| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias do título
|
| A1 |
(CE-1) Ser capaz de preparar e redactar informes históricos e arqueolóxicos, adaptándose ao tipo de actividade que se desenvolva. |
| A2 |
(CE-2) Ser capaz de colaborar na xestión de coleccións e museos. |
| A3 |
(CE-3) Ser capaz de levar a cabo tarefas de colaboración e de asesoramento en plans directores, plans especiais, traballos arqueolóxicos, etc. |
| A5 |
(CE-5) Adquirir as capacidades necesarias para dirixir actividades de campo, de prospección e de escavación arqueolóxica e de tratamento e estudo de materiais e mostras. |
| B1 |
(CB-6) Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación. |
| B2 |
(CB-7) que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo; |
| B3 |
(CB-8) que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos; |
| B4 |
(CB-9) que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións (e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan) a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades; |
| B5 |
(CB-10) que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo. |
| B6 |
( CG-1) Que os estudantes demostrasen unha comprensión sistemática dun campo de estudo e o dominio das habilidades e métodos de investigación relacionados co devandito campo; |
| B7 |
( CG-2) Que os estudantes demostrasen a capacidade de concibir, deseñar, poñer en práctica e adoptar un proceso substancial de investigación con seriedade académica; |
| B8 |
( CG-3) Que os estudantes realizasen unha contribución a través dunha investigación orixinal que amplíe as fronteiras do coñecemento desenvolvendo un corpus substancial, do que parte mereza a publicación referenciada a nivel nacional ou internacional; |
| B9 |
( CG-4) Que os estudantes sexan capaces de realizar unha análise crítica, avaliación e síntese de ideas novas e complexas; |
| B11 |
( CG-6) Que se lles supoña capaces de fomentar, en contextos académicos e profesionais, o avance tecnolóxico, social ou cultural dentro dunha sociedade baseada no coñecemento. |
| B12 |
( CG-7) Que os estudantes demostrasen ao longo da investigación capacidade para establecer relacións mutuas entre os tres eixos principais que configuran o programa: histórico, arqueolóxico-artístico e lingüístico-literario. |
| B14 |
( CG-9) Que sexan capaces de abrir vías de especialización novas no ámbito dos estudos arqueolóxicos. |
| C1 |
( CT-1) Utilizar bibliografía e ferramentas de procura de recursos bibliográficos xenerais e específicos, que inclúe o acceso por Internet, vendo as súas enormes posibilidades e potenciando a capacidade discriminatoria do alumno sobre os seus contidos. |
| C3 |
( CT-3) Potenciar a capacidade de traballo en equipo, en contornas cooperativas, pluridisciplinares ou de alto nivel competitivo. |
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias do título |
| Seleccionar qué materiais arqueolóxicos se poden analizar elixindo que tipo de análise se axusta ao objevtivo do estudo |
AM2
AM3
|
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
BM9
BM11
BM12
BM14
|
CM1
CM3
|
| Seleccionar as propiedades físicas e/ou químicas a analizar nun material para coñecer a sua orixn, proceso de producción, contido elemental e molecular. |
AM1
AM5
|
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
BM9
BM11
BM12
BM14
|
CM1
CM3
|
| Interpretar datos analíticos dende un punto de vista cuantitativo e cualitativo. |
|
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
BM9
BM11
BM12
BM14
|
CM1
CM3
|
| Coñecer os procesos de meteorización que cambian as propiedades químicas dos materiais arqueolóxicos causando o seu deterioro postdeposicional |
AM1
AM5
|
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
BM8
BM9
BM11
BM12
BM14
|
CM1
CM3
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| 1. Propiedades físico-químicas dos materiais arqueolóxicos. |
|
| 2. Técnicas instrumentais de análise físico-química. |
|
| 3. Transformacións en materiais arqueolóxcos producidas por procesos de meteorización e deterioro. |
|
| 4. Muestreo e representatividade, medidas, interferencias, precisión e exactitude en materiais arqueolóxicos. |
|
| 5. Análisis cualitativo e cuantitativo de datos. |
|
| 6. Métodos de datación absoluta e relativa en arqueoloxía. |
|
| 7. Principais procedementos de datación absoluta. |
|
| 8. Métodos radiométricos de datación. |
|
| 9. Cronoloxía de xacementos arqueolóxicos. |
|
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias |
Horas presenciais |
Horas non presenciais / traballo autónomo |
Horas totais |
| Proba mixta |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B11 B12 B14 C1 C3 |
2 |
10 |
12 |
| Seminario |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B11 B12 B14 C1 C3 |
3 |
10 |
13 |
| Prácticas de laboratorio |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B11 B12 B14 C1 C3 |
4 |
2 |
6 |
| Sesión maxistral |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B11 B12 B14 C1 C3 |
14 |
30 |
44 |
| |
| Atención personalizada |
|
0 |
|
0 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Proba mixta |
Proba presencial escrita que inclue preguntas sobre conceptos teóricos e cuestións prácticas |
| Seminario |
O alumno realizará un traballo de análsis dun artígo ou proxecto analítico, aplicando os conceptos impartidos e aprendidos nas clases maxistrais |
| Prácticas de laboratorio |
Realizarase unha visita práctica ao CACTI da USC, de modo que se realizarán explicación do funcionamiento de diversas técnicas na práctica e os alumnos poderán observar casos aplicados en ditos laboratorios. |
| Sesión maxistral |
Impartiránse contidos teóricos que poidan ser aplicados polos alumnos. |
| Atención personalizada |
|
|
| Descrición |
| O alumno realizará un traballo de análse dun artígo ou proxecto analítico, aplicando os conceptos impartidos e aprendidos nas clases maxistrais. Para elo, poderá consultar co profesor de modo que lle guie e poderá solicitar bibliografía adicional, se fose necesario. |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias |
Descrición
|
Cualificación
|
| Proba mixta |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B11 B12 B14 C1 C3 |
Proba presencial escrita que inclue preguntas sobre conceptos teóricos e cuestións prácticas |
30 |
| Seminario |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B11 B12 B14 C1 C3 |
O alumno realizará un traballo de análsis dun artículo ou proxecto analítico, aplicando os conceptos impartidos e aprendidos nas clases maxistrais |
30 |
| Prácticas de laboratorio |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B11 B12 B14 C1 C3 |
Realizarase unha visita práctica ao CACTI da USC, de modo que se realizarán explicacións do funcionamiento de diversas técnicas na práctica e os alumnos poderán observar casos aplicados en ditos laboratorios. |
10 |
| Sesión maxistral |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B9 B11 B12 B14 C1 C3 |
Impartiranse contidos teóricos que poidan ser aplicados polos alumnos. |
30 |
| |
|
Observacións avaliación |
|
|
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
|
|
1.
Bibliografía
básica y complementaria
Manuales: Existen muy pocos manuales acerca de
las técnicas instrumentales en arqueología en español, aunque si existen
manuales en inglés interesantes de los que se exponen los más interesantes para
el alumno: Aitken,
M. J. 1974. Physics and archaeology. Oxford, UK: Clarendon Press. Artioli, G. (2010) Scientific methods and
Cultural Heritage. Oxford.University Press, Oxford. Edwards, H.G.M., Vandenabeele, P. (2012)
Analytical archaeometry. Selected topics. RSC Publishing, Cambridge. Goffer, Z., Archaeological chemistry, New Jersey, 2007 Jakes, K.A. 2002. Archaeological chemistry.
Materials, methods and meaning, American Chemical Society, Washington, DC. Montero Ruiz, I. (Coord.) 2011. Manual de Arqueometalurgia. Comunidad Autonoma de Madrid. Navidi, W. (2006) Estadística para ingenieros y científicos. McGraw-Hill
Interamericana, México DF. Rice,
P. M. 1987. Pottery analysis. Chicago, IL: The University of Chicago Press. Roberts, B.W., Thornton C.P. (2014)
Archaeometallurguy in Global Perspective. Springer, New York. Robinson, K.A., Robinson, J.F. (2001) Analisis
instrumental. Pearson Educación, Madrid Price, T.D., Burton J.H. (2011) An
introduction to archaeological chemistry. Springer, New York. Pollard, A.M., Heron, C. Archaeological chemistry. Bradford,
1996 Pollard, M., Batt, C., Stern, B., Young,
S.M.M. (2007) Analytical chemistry in archaeology. Cambridge University Press,
Cambridge. Varella, E.A. (2013) Conservation science for
the cultural heritage. Applications of instrumental analysis. Springer,
Heiderberg En cuanto a la cronología, apenas hay
manuales y los pocos existentes son genéricos (de técnicas de datación en
general y están en inglés casi todos, pero se adjuntan los principales): Aitken,
M. J. 1985. Thermoluminescence dating. London, UK: Academic Press. Baillie,
M. G. L. 1982. Tree-ring dating and archaeology. London, UK: The University of
Chicago Press Ltd. Barceló, J.A. (2007) Arqueología y estadística. 1, Introducción al estudio de la variabilidad
de las evidencias arqueolóticas. Introducción al estudio de la variabilidad de
las evidencias arqueológicas. Universitad Autónoma de Barcelona, Barcelona. Buck, C.E., Cavanagh, W.G., Litton, C.D. (1996) Bayesian approach to
interpreting archaeological data. Wiley and Sons, Chichester,
UK. Buck, C.E., Millard, A.R. (Eds).2004. Tools for constructing
chronologies, Springer, London. Geyh,
M. A., and H. Schleicher. 1990. Absolute age determi-?nation. Berlin,
Germany: Springer-Verlag. Harris,
E.C. 1979. Principles of archaeological stratigraphy. Academic Press, London,
UK. Liritzis,
I., A. K. Singhvi, J. K. Feathers, G. A. Wagner, A. Kadereit, N. Zacharias, and
S. H. Li. 2013. Luminescence dating in archaeology, anthropology, and
geoarchaeology. An overview. Heidelberg, Germany: Springer. Sternberg,
R. S. 1997. Archaeomagnetic dating. In Chronometric dating in archaeology, ed.
R. E. Taylor, and?M. J. Aitken. New York, UK: Plenum
Press. Taylor,
R. E. 1997. Radiocarbon dating. In Chronometric dating in archaeology, ed. R.
E. Taylor, and M. J. Aitken. New York: Plenum Press. Wagner,
G. A. 1998. Age determination of young rocks and artifacts. Heidelberg, Germany: Springer. Artículos
de revistas: |
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
Existen
pocas revistas especializadas en la aplicación de técnicas instrumentales en
arqueología si bien menos aún en cronología, pero algunas son Archaeometry,
Journal of Cultural Heritage o Geochronometria. A continuación se exponen
algunos artículos recomendados de estas y otras revistas. Bernabei,
M., and J. Bontadi. 2012. Dendrochronological analysis of the timber structure
of the Church of the Nativity in 1095 Bethlehem.
Journal Cultural Heritage 13 (4):54–60. Goedicke,
C. 2011. Dating mortar by optically stimulated luminescence: A feasibility
study. Geochronometria 38 (1):42–49. Hamilton,
A., and C. Hall. 2012. A review of rehydroxylation?in fired-clay
ceramics. Journal of the American Ceramic 1260 Society
95 (9):2673–2678. Heinemeier,
J., A. Ringbom, A. Lindroos, and A. E. 1265 Sveinbjörnsdóttir.
2010. Succesful AMS 14C dating of non-hydraulic lime mortars from the medieval
churches?of the Aland Islands, Finland. Radiocarbon 52 (1):171–204. Kolik,
A. D. 1995. Direct radiocarbon dating of pottery: Selective heat treatment to
retrieve smoke-derived carbon. Radiocarbon 37 (2):275–284. Kondopoulou,
D., E. Aidona, N. Ioannidis, G. S. Polymeris, and S. Tsolakis. 2015.
Archaeomagnetic study and thermoluminescence dating of protobyzantine kilos
(Megali Kypsa, North Greece). Journal of Archaeological Science: Reports
2:156–168. McIntosh,
G., and G. Catanzariti. 2006. Introduction to archaeomagnetic dating.
Geochronometria 25:11–18. Middendorf, B., Hughes, J.J., Callebaut, K.,
Baronio, G., Papayianni, I. (2005) Intestigative methods for the
characterisation of historic mortars – Part 1: Mineralogical characterization.
Materials and Structures, 38, 761-769. Middendorf, B., Hughes, J.J., Callebaut, K.,
Baronio, G., Papayianni, I. (2005) Intestigative methods for the
characterisation of historic mortars – Part 2: Chemical characterization.
Materials and Structures, 38, 771-780. Sanjurjo-Sánchez,
J., and C. A. S. Alves. 2011. Decay effects of pollutants on materials applied
in the built environment. In Environmental Chemistry for a sustainable world,
ed. E. Lichtfouse, J. Schwarzbauer, and D. Robert. 47–121. Berlin, Germany:
Springer. Sanjurjo-Sánchez,
J., and J. L. Montero Fenollós. 2012. Chronology during the Bronze Age in the archaeological site Tell
Qubr Abu al-‘Atiq, Syria. Journal of Archaeological Science 39 (1):163–174. Sanjurjo-Sánchez,
J., M. J. Trindade, R. Blanco Rotea, R. Benavides, D. Fernández Mosquera, C. I.
Burbridge, M. I. Prudêncio, and M. I. Dias. 2010. Geochemistry of Rare Earth
and other trace elements applied to the characteriza- tion of ancient mortars.
Journal of Archaeological Science 37 (9):2346–2351. Sanjurjo-Sánchez, J., Dating historical buildings: an update
on the possibilities of absolute dating methods. International Journal of
Architectural Heritage, 2016 Shoval,
S., and Y. Paz. 2013. A study of the mass-gain of?ancient pottery
in relation to archaeological ages using 1465 thermal
analysis. Applications Clay Science 82:113–120. Tema,
E., G. Polymeris, J. Morales, A. Goguitchaichvili, and?V. Tsaknaki.
2014. Dating of ancient kilns: A combined 1490 archaeomagnetic
and thermoluminescence analysis applied?to a brick
workshop at Kato Achaia, Greece. Journal of Cultural Heritage Wilson,
M. A., A. Hamilton, C. Ince, M. A. Carter, and C. Hall. 2012. Rehydroxylation
[RHX] dating of archaeological pottery. Proceedings of the Royal Society of
London A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences 468:3476–3493. |
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
| Materias que continúan o temario |
|
|