Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Seguridade e prevención Código 670G01031
Titulación
Grao en Arquitectura Técnica
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Construcións Arquitectónicas
Tecnoloxía e Ciencia da Representación Gráfica
Coordinación
Iglesias Maceiras, Álvaro José
Correo electrónico
alvaro.iglesias@udc.es
Profesorado
Iglesias Maceiras, Álvaro José
Correo electrónico
alvaro.iglesias@udc.es
Web
Descrición xeral Gestión da prevención de riscos y da seguridade en obras de edificación, así como en procesos de fabricación de materiais e sistemas constructivos, evaluando os riscos e planificando a acción preventiva. Redacción de Proxectos, Estudos e Plans de Seguridade e Saúde laboral. Coordinación de Seguridade e Saúde na Construcción. Redacción de Proxectos de seguridade en utilización de edificios, así como Plans de Emerxencia e Evacuación.

Competencias do título
Código Competencias do título
A15 Redactar proxectos técnicos no ámbito da edificación.
A16 Coñecer e aplicar as técnicas de avaliación e prevención de riscos, deseño de estudos e planes, así como dos procesos de coordinación da seguridade e saúde laboral na edificación.
A23 Implementar os planes de seguridade e o seu control en obra.
A25 Deseñar e redactar estudos e planes de evacuación e seguridade dos edificios.
B22 Sensibilidade cara a temas de seguridade laboral, accesibilidade, sustentabilidade e medioambiente.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Redactar proxectos técnicos no ámbito da edificación. A15
Coñecer e aplicar as técnicas de avaliación e prevención de riscos, deseño de estudos e plans, así como dos procesos de coordinación da seguridade e saúde laboral na edificación. A16
Implementar os planes de seguridade e o seu control en obra. A23
Deseñar e redactar estudos e plans de evacuación e seguridade dos edificios. A25
Sensibilidade cara a temas de seguridade laboral, accesibilidade, sustentabilidade e medioambiente. B22
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. C6

Contidos
Temas Subtemas
1ª PARTE: Contido EXTPOSITIVO.
Tema I:

FUNDAMENTOS DAS TÉCNICAS DE MELLORA DAS CONDICIÓNS LABORAIS
Leccións:
01. O TRABALLO E A SAÚDE. A PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS.
02. PREVISIÓN, PREVENCIÓN E PROTECCIÓN DOS DANOS DERIVADOS DO TRABALLO.
03. SINISTRALIDADE LABORAL.
Tema II:

SEGURIDADE NO TRABALLO
Leccións:
04. CONCEPTO E DEFINICIÓN DE SEGURIDADE: TÉCNICAS E INSPECCIÓNS. MEDIDAS PREVENTIVAS DE ELIMINACIÓN E REDUCIÓN DE RISCOS.
05. ACCIDENTES DE TRABALLO. INVESTIGACIÓN, ANÁLISE E AVALIACIÓN XERAL DO RISCO DE ACCIDENTE.
06. A SINALIZACIÓN EN SEGURIDADE.
07. ORGANIZACIÓN E PLANIFICACIÓN DE ACTIVIDADES INDUSTRIAIS DE CONSTRUCIÓN.
08. PROTECCIÓNS COLECTIVAS E EQUIPOS DE PROTECCIÓN INDIVIDUAL.
09. EQUIPOS DE TRABALLO, INSTALACIÓNS, FERRAMENTAS MANUAIS E MÁQUINAS-FERRAMENTA.
10. MÁQUINAS: SEGURIDADE NO DESEÑO.
11. MÁQUINAS: RISCOS EN OPERACIÓN, ALMACENAMENTO E TRANSPORTE.
12. LUGARES E ESPAZOS DE TRABALLO.
13. RISCOS XERAIS EN CONSTRUCIÓN. CAÍDAS DE ALTURA. .
14. RISCOS ESPECÍFICOS DE CONSTRUCIÓN: DEMOLICIÓNS E MOVEMENTO DE TERRAS, ESTRUTURAS E ACABADOS. DISPOSICIÓNS MÍNIMAS DE SEGURIDADE E SAÚDE DO CONVENIO COLECTIVO XENERAL DO SECTOR DA CONSTRUCIÓN.
15. RISCOS ELÉCTRICOS.
16. PRODUTOS QUÍMICOS E RESIDUOS TÓXICOS.
17. CALDEIRAS, INSTALACIÓNS DE AIRE COMPRIMIDO E ESPAZOS CONFINADOS.
18. O LUME E Os INCENDIOS. SEGURIDADE CONTRA INCENDIOS EN EDIFICIOS E OBRAS.
Tema III

HIGIENE INDUSTRIAL
Leccións:
19. A HIXIENE INDUSTRIAL. CONCEPTOS E OBXECTIVOS.
20. AXENTES QUÍMICOS. TOXICOLOXÍA LABORAL E AVALIACIÓN DA EXPOSICIÓN.
21. NORMATIVA LEGAL ESPECÍFICA RESPECTO DE TRABALLOS CON AMIANTO.
22. AXENTES FÍSICOS. CARACTERÍSTICAS, EFECTOS, AVALIACIÓN E CONTROL.
23. RISCOS HIXIÉNICOS. SOLDADURA ELÉCTRICA E OXIACETILÉNICA.
24. AXENTES BIOLÓXICOS. EFECTOS, AVALIACIÓN E CONTROL.
Tema IV

ERGONOMÍA E PSICOSOCIOLOXÍA APLICADA. MEDICAMENTO DO TRABALLO
Leccións:
25. ERGONOMÍA E PSICOSOCIOLOXÍA APLICADA. CONDICIÓNS AMBIENTAIS.
26. CARGA FÍSICA E MENTAL DE TRABALLO.
27. MEDICAMENTO DO TRABALLO. PATOLOXÍAS DE ORIXE LABORAL E VIXILANCIA DA SAÚDE.
2ª PARTE: Contido INTERACTIVO.
Tema V

ÁMBITO XURÍDICO DA PREVENCIÓN
Leccións:
28. NOCIÓNS DE DEREITO DO TRABALLO. LEXISLACIÓN BÁSICA DE RELACIÓNS LABORAIS.
29. NOCIÓNS SOBRE O SISTEMA ESPAÑOL DA SEGURIDADE SOCIAL.
30. NORMATIVA SOBRE PREVENCIÓN DE RISCOS LABORAIS. OBRIGACIÓNS EMPRESARIAIS.
31. ÓRGANOS DE REPRESENTACIÓN E PARTICIPACIÓN EN MATERIA PREVENTIVA.
32.ORGANIZACIÓN DA PREVENCIÓN EN ESPAÑA.
Tema VI

XESTIÓN DA PREVENCIÓN
Leccións:
33. ASPECTOS XERAIS SOBRE ADMINISTRACIÓN E XESTIÓN EMPRESARIAL. PRINCIPIOS BÁSICOS. MODELO ORGANIZATIVO.
34. ANÁLISE, IDENTIFICACIÓN E AVALIACIÓN DE RISCOS.
35. PLANIFICACIÓN DA PREVENCIÓN.
36. ORGANIZACIÓN DA PREVENCIÓN.
37. APLICACIÓN DA XESTIÓN A UN SECTOR ESPECIAL: A CONSTRUCIÓN.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Estudo de casos A16 B22 C6 1 2 3
Aprendizaxe colaborativa A15 A23 A25 30 30 60
Presentación oral A15 A23 A25 3 6 9
Proba obxectiva A15 A16 A23 A25 B22 C6 2 6 8
Sesión maxistral A16 B22 C6 23 46 69
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito enfróntase ante a descrición dunha situación específica que suscita un problema que ten que ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión.
O alumno se situa ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Aprendizaxe colaborativa Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos no que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
Presentación oral Presentación de forma oral con breve explicación dos obxectivos do curso, en relación con cada un dos temas e leccións que se tratarán en clase.
Proba obxectiva Trátase do exame final da materia. Proporase unha serie de exercicios, similares aos desenvolvidos en clase durante o curso.
Tamén se poderán propor preguntas curtas de índole teórica para avaliar a comprensión dos diferentes conceptos tratados na materia.
É unha proba individual e por escrito, que poderá consistir na integración de preguntas abertas de desenvolvemento tipo tema (programa de contidos), tanto de teoría como de solución de problemas e/ou casos prácticos.
Sesión maxistral O profesorado realizará a exposición oral de cada tema ou lección, complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Nas leccións maxistrais o profesor presentará os contidos teóricos e prácticos da materia, axudándose de exemplos ilustrativos co fin de motivar aos alumnos e de axudar á comprensión e asimilación dos contidos.
O profesor apoiarase en presentacións dinámicas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Estudo de casos
Aprendizaxe colaborativa
Presentación oral
Proba obxectiva
Descrición
Trátase do tempo que o profesor reserva para atender e resolver dúbidas ao alumnado en relación coa materia.
Actividade académica desenvolvida polo profesorado, individual ou en pequeno grupo, que ten como finalidade atender ás necesidades e consultas do alumnado relacionadas co estudo e/ou temas vinculados coa materia, proporcionándolle orientación, apoio e motivación no proceso de aprendizaxe. Esta actividade pode desenvolverse de forma presencial (directamente na aula ou nos momentos que o profesor ten asignados a tutorías de despacho) ou de forma non presencial (a través de correo electrónico, de moodle ou do campus virtual).
Durante o desenvolvemento das clases prácticas (interactivas) o profesor irá resolvendo as dúbidas que os alumnos expoñan en relación coa mate5ria e coa realización dos problomas e/ou casos prácticos que se estean desenvolvendo.
Durante o ,horario de turorías atenderanse todas aquelas dúbidas que o alumnado, de forma persoal e individualizada, vaia consultando.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A16 B22 C6 O profesor realizará a exposición oral de cada tema ou lección, complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A mera asistencia presencial ás clases (deber básico do alumno), é dicir, sen unha parcitipación proactiva nas mesmas, non suporá ningunha nota na cualificación final da materia.
1
Estudo de casos A16 B22 C6 Resolución de casos que describen unha situación real da vida profesional, achegando solucións razoadas a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo. 10
Aprendizaxe colaborativa A15 A23 A25 Resolución de tarefas asignadas polo profesor, para o estudo de problemas concretos, co fin de optimizar a aprendizaxe da materia presentada en clases maxistrais. 10
Presentación oral A15 A23 A25 Exposición de forma oral e participación proactiva, con breve explicación dos obxectivos do curso, en relqación con cada un dos temas e leccións que se tratan en clase. 9
Proba obxectiva A15 A16 A23 A25 B22 C6 A nota obtida polos traballos realizados nas clases interactivas, así como a participación proactiva do alumno cara á materia, poderá supor un 30% da nota final.
A nota obtida no exame final (proba obxectiva) suporá o 70% da cualificación final.

A mera asistencia presencial ás clases (deber básico do alumno), é dicir, sen unha parcitipación proactiva nas mesmas, non suporá ningunha nota na cualificación final da materia.

A CUALIFICACIÓN FINAL DA MATERIA CALCULARASE DA SEGUINTE MANEIRA:

- No caso de que a nota do exame final (proba obxectiva, que supón o 70%) sexa igual ou maior que 4 (sobre 10) se lle añadira a nota obtida nas clases interactivas (o 30%), para o cálculo da cualificación total da materia (100%).

- No caso de que o alumno obteña unha nota menor que 4 (sobre 10) no exame final (proba obxectiva) a cualificación final da materia será igual a esta nota obtida no exame.
70
 
Observacións avaliación
As normas expostas aplicaranse ao longo de todo o curso.
Non existen exames parciais.
Cada unha das metodoloxías de avaliación será independente en cualto a cualificación.
Para que o alumno poida presentarse ás probas obxectivas (exames oficiais de Xuño e de Xullo) debe realizar e presentar os traballos das clases interactivas.
Ambas as probas obxectivas, a de Xuño e a de Xullo, terán o mesmo valor e os mesmo requisitos para a súa cualificación, constituíndo as dúas oportunidades para superar a materia no curso.

Fontes de información
Bibliografía básica Espeso Santiago, José Avelino, y otros (2012). COORDINADORES DE SEGURIDAD Y SALUD EN EL SECTOR DE LA CONSTRUCCIÓN. Lex Nova; Valladolid.
Gómez Etxebarría, Genaro (2010). MANUAL PARA LA FORMACIÓN EN PREVENCIÓN DE RIESGOS LABORALES. CURSO SUPERIOR. CISS Grupo Wolters Kluwer; Valencia
Martínez Cuevas, Alfredo J. (Coord.) (2003). MANUAL PRÁCTICO PARA LA ELABORACIÓN DE ESTUDIOS DE SEGURIDAD Y SALUD EN OBRAS DE CONSTRUCCIÓN. COAAT de Sevilla; Sevilla.

Bibliografía complementaria Gómez Etxebarría, Genaro (2009). 1000 SOLUCIONES EN PREVENCIÓN DE RIESGOS LABORALES. CISS Grupo Wolters Kluwer; Valencia.
Cassinoi Gómez de Cádiz, J. y de la Fuente Moreno, M.A. (2015). ANUARIO DE PREVENCIÓN DE RIESGOS LAB ORALES 2015. Thomson Reuters
Fundación Laboral de la Construcción (2011). COORDINADOR EN MATERIA DE SEGIRIDAD Y SALUD EN LAS OBRAS DE CONSTRUCCIÓN (Volúmenes I, II y III). FLC; Madrid.
Xunta de Galicia (1997). GUÍA DE AVALIACIÓN DE RISCOS LABORAIS. Xunta de Galicia, Santiago de Compostela.
Azcuénaga Linaza, Luís Mª (2007). MANEJO DE CARGAS. RIESGOS Y MEDIDAS PREVENTIVAS. FC Editorial; Madrid
Gómez Etxebarría, Genaro (2010). MANUAL PARA LA FORMACIÓN EN PREVENCIÓN DE RIESGOS LABORALES. ESPECIALIDAD EN SEGURIDAD EN EL TRABAJO. CISS Grupo Wolters Kluwer; Valencia
Rodríguez Gómez, Francisco de Asís (2008). MEMORIA Y PLIEGO DE CONDICIONES PARA CONFECCIONAR UN ESTUDIO DE SEGURIDAD Y SALUD. Fundación del Coaat de Alicante; Alicante.
Sanvicente Callejo, Evaristo (1996). PREVENCIÓN, PROTECCIÓN Y LUCHA CONTRA EL FUEGO. Paraninfo; Madrid
O primeiro día de clase farase unha PRESENTACIÓN DA MATERIA tratando os seguintes puntos: Introdución á materia de %ou201CSEGURIDAD E PREVENCIÓN%ou201D Presentación do profesorado e do coordinador da materia. Coñecementos previos necesarios. Formación de grupos. Horarios de clases e tutorías. Campus virtual (Moodle). Tutorías. Avaliación. Datas de exames. Estatísticas de calificacions en cursos anteriores. As Tutorías do Profesor: realizaranse no horário oficial aprobado e publicado respecto diso polo Centro.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Construción I/670G01009
Construción II/670G01011
Instalacións I/670G01014
Equipos. medios auxiliares e de seguridade/670G01026
Construción III/670G01017
Proxectos Técnicos I/670G01023
Instalacións II/670G01024
Proxectos Técnicos II/670G01027

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Organización. programación e control/670G01021
Construción IV/670G01022
Direción. Xefatura e Xestión de Obras/670G01028

Materias que continúan o temario
Proxecto Fin de Grao/670G01036

Observacións
Recomendacións para o estudo da materia: -Trátase dunha materia cunha estructrura teórica básica e unha gran cantidade de normativa legal, necesitando un gran desenvolvemento práctico que implica un seguimento continuo ao longo de todo o curso académico por parte do alumno. -É imprescindible a consulta continua da plataforma virtual Moodle, onde se publicarán contidos, prácticas, exercicios, normas, exames, etc. -Coñecementos previos: os contidos das materias indicadas.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías