Identifying Data 2020/21
Subject (*) Community Nursing II Code 661G01019
Study programme
Grao en Enfermaría
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Graduate 2nd four-month period
 Third Obligatory 6
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department
Coordinador
Ramil Pernas, Herminia
 E-mail
hramil@udc.es
Lecturers
Ramil Pernas, Herminia
 E-mail
h.ramil@col.udc.es
Web
General description O propósito desta materia e capacitar o estudante para desenrolar os coidados dos problemas de saúde prevalentes na comunidade, integrando a promoción da saúde, prevención da enfermidade, a atención curativa, paliativa ou rehabilitadora que leva a cabo a enfermeira de familia e comunitaria coa colaboración intersectorial, participación da comunidade e a autoresponsabilidade dos cidadáns.
Contingency plan 1. Modificacións nos contidos:
No se modifican

2. Metodoloxías

-Sesión maxistral con soporte audiovisuais realizada de modo síncrona, e complementada con pdf dos temas a tratar, para facilitar a adquisición de competencias e o seguimento do temario da materia, a través da plataforma Teams.

-Análise de fontes documentais, con entrega individual dunhas tarefas en Moodle que recollan a reflexión por parte do estudante.

-Traballos tutelados, presentase unha situación específica da práctica da enfermería comunitaria para a posterior reflexión en grupo sobre a actividades cotiás, as dificultades o o traballo en equipo. A asistencia e participación na aula através dos grupos de traballo tutelados será obligatoria.

*Metodoloxías docentes que se modifican:

-Sesión maxistral: farase mais participativa co obxectivo de aclarar dúbidas, xa que o temario e materiais audiovisuais estarán a disposición do estudante desde o 1º día de clase.

-Traballos tutelados: 1 sesión semanal en pequeño grupo, 30 estudiantes; para el avance de los contidos teóricos en una franja horaria que tiene asignada la materia en el  calendario de aulas de la facultad.
Se hará una entrega de tareas planificada a través de Moodle.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado:

MOODLE para resolución de dudas a través do correo ou do Foro de dudas.
Frecuencia: según demanda
TEAMS para tutorías virtuais, mantendo os mesmos horarios que estaban
marcados para as tutorías presenciais, ou en caso de ser necesario,
adaptando os horarios para facilitar as reunións. Máximo 1 h
semanal por alumno que o solicite.
Correo electrónico: diariamente. De uso pra facer consultas, solicitar encontros virtuais para  resolver dúbidas e facer o seguimento dos traballos tutelados. 

* Modificacións na avaliación:

Traballos tutelados: suporan o 40% da nota final.
Entrega semanal do traballo de grupo que despois de seren expostos e discutidos na aula, deben ser capaces de reflectilo nun documento escrito de forma coherente e ordenada, segundo as recomendacións metodolóxicas establecidas.
Farase según:
·A adecuación metodolóxica das propostas de traballo.
·A profundidade do contido.
·A utilización dunha linguaxe propia do contexto disciplinar. 
·A Utilización de fontes documentais complementarias e actuais. 
·A presentación e a claridade da exposición.
Puntuará de 0-10, cada apartado supondrá 2 puntos.
La asistencia/participación nas actividades de grupo será obligatoria e
non se permitirán mas de 3 ausencias na programación de la materia.

Proba obxetiva: 60% da nota final. Realizarase unha proba obxetiva a través de Moodle, de forma sincrónica na hora marcada.
Constará de 10 preguntas.
Puntuará de 1-10.

* Observacións na avaliación:
• As probas superadas na primeira oportunidade (xuño) conservaranse solamente para a segunda oportunidade (xullo).
• Os estudantes con matrícula a tempo parcial, acolleranse á modalidade de proba obxetiva que supondrá o 100% da nota.

Outras consideracións:
• Antes da realización das probas pasaráse lista, a través de MicrosoftTeams. Durante a realización das probas escritas, os alumnos deberán permanecer conectados a Teams a través de videoconferencia. O docente poderá fixar a cámara ao estudiante que deséxe, e activar o micrófono do estudiante. En cualquier momento da videoconferencia o docente pode pedir que enseñe a sua pantalla o que está escribindo no papel. No caso de mala conexión do estudante, la proba se fará por chamada telefónica na data oficial, nunha hora marcada para tal fin sempre que se constate o erro da rede ou de conexión.
Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Facilitaráse o acceso a bibliografía online y articulos relacionados con los temas a tratar estarán en la plataforma Moodle.

4. Modificacións na avaliación
Estudo de casos: 40% da nota final. Entrega de casos con traballo individual e que despois de seren discutidos na aula, deben ser capaces de reflectilo nun documento escrito de forma coherente e ordenada, segundo as recomendacións metodolóxicas establecidas.

Proba Objetiva:
Cada proba constará de 10 preguntas. Os
contidos que se avaliarán nesta proba serán os
desarrollados en la clase magistral, análisis de fuentes documentales y contenidos de los trabajos tutelados.
* Observacións na avaliación:
• As probas superadas na primeira oportunidad, junio, se conservaran para a segunda oportunidad jullo.
• Los estudantes con matrícula a tempo parcial, acolleranse á modalidade de prueba objetiva que constará de 10 preguntas, supondrá o 100% de la nota.

Outras consideracións:
• Antes da realización das probas pasaráse lista, a través de MicrosoftTeams. Durante a realización das probas escritas, os alumnos deberán permanecer conectados a Teams a través de videoconferencia. O docente poderá fixar a cámara ao estudiante que deséxe, e activar o micrófono do estudiante. En cualquier momento da videoconferencia o docente pode pedir que enseñe a sua pantalla o que está escribindo no papel. No caso de mala conexión do estudante, la proba se fará por chamada telefónica na data oficial, nunha hora marcada para tal fin sempre que se constate o erro da rede ou de conexión.
. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Facilitaráse o acceso a bibliografía online y articulos relacionados con los temas a tratar estarán en la plataforma Moodle.
*Observacións de avaliación:

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía

Study programme competencies
Code Study programme competences
A26 Capacidade para describir os fundamentos do nivel primario de saúde e as actividades a desenvolver para proporcionar un coidado integral de enfermaría ao individuo, a familia e comunidade.
A27 Comprender a función e actividades e actitude cooperativa que o profesional desenvolverá nun equipo de Atención Primaria de Saúde.
A28 Promover a participación das persoas, familia e grupos no seu proceso de saúde-enfermidade.
A29 Identificar os factores relacionados coa saúde e os problemas do entorno, para atender as persoas en situacións de saúde e enfermidade como integrantes dunha comunidade.
A30 Identificar e analizar a influencia de factores internos e externos no nivel de saúde de individuos e grupos.
A33 Educar, facilitar e apoiar a saúde e o benestar dos membros da comunidade, cuxas vidas están afectadas por problemas de saúde, risco, sufrimento, enfermidade, incapacidade ou morte.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B8 Capacidade de análise e sínteses.
B11 Capacidade e habilidade de xestión da información.
B12 Capacidade para organizar e planificar.
B13 Toma de decisións.
B16 Coñecer e apreciar a diversidade e a multiculturalidade.
B18 Desenvolver a capacidade de liderado.
B20 Sensibilidade cara a temas medioambientais.
B22 Capacidade para motivarse e motivar a outros.
B24 Fomentar e aplicar os dereitos fundamentais e a igualdade entre homes e mulleres.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C10 CB2.- Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos a seu traballo ou vocación de unha forma profesional y posúan as competencias que solen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
C11 CB3.- Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
C12 CB4.- Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Coñeccer e profundizar no concepto, fundamentos e desenrolo da atención primaria de saúde para proporcionar un coidado integral de enfermaria ao individuo, familia e comunidade. A26
 B1
B3
 C1
Definir o concepto do traballo en equipo de saúde, os príncipios que o determinan identificando o rol cooperativo da enfermaría familiar e comunitaria. A27
 B1
B3
 C1
C4
Identificar as necesidades de coidados da persoa, grupos e comunidades e promover a súa participación no proceso de saúde e enfermidade. A28
A29
 B11
B13
B18
B20
B22
B24
 C6
C7
Identificar os problemas de saúde (diagnóstico de enfermaría e complicacións potenciais) na persoa, grupos e comunidades. A29
 B12
 C7
Planificar coidados de enfermaría para os problemas de saúde das persoas, grupos e comundades A29
A30
Identificar e desenrolar as diferentes fases dos programas de prevención, promoción e educación para a saúde. A26
A27
A28
A29
A30
A33
 B6
B8
B16
 C10
C11
C12

Contents
Topic Sub-topic
UNIDADE DIDÁCTICA I- Atención primaria de saúde e saúde comunitaria:


Tema 1.
1.1.-Evolución do concepto de saúde.
1.2.-Factores determinantes da saúde.
1.3.-Saúde pública e saúde comunitaria.
1.4.-Relevancia da Conferencia de Alma Alta e da conferencia de Otawa.

Tema 2
2.1.-Factores determinantes da saúde.
2.2.-OMS e a Atención Primaria de saúde.
2.3.-Atención Primaria: contidos e elementos conceptuais.
2.4.-Estructura e organización da Atención Primaria en España e en Galicia.
2.5.-Aportacións da enfermeira de familia e comunitaria a saúde das persoas, grupos e comunidade. Coidado integral.

Tema 3
3.1.-Comunidade/ saúde comunitaria. A comunidade como obxetivo da atención primaria de saúde.
3.2.- Definición de comunidade: elementos que a conforman.
3.3. ¿ Qué implica a saúde comunitaria? Determinantes sociais da saúde. Intervencions comunitaias e protagonistas. Activos de saúde.
3.4.-A comunidade como suxeito de atención da enfermaría de saúde familiar e comunitaria.
3.5.-Participación comunitaria: protagonistas da participación comunitaria. Órganos de participación comunitaria: consellos de saúde.
3.6.-Programa PACAP, intervencions comunitarias.
UNIDADE TEMATICA II.- Enfermaría familiar e comunitaria.


 Tema 4
4.1.-Coidados de enfermaría a nivel primario de saúde.
4.2.-Competencias da enfermaría familiar e comunitaria.
4.3.-Metodoloxía de traballo da enfermaría comunitaria.
4.5.-Organización funcional dentro do equipo de saúde.
4.6.-Consulta de enfermería.
4.7.-Relación asistencial na consulta de enfermaria.
4.8.-Entrevista clínica.

Tema 5
5.1.-A familia e saúde familiar como unidade básica da atención da enfermaría de familia e comunitaria.
5.2.-Atención domiciliaria: características, evidencias e obxetivos da atención domiciliaria.
5.3.- Perfil dos pacientes susceptibles da AD.
5.4.-Responsabilidadesdo equipo de saúde en AD.
5.5.-Visita domiciliaria: fases.
5.6.-Programa de atención domiciliaria/Programa de atención o paciente inmobilizado: guías de apoyo.
5.7.-Coidados de enfermaría o coidador familiar. Valoración e recursos de apoyo o cuidador.
5.8.-Diferencias entre un programa de Atención Domicliiaria e un programa de Hospitalización a Domicilio: HADO
UNIDADE TEMÁTICA III.- Equipo interdisciplinario de saúde.
 Tema 6
6.1.-Concepto de equipo de saúde: ventaxas e inconvenientes.
6.2.-Composición do equipo de saúde, área de influencia, marco legal. Xustificación e situación en Galicia.
6.3.-Organización do traballo en equipo, funciones e actividades.
6.4.-Modelos organizativos de prestación de coidados da enfermeira de familia e comunitaria dentro do equipo.
6.5.-Profesionales da atención familiar e comunitaria: competencias e relacións con outros profesionais.
6.6.-Dinámica do traballo en equipo.
6.7.-Como optimizarun equipo de saúde. Puntos de mellora..
UNIDADE TEMÁTICA IV.- Atención de enfermaría os problemas de saúde prevalentes na comunidade.

 Tema 7
7.1.-Atención primaria orientada a comunidade, estado de saúde da comunidade.
7.2.-Mapa de recursos comunitarios.
7.3.-Planificación sanitaria. Estrategias SERGAS.

Tema 8
8.1.-Enfermaría e programas preventivos, niveles de prevención.
8.2.-PAPPS. Programas preventivos e ciclo vital.

Tema 9
9.1.-Atención de enfermaría o paciente con Hipertensión arterial.
9.2.-Mapa. Ampa.

Tema 10
10.1.-Atención de enfermaría o paciente con EPOC. 11.2.-Espirometrías.
11.3.-Uso de inhaladores.

Tema 11
10.1.-Atención de enfermaría no paciente con Diabetes Mellitus tipo2.
11.2.-Retinografías.
11.3.-Coidados do pé diabético.
UNIDADE TEMATICA V.- Educación sanitaria.
 Tema 12
12.1.-Evolución e concepto da educación sanitaria.
12.2.-Comunicación e educación sanitaria.
12.3.-Modelos.
12.4.-Axentes.
12.5.-Funcions dos educadores sanitarios.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A26 A27 A28 A29 A30 A33 B1 B3 B6 B8 B11 B12 B16 B20 B22 B24 C1 C4 C6 C10 C11 C12 14 37 51
Document analysis A26 A27 A28 A29 A30 A33 B1 B3 B8 B11 B12 B16 0 23 23
Supervised projects A26 A27 A28 A29 A30 A33 B1 B3 B8 B12 B13 B16 B18 B20 C4 12 38 50
Objective test A26 A27 A28 A29 A30 A33 B1 B3 B8 B11 B16 B22 B24 C4 C6 C7 2 23 25
 
Personalized attention 1 0 1
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Document analysis Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.
Supervised projects
Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Objective test Prueba escrita utilizada para la evaluación del aprendizaje, cuyo rasgo distintivo es la posibilidad de determinar si las respuestas dadas son o no correctas. Constituye un instrumento de medida, elaborado rigurosamente, que permite evaluar conocimientos, capacidades, destrezas, rendimiento, aptitudes, actitudes, inteligencia, etc. Es de aplicación tanto para la evaluación diagnóstica, formativa como sumativa.

La prueba objetiva puede combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de respuesta múltiple, de ordenación, de respuesta breve, de discriminación, de completar y/o de asociación. También se pode construir con un solo tipo de alguna de estas preguntas.

Personalized attention
Methodologies
Objective test
Guest lecture / keynote speech
Supervised projects
Description
A atención personalizado relacionada coa proba mixta ten como finalidade atender as consultas do alumnado relacionadas co estudo e/ou temas vinculados coa materia. Farase de forma individualizada, ben de maneira presencial, Moodle diariamente, Teams/ 1 sesion /semanal ou a través do correo electrónico.

A atención personalizada relacionada cos traballos tutelados ten como finalidade orientar os estudantes na realización dos traballos. O seguimento farase de forma individual ou en pequenos grupos, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico.
Para a súa realización é importante consultar co profesor os avances que se vaian realizando progresivamente para ofrecer as orientacións necesarias en cada caso para asegurar a calidade dos traballos de acordo aos criterios que se indicarán. O seguimento farase preferentemente de forma individualizada a través dos espazos de comunicación da ferramenta Moodle diariamente e Teams 1/sesión semanal.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Objective test A26 A27 A28 A29 A30 A33 B1 B3 B8 B11 B16 B22 B24 C4 C6 C7 60
Supervised projects A26 A27 A28 A29 A30 A33 B1 B3 B8 B12 B13 B16 B18 B20 C4 40
 
Assessment comments

Para superar a materia e necesario ter aprobado os dous bloques:

-Proba obxectiva 60% de la nota final.

-Traballos de grupo tutelados: 1 sesión semanal en pequeño grupo, 30 estudantes; para o avance dos contidos teóricos e na franxa horaria que ten asignada a materia no calendario de aulas da facultade.
Farase una entrega de tarefas planificada a través de Moodle.
Supondrá 40% nota final.

A asistencia as clases de grupo tutelados e obrigatoria, solo se permiten 3 faltas de asistencia. A partir de 3 faltas a materia estará suspensa.

As probas superadas na primeira oportunidade (maio/xuño), proba obxetiva e traballos tutelados conservaranse só para a segunda oportunidade (xullo).

-Segunda oportunidade (xullo) as condicions serán as mesmas.

Para os estudantes que no teñan superada a parte presencial obrigatoria dos traballos tutelados realizaran proba obxetiva: 100% nota final

-Adianto de oportunidade: proba obxetiva: 100% nota final.

-Estudantes matricula a tempo parcial: proba obxetiva: 100% nota final.

Sources of information
Basic Fisterra.com (). .
ROL DE ENFERMERIA (,). ,. ,
ENFERMERÍA CLÍNICA (,). ,. ,
MARTÍN ZURRO A, JODAR SOLA G. (2011). ATENCIÓN FAMILIAR Y SALUD COMUNITARIA: Conceptos y materiales para docentes y estudiantes.. BARCELONA:ELSEVIER
MARTIN ZURRO, A, CANO PEREZ, J.F., Y GENÉ BADÍA, J. (2014). ATENCIÓN PRIMARIA. PRINCIPIOS, ORGANIZACIÓN Y MÉTODOS EN MEDICINA DE FAMILIA. SÉPTIMA EDICIÓN.. BARCELONA: ELSEVIER.
BUTCHER HK, GM, DOCHTERMAN JM, WAGNER CM. (2018). Clasificación de Intervenciones de Enfermería (NIC).. Ed. Elsevier. Madrid
MOORHEAD S, SWANSON E. JOHNSON M, MAAS ML, (2018). Clasificación de Resultados de Enfermería (NOC). Ed. Elsevier. Madrid
SALLERAS SANMARTÍ L. (1985). EDUCACIÓN SANITARIA: PRINCIPIOS, MÉTODOS Y APLICACIONES.. MADRID: DÍAZ DE SANTOS.
CAJA LÓPEZ C, LÓPEZ PISA RM. (1993). ENFERMERÍA COMUNITARIA III. BARCELONA: EDICIONES CIENTÍFICAS Y TÉCNICAS.
SÁNCHEZ MORENO A. (2000). ENFERMERÍA COMUNITARIA III. ACTUACIÓN EN ENFERMERÍA COMUNITARIA. LOS SISTEMAS Y PROGRAMAS DE SALUD.. MADRID: MACGRW-HILL. INTERAMERICANA.
FRÍAS OSUNA A. (2000). ENFERMERÍA COMUNITARIA.. BARCELONA: MASSÓN.
ASTHON J, SYMOURH. (1990). LA NUEVA SALUD PÚBLICA.. BARCELONA: MASSÓNS.
PRITCHARD P. (1981). MANUAL DE ATENCIÓN PRIMARIA DE SALUD. SU NATURALEZA Y ORGANIZACIÓN.. MADRID: DÍAZ DE SANTOS.
LOZANO ALONSO R. (2012). MANUAL DE ENFERMERÍA FAMILIAR Y COMUNITARIA.. CTO EDITORIAL
GARCIA RODRIGUEZ MA, GARCÍA QUINTANS A. (2002). MANUAL DE PROCEDEMENTOS DE ATENCIÓN PRIMARIA: PERSOAL DE ENFERMARÍA.. SANTIAGO DE COMPOSTELA: CONSELLERÍA DE SANIDADE.
MARTINEZ RIERA JR, DEL PINO CASADO R. (2013). MANUAL PRÁCTICO DE ENFERMERIA COMUNITARIA. ELSEVIER
NANDA Internacional. (2018). NANDA Internacional. Diagnósticos Enfermeros: Definiciones y Clasificación: 2018-2020. . Ed. Elsevier. Madrid
SANCHEZ GARCIA AM, MERELLES TORMO T, APARICIO RAMÓN V. (2003). SALUD PÚBLICA Y ENFERMERÍA COMUNITARIA.. MADRID: MCGRAW-HILL/INTERAMERICANA.

Complementary


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before
Biology/661G01002
Nutrition/661G01009
Pharmacology/661G01011
Community Nursing I/661G01014
Mental Health Nursing/661G01015
Professional Ethics, Legal Framework and Philosophy of Care/661G01016
Clinical Placement I/661G01025
Clinical Nursing I/661G01034
Clinical Nursing II/661G01035
Foundations of Nursing/661G01107

Subjects that are recommended to be taken simultaneously
Clinical Nursing III/661G01017
Gerontological Nursing/661G01020
Management of Nursing Services/661G01021

Subjects that continue the syllabus
Clinical Placement IV/661G01028
Practicum/661G01032

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.