplicación no proceso de utilización, especialmente no relativo a eficacia e seguridade uini A4
A5
A6
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B12
B13
B16
B20
B21
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9
C10
Identificar e coñocer ás diferentes formas farmacéuticas dous medicamentos e a sua aplicacion para a prevencion, tratamento e curacion dás enfermidades A4
A5
A6
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B12
B13
B16
B20
B21
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9
C10
Explicar os usos clinicos ,acciones e efectos adversos mais frecuentes, asi como a forma correcta de administracion dos medicamentos A4
A5
A6
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B12
B13
B16
B20
B21
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9
C10

Contidos
Temas Subtemas
PRICIPIOS XERAIS DA FARMACOLOGIA CLINICA E DA UTILIZACION E ADMINISTRACION DE MEDICAMENTOS

GRUPOS TERAPEUTICOS DE MEDICAMENTOS



•Tema 1.1 .- Farmacoloxía : concepto e obxetivo.Fármaco. Medicamento. Outros conceptos .
•Tema 1.2 .- A forma de dosificación o forma galénica: Concepto . Características esenciales das formas de dosificación de administración oral
•Tema 1.3 .- Características esenciales das formas de dosificación de administración parenteral.
•Tema 1.4 .- Outras formas de dosificación: rectal, tópicas, oftálmicas
•Tema 1.5 .- Condiciones de conservación dos medicamentos. Concepto de caducidade .


•Tema 2.1.- Regulación e rexistro dos medicamentos en España . Ensayo Clinico , Medicamento xenérico , medicamento horfo, medicamento biosimilar.


•Tema 3.1.- Prescripción de medicamentos : unidades de dosificación. Interpretación. Cálculos mais frecuentes.


•Tema 4.1 .- Administración dos medicamentos. Clasificación das vías de administración. Características principias.

•Tema 4.2 .- Farmacocinética : Absorción e distribución dos medicamentos no organismo. Factores influyentes.

•Tema 4.3 .- Farmacocinética : Metabolización e excreción dos medicamentos. Principais vías de excreción. Vida media biolóxica.

•Tema 4.4.- Efectos terapéuticos. Efectos secundarios. Toxicidad dos medicamentos. Farmacovixilancia. Resposta a medicamentos. Idiosincrasia, taquifilaxia. Tolerancia.

•Tema 4.5 – Interacciones Farmacolóxicas : tipos . Exemplos prácticos

•Tema 5.1.- Antibióticos. Concepto. Clasificación.
•Tema 5.2.-Antibióticos betalactámicos: penicilinas, céfalosporinas,carbapenemicos.

•Tema 5.3.-Aminoglucósidos. Glicopéptidos, Macrólidos. Quinolonas. Novos antibioticos

•Tema 5.4.-Antifúnxicos e Antivirais .

•Tema 6.1.-Terapéutica do cáncer. Bases farmacolóxicas. Clasificación dos antineoplásicos. Novos antineoplasicos .

•Tema 6.2.- Principais medicamentos para o tratamento do cancer e terapia de soporte: antieméticos, factores estimulantes de colonias. Mucosite .

•Tema 7.1.- Medicamentos que actúan en la regulación de la histamina : antialérgicos .

•Tema 7.2.- Medicamentos antiinflamatorios no esteroídicos (AINEs ) : clasificación, acciones, usos clínicos e efectos adversos.

Tema 7.3 - Corticoides


•Tema 8.1 .-Medicamentos analxésicos. Clasificación. Analxésicos menores e opioides.

•Tema 8.2.-Ansioliticos e hipnóticos: benzodiacepinas

•Tema 8.3.-Neurolepticos. Antidepresivos. Medicamentos utilizados nas crises convulsivas. Antiparkinsonianos

•Tema 9.1 .-Farmacoloxia adrenerxica: clasificacion, acción e usos clínicos

•Tema 9.2.- Medicamentos beta-bloqueantes e medicamentos colinerxicos: clasificación, acción e usos clínicos.
•Tema 10.1 .-Medicamentos cardiovasculares : Inotrópicos, Hipolipemiantes e vasodilatadores coronários .

•Tema 10.2 .-Hipotensores : Medicamentos sobre o sistema renina-angiotensina e diuréticos .

•Tema 10.3.- Medicamentos que actúan sobre a coagulación. Anticoagulantes. Antiagregantes plaquetarios.

•Tema 10.4.- Medicamentos que actúan sobre o aparato dixestivo: antiácidos, antiulcerosos, laxantes.

•Tema 10.5.-Medicamentos que actúan sobre o aparato respiratorio :mucolíticos. Antitusíxenos, broncodilatadores.


Tema 11.1.- Insulina e outros medicamentos

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Traballos tutelados A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B16 10 20 30
Presentación oral B3 B4 B5 B6 B8 B9 B12 B20 B21 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C9 C10 2 10 12
Sesión maxistral A4 A5 A6 B2 B3 B4 B5 B8 B9 B13 B20 C4 C7 17 17 34
Proba mixta A4 A5 A6 B2 B3 B8 B9 B12 B13 C6 4 28 32
Estudo de casos A6 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B8 B9 B12 B13 B16 B20 B21 10 15 25
Solución de problemas A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B6 B8 B9 B12 B13 B16 B20 B21 C1 C3 C4 3 9 12
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Traballos tutelados Actividade na que os estudantes de forma autonoma profundizan ou relacionan coñecementos expostos polo profesor
Presentación oral Actividade na que os estudantes expoñen verbalmente o contido/resultados dos traballos tutelados. Podense tamben utilizar medios informaticos para as presentacions.
Sesión maxistral Actividade na que o profesor expón de maneira oral e con medios audivisuais contidos teóricos do programa e a orientación bibliográfica dos mesmos.
Proba mixta Proba escrita con pregunta curta e tipo test para avaliar, fundamentalmente , a aprendizaxe dos contidos teoricos
Estudo de casos Estudio de casos (habitualmente en grupo) utilizando as modalidades que se especifican : - Resolución de problemas
Solución de problemas Analise e resolución de problemas prácticos sobre a materia teórica impartida , habitualmente se requiere un calculo matematico para a busqueda do resultado . Esta actividad realizarase en grupos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Presentación oral
Proba mixta
Estudo de casos
Solución de problemas
Descrición
En xeral consiste na atención personalizada desenvolvida polo profesor , individual ou en pequeno grupo, que ten como finalidade atender as necesidades e consultas do alumnado relacionadas co estudo e/ou temas vinculados coa materia, proporcionándolle orientación, apoio e motivación no proceso de aprendizaxe. Esta actividade pode desenvolverse de forma presencial (directamente na aula e nos momentos que o profesor ten asignados a titorías de despacho) ou de forma non presencial (a través do correo electrónico ou do campus virtual).

No caso dos traballos tutelados e na presentación oral , a atención personalizada ten como finalidade orientar os estudantes na realización dos traballos e a forma de facer e preparar a presentación oral .
No estudo de casos, o estudante poderá solitar a profesor a orientación de como encaminar a resolución do caso e a bibliografía mais axeitada para o mesmo.

A solucion de problemas pode requerir tambén atención personalizada en caso de dúbidas sobre a metodoloxía a emplear polo alumno para resolver a problema.

No caso da proba mixta ,ten como obxectivo atender as consultas do alumno relacionadas co estudo dos temas.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B16 A avaliación dos traballos farase tendo en conta os seguintes apartados : descripción e sintese da informacion dos contidos ou temas relativos ós traballos. Os contidos axutaranse a tematica do traballo. Utilización do léxico específico. Puntuará sobre un minimo de 0 e un máximo de 10. A puntuación mínima para superar a proba será de 5 . 10
Proba mixta A4 A5 A6 B2 B3 B8 B9 B12 B13 C6 A proba constará de preguntas curtas e de tipo test, relacionadas con contidos teóricos , lecturas, estudo de casos e trballos tutelados. Puntuará sobre un minimo de 0 e un máximo de 10 puntos. A puntuación minima para superar a proba será de 5. 80
Solución de problemas A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B6 B8 B9 B12 B13 B16 B20 B21 C1 C3 C4 Consistirá na resolucion acertada de problemas sobre a materia impartida sobre calculos para la dosificacion de medicamentos. Este apartado solo será puntuado no caso de superar a proba mixta. 10
 
Observacións avaliación

Poderanse realizar dous avaliaciones parciais coa mesma metodoloxia descrita ( traballos tutelados, proba mixta e solución de problemas ). De realizarse, concertarase a data segundo o desenvolvimiento do programa .


Contemplarase flexibilidade nas metodoloxias para o alumnado con matricula parcial .


Avaliacion 2º oportinidade e oportinidade adiantada realizarase mediante a realización da proba mixta e solución de problema.


Fontes de información
Bibliografía básica (). .

Bibliografía básica

  • ADAMS M, HOLLAND N. Farmacología para enfermería. Un enfoque fisiopatológico . 2009. Madrid. Pearson. Prentice Hall.
  • CASTELLS S, HERNÁNDEZ-PÉREZ M. Farmacología en Enfermería . 2007. Madrid. 2ª edición. Elsevier.
  • MOSQUERA JM. Farmacología Clínica para enfermería . 4ª edición. 2005 Madrid. McGraw-Hill Interamericana.

Bibliografía complementaria

o FLÓREZ J. FarmacologíaHumana . Elsevier-Masson

o KATZUNG BG. Farmacologíabásica y clínica . McGraw-Hill

o RANG HP,DALE MM. Farmacología .. Elsevier

· ZABALEGUI A,MANGUES I, MOLINA JV, TUNEU L. Administración de medicamentos y cálculo dedosis . Barcelona: Elsevier Doyma;

· FARMACOLOGÍA BÁSICA y CLÍNICA . Velázquez (Lorenzo - Moreno - Leza -Lizasoain - Moro - Portolés)

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Anatomía/661G01001
Bioloxía/661G01002
Sistemas da información e comunicación en ciencias da saúde/661G01004
Fisioloxía/661G01105

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Situacións de risco para a saúde e Radioloxía/661G01013
Enfermaría Clínica I/661G01034

Materias que continúan o temario
Enfermaría clínica III/661G01017
Enfermaría Comunitaria II/661G01019
Enfermaría Clínica II/661G01035

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías