Datos Identificativos 2017/18
Asignatura (*) Patrimonio Cultural Código 662G01007
Titulación
Grao en Turismo
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento
Coordinación
Lezcano González, Mª Elvira
Correo electrónico
m.lezcano@udc.es
Profesorado
Correo electrónico
Web http://campusvirtual.udc.es/moodle/
Descrición xeral Dada a amplitude de ámbitos que abarca o concepto de Patrimonio Cultural, o obxectivo fundamental da materia é aproximar ao alumno a todos eles tendo en conta a súa vinculación co fenómeno turístico.
Ademais de proporcionar uns coñecementos básicos e xerais sobre a materia, preténdese mostrar o papel do experto en turismo en calquera programa de xestión do patrimonio e conciencialo da importancia da súa presencia no mesmo.


Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Comprender os principios do turismo: a súa dimensión espacial, social, cultural, política, laboral e económica.
A2 Analizar a dimensión económica do turismo.
A3 Comprender o carácter dinámico e evolutivo do turismo e da nova sociedade do lecer.
A5 Converter un problema empírico nun obxecto de investigación e elaborar conclusións.
A8 Avaliar os potenciais turísticos e a análise prospectivo da súa explotación.
A13 Manexar técnicas de comunicación.
A14 Comprender o marco legal que regula as actividades turísticas.
A18 Identificar e xestionar espazos e destinos turísticos.
A19 Xestionar o territorio turístico de acordo cos principios de sustentabilidade.
A23 Analizar os impactos xerados polo turismo.
A27 Comprender o funcionamento dos destinos, estruturas turísticas e os seus sectores empresariais no ámbito mundial.
A29 Traballar en medios socioculturais diferentes.
A30 Coñecer as principais iniciativas de posta en valor do patrimonio cultural.
A31 Comprender as características da xestión do patrimonio cultural.
A33 Creatividade.
B1 Capacidade de análise e síntese.
B2 Comunicación oral e escrita en lingua nativa.
B3 Resolución de problemas.
B4 Razoamento crítico.
B5 Compromiso ético.
B6 Aprendizaxe autónoma.
B7 Adaptación a novas situacións.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Definir o concepto de Patrimonio Cultural e a súa relación co turismo A1
A3
A5
A8
A18
A29
A30
A33
B1
B2
B4
B5
B6
B7
C4
Coñecer e analizar as principais manifestacións artísticas de cada periodo histórico A1
A8
A18
A29
A30
A33
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
C1
C4
Estudiar os principaies tipos de bens culturais e as súas características A1
A5
A18
A23
A29
A30
A33
B1
B2
B4
B5
B6
B7
C4
Profundizar no concepto de Xestión do Patrimonio A1
A2
A3
A8
A18
A19
A23
A29
A30
A31
A33
B1
B2
B3
B4
B5
B6
C4
Analizar e profundizar en cada unha das fases da cadea lóxica da xestión do patrimonio A1
A2
A3
A13
A14
A18
A19
A23
A29
A30
A31
A33
B1
B2
B3
B4
B5
B6
C2
C4
C5
C7
C8
Definir o significado do turismo cultural e a súa relación co patrimonio A1
A2
A3
A8
A18
A23
A27
A29
A30
A31
A33
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
C1
C3
C4
C6
Aprender a terminoloxía artística básica no ámbito da arquitectura, escultura e pintura A1
A8
A18
A30
A33
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
C1
C4

Contidos
Temas Subtemas
Bloque 1- Patrimonio cultural e Turismo. 1.1. Marco conceptual
1.2. Clasificación dos bens culturais
1.3.O Turismo Cultural
Bloque 3- Especial referencia ao Patrimonio Artístico e Monumental 2.1. O comentario da obra de arte
2.2. Técnicas e terminoloxía artísticas
2.3. Nocións xerais sobre os principais estilos
Bloque 2- Xestión do Patrimonio: 3.1. Marco conceptual
3.2. A protección do Patrimonio
3.2.1. Lexislación
3.2.2. Catalogación
3.2.3. Conservación
3.3. A Investigación
3.4. A Difusión
3.4.1. Patrimonio e museos
3.4.2. A Interpretación do Patrimonio

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A2 A3 A8 A14 A18 A23 A27 A30 A31 B4 C2 C4 C5 C6 C7 C8 19 28.5 47.5
Proba mixta A1 A2 A3 A8 A13 A14 A18 A23 A30 A31 B1 B2 B4 B6 B7 C1 C4 2 20 22
Presentación oral A5 A8 A13 A18 A19 A29 A30 A31 A33 B1 B2 B3 B5 B6 B7 C1 C3 C4 C8 9 13.5 22.5
Traballos tutelados A3 A5 A8 A13 A23 A30 A31 A33 B1 B2 B3 B4 B5 B6 C1 C4 C8 5 30 35
Saídas de campo A1 A2 A3 A5 A8 A18 A23 A30 A31 B1 B4 B5 B7 C4 C8 20 0 20
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia. A asistencia á clase maxistral é obligatoria
Proba mixta Proba na que se busca responder, de forma oral, a preguntas cortas ou de certa amplitude, valorando a capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de elaboración e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións.
Presentación oral Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
Traballos tutelados Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
Saídas de campo Actividades desenvolvidas nun contexto externo ao contorno académico universitario (empresas, institucións, organismos, monumentos, etc.) relacionadas co ámbito de estudo da materia. Estas actividades céntranse no desenvolvemento de capacidades relacionadas coa observación directa e sistemática, a recollida de información, o desenvolvemento de produtos (bosquexos, deseños, etc.), etc.

Atención personalizada
Metodoloxías
Presentación oral
Descrición
A atención personalizada poderá ofrecerse durante os seminarios e titorías, ou dun xeito individual, se se precisa por parte dos alumnos

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba mixta A1 A2 A3 A8 A13 A14 A18 A23 A30 A31 B1 B2 B4 B6 B7 C1 C4 Exame escrito ou oral no que se combina o comentario de texto co recoñecemento de imaxes e preguntas específicas sobre a materia. A proba será avaliada sobre 5. Para poder sumar o resultado ao resto da porcentaxe da nota, é necesario obter, como mínimo, un 2.5 no exame. 50
Presentación oral A5 A8 A13 A18 A19 A29 A30 A31 A33 B1 B2 B3 B5 B6 B7 C1 C3 C4 C8 Alumnado de Grao en Turismo: Descubrir Coruña: Trátase dunha práctica obrigatoria da materia. Tras un mes de formación e estudo directo dunha parte importante do patrimonio coruñés, o alumnado encargarase de guiar as visitas escolares previstas polo Concello. Na clase daranse as indicacións oportunas para a súa realización.

Alumnado de Dobre Grao: recibirá unha formación similar sobre a cidade, da a que terá que examinarse in situ en inglés.




As prácticas de Descubrir Coruña (Grado en Turismo unicamente), computarán ata un 30% da nota. Para o seu cálculo valorarase a avaliación que se faga de cada alumno por parte dos profesores dos grupos e da persoa coordinadora no Castelo de San Antón e Torre de Hércules, así como das avaliacións in situ da profesora. No caso dos alumnos e alumnas de Dobre Grao ese 0% procederá do examen realizado nas rúas da cidade en inglés, no que se poderá preguntar calquera parte do percorrido


Igual que nas otras probas, cómpre superar o 50% da nota para aprobar
30
Traballos tutelados A3 A5 A8 A13 A23 A30 A31 A33 B1 B2 B3 B4 B5 B6 C1 C4 C8 Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Traballo individual sobre as saídas de campo realizadas na materia, que será dinamizado nas titorías.
20
 
Observacións avaliación

A asistencia a clase é unha obriga. Só se permite faltar, como máximo, o 25% das horas de clase. Aqueles alumnos que falten máis dese 25%, sempre por causa justificada aceptada polas normas do centro, poderán sumarse á avaliación arriba citada, acordando coa profesora as datas de exposición que lles convengan e buscando alternativas aos traballos propostos se esas causas xustificadas impídenlle realizalo.

 Aquelas persoas que superen ese 25% de faltas e non podan xustificalo, deberán entregar os traballos igualmente e aprobalos, pero non computarán na nota final. A calificación obterase a través dunha proba finalna que se avaliará o 100% da materia.

Todas las probas han  superar o 50% da nota para poder facer o cómputo final.


Fontes de información
Bibliografía básica FATÁS , G. e BORRÁS, G (1999). Diccionario de términos de arte. Alianza Editorial, Madrid
NIETO ALCAIDE,V. et al. (2000). Historia del arte. Ed. Nerea, Madrid
HARTT, F. (1989). Arte.Historia de la pintura, esculturaa y arquitectur. Ed. Akal, Madrid
LEZCANO GONZÁLEZ, M.E. (2011). El Sanatorio Riazor, una auténtica experiencia interpretativa.. Boletín de Interpretación nº 25, AIP.www.interpretaciondelpatrimonio.com/boletin
ROTH, L (1999). Entender la arquitectura, sus elementos, historia y significado. Ed. Gustavo Gilli, Barcelona
PÉREZ SANTOS, E. (2000). Estudios de visitantes en museo. Metodología y aplicaciones. . Ed. Trea, Gijón
BALLART, J. e JUAN i TRESSERAS, J (2001). Gestión del Patrimonio Cultural. Ed. Ariel, Barcelona
HATJE, U. et al. (1989). Historia de los estilos artísticos (2 vols). Ed. Istmo, Madrid
AZNAR, S. Y CÁMARA, A. (2002). Historia del Arte. UNED, Madrid
GOMBRICH, E.H. (1996). Historia del Arte. Ed. Debate, Madrid
MARTÍN GONZÁLEZ, J.J. (1992). Historia del Arte (2 vols.). Ed. Gredos, Madrid
SORALUCE BLOND, J.R. (2015). Historia del Arte para incrédulos. Tórculo Eds. A Coruña
ESPINO, J. Y MORÁN, M ( 1996). Historia General del Arte Español. SGEL, Madrid
JANSON, H.W. (1995). Historia General del Arte(4 vols.). Alianza Editorial, Madrid
GONZÁLEZ, M., LEZCANO, M.E., e SERANTES, A. (2014). Interpretación do Patrimonio Artístico. Guía para profesionáis do turismo. CEIDA. Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia, Oleiros
TUGORES, F. e PLANAS, R. (2006). Introducción al Patrimonio Cultural. Edics.Trea, Gijón
BORRÁS,J, et al. (1996). Introducción general al arte. Ed. Istmo, Madrid
TILDEN, F. (2006). La interpretación de nuestro patrimonio. Asociación para la Interpretación del Patrimonio, Sevilla
LAJO, R. (1990). Léxico de Arte. Ed. Akal, Madrid
CRESPI, M. E PLANELLS, M. (2003). Patrimonio Cultural. Síntesis, Madrid
MORALES, A.J. ( 1996). Patrimonio histórico-artístico. Historia 16, Madrid

Engadiranse referencias bibliográficas no transcurso da materia.

En Moodle inclúense as referencias bibliográficas e documentos sobre A Coruña e a Catedral de Santiago

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

A asistencia ás aulas é unha obriga



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías