Identifying Data 2022/23
Subject (*) Codicology Code 710521027
Study programme
Mestrado Universitario en Estudos Avanzados en Museos, Arquivos e Bibliotecas
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Official Master's Degree 2nd four-month period
First Optional 3
Language
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Letras
Coordinador
Ferraces Rodriguez, Arsenio
E-mail
a.ferraces@udc.es
Lecturers
Ferraces Rodriguez, Arsenio
E-mail
a.ferraces@udc.es
Web
General description A materia pretende introducir o alumnado no estudo das formas que adopta o libro manuscrito antigo e medieval. Prestarase especial atención á descrición morfolóxica dos soportes de escritura e aos procesos polos que estes pasan para recibiren a escritura. Outro aspecto salientable é a descrición e catalogación de libros antigos, na que se centra a parte práctica da materia. As prácticas de análise faranse sobre facsímiles e recursos electrónicos.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 CE1 – Estar capacitado para investigar en temas de patrimonio cultural e bibliográfico documental
A3 CE3 – Saber manexar e aplicar as novas tecnoloxías no eido do patrimonio cultural e bibliográfico documental
A6 CE6 – Estar capacitado para a xestión en arquivos históricos e bibliotecas patrimoniais
A8 CE8 – Estar capacitado para a posta en valor e a difusión do patrimonio culturale bibliográfico documental
A15 CE15 – Ter capacidade para catalogar e organizar coleccións patrimoniais
B1 CB6 – Posuir e comprender os coñecementos que acheguen una base u oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas a miúdo nun contexto de investigación
B2 CB7 – Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos nunha base ou oportunidade de resolución de problemas en contornos novos ou poco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B5 CB10 – Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que haberá de se en gran medida autodirixido ou autónomo
B6 CG1 – Expresarse correctamente, tanto de xeito oral como escrita nas linguas oficiais da comunidade autónoma
B8 CG3 – Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicación (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para o aprendizaxe ao longo da súa vida
C1 CT1 – Capacidade de análise e síntese
C2 CT2 – Capacidade de resolución de problemas
C3 CT3 – Habilidades para localizar e analizar información de fontes diversas
C9 CT10 – Incorporas as TIC no proceso de investigación e a xestión da información, no análise de datos e a difusión e comunicación de resultados

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Saber manexar e aplicar as novas tecnoloxías no eido do patrimonio cultural e bibliográfico documental AJ3
Estar capacitado para investigar en temas de patrimonio cultural e bibliográfico documental AJ1
Estar capacitado para a xestión en arquivos históricos e bibliotecas patrimoniais AJ6
Estar capacitado para a posta en valor e a difusión do patrimonio culturale bibliográfico documental AJ8
Ter capacidade para catalogar e organizar coleccións patrimoniais AJ15
Posuir e comprender os coñecementos que acheguen una base u oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas a miúdo nun contexto de investigación BJ1
Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos nunha base ou oportunidade de resolución de problemas en contornos novos ou poco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo BJ2
Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que haberá de se en gran medida autodirixido ou autónomo BJ5
Expresarse correctamente, tanto de xeito oral como escrita nas linguas oficiais da comunidade autónoma BJ6
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicación (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para o aprendizaxe ao longo da súa vida BJ8
Capacidade de análise e síntese CJ1
Capacidade de resolución de problemas CJ2
Habilidades para localizar e analizar información de fontes diversas CJ3
Incorporar as TIC no proceso de investigación e a xestión da información, na análise de datos e a difusión e comunicación de resultados CJ9

Contents
Topic Sub-topic
1. A codicoloxía. 1.1. Definición e obxectivos.
1.2. Introdución á historia do libro manuscrito: da Antigüidade a Idade Media.
2. Soportes e morfoloxía do libro antigo e medieval. 2.1. Táboas enceradas.
2.2. Rolo de papiro.
2.3. O códice en pergamiño.
3. Morfoloxía do códice. 3.1. Cadernos
3.2. Preparación da páxina
3.3. Decoración, ilustración, anotacións de usuario
4. Descrición e catalogación de manuscritos. 4.1. Tipoloxía.
4.2. Fontes.
4.3. Principais bibliotecas con fondos manuscritos.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Workbook A1 B5 C3 0 25 25
Supervised projects A1 A3 A15 B1 B2 B6 B8 C1 C2 C3 C9 0 35 35
Guest lecture / keynote speech A1 A3 A6 A8 A15 15 0 15
 
Personalized attention 0 0
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Workbook Lectura da literatura científica que se indique para completar a formación en cada tema.
Supervised projects Traballo individual que demostre a aplicación práctica dos contidos da materia (descrición e catalogación de códices).
Guest lecture / keynote speech Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.

Personalized attention
Methodologies
Supervised projects
Description
Os alumnos serán atendidos en horario de titorías para recibiren indicacións relativas á elaboración do traballo tutelado ou para a resolución de problemas da materia.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Guest lecture / keynote speech A1 A3 A6 A8 A15 Asistencia ás sesións maxistrais 30
Workbook A1 B5 C3 Avaliación dos traballos sobre a bibliografía indicada 20
Supervised projects A1 A3 A15 B1 B2 B6 B8 C1 C2 C3 C9 Traballo práctico individual 50
 
Assessment comments

A avaliación terá en conta a asistencia e participación activa nas sesións maxistrais así como a elaboración dun traballo práctico de descrición dun códice. ao longo do curso poderán indicarse traballos a realizar sobre bibliografía de lectura obrigatoria. Os traballos deberán ser entregados dentro de la fecha límite establecida en cada caso.
Na avaliación dos traballos prácticos terase en conta a calidade do contido, a corrección lingüística, a claridade expositiva e a observación das normas estándar para a elaboración de traballos académicos (citas, bibliografía, etc.).

Os alumnos que teñan concedida dispensa académica, deberán poñerse en contacto co profesor á comezos do cuatrimestre para establecer as titorías e os sistemas de avaliación correspondentes.


Sources of information
Basic Maniaci, M. (2002). Archeologia del manoscritto. Metodi, problemi, bibliografia recente. Roma: Viella
(). Biblioteca Nacional de España. Manuscritos <http://www.bne.es/es/Colecciones/Manuscritos/>. Madrid: Biblioteca Nacional
(). Codices Electronici Sangallenses (CESG) <http://www.cesg.unifr.ch/en/>. Sankt Gallen: Stiftsbibliothek
(). Digitalisierte Sammlungen der Staatsbibliothek zu Berlin <http://digital.staatsbibliothek-berlin.de/>. Berlin: Staatsbibliothek
Gómez Rabal, A.-Hamesse, J.-Pavón Ramírez, M. (eds.) (2019). El lenguaje del arte. Evolución de la terminología específica de manuscritos y textos. Basel: Fédération Internationale des Instituts d'Études Médiévales (FIDEM)
(). Electronic Resources: Paleography and Codicology <http://medieval.berkeley.edu/resources/electronic/paleography-and-codicology>. Berkeley: University of California
Agati, M. L. (2003). Il libro manoscritto. Introduzione alla Codilogia. Roma: L'Erma
(). Internet Resources for the Study of Early Medieval Monasticism, 1. Digital Latin Medieval Manuscripts <http://www.earlymedievalmonasticism.org/listoflinks.html>. Wisconsin: Institute for Research in Humanities
Ruiz, E. (2002). Introducción a la Codicología. Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez
Sánchez Mariana, M. (1995). Introducción al libro manuscrito. Madrid: Arco Libros
Lemaire, J. (1989). Introduction à la Codicologie. Louvain-La-Neuve
Clemens, R. (2007). Introduction to manuscript studies. Ithaca: Cornell U. P.
Rehbein, M.-Schaßan, T.-Sahle, P. (eds.) (2009). Kodikologie und Paläographie im digitalen Zeitalter - Codicology and Palaeography in the Digital Age. Norderstedt
Fischer, F.-Fritze, C.-Vogeler, G. (eds.) (2011). Kodikologie und Paläographie im digitalen Zeitalter 2 - Codicology and Palaeography in the Digital Age 2. Norderstedt
Petrucci, A. (1984). La descrizione del manoscritto: storia, problemi, modelli. Roma: Nuova Italia Scientica
Ruiz, E. (1988). Manual de Codicología. Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez
(). Manuscripta medievalia <http://www.manuscripta-mediaevalia.de/#|4>.
Szirmai, J. A. (1999). The Archaeology of Medieval Bookbinding. Ashgate
(). Universiteit Leiden. Medieval Manuscripts <http://www.library.leiden.edu/special-collections/manuscripts/subcollections-whs-medieval-mss.html#information-retrieval-databases>. Leiden: Universiteit
(). Universität Heidelberg. Digitale Bibliothek <http://www.ub.uni-heidelberg.de/helios/digi/handschriften.html>. Heidelberg: Universität
(). Österreichische Nationalbibliothek. Handschriften <http://www.onb.ac.at/sammlungen/hschrift/bibliographie.htm>. Wien: ÖNB

Complementary Suárez González, A. (1999). Cómo se elabora un libro en el siglo XII. El proceso de confección bibliográfica a través de los manuscritos calagurritanos . Kalakorikos 4, pp. 105-122
Beccaria, A. (1956). I Codici di medicina del periodo presalernitano, (secoli IX, X e XII) . Roma : Edizioni di Storia e Letteratura
Smith, W. A. (2014). A Study of the Gospels in Codex Alexandrinus. Codicology, Palaeography, and Scribal Hands. Brill
Díaz y Díaz, M. C. (1988). El códice calixtino de la catedral de Santiago. Estudio codicológico y de contenido. Santiago de Compostela
Díaz y Díaz, M. C. (1983). En torno a la codicología actual, en Unidad y pluralidad en el mundo antiguo:actas del VI Congreso Español de Estudios Clásicos, pp. 293-304. Madrid: Gredos
Fernández, D. A.-Martí Martínez, C. (2017). Fragmentos de códices litúrgico-musicales en España: apuntes para una historiografía y una propuesta de descripción (en Hispania sacra, 139, vol. 69, pp. 49-60).
Lemaire, J. (1989). Introduction à la codicologie. Louvain-la-Neuve : L'Institut d'Etudes Medievales de l'Université Catholique
Boillon, B. (1983). Introduction aux techniques du livre. Grenoble: Bibliothèque Universitaire
VV. AA. (2011). La fabbrica del codice. Materiali per la storia del libro nel tardo medioevo. Roma: Viella
Pacht, O. (1993). La miniatura medieval: una introducción. Madrid: Alianza
Gillisen, L. (1977). Prolégomènes d'une codicologie. Recherches sur la construction des cahiers et la mise en page des manuscrits médiévaux. Gand
Muzerelle, D. (1997). Vocabulario de codicología. Madrid: Arco Libros
Santos Paz, J. C. (2019). «Tabulae capitulorum» de las obras profética de Hildegarde de Bingen (en: Diagnostica testuale. Le «tabulae capitulorum», pp. 223-260). Firenze: Edizioni del Galluzzo


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.