Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Historia de España Contemporánea Código 710G01039
Titulación
Grao en Humanidades
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Velasco Souto, Carlos Francisco
Correo electrónico
carlos.velasco@udc.es
Profesorado
Velasco Souto, Carlos Francisco
Correo electrónico
carlos.velasco@udc.es
Web
Descrición xeral Presentación y análisis de las líneas básicas de la evolución historica de España en la etapa contemporánea, haciendo hincapié en el carácter plural de la formación social española.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñocemento das producións culturais da Humanidade (Arte, Pensamento, Literatura e Institucións)
A2 Coñocemento do pasado desde un punto de vista diacrónico
A3 Coñocemento do espazo e do territorio
A4 Coñocemento dos diferentes bens e recursos patrimoniais e do seu réxime xurídico
A6 Coñecemento do comportamento humano individual e social
A7 Coñecemento sincrónico y diacrónico de diversas realidades culturais actuáis
A8 Coñocemento básico da realidade socio-política contemporánea
A11 Coñecemento das técnicas e métodos de traballo e análise das ciencias humanas e sociais
A20 Coñocemento e aplicación das tecnoloxías da información que se empregan nas unidades de servizos de información nos procesos de transferencia de información
A23 Coñocemento da natureza da información e dos documentos, dos diversos modos de produción e do seu ciclo de xestión, dos aspectos legais e éticos e do seu uso e transferencias, e das fontes principais de información en calquera soporte, e ao longo do tempo.
A24 Coñocemento, comprensión e aplicación dos principios teóricos e metodolóxicos e das técnicas para a planificación, organización e avaliación do sistema de unidades e servizos da información
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo
B4 Traballar de forma autónoma con iniciativa
B5 Traballar de forma colaborativa.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C9 Capacidade de organización e planificación do traballo propio

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer as metodoloxías e ferramentas adecuadas para a elaboración de traballos. A11
A20
A23
A24
B1
B2
B3
B4
B5
Coñecer as fontes de información utilizadas na Historia de España Contemporánea. A4
B1
B2
B3
Aprender a expor oralmente e por escrito. B3
C1
C9
Promover a través do coñecemento un mellor exercicio da cidadanía. C4
C6
C7
Tomar consciencia da necesidade de unha aprendizaxe continua. C7
C8
C9
Coñecer os acontecimentos e procesos mais relevantes na Historia Contemporánea de España. A1
A2
A3
Coñecer as continuidades e mudanzas na Historiade España Contemporánea . A6
A7
A8
A6
A7
A8
A4
A20
A23
A24
B1
B2
B3
A1
A2
A3
A11
A20
A23
A24
B1
B2
B3
B4
B5
B3
C1
C9
C4
C6
C7
C7
C8
C9

Contidos
Temas Subtemas
I. Crise do Antigo Rexime, construción do Estado Liberal e Revolución Burguesa (1808-1874). I.1. Guerra e revolución (1808-1814): reformismo e revolución política.
I.2. A crise definitiva do Antigo Regime e a quebra da monarquía absoluta (1814-1833).
I.3. O período isabelino: Rexencias e construción do Estado liberal (1833-1868).
I.4. A Revolución Burguesa en España. Do estancamiento económico á expansión capitalista.
I.5. O sexenio democrático(1868-1874). A I República.
II. A I Restauración(1874-1923). II.1. A I Restauración monárquica: configuración do rexime e bloco oligárquico de poder (1874-1923). A crise do parlamentarismo(desde 1914).
II.2. As realidades socio-económicas da Restauración(1874-1923). Movemento obreiro e cuestión social.
III. Ditadura, República e Guerra Civil (1923-1939). III.1. A Ditadura de Primo de Rivera e a "dictablanda" (1923-1931).
III.2. A II República (1931-1936). Democracia, reformismo e ascenso do bloco social subalterno.
III.3. O golpe de estado reacionario e a Guerra Civil (1936-1939).
IV. Franquismo, Transición Democrática e II Restauración (1936-2000) IV.1. A ditadura franquista(1939-1975).
IV.2. A Transición Democrática (1976-1981).
IV.3 O rexime monárquico-parlamentar da II Restauración.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Lecturas A1 A2 A3 A6 A7 A8 B1 B3 B4 B10 B11 C4 C6 C7 0 40 40
Sesión maxistral A2 A6 A7 A8 B3 B7 B11 B16 B21 C1 C4 C6 C7 21 0 21
Discusión dirixida A2 A3 A6 A7 A8 B1 B3 B5 B8 B10 B22 C1 11 8 19
Traballos tutelados A2 A6 A7 A8 A11 B1 B2 B3 B4 C1 C6 C8 C9 6 50 56
Proba obxectiva A2 A6 A7 A8 B10 B11 C1 2 0 2
Análise de fontes documentais A1 A2 A4 A6 A7 A11 A20 A23 A24 B1 B3 B4 B5 C6 0 10 10
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Lecturas Lectura por conta do aluno de monografías ou outro material bibliográfico selecionado e recomendado polo profesor. Estas lecturas estarán relacionadas preferentemente coas propostas do temario de "Historia de España Contemporánea".
Sesión maxistral Exposicións explicativas realizadas polo profesor sobre cuestións fulcrais relacionadas co temario de "Historia de España Contemporánea".
Discusión dirixida Debate na aula com base nos contidos de materiais previamente selecionados e distribuídos polo profesor e preparados polos alumnos em horas non presenciais; ou bien sobre as exposiciós orais de carácter monográfico e individualizado que realizarem os alunos na aula. O profesor orientará a discusión en que deberán participar todos os alunos sen excepción, o que implica a asistencia obrigatoria ás aulas interactivas.
Os alunos en situación de dispensa académica realizarán esta actividade no gabinete do profesor, debatendo e dialogando con ele conforme un cronograma previamente combinado.
Traballos tutelados Consisten en traballos individuais feitos polos alunos sobre temas do programa de "Historia de España Contemporánea" ou otros temas por eles escollidos. Para a súa realización cada aluno deberá consultar bibliografía especializada e/ou fontes documentais e seguir as pautas dadas polo profesor. O alumno deberá ir presentando periódicamente ao profesor, mediante cronograma previamente establecido, os avances realizados na confección do traballo, a fin de que o dito profesor faga o seguimento do mesmo.
Proba obxectiva Consiste nun exame escrito acerca dos contidos de "Historia de España Contemporáea", estudados durante o curso.
Análise de fontes documentais Consulta, por parte do aluno, de fontes históricas documentais proprias de "Historia de España Contemporánea", para se iniciar no seu coñecemento e na metodoloxía aplicada a elas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Proba obxectiva
Descrición


Na realización dos "traballos tutelados" dentro da materia "Historia de España Contemporánea", o profesor instruirá o aluno nas metodoloxías aplicábeis, proporcionará referencias bibliográficas de carácter xeral, e fará un acompañamento periódico do traballo. Ao aluno corresponderá completar a relación bibliográfica nunha primeira fase de prospectiva e achegamento á información, ben como elaborar ol traballo consoante un esquema que haberá de ser presentado previamente ao profesor.

A respeito da "proba obxectiva" o profesor deberá informar sobre a modalidade de exame a realizar na materia de "Historia de España Contemporánea" e sobre os criterios de valoración. Tamén corresponderá ao profesor esclarecer calquera dúbida sobre a formulación das preguntas, os temas e, en xeral, a materia obxecto de exame.








Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Discusión dirixida A2 A3 A6 A7 A8 B1 B3 B5 B8 B10 B22 C1 A avaliación desta actividade será feita exclusivamente sobre a base das intervenciós dos alunos no debate.
Valorizarase a capacidade do aluno para argumentar de maneira organizada e fundamentada, e para contrastar a opinión propria coa dos compañeiros/as.
20
Traballos tutelados A2 A6 A7 A8 A11 B1 B2 B3 B4 C1 C6 C8 C9 Será obxeto de estimación a abordaxe e estruturación do tema, a organización da información e mais a bibliografía consultada. 40
Proba obxectiva A2 A6 A7 A8 B10 B11 C1 Valorizaranse de xeito preferente as respostas dos alunos, a articulación da exposición e mais a adecuación ás cuestións formuladas. 40
 
Observacións avaliación
1. Serán requisitos imprescindíbeis para aprobar a materia superar a "proba obxetiva" e ter entregado en tempo e forma as actividades encargadas durante o curso. Caso da suma das cualificacións ultrapasar os cinco pontos sem se terem alcanzado un mínimo do dous na proba obxetiva, farase constar como cualificación final 4,9 implicando a reprobación da materia.

2.Serán avaliados os alunos/as que asistiren á proba objetiva e entregaren o traballo tutelado. Onde non, serán considerados como non presentados.

3.As faltas de ortografía (grallas), cando graves e reiteradas, pueden ser motivo de reprobación automática. En calquera caso suporán unha diminución da cualificación final.

4.Os alunos/as en situación de matrícula a tempo parcial ou dispensa académica deberán realizar os mesmos traballos e probas que os estudantes suxeitos á matrícula ordinaria, conforme as variantes para eles estabelecidas no apartado das metodoloxías.

5. Na "segunda oportunidade" de xullo, e sucessivas, serán avaliadas unicamente aquelas metodoloxías que nom tiverem sido superadas na primeira oportunidade, conservándose para as restantes metodoloxías as cualificacións obtidas en xuño.

6.Na "segunda oportunidade" de xullo, e sucessivas,a avaliación da actividade "Discusión dirixida" será realizada sobre a base da presentación, por parte do aluno/a, de resumos ou comentarios dos materiais objeto de debate na dita actividade ao longo do curso.

7. Todos os alunos/as matriculados na materia (incluídos os que a tiveren pendente de cursos anteriorers) deberán entregar unha ficha con foto actualizada a fin de facilitar o seguimento e consigna das súas actividades por parte do profesor.

Fontes de información
Bibliografía básica Bahamonde, A y Martínez, J.A. ( 1998). Historia de España siglo XIX.. Madrid, Cátedra
Avilés Farré, J (et ali). ( 2002). Historia política 1875-1939.. Madrid, Ediciones Istmo.
Carreras, A. (1990). Industrialización española. Estudios de historia cuantitativa.. Madrid
Solé Tura, J. y Aja, E. (2009). Constituciones y períodos constituyentes en España (1808-1936). Madrid, Siglo XXI
Jover Zamora, J. M ª (2001). España: Sociedad, Política y Civilización, (Siglos XIX-XX). Barcelona, Areté
Comín Comín, F. (1988). Hacienda y economía en la España contemporánea (1800-1936).. Madrid.
Casanova, J. (2009). Historia de España en el siglo XX. Barcelona, Ariel
Martínez, J.A. (1999). Historia de España. Siglo XX (1939-1996). . Madrid, Cátedra
Paredes, J. (Coord.). (2004). Historia de España. Siglo XX.. Barcelona, Ariel.
Martínez Cuadrado, M. (1991). La burguesía conservadora (1874-1931).. Madrid, Alianza.
Artola, M. (1973). La burguesía revolucionaria(1808-1869).. Madrid, Alianza.
Fontana, J. (2009). La época del liberalismo.. Madrid, Marcial Pons-Crítica.
Juliá, S., García Delgado, J.L., Jiménez, J.C., Fusi, J.P. (2007). La España del siglo XX.. Madrid, Marcial Pons
Esdail, Ch. (2001). La quiebra del liberalismo(1808-1936).. Barcelona, Crítica.

Bibliografía complementaria (). .
Saz, Ismael y Pérez Ledesma, Manuel ( 2015). Del franquismo a la democracia.. Madrid, Marcial Pons.
Casanova, Julián (2014). Historia de España Vol. 8: República y Guerra Civil. . Madrid,Marcial Pons.
Orduña Rebollo, Enrique. (2015). Historia del Estado español.. Madrid,Marcial Pons.
Forcadell Álvarez, Carlos y Suárez Cortina, Manuel (2015). La Restauración y la República 1874-1936.. Madrid,Marcial Pons.
Lida, C. (1995). Antecedentes y desarrollo del movimiento obrero español (1835-1888). . Madrid.
Navarro, V. (2002). Bienestar insuficiente, democracia incompleta. Sobre lo que no se habla en nuestro país.. Barcelona, Anagrama
Cañellas Mas, A (ed.). (2013). Conservadores y tradicionalistas en la España del s. XX..
Bardavio, J. (2009). Crónica de la Transición, 1973-1978.. Ediciones B.
Gallego, F. (2008). El mito de la Transición. La crisis del franquismo y los orígenes de la democracia (1973-1977). Barcelona, Crítica
Bernal García, F. (2010). El sindicalismo vertical. Burocracia, control laboral y representación de intereses en la España franquista (1936-1951). .
Capel, R. M. (1986). El trabajo y la educación de la mujer en España.. Madrid, MTSS.
Winston, C. m. (1989). La clase trabajadora y la derecha en España. . Madrid, Cátedra.
Riquer, Borja de. (2009). La dictadura de Franco.. Madrid, Marcial Pons-Crítica.
Moradiellos, E. (2000). La España de Franco(1939-1975). Política y sociedad.. Madrid, Síntesis.
Castells, L.(Ed.). (1995). La historia de la vida cotidiana. Ayer, n º 19. Madrid.
Cacho Viu, V. (1962). La Institución Libre de Enseñanza. Orígenes y etapa universitaria (1860-1881).. Madrid
Gil Novales, A. (Ed.). (2001). La revolución liberal.. Madrid, edicione del Orto.
Luengo, F, Aizpuru, M. (2013). La segunda república y la guerra civil. .
Tuñón de Lara, M. (1976). La Segunda República. 2 vol.. Madrid, Siglo XXI.
Tussell, J. (2007). La transición a la democracia (España 1975-1982).. Espasa.
Álvarez Junco, J. (2001). Mater Dolorosa. La idea de España en el siglo XIX.. Madrid, Taurus.
Puelles Benitez, M. de. (2008). Modernidad, republicanismo y democracia: una historia de la educación en España..
Menendez Alzamora, M., Robles Egea, A., (ed.). (2013). Pensamiento político en la España contemporánea..
Malefakis, E. (1971). Reforma agraria y revolución campesina en la España del siglo XX.. Barcelona, Ariel.
Casanova, J. (2009). República y guerra civil.. Madrid, Marcial Pons-Crítica


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Introdución á Historia/710G01002
Literatura Española/710G01010
Historia Antiga/710G01091
Historia Medieval/710G01016
Historia de América e da Expansión Europea/710G01021
Historia Moderna/710G01024
Antropoloxía Social e Problemas Actuais/710G01025
Historia Contemporánea/710G01026
Arte Contemporánea/710G01028

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Historia de Galicia/710G01041

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías