Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Economía da Empresa Código 662G01010
Titulación
Grao en Turismo
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Economía
Coordinación
Mariz Perez, Rosa
Correo electrónico
rosa.mariz@udc.es
Profesorado
Mariz Perez, Rosa
Correo electrónico
rosa.mariz@udc.es
Web
Descrición xeral O obxectivo principal desta materia é que o alumno observe a realidade empresarial do sector turístico, interpretea e poida extraer conclusións, tanto operativas coma estratéxicas. O contido da materia estrutúrase en catro partes. Na primeira parte analízanse os conceptos básicos acerca da empresa, o empresario e o ámbito empresarial. Na segunda parte abórdanse aspectos fundamentais sobre a dirección de empresas e a organización e na última se delimita a función financeira.
Plan de continxencia El siguiente esquema se aplicará a los alumnos del grupo presencial.
1. Modificacións nos contidos
Non

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteen
Estudo de casos, traballo tutelado e presentacións oráis
*Metodoloxías docentes que se modifican
Elimínase o exame.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Tutorías a través de Teams

4. Modificacións na avaliación
Si a situación vixente permite o desenvolvemento normal das aulas e actividades de forma presencial, o sistema de evaluación e as metodoloxías a empregar serán as descritas máis arriba (escenario 1: 20% estado de casos y participación na aula, 20% exposición oral, 20% traballo tutelado e 40% exame tipo test). Todas estas actividades tendrán lugar na aula física (ou, en el caso de que o centro diseñe un sistema híbrido no que ás veces os estudantes teñan actividades/clase presencial e, outras, online, tamén se empleará este esquema de evaluación sempre que sexa posible celebrar o exame en modo presencial).
Plan de contingencia:
Si non fora posible polas circunstancias, celebrar o exame de modo presencial e se instaurara un sistema remoto de enseñanza, o sistema de evaluación pasaría a axustarse ao seguinte esquema (Escenario 2):
1. Estudo de casos e participación na aula: 25%
2. Presentación oral: 25%
3. Traballo tutelado: 50%.

Neste caso (escenario 2) todas as metodoloxías e actividades pasarán á modalidad online e os estudantes as enviarán a través de Moodle ou Teams, seguindo as indicacións do profesor. As aulas terán lugar tamén a través de Teams no mesmo horario que se estableceu para as clases presenciales.

Esta estructura (xa sexa o escenario 1 ou o 2) emplearase tanto para a primeira como para a segunda oportunidade e tanto para os estudantes a tiempo completo como para os de tiempo parcial.


Notas para a segunda oportunidade:
Para a segunda oportunidade (xullo), o estudiante que non superase a materia na primeira oportunidade debe realizar o exame na data establecida e pode revisar/mellorar ou realizar as actividades dos outros tres componentes da evaluación. No caso de que só sexa posible a modalidade online, o sistema de evaluación será o descrito no escenario 2 (Plan de Continxencia); o estudante entregará a través de Teams/Moodle os tres componentes da evaluación (cuando menos unha semana antes da data do exame oficial da segunda oportunidade) e realizará a presentación dos mismos a través de Teams (para o cual, deberá contactar co profesor para establecer día e hora).

Os alumnos da modalidade online temen o seu propio esquema de metodoloxías, evaluación e atención personalizada:
1. Modificacións nos contidos
Non

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteen
Estudo de casos, traballo tutelado e presentacións oráis
*Metodoloxías docentes que se modifican
Elimínase o exame.

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Tutorías a través de Teams

4. Modificacións na avaliación
Si a situación vixente permite o desenvolvemento normal das aulas e actividades de forma presencial, o sistema de evaluación e as metodoloxías a empregar serán as descritas máis arriba (escenario 1: 20% estado de casos -con presentación del mismo- e participación na aula virtual, 20% traballo tuteado -con exposición- e 60% examen presencial tipo test). Estas actividades tenrán lugar na aula virtual -Teams- e se empleará este esquema de evaluación sempre que sexa posible celebrar o exame en modo presencial).
Plan de contingencia:
Si non fora posible polas circunstancias, celebrar o exame de modo presencial o sistema de evaluación pasaría a axustarse ao seguinte esquema (Escenario 2):
1. Estudo de casos e participación na aula: 25%
2. Presentación oral: 25%
3. Traballo tutelado: 50%.

Neste caso (escenario 2) todas as metodoloxías e actividades se pasarán á modalidad online e os estudantes as enviarán a través de Moodle ou Teams, seguindo as indicacións do profesor.

Esta estructura (xa sexa o escenario 1 ou o 2) emplearase tanto para a primeira como para a segunda oportunidade e tanto para os estudantes a tempo completo como para os de tempo parcial.


Notas para a segunda oportunidade:
Para a segunda oportunidade (xullo), o estudiante que non superase a materia na primeira oportunidade debe realizar o exame na data establecida e pode revisar/mellorar ou realizar as actividades dos outros componentes da evaluación. No caso de que non sexa posible realizar o examen presencialmente, o sistema de evaluación será o descrito no escenario 2 (Plan de Continxencia); o estudante entregará a través de Teams/Moodle os tres componentes da evaluación (cuando menos unha semana antes da data do exame oficial da segunda oportunidade) e realizará a presentación dos mismos a través de Teams (para o cual, deberá contactar co profesor para establecer día e hora).


Competencias do título
Código Competencias do título
A2 Analizar a dimensión económica do turismo.
A5 Converter un problema empírico nun obxecto de investigación e elaborar conclusións.
A6 Ter unha marcada orientación de servizo ao cliente.
A10 Xestionar os recursos financeiros.
A11 Definir obxectivos, estratexias e políticas comerciais.
A12 Dirixir e xestionar (management) os distintos tipos de entidades turísticas.
A13 Manexar técnicas de comunicación.
A26 Planificar e xestionar os recursos humanos das organizacións turísticas.
B1 Capacidade de análise e síntese.
B2 Comunicación oral e escrita en lingua nativa.
B3 Resolución de problemas.
B4 Razoamento crítico.
B5 Compromiso ético.
B6 Aprendizaxe autónoma.
B7 Adaptación a novas situacións.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Básicas e xerais B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
Transversais / Nucleares C1
C2
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Específicas A2
A5
A6
A10
A11
A12
A13
A26

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: A empresa e o empresario. 1.1 A empresa como realidade económica e social.
1.2 Concepto de empresa.
1.3 Os elementos da empresa.
1.4 Funcionamento da empresa. Areas básicas.
1.5 Os obxetivos da empresa.
1.6 A responsabilidade social da empresa: RSC a ética dos negocios.
1.7 O empresario.
Tema 2: A empresa. Comportamento 2.1 A empresa como nexo de contratos
2.2. Supostos de conducta/comportamento
2.3 Tipos de empresas
TEMA 3: O entorno empresarial. 3.1 Os factores do entorno xeral.
3.2 Os factores do entorno específico.
3.3 O analise DAFO e 5 formas de Porter
3.4 A extratexia competitiva da empresa.
3.5 A responsabilidade social e medioambiental.
3.6 O marco xurídico da actividade empresarial.
TEMA 4: Factores de localización e dimensión da empresa. 4.1 Factores de localización.
4.2 A dimensión da empresa.
4.3 Extratexias de crecimento: crecimento interno e externo.
4.4 Cooperación entre empresas.
4.5 A PYME.
4.6 As empresas multinacionais.
4.7 Globalización e deslocalización.
TEMA 5: A Dirección na empresa
5.1 A función directiva: niveis directivos.
5.2 Funcions do proceso directivo.
5.2.1 Planificación: etapas, obxetivos e estratexias.
5.2.2 Organización e estructura organizativa.
5.2.3 Xestión & dirección.
5.2.4 Control: fases, tipos e ferramientas.
5.3 Estilos de dirección.
5.4 O liderazgo.
Tema 6: O patrimonio da empresa e os seus Estados Financieiros. 6.1 Patrimonio.
6.2 Elementos patrimoniais.
6.3 Clasificación do patrimonio: o balance de situación.
6.4 A conta de pérdidas e ganancias.
Tema 7: Subsistema Financeiro 7.1 A función financeira.
7.2 Definición e clases de recursos financeiros.
7.3 A financiación externa a corto prazo.
7.4 A financiación externa a longo prazo.
7.5 Financiación interna e autofinanciación.
7.6 Os proxectos de inversión.
7.7 Criterios de selección de inversions: métodos (VAN y TRI)
Tema 8: A empresa turística. 8.1 Definición da empresa turística.
8.2 O empresario turístico.
8.3 O entorno da empresa turística.
8.4 O sector turístico.
8.5 Tipos de empresas turísticas.
8.6 Empresas de transportes.
8.7 Empresas de aloxamiento.
8.8 Empresas de distribución: as axencias de viaxe.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Traballos tutelados A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 C1 C3 C5 C6 C7 C8 11 30 41
Sesión maxistral A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B4 B5 C2 C6 25 42.5 67.5
Presentación oral A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B4 C1 C3 2 2 4
Estudo de casos A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 C1 C4 11 20.5 31.5
Proba obxectiva A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B3 B4 C1 C6 2 2 4
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Traballos tutelados A partir dos temas abordados nas sesións maxistrais propoñerase a realización de traballos que consistirá na creación dunha oportunidad turística o de lecer.
O traballo desenvolverase polo alumnado, atendendo ás indicacións que se proporcionen a través da atención personalizada do profesor aos diferentes grupos.
Para a realización destes traballos tomaranse como referencia os materiais básicos e complementarios da materia.


Sesión maxistral Explicaranse os contidos que conforman o marco teórico da materia mediante a exposición oral, guiada co uso de presentacións, medios audiovisuais e cuestións dirixidas ao alumnado coa finalidade de favorecer a súa aprendizaxe.
Presentación oral Consistirá na exposición oral do traballo tutelado (ou parte) realizado ao longo do curso, así como de unha parte da teoría ou contido básico da materia

O traballo será exposto nas datas establecidas.
Estudo de casos As actividades de estudo de casos tratarán sobre situacións reais centradas no ámbito turístico. Deste xeito, o alumno aplicará os coñecementos adquiridos durante as sesións maxistrais mediante a participación activa e alcanzará un maior coñecemento da realidade. Para valorar a asistencia ás clases, as devanditas actividades poden ser realizadas en calquera día, hora e non necesitan de aviso previo ao alumnado.
Proba obxectiva Realización dun exame final a través dunha proba escrita que versará sobre aspectos teóricos, prácticos ou teórico-prácticos correspondentes aos temas desenvolvidos na aula.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Estudo de casos
Descrición
A atención personalizada que se describe en relación a estas metodoloxías concíbese como aqueles momentos de traballo presencial do alumno e profesor. Por este motivo, a participación do alumnado é obrigatoria.
A forma e o momento en que sexan desenvolvidos indicarase en relación a cada actividade ao longo do curso segundo o plan de traballo da materia.
No caso dos alumnos do grupo online, a atención siempre será a través de Teams no horario establecido polo profesor

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 C1 C3 C5 C6 C7 C8 Valorarase a orixinalidade, o rigor metodolóxico, a profundidade do contido e a utilización de fontes documentais axeitadas.
20
Estudo de casos A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 C1 C4 En relación co estudo de casos valorarase:
A comprensión da situación presentada considerando a diversidade e complexidade dos factores que inciden no ámbito turístico.
A profundidade da análise atendendo ao marco teórico traballado na materia.
A capacidade de síntese e de adecuación das propostas de acción como resposta á situación presentada.
20
Proba obxectiva A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B3 B4 C1 C6 Para aprobar a materia é imprescindible que o alumno alcance un mínimo de 4 puntos sobre 10 no exame final. 40
Presentación oral A2 A5 A6 A10 A11 A12 A13 A26 B1 B2 B4 C1 C3 Valorarase a claridade das opinións expostas en relación ás lecturas, a resolución de casos e a exposición dos traballos tutelados realizados ao longo do curso. 20
 
Observacións avaliación

Alumnos en grupo presencial:

Si a situación vixente permite o desenvolvemento normal das aulas e actividades de forma presencial, o sistema de evaluación e as metodoloxías a empregar serán as descritas máis arriba (escenario 1: 20% estado de casos y participación na aula, 20% exposición oral, 20% traballo tutelado e 40% exame tipo test). Todas estas actividades tenrán lugar na aula física (ou, en el caso de que o centro diseñe un sistema híbrido no que ás veces os estudantes teñan actividades/clase presencial e, outras, online, tamén se empleará este esquema de evaluación sempre que sexa posible celebrar o exame en modo presencial).
Plan de contingencia:
Si non fora posible polas circunstancias, celebrar o exame de modo presencial e se instaurara un sistema remoto de enseñanza, o sistema de evaluación pasaría a axustarse ao seguinte esquema (Escenario 2):
1.    Estudo de casos e participación na aula: 25%
2.    Presentación oral: 25%
3.    Traballo tutelado: 50%. 
 
Nste caso (escenario 2) todas as metodoloxías e actividades pasarán á modalidad online e os estudantes as enviarán a través de Moodle ou Teams, seguindo as indicacións do profesor. As aulas terán lugar tamén a través de Teams no mesmo horario que se estableceu para as clases presenciales.
 
Esta estructura (xa sexa o escenario 1 ou o 2) emplearase tanto para a primeira como para a segunda oportunidade e tanto para os estudantes a tiempo completo como para os de tiempo parcial.

 
Notas para a segunda oportunidade:
Para a segunda oportunidade (xullo), o estudiante que non superase a materia na primeira oportunidade debe realizar o exame na data establecida e pode revisar/mellorar ou realizar as actividades dos outros tres componentes da evaluación. No caso de que só sexa posible a modalidade online, o sistema de evaluación será o descrito no escenario 2 (Plan de Continxencia); o estudante entregará a través de Teams/Moodle os tres componentes da evaluación (cuando menos unha semana antes da data do exame oficial da segunda oportunidade) e realizará a presentación dos mismos a través de Teams (para o cual, deberá contactar co profesor para establecer  día e hora).

Alumnos en grupo online:

Si a situación vigente ermite la realización del examen presencial, as metodoloxías a empregar serán as descritas no escenario 1: 20% estudo de casos -con presentación oral do mesmo- , 20% traballo tuteado -tamén con presentación oral- e 60% exame tipo test presencial).  En caso contrario, habrá que adaptarse ao seguinte Plan de Continxencia

Plan de contingencia:

Si non fora posible polas circunstancias, celebrar o exame de modo presencial o sistema de evaluación pasaría a axustarse ao seguinte esquema (Escenario 2):

1.    Estudo de casos e participación na aula virtual: 25%
2.    Presentación oral: 25%
3.    Traballo tutelado: 50%. 
 
Nste caso (escenario 2) todas as metodoloxías e actividades serán realizadas online e os estudantes as enviarán a través de Moodle ou Teams, seguindo as indicacións do profesor. 
 
Esta estructura (xa sexa o escenario 1 ou o 2) emplearase tanto para a primeira como para a segunda oportunidade e tanto para os estudantes a tiempo completo como para os de tiempo parcial.
Notas para a segunda oportunidade:
Para a segunda oportunidade (xullo), o estudiante que non superase a materia na primeira oportunidade debe realizar o exame na data establecida e pode revisar/mellorar ou realizar as actividades dos outros tres componentes da evaluación. No caso de que non sexa posible a realización presencial do examen, o sistema de evaluación será o descrito no escenario 2 (Plan de Continxencia); o estudante entregará a través de Teams/Moodle os tres componentes da evaluación (cuando menos unha semana antes da data do exame oficial da segunda oportunidade) e realizará a presentación dos mismos a través de Teams (para o cual, deberá contactar co profesor para establecer  día e hora). 


Fontes de información
Bibliografía básica
  • ARANDA HIPÓLITO, A. (1998): "Dirección financiera para empresas turísticas (Inversión y Financiación)". Ed. Centro de Estudios Ramón Areces S.A. Madrid.
  • CASANUEVA ROCHA, C., GARCÍA DEL JUNCO, J. y CARO GONZÁLEZ, F.J. (2000): "Organización y gestión de empresas turísticas". Pirámide. Madrid.
  • FIGUEROLA PALOMO, M. (1995): "Economía para la gestión de las empresas turísticas". Manual I: "Organización y Financiación". Manual II: "Producción y Comercialización". Ed. Centro de Estudios Ramón Areces, S.A. Madrid.
  • FIGUEROLA PALOMO, M. (1990): "Elementos para el estudio de la economía de la empresa turística". Ed. Síntesis. Madrid.
  • MARTÍN ROJO, I. (2004): "Dirección y gestión de empresas del sector turístico". Pirámide. Madrid.
  • PARRA LÓPEZ, E., CALERO GARCÍA, F. (2006): "Gestión y dirección de empresas turísticas". Mc Graw-Hill. Madrid.
  • SUÁREZ SUÁREZ A.S. (1996): "Curso de introducción a la economía de la empresa". Pirámide. Madrid.
Bibliografía complementaria
  • AGUIRRE SABADA, A. (1992): "Fundamentos de economía y administración de empresas". Pirámide. Madrid.
  • ARANDA HIPÓLITO, A. (1994): "Gestión técnica-económica de hoteles". Ed. Centro de Estudios Ramón Areces. Madrid.
  • BUENO CAMPOS, E, et all. (1997): " Economía de la empresa. Análisis de las decisiones empresariales". Pirámide. Madrid.
  • CUERVO, A. (1996): "Introducción a la administración de empresas". Civitas. Madrid.
  • DOMÍNGUEZ MACHUCA, J.A., et all. (1990): "El subsitema productivo de la empresa: problemas y fundamentos teóricos". Pirámide. Madrid.
  • KOONTZ, H. y WEIHRICH, H. (1994): "Elementos de administración". Mc Graw-Hill. México.
  • PÉREZ GOROSTEGUI, E. (1991): " Economía de la empresa (Introducción)". Ed. Centro de Estudios Ramón Areces. Madrid.
  • SUÁREZ SUÁREZ, A. S. (1998): " Decisones óptimas de inversión y financiación en la empresa". Pirámide. Madrid.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Introdución a Economía/662G01002
Introdución ao Turismo/662G01009

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías