Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Literatura Latina Antigua y Medieval Código 710G01014
Titulación
Grao en Humanidades
Descriptores Ciclo Periodo Curso Tipo Créditos
Grado 1º cuatrimestre
 Segundo Obligatoria 6
Idioma
Gallego
Modalidad docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Filoloxía Española e Latina
Coordinador/a
Santos Paz, Jose Carlos
 Correo electrónico
j.c.santos@udc.es
Profesorado
Santos Paz, Jose Carlos
 Correo electrónico
j.c.santos@udc.es
Web http://https://coruna.academia.edu/Jos%C3%A9CSantosPaz
Descripción general A materia trata de ofrecer unha visión xeral (aínda que necesariamente parcial) da historia literaria latina, antiga e medieval, abordada a través da periodización, os xéneros literarios e algúns dos temas que trataron os escritores latinos. Máis que unha análise profunda de aspectos concretos, trátase de ver como se relaciona o sistema literario coas circunstancias sociais e políticas, como estas influíron na aparición ou desaparición dos xéneros literarios, como algúns dos xéneros antigos se transformaron na Idade Media, amén doutros aspectos máis especificamente literarios. Os temas abórdanse desde unha perspectiva teórica ou práctica, a partir do comentarios de breves textos traducidos.
No contexto da titulación na que se imparte (Grao en Humanidades), a materia agrúpase con outras que tratan, por unha banda, as historias literarias galega e española (das que pode ser un complemento fundamental, xa que moitas formas e contidos desas literaturas, especialmente no período medieval, concordan coas latinas) e, por outra, con asignaturas nas que se estudan outros aspectos da cultura medieval, como a historia ou a arte.

Competencias del título
Código Competencias del título
A1 Conocimiento de las producciones culturales de la Humanidad (Arte, Pensamiento, Literatura e Instituciones).
A2 Conocimiento del pasado desde un punto de vista diacrónico.
A6 Conocimiento del comportamiento humano individual y social.
A7 Conocimiento sincrónico y diacrónico de diversas realidades culturales actuales.
A9 Conocimientos de lenguas y culturas clásicas.
A11 Conocimiento de técnicas y métodos de trabajo y análisis de las ciencias humanas y sociales.
A12 Uso correcto, oral y escrito, de las lenguas propias.
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B4 Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B7 Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
B8 Comunicación oral y escrita en las lenguas propias.
B10 Capacidad de análisis y de síntesis.
B11 Capacidad de gestión de la información relevante.
B20 Capacidad y originalidad en el pensamiento y la práctica.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma.
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Resultados de aprendizaje
Resultados de aprendizaje Competencias del título
Coñecemento das produccións culturais da Humanidade (Arte, Pensamento, Literatura e Institucións). A1
Coñecemento do pasado desde un punto de vista diacrónico. A2
Coñecemento do comportamento humano individual e social. A6
Coñecemento sincrónico e diacrónico de diversas realidades culturais actuais. A7
Coñecementos de linguas e culturas clásicas. A9
Coñecementos de técnicas e métodos de traballo e análise das ciencias humanas e sociais. A11
Uso correcto, oral e escrito, das lenguas propias. A12
Aprender a aprender. B1
Resolver problemas de forma efectiva. B2
Traballar de forma autónoma con iniciativa. B4
Comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo. B7
Comunicación oral e escrita nas linguas propias. B8
Capacidade de análise e de síntese. B10
Capacidade de xestión da información relevante. B11
Creatividade e orixinalidade no pensamento e a práctica. B20
Expresarse correctamente, tanto de xeito oral como escrito, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. C1
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. C3
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que se deben enfrontar. C6
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. C7
Valorar a importancia da investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socio-económico e cultural da sociedade. C8

Contenidos
Tema Subtema
1. Introdución Obxectivo da materia, límites, conceptos básicos e métodos de traballo.
2. A comunicación literaria na Antigüidade e na Idade Media I. Os autores e o seu público. Difusión e recepción da literatura latina.
3. A comunicación literaria na Antigüidade e na Idade Media II. O código literario I: Retórica e poética antiga e medieval.
4. A comunicación literaria na Antigüidade e na Idade Media III. O código literario II: Imitación e arte alusiva na Antigüidade e na Idade Media
5. Periodización I. Literatura romana da época republicana.
6. Periodización II. Literatura romana da época de Augusto.
7. Periodización III. Literatura romana da época imperial.
8. Periodización IV. Literatura latina medieval ata Carlomagno.
9. Periodización V. Literatura latina medieval entre Carlogmano e o século XII
10. Periodización VI. Literatura latina medieval a partir do século XII.
11. Xéneros I. Teatro e espectáculo na Antigüidade e na Idade Media latina.
12. Xéneros II. Historiografía
13. Xéneros III. Da biografía antiga á haxiografía medieval
14. Xéneros IV. Prosa de ficción.
15. Xéneros V. Literatura satírica e paródica en Roma e na Idade Media.
16. Xéneros VI. Oratoria.
17 Xéneros VII. Da poesía bucólica á altercatio medieval.
18. Xéneros VIII. Épica narrativa na Antigüidade e formas da épica cristiá e medieval.
19. Xéneros IX. Épica didáctica.
20. Xéneros X. Literatura técnica.
21. Xéneros XI. Poesía lírica.
22. Xéneros XII. Da elexía clásica ao amor cortés.
23. Xéneros XIII Epigrammata et aenigmata
24. Temas I. A recepción medieval da literatura clásica
25. Temas II. Os animais na literatura antiga e medieval: fábulas, bestiarios, tratados médicos e literatura simbólica.
26. Temas III. A recepción da literatura antiga na cultura contemporánea.
27. Temas IV. Escritoras da Antigüidade e da Idade Media.

Planificación
Metodologías / pruebas Competéncias Horas presenciales Horas no presenciales / trabajo autónomo Horas totales
Sesión magistral A1 A2 A6 A7 A9 A11 24 0 24
Aprendizaje colaborativo A1 A2 A6 A7 A9 A11 A12 B1 B2 B4 B7 B8 B10 B11 B20 C1 C3 C6 C7 C8 24 42 66
Lecturas A1 A2 A6 A7 A9 A11 B1 B11 0 20 20
Prueba mixta A1 A2 A6 A7 A9 A11 A12 B2 B8 B10 B11 B20 C1 2 17 19
Portafolio del alumno A12 B1 B4 B8 B10 B11 B20 C1 0 20 20
 
Atención personalizada 1 0 1
 
(*)Los datos que aparecen en la tabla de planificación són de carácter orientativo, considerando la heterogeneidad de los alumnos

Metodologías
Metodologías Descripción
Sesión magistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Aprendizaje colaborativo Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.
Lecturas Textos de literatura latina que se comentarán especialmente nas sesións maxistrais e de aprendizaxe colaborativa. Indicaranse ao longo do curso os textos e as traducións recomendadas.
Prueba mixta Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas sobre contidos do programa.
Portafolio del alumno É unha carpeta ou arquivador ordenado por seccións, debidamente identificadas ou etiquetadas, que contén os rexistros ou materiais produto das actividades de aprendizaxe realizadas polo alumno nun período de tempo, cos comentarios e cualificacións asignadas polo profesor, o que lle permite visualizar o progreso do alumno. O portafolios ou carpeta inclúe todo o que fai o alumno, como: apuntes ou notas de clases, traballos de investigación, guías de traballo e o seu desenvolvemento, comentarios de notas, resumes, probas escritas, autoavaliacións, tarefas desenvolvidas, comentarios de progreso do alumno realizado polo profesor, etc.

Atención personalizada
Metodologías
Descripción
Os traballos estarán relacionados cos temas destinados á aprendizaxe colaborativa. Consistirán en comentarios de textos, reseñas de artigos, aplicacións de métodos de análise ou outras actividades puntuais que se consideren proveitosas para a autoaprendizaxe do alumno. O profesor fará un seguimento destes traballos e atenderá dúbidas sobre os mesmos no horario de titorías ou a través do correo electrónico.

Evaluación
Metodologías Competéncias Descripción Calificación
Portafolio del alumno A12 B1 B4 B8 B10 B11 B20 C1 Entrega do portafolios e boa calidade do mesmo 10
Sesión magistral A1 A2 A6 A7 A9 A11 Asistencia ás aulas 5
Aprendizaje colaborativo A1 A2 A6 A7 A9 A11 A12 B1 B2 B4 B7 B8 B10 B11 B20 C1 C3 C6 C7 C8 Asistencia ás aulas, participación nas mesmas e realización das tarefas que se encomenden. 35
Prueba mixta A1 A2 A6 A7 A9 A11 A12 B2 B8 B10 B11 B20 C1 Responder correctamente a cuestións sobre o programa da materia nun exame escrito que se realizará na data oficial aprobada pola Xunta de Facultade 50
 
Observaciones evaluación

Esta materia pertence a un plan en extinción e, xa que logo, non ten docencia. Os datos que figuran na guía docente son meramente para información do alumnado que a teña pendente, que serán examinado de todo o temario nas datas que se aproben na Xunta de Facultade, ou ben segundo o establecido na guía docente da materia que corresponde a esta no novo plan de estudos (código 710G01055). Os datos recollidos nesta guía relativos á planificación e á avaliación, en consecuencia, non son reais.




















"Aqueles/as alumnos /as
que teñan algún tipo de excepcionalidade para vir a clase legalmente concedida,
que falen co/a pofesor/ a á comezos de curso para establecer as titorías e os
sistemas de avaliación correspondentes."

Fuentes de información
Básica Harrison, S. J. (ed.) (2005). A Companion to Latin Literature. Malden-Oxford-Carlton
(). Bibliotheca Augustana <http://www.hs-augsburg.de/~harsch/augusta.html>.
(). Cultura clásica <http://www.culturaclasica.com/literatura/literatura.htm>.
Brunzhölzl, F. (1975-1992). Geschichte der lateinischen Literatur des Mittelalters. München
Manitius, M. (1911-1931). Geschichte der lateinischen Literatur des Mittelalters. München
Paratore, E. (1987). História da literatura latina. Lisboa
Kenney, E. J.-Clausen, W. V. (eds.) (1989). Historia de la literatura clásica (Cambridge University). II: Literatura latina. Madrid
Codoñer Merino, C. (ed.) (1997). Historia de la literatura latina. Madrid
Albrecht, M. von (1997). Historia de la literatura romana. Barcelona
Dronke, P. (1995 (reimpr.)). La lírica en la Edad Media. Barcelona
Moralejo Álvarez, J. L. (2002). La poesía latina medieval: apuntes para una clasificación genérica, en Actas del III congreso hispánico de latín medieval. León
(). Latin Library <http://www.thelatinlibrary.com/>.
Leonardi, C. (ed.) (2002). Letteratura latina medievale (secoli VI-XV). Un manuale. Firenze
Curtius, E. R. (1955). Literatura europea y Edad Media latina. México-Madrid-Buenos Aires
Cavallo, G.-Leonardi, C.-Menestò, E. (eds.) (1993-). Lo spazio letterario del Medioevo. 1. Il Medioevo latino. Roma
Cavallo, G.-Fedeli, P.-Giardina, A. (eds.) (1989-1991). Lo spazio letterario di Roma antica. Roma
Dronke, P. (1968 (2ª ed.)). Medieval Latin and the Rise of European Love-Lyric. Oxford
(). Perseus Digital Library <http://www.perseus.tufts.edu/hopper/>.
(). Recursos del mundo clásico en internet <http://www.anmal.uma.es/anmal/recursos0.htm>.
Gómez Pallarès, J. (2003). Studiosa Roma. Los géneros literarios en la cultura romana. Barcelona
VV. AA. (1972-). Typologie des sources du Moyen Âge occidental. Turnhout (Brepols)
(). Universidad de Salamanca-Recursos literarios <http://clasicas.usal.es/recursos/literaria.htm>.

Complementária Dominik, W.-Hall, J. (eds.) (2007). A companion to Roman Rhetoric. Malden-Oxford-Carlton
Nuckley, E.-Dinter, M. (eds.) (2013). A Companion to the Neronian age. Malden-Oxford-Chichester
López Silva, X. A. (2007). A literatura dramática de expresión latina, en Vieites, M. F. (ed.), Literatura dramática, unha introdución histórica, pp. 81-108. Vigo
Kennedy, G. A. (1984). A New History of Classical Rhetoric. Princeton
Fantuzzi, M.-Papanghelis, T. (2006). Brill's Companion to Greek and Latin Pastoral (Brill's Companions in Classical Studies). Leiden-Boston
López, A.-Pociña, A. (2007). Comedia romana. Madrid
Reynolds, L. D.- Wilson, N. G. (1986). Copistas y filólogos. Madrid
Jenkyns, R. (ed.) (1995). El legado de Roma. Barcelona
Mauskopf Deliyannis, D. (ed.) (2003). Historiography in the Middle Ages. Leiden-Boston
André, J. M.-Hus, A. (1983). La historia en Roma. Madrid
Coronel Ramos, M. A. (2002). La sátira latina. Madrid
Highet, G. (1996 (reimpr.)). La tradición clásica. México
Valcárcel Martínez, V. (ed.) (2009). Las biografías griega y latina como género literario. De la Antigüedad al Renacimiento. Algunas calas. Vitoria
Dronke, P. (1994). Las escritoras de la Edad Media. Barcelona
Green, R. P. H. (2006). Latin Epics of the New Testament. Oxford
Hofman, H. (1999). Latin Fiction. The Latin Novel in context. London-New York
Lausberg, H. (1966-68). Manual de retórica literaria. Madrid
Harrison, S. J. (ed.) (2005 (reimpr.)). Oxford Readings in the Roman Novel. Oxford
Harrison, S. J. (ed.) (1990). Oxford Readings in Vergil's Aeneid. Oxford
Citroni, M. (1995). Poesia e lettori in Roma antica. Roma-Bari
Allegri, L. (2003 (6ª ed.)). Teatro e spettacolo nel Medioevo. Roma-Bari
Freudenburg, K. (2006). The Cambridge Companion to Roman Satire. Cambridge
Silk, M.-Gildenhard, I.-Barrow, R. (eds.) (2014). The Classical Tradition. Art, Literature, Thought. Malden-Oxford-Chichester
Comparetti, D. (1996). Vergil in the Middle Ages. Princeton
Greene, E. (2005). Women Poets in Ancient Greece and Rome. Oklahoma


Recomendaciones
Asignaturas que se recomienda haber cursado previamente

Asignaturas que se recomienda cursar simultáneamente

Asignaturas que continúan el temario

Otros comentarios


(*) La Guía Docente es el documento donde se visualiza la propuesta académica de la UDC. Este documento es público y no se puede modificar, salvo cosas excepcionales bajo la revisión del órgano competente de acuerdo a la normativa vigente que establece el proceso de elaboración de guías