Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Organización e Xestión de Museos Código 710521011
Titulación
Mestrado Universitario en Estudos Avanzados en Museos, Arquivos e Bibliotecas
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
 Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Amenedo Costa, Mónica María
 Correo electrónico
monica.amenedo@udc.es
Profesorado
Amenedo Costa, Mónica María
 Correo electrónico
monica.amenedo@udc.es
Web
Descrición xeral A materia Organización e Xestión de Museos pretende achegar ao alumno ao coñecemento da organización e programación dos fondos e exposicións Museos. Atende tamén á proxección exterior a través da xestión pedagóxica, ao estudo e divulgación e á presenza de organismos e asociacións no ámbito dos museos e intercambio e dinamización social dos mesmos. Así mesmo, pretende mostrar novas vías e camiños que se abren paso no mundo da xestión do Patrimonio museable material e inmaterial.
Plan de continxencia 1- Modificacións nos contidos:
Trataranse os mesmos temas, aínda que algúns de maneira máis simplificada e/ou a través de tarefas prácticas.

2- Metodoloxías:
Metodoloxías docentes que se modifican:
- Proba mixta presencial: Substitúese por unha avaliación síncrona en liña, utilizándose para tal fin Moodle e coordinación a través de vídeo-conferencia a través de Microsoft Teams. Os alumnos que non poidan realizar a proba a través dos medios previstos, deben comunicar á docente da materia tal circunstancia ofrecendo unha motivación con suficiente antelación. Para causas debidamente xustificadas, poderá, eventualmente, organizarse un sistema de avaliación alternativo.
- Sesión maxistral (presenciais): substituída por docencia non presencial asíncrona, reforzo das comunicacións a través do foro de noticias de moodle, reatroalimentación das actividades en moodle e dispoñibilidade en liña para consultas e seguimento do alumnado.
- Presentación oral: Desaparece.
- Saída de campo: Desaparece.
- Portafolios: Incorpórase a posibilidade de realizar dentro desta metodoloxía test en moodle ou Google Forms para controlar o seguimento do temario.

3- Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Ferramentas: Correo electrónico, Microsoft Teams, moodle (retroalimentación formativa das actividades)
Temporalización: Aténdese ao alumnado diariamente, de luns a venres. Rógase que, en primeira instancia, a comunicación establézase a través do correo electrónico ou do chat de Teams. Será posible concertar citas para vídeo-conferencias a través de Teams..

4- Modificacións sobre a avaliación
-Presentación oral: Peso na cualificación: 0%. A desaparición desta metodoloxía resulta nun aumento do valor do Portafolios do 10%.
-Portafolios: Peso na cualificación: 60%. Aumenta o seu valor inicial do 10%. Para os alumnos que realizasen presentacións durante as clases presenciais, poderá considerarse como xa conseguido unha parte que corresponda desa porcentaxe. En canto aos criterios de valoración non hai cambios
- Proba mixta (en liña): Peso na cualificación 40%. Pasará a realizarse a través de medios telemáticos. En canto aos criterios de valoración non hai cambios.

Observacións sobre a avaliación:
As mesmas que no caso de non ser necesaria a aplicación deste plan de continxencia.

5- Modificacións da bibliografía ou webgrafía
O material preciso para preparar a materia (apuntamentos, gravacións das clases e/ou referencias web aos textos que son imprescindibles) colgaranse na plataforma moodle ou se dará acceso a eles a través de ligazóns da internet.
Polo demais, non hai cambios en relación coas fontes empregadas.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1 – Estar capacitado para investigar en temas de patrimonio cultural e bibliográfico documental
A2 CE2 – Coñecer e manexar as técnicas museográficas e historiográficas
A3 CE3 – Saber manexar e aplicar as novas tecnoloxías no eido do patrimonio cultural e bibliográfico documental
A4 CE4 – Saber manexar estratexias de márqueting cultural
A5 CE5 – Estar capacitado para a xestión en museos
A6 CE6 – Estar capacitado para a xestión en arquivos históricos e bibliotecas patrimoniais
A7 CE7 – Coñecer o marco xurídico e as institucións que regulan a protección e conservación do patrimonio cultural e bibliográfico-documental
A8 CE8 – Estar capacitado para a posta en valor e a difusión do patrimonio culturale bibliográfico documental
A9 CE9 – Ter capacidade como xestor cultural e patrimonial
A10 CE10 – Estar capacitado para deseñar, xestionar e organizar exposicións permanentes e temporais
A11 CE11 – Estar capacitado para a xestion no ámbito do turismo cultural e patrimonial
A13 CE13 – Estar capacitado para deseñar novos recuros para museos, arquivos e bibliotecas no ámbito da Sociedade do Coñecemento
A14 CE14 – Contribuír ao deseño e mellora de dontenedores e de proxectos culturais e patrimoniais
A15 CE15 – Ter capacidade para catalogar e organizar coleccións patrimoniais
B1 CB6 – Posuir e comprender os coñecementos que acheguen una base u oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas a miúdo nun contexto de investigación
B2 CB7 – Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos nunha base ou oportunidade de resolución de problemas en contornos novos ou poco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B3 CB8 – Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partires dunha información que sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexión sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B4 CB9 – Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sin ambigüidades
B5 CB10 – Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que haberá de se en gran medida autodirixido ou autónomo
B6 CG1 – Expresarse correctamente, tanto de xeito oral como escrita nas linguas oficiais da comunidade autónoma
B8 CG3 – Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicación (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para o aprendizaxe ao longo da súa vida
B9 CG5 – Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
B10 CG6 – Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información disponible para resolver os problemas cos que deben de enfrontarse
B12 CG8 – Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
C1 CT1 – Capacidade de análise e síntese
C2 CT2 – Capacidade de resolución de problemas
C3 CT3 – Habilidades para localizar e analizar información de fontes diversas
C4 CT4 – Capacidade de crítica e autocrítica
C5 CT5 – Capacidade de innovar
C6 CT6 – Capacidade de organización e planificación
C8 CT8 – Traballar de forma colaborativa
C9 CT10 – Incorporas as TIC no proceso de investigación e a xestión da información, no análise de datos e a difusión e comunicación de resultados
C10 CT11 – Ter capacidade para actualizar os coñecementos, metodoloxías e estratexias na práctica profesional

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1. A capacidade e destreza que debe alcanzar o alumno no coñecemento das técnicas e sistemas de funcionamento dos centros de exposicións e museos. AP5
AP6
AP9
AP10
AP11
 BP2
BP4
BP8
 CP1
CP2
CP3
CP9
2. Capacidade para o estudo comparado coas distintas alternativas de organización de museos existentes. AP5
AP10
AP11
 BP1
BP6
BP12
 CP1
CP2
CP5
CP6
CP10
3. Capacidade de análise e crítica que permita o estudo e a investigación de toda a materia competente no campo da organización e xestión de museos. AP1
AP2
AP3
AP4
AP5
AP7
AP8
AP10
AP11
AP13
AP14
AP15
 BP3
BP5
BP9
BP10
 CP1
CP2
CP4
CP5
CP6
CP8
CP10
4. Elaborar e expoñer traballos en equipo relacionados cos temas explicados en clase, aplicando os coñecementos previos dados para a súa realización, no que concierne ao mundo da xestión de museos. AP5
AP8
AP10
AP11
AP14
AP15
 BP2
BP3
BP4
BP12
 CP2
CP3
CP6
CP8
CP10

Contidos
Temas Subtemas
1. FONDOS E EXPOSICIÓNS: ORGANIZACIÓN E PROGRAMACIÓN.

2. XESTIÓN PEDAGÓXICA E PROXECCIÓN EXTERIOR.

3. CATALOGACIÓN: ESTUDO E DIVULGACIÓN.

4. INTERCAMBIO E DINAMIZACIÓN SOCIAL 		1. Xestión dun museo: organización e servizos.

2. As exposicións e o museo: Xestión e organización.

3. A didáctica e a acción cultural: xestión do museo.

4. Lexislación e concepcións museísticas internacionais.

5. A xestión e administración dos museos españois.

6. Organismos, fundacións, centros arte e asociacións no ámbito dos museos.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A5 A6 A9 A10 A13 A14 A15 B2 B3 B4 B5 C1 C6 C9 10 0 10
Saídas de campo A4 B2 B3 B5 B9 B10 C5 C6 C10 2 0 2
Portafolios do alumno A1 A2 A4 A8 A10 A13 A14 B2 B6 B12 C1 C2 C4 C8 C10 6 27 33
Presentación oral B4 B6 C1 3 0 3
Proba mixta A1 A5 A6 A9 A11 A15 B1 B3 B12 C2 C3 C10 2 20 22
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral dos contidos esenciais correspondentes aos temas do programa, que poderá ser apoiada por medios audiovisuais. Proposta de exemplos e modelos. Resposta a dúbidas e preguntas.
Saídas de campo Posibilidade de realizar unha visita a algún museo ou exposición que permita complementar os conceptos estudados en clase.
Portafolios do alumno Cartafol que reúne virtualmente (a través da plataforma moodle) os traballos dos alumnos: resumos, recensiones críticas, traballos nos que demostran a capacidade de aplicación dos coñecementos adquiridos nas sesións maxistrais, exercicios de analisis ou relacionados coa catalogación, conclusións de procuras de información utilizando as TIC, recensións de visitas a exposicións... Poderán propoñerse traballos en grupo ou individuais.
Presentación oral Ao longo das clases procurarase a interacción entre o alumnado e profesorado de modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. Os alumnos terán que falar de/expoñer os traballos que se incluirán no portafolios.
Proba mixta Método de avaliación dos coñecementos e habilidades adquiridos polo alumnado, podendo combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta curta (pechada ou non) e outras algo máis extensas para que o alumno reflexione sobre os contidos tratados na materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Portafolios do alumno
Proba mixta
Descrición
As titorías da materia permitirán ao alumnado resolver dúbidas sobre os contidos, a forma de preparar o exame, traballos tutelados, traballos do portafolios e calquera outra actividade orientada ao longo do curso.

Empregaranse preferentemente as titorías presenciais e o correo electrónico e o chat de Teams. Acordándose previamente coa profesora, poderanse tamén realizar titorías por vídeo-conferencia a través de Teams.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Portafolios do alumno A1 A2 A4 A8 A10 A13 A14 B2 B6 B12 C1 C2 C4 C8 C10 Valorarase a adecuación ás pautas marcadas para cada actividade, o contido, as achegas por parte dos alumnos, a coherencia da súa estructura, a redacción e presentación. Poderán especificarse outros criterios de avaliación particulares no momento da presentación das actividades aos alumnos.

A nota mínima necesaria para que o portafolios faga media co resto de metodoloxías e un 4 sobre 10. Con unha nota inferior nesta metolodoloxía suspenderase a materia.

Non se avaliarán actividades presentadas fora de prazo ou que incumpran as indicacións prescritas para a súa elaboración. 		50
Presentación oral B4 B6 C1 Terase en conta a participación nas aulas expoñendo o traballo propio e outras achegas de interese por parte dos estudantes reflexionando sobre os temas propostos pola profesora ou plantexando dúbidas de forma constructiva. 10
Proba mixta A1 A5 A6 A9 A11 A15 B1 B3 B12 C2 C3 C10 Valorarase a adecuación das respostas ás preguntas plantexadas, o nivel de coñecementos demostrado, a ausencia de erros, as achegas persoais, así como a capacidade do alumnado para sintetizar, desenvolver, comparar ou relacionar de forma autónoma o contido teórico-práctico da materia. Terase en conta a expresión, corrección ortográfica e presentación, que poderán restar puntos.

A nota mínima necesaria para que ou exame faga media co resto de metodoloxías e un 4 sobre 10. Con unha nota inferior nesta metolodoloxía suspenderase a materia. 		40
 
Observacións avaliación

Para aprobar a materia é preciso obter unha nota media de 5 sobre 10 que se calculará atendendo ás porcentaxes sinaladas para cada metodoloxía no apartado de avaliación, sempre e cando se obteña un mínimo de 4 sobre 10 en cada unha das probas mencionadas: proba mixta e  portafolios.  

Cada un dos traballos do portafolios cualificaranse sobre 10 e farán media aritmética entre eles.   

Non se avaliarán as entregas non consensuadas coa profesora no prazo establecido para tal fin cando sexa necesario acordar un tema ou presentadas fóra de prazo. Se se realizan outras entregas desa metodoloxía, as entregadas fóra de prazo cualificaranse cun 0. Este será tamén o caso dos traballos que non cumpran coas instrucións prescritas para a súa elaboración ou que fosen copiados. 

SEGUNDA OPORTUNIDADE: 

Poderán presentarse á segunda oportunidade unicamente os estudantes que no superen a materia na primeira oportunidade. Respectaranse as mesmas condicións e porcentaxes da primeira oportunidade. Gardaranse as notas relacionadas coas diferentes metodoloxías mencionadas no apartado de avaliación que resultasen aprobadas, polo que os alumnos poderán recuperarán só a parte/partes que teñan suspensas. Será obrigatorio comunicar á profesora como se abordará á avaliación nesta segunda oportunidade. Será obrigatorio presentar os traballos do portafolios como mínimo 15 días antes da data fixada para o exame pola Facultade de Humanidades. 

 

ALUMNOS CON ADICACIÓN A TEMPO PARCIAL OU DISPENSA ACADÉMICA DE ASISTENCIAS ÁS AULAS LEGALMENTE RECOÑECIDA: 

Terán que acordar unha titoría na primeira semana de clase co fin de establecer un plan de traballo axeitado. Terán que decidir se se acollen aos prazos de presentación de traballos da avaliación continua que serán comunicados ao longo do curso a través de plataforma Moodle ou se realizan unha entrega final de todos os traballos conxuntamente como mínimo 15 días antes da proba obxectiva á que desexan presentarse. Poderán ser dispensados da participación nas aulas (o 10% de"presentación oral"), tendo neste caso o portafolios o valor do 60%.

Fontes de información
Bibliografía básica

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA MANUALES: 

ALONSO FERNÁNDEZ, L.: Museología. Introducción a la teoría y práctica del Museo, Madrid, Istmo, 1993. 

LEÓN, A.: El Museo. Teoría, praxis y utopía, Madrid, Cátedra, 1978. 

RICO, J.C., Manual práctico de Museología y técnicas expositivas. Madrid. Ed. Silex, 2006. 

LIBROS:

AA.VV.: Los grandes museos históricos, Madrid, Amigos del Museo del Prado, 1995. 

ALONSO FERNÁNDEZ, L.: Diseño de exposiciones. Concepto, instalación y montaje, Madrid, Alianza, 2001. 

AVILA, A.: El arte y sus museos, Barcelona, Ed. Serbal, 2003.

BELCHER, M.: Organización y diseño de exposiciones, su relación con el museo, Gijón, Ed. Trea, 1994. 

BELLIDO GANT, M.L.: Arte, museos y nuevas tecnologías, Gijón, Trea, 2001. 

BOLAÑOS, M.: Historia de los Museos en España, Gijón, Ed. Trea, 1997. 

CABALLERO ZOREDA, L.: Funciones, organización y servicios de un museo, Madrid, MAN, 1982. 

CASTRO MORALES, F. Y BELLIDO GANT, M.L. (eds.): Patrimonio, museos y turismo cultural: claves para la gestión de un nuevo concepto de ocio, Córdoba, Universidad de Córdoba, 1998. 

GARCÍA BLANCO, A.: Didáctica del Museo. El descubrimiento de los objetos, Madrid, Ed. de la Torre, 1994. 

GARCÍA BLANCO, A.: La exposición un medio de comunicación, Madrid, Akal, 1999. 

HERNÁNDEZ HERNÁNDEZ. F.: El museo como espacio de comunicación, Gijón, Trea, 1998. 

HOOPER-GREENHILL, E.: Los museos y sus visitantes, Gijón, Ed. Trea, 1998. 

ICOM: Status. Code de déontologieprofessionnnelle. ICOM. París. 1990 (la versión más reciente de los estatutos puede consultarse en Internet: www.icom.museum/status/html#2.

MARINÉ ISIDRO, M.: Museos en el estado de las autonomías, Madrid, Fundación BBVA, 2001. 

MONTANER, J.M.: Museos para el nuevo siglo, Barcelona, G. Gili, 1995. 

MOORE, K. (ed.): La gestión del museo, Gijón, Trea, 1998. 

REUBEN HOLO, S.: Más allá del Prado. Museos e identidad en/a España democrática, Madrid, Akal, 2002. Colección: Arte y Estética 64.

RICO, J.C.: Museos, arquitectura, arte: Los espacios expositivos, Madrid, Silex, 1994. 

SALAS LÓPEZ, F.: El museo, cultura para todos, Madrid, Ministerio de Cultura, 1980. 

SANZ-PASTOR, C. y FERNÁNDEZ DE PIÉROLA, C.: Museos y colecciones de España, Madrid, Ministerio de Cultura, 1980. 

VVAA. Elena Rosera Caicedo (coord.) Los servicios de información y documentación en el marco de la cultura y el arte contemporáneo. Edicciones Trea. 2008. 

REVISTAS:
Museo. Asociación Profesional de Museólogos de España. Madrid. 
Museological News. ReinwadtAcademy. Leiden. Museum. 
ICOM. París. Museum News. Washington D.C. 
P.H. Instituto Andaluz del Patrimonio Histórico. Sevilla. Publics et Musées. Presses Universitaires de Lyon. Revista de Museología. Madrid.  
INTERNET International Council of Museums (ICOM) : www.icom.org Código de deontología profesional (todo en la página de estatutos): www.icom.museum/statuts.html InternacionalComité for the Training of Personnnel (ICTOP): www.city.ac.uk/ictop/ InternacionalComité for Museology (ICOFOM):www.umu.se/pordic.museology/icofom.html

A profesora poderá proporcionar nas clases bibliografía específica para cada un dos temas e actividades a desenvolver, co fin de adecuar e actualizar de maneira continua os contidos da materia.
Bibliografía complementaria

BIBLIOGRAFÍA ESPECÍFICA

-- ABELLA PONS, Jordi. "La situación de los museos colecciones, centro de interpretación y otros equipamientos patrimoniales del Alto Pirineo catalán" en ARRIETA URTIZBEREA, Iñaki (coord.) Patrimonios culturales y museos: más allá de la Historia y del Arte. Edit.:Universidad del País Vasco. 2007, pp. 111-128. ISBN: 84-9860-000-1 --ARRIETA URTIZBEREA, Iñaki. "Las dimensiones sociales y culturales del patrimonio edificado: una propuesta para su estudio” en ARRIETA URTIZBEREA, Iñaku (coord.) Patrimonios culturales y museos: más allá de la Historia y del Arte. Edit.:Universidad del País Vasco. 2007, pp. 153-183. ISBN: 84-9860-000-1 -- ARRIETA URTIZBEREA, Iñaki (coord.) Patrimonios culturales y museos: más allá de la Historia y del Arte. Edit.:Universidad del País Vasco. 2007. ISBN: 84-9860-000-1. -- BARCIELA GARRIDO, Pilar: Exposições e programas expositivo” en: Museus do Eixo Atlântico. Coord. Mário Armando Nogueira Pereira de Brito y José Manuel Hidalgo Cuñarro. Ed. Gráficas Planeta, S.L. 2004, pp. 113-126. -- DELGADO MÉNDEZ, Aniceto: "La patrimonialización de un territorio a través de los museos etnográficos: el caso de Extremadura” en ARRIETA URTIZBEREA, Iñaku (coord.) Patrimonios culturales y museos: más allá de la Historia y del Arte. Edit.:Universidad del País Vasco. 2007, pp. 89-110.ISBN: 84-9860-000-1 -- GARCÍA GALLEGO, Aurelio: "Experiencias de desarrollo local en el Pirineo aragonés basadas en la valorización del patrimonio" en ARRIETA URTIZBEREA, Iñaku (coord.) Patrimonios culturales y museos: más allá de la Historia y del Arte. Edit.:Universidad del País Vasco. 2007, pp. 137-152. ISBN: 84-9860-000-1 -- GARRADAS, Cláudia. “Panorámica dos museos de arte en Galicia” en: Museus do Eixo Atlântico. Coord. Mário Armando Nogueira Pereira de Brito y José Manuel Hidalgo Cuñarro. Ed. Gráficas Planeta, S.L. 2004, pp. 77- 90. -- MAGALHÃES, Ivone. “As montaxes expositivas nos museos da rexión atlántica Galega” en: Museus do Eixo Atlântico. Coord. Mário Armando Nogueira Pereira de Brito y José Manuel Hidalgo Cuñarro. Ed. Gráficas Planeta, S.L. 2004, pp. 127-139. -- PALOMAR I ABADIA, Salvador: "Patrimonio, conocimiento y dinamización: una experiencia de trabajo en el Priorat (Catalunya)”en ARRIETA URTIZBEREA, Iñaku (coord.) Patrimonios culturales y museos: más allá de la Historia y del Arte. Edit.:Universidad del País Vasco. 2007, pp. 129-136. ISBN: 84-9860-000-1 -- SÁNCHEZ BARGIELA, Rafae.,“Os Museus de Arqueologia e Etnologia. Elos de uma política turistico-cultural comum?” en: Museus do Eixo Atlântico. Coord. Mário Armando Nogueira Pereira de Brito y José Manuel Hidalgo Cuñarro. Ed. Gráficas Planeta, S.L.. 2004, pp. 33-46. -- SEMEDO, Alice. “Historia dos Museos en Galicia”. en: Museus do Eixo Atlântico. Coord. Mário Armando Nogueira Pereira de Brito y José Manuel Hidalgo Cuñarro. Ed. Gráficas Planeta, S.L.. 2004, pp. 5-32. -- VILLAR QUINTEIRO, Rosa: “A actividade didáctica nos museos da rexión atlántica Galega. Breve estado da cuestión” en: Museus do Eixo Atlântico. Coord. Mário Armando Nogueira Pereira de Brito y José Manuel Hidalgo Cuñarro. Ed. Gráficas Planeta, S.L. 2004, pp. 140-150.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Museografía/710521010
Patrimonio Cultural e Museoloxía/710521002

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías