Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Patrimonio Bibliográfico Documental e Arquivística Código 710521003
Titulación
Mestrado Universitario en Estudos Avanzados en Museos, Arquivos e Bibliotecas
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Perez Pais, Maria del Carmen
Correo electrónico
carmen.perez.pais@udc.es
Profesorado
Alfaya Lamas, Elena
Perez Pais, Maria del Carmen
Correo electrónico
elena.alfaya@udc.es
carmen.perez.pais@udc.es
Web
Descrición xeral A materia pretender introducir no ámbito do Patrimonio Bibliográfico-Documental: conceptos, problemas, perspectivas de futuro e fontes de información.

Asimesmo, esta disciplina busca introducir a os/as alumnos/as nos procesos e técnicas da Arquivística de especial relevancia dentro do ámbito da Documentación como disciplina científica. Profundiza e amplía os coñecementos adquiridos nas asignaturas de Arquivística do grado e se centra nos seguintes elementos:
a) Os conceptos e formulacións teóricas centrales no estudo da arquivística.
b) Estudo do marco de normalización internacional.
c) Se busca a aplicación práctica do estudiado no marco conceptual e metodolóxico técnico.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1 – Estar capacitado para investigar en temas de patrimonio cultural e bibliográfico documental
A2 CE2 – Coñecer e manexar as técnicas museográficas e historiográficas
A3 CE3 – Saber manexar e aplicar as novas tecnoloxías no eido do patrimonio cultural e bibliográfico documental
A6 CE6 – Estar capacitado para a xestión en arquivos históricos e bibliotecas patrimoniais
A7 CE7 – Coñecer o marco xurídico e as institucións que regulan a protección e conservación do patrimonio cultural e bibliográfico-documental
A8 CE8 – Estar capacitado para a posta en valor e a difusión do patrimonio culturale bibliográfico documental
A9 CE9 – Ter capacidade como xestor cultural e patrimonial
B1 CB6 – Posuir e comprender os coñecementos que acheguen una base u oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas a miúdo nun contexto de investigación
B2 CB7 – Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos nunha base ou oportunidade de resolución de problemas en contornos novos ou poco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B3 CB8 – Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partires dunha información que sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexión sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B5 CB10 – Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que haberá de se en gran medida autodirixido ou autónomo
B6 CG1 – Expresarse correctamente, tanto de xeito oral como escrita nas linguas oficiais da comunidade autónoma
B7 CG2 – Dominar a expresión e a comprensión de xeito oral ou escrita dun idioma estranxeiro
B8 CG3 – Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicación (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para o aprendizaxe ao longo da súa vida
B9 CG5 – Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
B12 CG8 – Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
C3 CT3 – Habilidades para localizar e analizar información de fontes diversas
C5 CT5 – Capacidade de innovar
C7 CT7 – Traballar de forma autónoma e con iniciativa
C10 CT11 – Ter capacidade para actualizar os coñecementos, metodoloxías e estratexias na práctica profesional

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer os principais conceptos, leis e políticas orientadas ao Patrominio Bibliográfico-Documental. AP1
AP7
CP10
Coñecer as fontes de información para a identificación, localización e tratamento do Patrimonio bibliográfico-documental e arquivístico. AP3
BP8
BP9
CP3
CP10
Ter a capacidade para valorar e distinguir adecuadamente o Patrimonio bibliográfico-documental. AP1
BP1
CP10
Posuir a capacidade para desarrolar novos recursos para potenciar o Patrimonio en bibliotecas, museos e arquivos no marco da converxencia. AP3
AP8
BP3
BP5
BP6
BP8
BP9
BP12
CP5
CP7
CP10
Coñecer os principais conceptos e función dos Arquivos. AP6
AP7
CP3
CP10
Coñecer as fontes electrónicas nas que localizar os documentos dos Arquivos nacionais e da UE AP1
AP2
AP3
AP6
AP9
BP1
BP2
BP5
BP7
CP3
CP5
CP7
CP10
Ter a capacidade de describir e valorar dende una visión arquivística profesional documetación antiga e moderna. AP8
AP9
BP1
BP2
BP3
BP12
CP3
CP5
CP7

Contidos
Temas Subtemas
MÓDULO 1. PATRIMONIO BIBLIOGRÁFICO-DOCUMENTAL


Tema 1. O Patrimonio bibliográfico-documental: concepto, marco lexislativo, características.

Tema 2. Fontes de información para o Patrimonio bibliográfico-documental.

Tema 3. Conservación e difusión.
MÓDULO 2. ARQUIVÍSTICA Tema 1. Introducción á arquvística: concepto, funcións e historia.
Tema 2. Localización e descripción do patrimonio documental dos arquivos.
Tema 3. Conservación e restauración do patrimonio documental

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Traballos tutelados A1 A2 A3 A6 A7 A9 B9 B12 C3 C5 C7 2 58 60
Sesión maxistral A1 A2 B6 B7 B8 B12 24 0 24
Proba de resposta múltiple B2 B3 B5 2 28 30
Lecturas B1 B2 B3 C10 0 20 20
Prácticas a través de TIC A6 A8 A9 B5 B7 B8 C3 C5 C7 C10 6 6 12
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Traballos tutelados Estarán orientados á aplicación dos conceptos e técnicas da materia de forma autónoma por parte do alumnado, contando sempre coa atención personalizada e seguimento da docente. Desenvolveranse traballos de acordo ás pautas establecidas, e entregaranse na data fixada.
Sesión maxistral Exposición de contidos teóricos, desenvolvemento de procedementos, visualización de exemplos e resolución de dúbidas por parte da profesora.
Proba de resposta múltiple Proba obxectiva que consiste en formular unha cuestión en forma de pregunta directa ou de afirmación incompleta, e varias opcións ou alternativas de resposta que proporcionan posibles solucións, das que só unha delas é válida.

Lecturas Inclúese baixo este epígrafe o resumo e comentario de lecturas, vídeos, conferencias, exposicións, etc. Trátase de actividades que permiten profundar nos contidos traballados.
Prácticas a través de TIC Actividades de carácter práctico utilizando as tecnoloxías da información e a comunicación para adquirir coñecementos e habilidades relativas á materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Este tipo de atención terá especial peso nos traballos tutelados, para os cales a docente irá marcando as pautas a seguir en cada caso, podendo propor as variacións ou modificacións necesarias.

Con carácter xeral, e en todas as metodoloxías aplicadas, utilizaranse as tutorías presenciais, o correo electrónico e a plataforma informática da UDC.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A1 A2 B6 B7 B8 B12 Valorarase a asistencia, a participación activa e as achegas de interese por parte dos estudantes.

10
Proba de resposta múltiple B2 B3 B5 Exame tipo test. 20
Traballos tutelados A1 A2 A3 A6 A7 A9 B9 B12 C3 C5 C7 Computará a adecuación ás pautas marcadas (contido e presentación), a aplicación dos coñecementos adquiridos, a coherencia entre a proposta e o seu desenvolvemento, as iniciativas persoais, a resolución de problemas, fontes e bibliografía utilizada, e entrega no prazo establecido. 70
 
Observacións avaliación

A evaluación das metodoloxías "Prácticas coas TIC" e "Lecturas" efectuarase do seguinte xeito: Valoración de resultados e claridade expositiva


Fontes de información
Bibliografía básica López Gómez, P (2005). "Fuentes para la historia local en el Archivo del Reino de Galicia: la administración y los ayuntamientos gallegos. Anuario Brigantino, 28: 277-302.
López Gómez, P. (2002). "La evaluación de los estudios de Archivística en el último cuarto de siglo". . Documentación de las Ciencias de la Información, 25:129-146.
Latorre, R. (2004). "La ISAD (G) y la gestión documental". En: La descripción multinivel en los archivos municipales. . Madrid: Consejería de Cultura y Deportes
Barbadillo, J. (2014). Apuntes sobre ISAD(G) y la descripción archivística normalizada. Gran Canaria: Anroart
Vives, Josep (coord.) (2009). Digitalización del patrimonio: archivos, bibliotecas y museos en la red. Barcelona: UOC
Marsá Vila, María (1999). El fobdo antiguo en la biblioteca. Gijón: Trea
Bello Urgellès, Carmen; Borrell Crehuet, Àngels (2002). El patrimonio bibliográfico y documental: claves para su conservación preventiva. Gijón: Trea
Tugores, Francesca; Planas, Rosa (2006). Inntroducción al patrimonio cultural. Gijón: Trea
Bonal, J. L (2001). La descripción archivística normalizada: origen, fundamentos, principios y técnicas. Gijón: Trea
Cruz Mundet, J. R. (2010). Manual de Archivística. Madrid: Fundación Germán Sánchez-Ruipérez
Cruz Mundet, J. R. (2010). Manual de Archivística. Madrid: Fundación Germán Sánchez-Ruipérez
Núñez, E. (2009). Organización y gestión de archivos. Gijón: Trea
Prieto Gutiérrez, Juan José (2013). Plan de seguridad en bibliotecas: la protección del patrimonio documental. Gijón: Trea

ABREU GÓMEZ, L. “Por uma semántica do patrimonio cultural”. Revista Ibero-Americana de Cencias da Informaçao, v. 9, nº 2 (2016), pp.440-459

BELLO URGELLÉS, C., Borrell Creuhuet, A. Patrimonio bibliográfico y documental: claves para su conservación preventiva. Gijón: Trea, 2002

LAGO CARBALLO, N. GÓMEZ VILLEGAS (eds.), La edición española e iberoamericana (1936-1975). Buenos Aires: FCE, 2007

CRUZ MUNDET, J.R., Manual de archivística. Madrid: Fund. Germán Sánchez Ruipérez, 2001

DIEGO J. L. de (ed.), Editores y políticas editoriales en Argentina, 1880-2000. Buenos Aires, FCE, 2006

ESTIVILL I RIUS, A., GACÓN GARCÍA, L., SULÉ DUESA, A., Las colecciones digitales patrimoniales españolas: politicas de coleccón y presentación. BiD, nº 25, (2010). http://bid.ub.edu/25/estivill2.htm

FONTALS MERILLAS, O. La educación patrimonial: Del patrimonio a las personas. Gijón: Trea, 2013

FORNIÉS, Z., García Quiroga, R. Factores de degradación intrínsecos en los libros: la naturaleza del material bibliográfico. BiD, nº 32 (2014)

GASPAROTO DE OLIVEIRA, Preservaçao do acervo audiovisual. Revista Ibero-Americana de Cencias da Informaçao, v. 9, nº 2 (2016), pp. 460-475

HERREROS MORILLAS, J.L., Tratamiento y difusión cultural del libro antiguo: ditectrices metodológicas y guía de recursos. Gijón: Trea, 2004

JARAMILLO, O., MARÍN AGUDELO, S.B., El patrimonio bibliográfico en la biblioteca pública: memorias locales e identidades nacionales. El profesional de la Información, vol. 23, nº 4 (2014), pp. 425-432

LÓPEZ GOMEZ, P., Fuentes para la historia local en el archivo del Reino de Galicia. Anuario Brigantino, nº 28, pp.227-302, (2005)

MARSA VILA, M., El fondo antiguo en la biblioteca. Gijón: Trea, 1999

MORONI, M. “Identificación y clasificación de fondos documentales y fotográficos para la construcción de los 'relatos de la memoria'. Esta antigua tierra que somos, Guatraché 1908-2008”. Quinto Sol. nº13, (2009), pp. 179-185

NÚÑEZ, E., Organización y gestión de archivos. Gijón: Gijón: Trea, 2009

PEDRAZA GARCÍA, MJ. Comercio y tasación del libro antiguo: análisis, identificación y descripción. Zaragoza. Prensas Universitarias, 2003

PEDRAZA GARCÍA, MJ., Percepción museográfica de la biblioteca histórica o patrimonial: perspectivas y reflexionesnen torno a los fondos y libros antiguos. El profesional de la Información, vol. 22, nº 5 (2013), pp. 440-447

PRIETO GUTIERREZ, J.J., Plan de seguridad en bibliotecas. Prevención del patrimonio documental. Gijón: Gijón: Trea, 2013

POLO PUJADAS, M. El libro como obra de arte y documento especial. Anales de Documentación, vol. 14, nº 1, pp. 22-40.

RAMOS, L.F., Arquero, R. (coord.), Europeana: la plataforma del patrimonio cultural europeo. Gijón: Gijón: Trea, 2015

PRIETO GUTIERREZ, J.J., Plan de seguridad en bibliotecas: La protección del patrimonio documental. Gijón: Trea, 2013

SAGASTIZÁBAL, L., La edición de libros en la Argentina. Una empresa de cultura. Buenos Aires, EUDEBA, 1995

TUGORES, F., PLANAS, R., Introducción al patrimonio cultural. Gijón: Trea, 2006

VIVES, J. (COORD.), Digitalización del patrimonio: archivos, bibliotecas y museos en la red. Barcelona: UOC,2009

Bibliografía complementaria (). Anales de Documentación. http://revistas.um.es/analesdoc/index
(). BiD. http://www.ub.es/biblio/bid/
(). Boletín de la ANABAD. ANABAD
(). El Profesional de la Información. http://www.elprofesionaldelainformacion.com/
(). Pecia Complutense. http://www.ucm.es/BUCM/pecia/
(). Revista Española de Documentación Científica. http://redc.revistas.csic.es/index.php/redc
(). Revista General de Información y Documentación. Universidad Complutense

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Arquivos Municipais e Historia Local/710521024
Organización e Xestión de Arquivos Históricos e Bibliotecas Patrimoniales/710521022
Arquivos, Bibliotecas e Novas Tecnoloxías/710521021
Políticas Culturales e Lexislación/710521012
Patrimonio e Documentación Audiovisual/710521029
Proxectos de Dixitalización/710521026
Historia dos Arquivos e as Bibliotecas/710521020
Márqueting Cultural e da Información/710521013

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías