Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Documentación Xeral Código 710G02011
Titulación
Grao en Información e Documentación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
 Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Perez Rodriguez, Maria Antonia
 Correo electrónico
antonia.perezr@udc.es
Profesorado
Perez Rodriguez, Maria Antonia
 Correo electrónico
antonia.perezr@udc.es
Web http://www.udc.es
Descrición xeral Estudio do concepto de información documental e dos elementos do proceso de documentación, así como da sociedade da información e das redes e dos sistemas de información onde se xestionan diferentes tipoloxías de documentos.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecemento da natureza da información e dos documentos, dos seus diversos modos de produción e do seu ciclo de xestión, dos aspectos legais e éticos do seu uso e transferencia, e das fontes principais de intormación en calquera soporte, e ao longo do tempo.
A3 Coñecemento, comprensión e aplicación dos principios teóricos e metodolóxicos, e das técnicas para a creación e eutentificación, reunión, selección, organización, representación, preservación, recuperación, acceso, difusión e intercambio, e avaliación da información e dos recursos informáticos.
A6 Coñocemento da realidade nacional e internacional en materia de políticas e servizos de información e das industrias da cultura
A8 Habilidades na obtención, tratamento e interpretación de datos sobre unidades e servizos de información, dos procesos de produción, transferencia e uso da información e da actividade científica.
B1 Que os estudantes demostrasen posuir e comprender coñecementos nun área de estudo que parte da bas da educación secundaria xera, e adoitan encontrare a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamán algún aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solución a un público tanto especializado como non especializado
B5 Que os estudantes desenvolverán aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender os estudos posteriores cun alto grao de autonomía
B6 Capacidade de análise e de sintese aplicaa á xestión e organización da información
B7 Capacidade da xestión da información relevante
C1 Expresarse correctamente tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficicais da comunidade autónoma
C2 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
C5 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas a os que deben de enfrontarse
C6 Asumir como profesional e cidadán a importancia do aprendizaxe ao longo da vida
C7 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
C8 Aprender a aprender
C10 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo
C11 Traballar de xeito autónomo con iniciativa
C12 Traballar de xeito colaborativo
C13 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional
C15 Capacidade de organización e planificación do traballo propio

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecemento dos principios científicos e técnicos da Documentación no sentido amplio do termo, tendo en conta a contextualización social de cada etapa histórica. A1
A3
 B1
B4
B5
 C1
C4
C5
Coñecemento do desenvolvemento e evolución da documentación e o seu papel ao servizo dos mecanismos de producción e transmisión do saber. A1
A3
 B1
B3
B4
B5
 C1
C4
C5
Coñecemento, comprensión e aplicación dos modelos teóricos e prácticos da ciencia documental aplicadas á diferente tipoloxía de documentos e por tanto de servizos de información. A1
A3
A6
 B1
B4
B5
B7
 C1
C2
C4
C5
Coñecemento dos conceptos que construen o corpus teórico da documentación e achegamento á obtención das habilidades que se precisan para a práctica profisional da labor do profesional da informació, en especial para o seu traballo na sociedade da información. A1
A3
A8
 B4
B5
 C1
C4
C5
Obter a formación e habilidades para desempeñar as funcións no traballo que se require nos diferentes centros de información. Tamén para levalo a cabo ca responsabilidade e eficacia que exixe a actual sociedade da información. A1
A3
 B4
B5
B6
 C1
C4
C5
C6
C7
C8
Coñecemento, comprensión e aplicación das bases teórico-técnicas necesarias para o desenvolvemento profisional dos documentalistas no ámbito dos diferentes centros de información. A1
A3
 B1
B4
B5
 C1
C4
C5
C10
C11
C12
C13
C15
Coñecementos teóricos e prácticos para implementar os procedementos de búsqueda, localización, selección e avaliación da información no entorno da sociedade da información. A1
A3
 B4
B5
 C1
C4
C5

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Contextualización e desenvolvemento dos arquivos, bibliotecas e centros de centros de documentaciòn 1.1 Oríxenes, Idade antiga e medieval
1.2 Idade Moderna e seculo XIX
1.3 Paul Otlet e La Fontaine. Instituto Internacional de Bibliografía
1.4 Biblioteconomía, Archivistica e Documentación
Tema 2. Principais escolas da Documentación e a súa pegada no Estado español 2.1 Documentación en Estados Unidos
2.2 Documentación en Alemania
2.3 Documentación na URSS
2.4 Documentación en Gran Bretaña
Tema 3 A Sociedade da Información 3.1 Características. Fortalezas, debilidades e oportunidades
3.2 Datos, información e coñecemento. A información como ben económico
3.3 Evolución das funcións do profesional da información: de conservador a content curator.
Tema 4. O Documento e os servizos de documentación 4.1Concepto e características dos documentos e dos centros de documentación
4.2 A cadea documental e as súas fases

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 B1 C4 16 0 16
Traballos tutelados B3 B4 B5 3 30 33
Obradoiro B4 B5 C4 3 0 3
Presentación oral B6 B7 C1 9 18 27
Proba obxectiva A3 A6 C2 C5 C8 C10 C11 4 36 40
Lecturas A3 A8 C6 C7 C12 C13 C15 6 18 24
 
Atención personalizada 7 0 7
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Obradoiro Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes na que se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado.
Presentación oral Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas. Constitúe un instrumento de medida, elaborado rigorosamente, que permite avaliar coñecementos, capacidades, destrezas, rendemento, aptitudes, actitudes, intelixencia, etc. É de aplicación tanto para a avaliación diagnóstica, formativa como sumativa.

A Proba obxectiva pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación. Tamén se pode construír con un só tipo dalgunha destas preguntas.
Lecturas Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Lecturas
Descrición
- Obradoiro: Resolución de dúbidas, corrección de traballos, orientación nas buscas bibliográficas e de recursos, comentarios ás lecturas
- Sesión maxistral: plantexamentos, enfoques e visualización dos contidos da materia que se ampliarán nas cuestións que os alumnos puideran formular nas titorías.
- Traballos tutelados: Resolución de dúbidas mediante o correo electrónico e as titorías, individuais ou en grupo. Farase especial fincapé na cooperación para a elaboración dos guions e nas buscas de bibliografía para os traballos.
- Proba obxectiva: preguntas teóricas e casos prácticos a resolver sobre o contido da materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados B3 B4 B5 a) Dous traballos individuais;un será sobre os temas 1 e 2, e outro sobre os temas 3 e 5 cada un deles deberán ter un mínimo de 15.000 caracteres incluidos espacios e excluida a bibliografía que irá ao final de cada un deles e as notas irán a pe de páxina.

A puntuación máxima que acadará a suma dos dous mais o colectivo será de tres puntos.

b) Traballo individual que constará da búsqueda de bibliografía (libros, capítulos de libros e artigos en revistas) en todo tipo de soportes e a rede publicada nos últimos seis anos sobre a temática de cada un dos temas do apartado Contidos. A puntuación máxima é 1 punto.

Estes traballos enviaranse por correo electrónico e entregaranse sobre papel na data acordada na aula.
Efectuar cada un dos alumnos os traballos anteriores é indispensabel para superar a materia. Estos non subirán nota cando o discente non aprobe o examen da materia. 		40
Presentación oral B6 B7 C1 Exposición e debate na aula dos contidos das lecturas propostas nos módulos correspondentes 15
Lecturas A3 A8 C6 C7 C12 C13 C15 Avaliaranse a entrega na data establecida, síntese e reflexión persoal sobre o asunto tratado. 5
Proba obxectiva A3 A6 C2 C5 C8 C10 C11

O examen constará de parte teórica e práctica:
Teórica: Preguntas breves e preguntas de desenrolo dos temas da materia.
Práctica: Sobre os temas da materia

E indispensabel superar a parte teórica e a práctica para acadar o aprobado. De non aprobar a parte teórica, xa non se calificará a parte práctica da proba obxectiva.
40
 
Observacións avaliación

Efectuar cada un dos alumnos os traballos anteriores é
indispensabel para superar a materia. E estos non subirán nota cando o
discente non conquira aprobar a proba obxectiva (examen).




















"Aqueles/as alumnos /as
que teñan algún tipo de excepcionalidade para vir a clase legalmente concedida,
que falen co/a pofesor/a á comezos de curso para establecer as titorías e os
sistemas de avaliación correspondentes."

Fontes de información
Bibliografía básica

ABADAL FALGUERAS, E. La documentación en España. Madrid: CINDOC, 1994.
ALONSO GONZÁLEZ E. “Cuando el documento aprendió a hablar”. Bajo palabra. Revista de filosofía, 2012, v. 2, n.7, pp. 575-586.
AYUSO GARCÍA, MD. Conceptos fundamentales de la teoría de la documentación.Traité de la documentation de Paul Otlet. Murcia:,Universidad, 2011.

BLANQUET, MF. “Paul Otlet et la bibliologie”. Documentaliste. Sciences de l'information, 2010, v. 47, n. 2, pp. 18-20.
BORDIEU, P. Les régles de l’art: genése et structure du champ littéraire. Paris: Seuil, 1992
BORDIEU, P.; KAUF, T. Razones prácticas: sobre la teoría de la acción. Barcelona. Anagrama, 1999.
BUCKLAND, Michael K.. “Obsolescence in subject description”. Journal of Documentation ,  2012, v. 68, n. 2, pp. 154 – 161.
CARIDAD SEBASTIAN, M e NOGALES FLORES, J. (Coord.) La información en la posmodernidad: la sociedad del con.cimiento en España e Iberoamérica. Madrid: Centro de Estudios Ramón Areces, 2006
CASTELLS, M. La era de la información. Econ.mía sociedad y Cultura. Madrid: Alianza Editorial, 1997
CERMEÑO, LL; RIVAS PALÁ, E. Valorar y seleccionar documentos. Qué es y cómo se hace. Gijón: Trea, 2010.
COBARSÍ MORALES J, CANALS, A, ORTOLL ESPINET, E. “La información como bien económico: reflexiones sobre la crisis financiera de 2008”. El profesional de la información, 2013, vol 22, N. 4, pp. 346-352.
DELIBERALI, G. “La ciencia de la información en el contexto de la postmodernidad”. Annales de la Documentación. v. 14, n.1, 2011, sp.
EISENSTEIN, E. La imprenta como agente de cambio: comunicación y transformaciones culturales en la Europa moderna temprana. México: Fondo de Cultura Económica; 2010.
ECHEVERRÍA EZPONDA Javier. “El debate sobre las industrial culturales y creativas”. Cuadern.s hispan.american.s, 2013, n. 761, pp. 21-34

EMPAR, A. e GATO GUTIÉRREZ, A.M. “Coaching Documental: Nuevo paradigma para la profesión”. MÉI: Métodos De Información, 2012, v. 3, n. 4, pp. 5-12
EVEN-ZOAR, I. Polysystem Studes. Poetics Today,v.11, n. 1, 1990.
FELICIÉ SOTO,A M. Biblioteca pública, sociedad de la información y brecha digital. Buenos Aires: Alfagrama; 2006.
FIGUEIRAS VIDAL, AR. La sociedad de la información y el con.cimiento. Madrid: Instituto de España; 2010.
FOUCAULT, M. L’arqueologie du savoire. Paris: Gallimard, 1969
GARCIA GUTIÉRREZ, A . “Contribuciones de la dialéctica a la organización del conocimiento”. Scire, 2014, v. 20, n. 1, pp. 33-51
GUINCHAT, C. e MENU, M. Introducción general a las ciencias y técnicas de la información y la documentación. Madrid: CINDOC (CSIC):UNESCO, 1982
LESTER, J. Fundamentals of information studies: understanding information and its environment. New York: Neal-Schuman, 2007
LÓPEZ LÓPEZ, P.; GIMEN. PERELLÓ, J. (coords.) Información, conocimiento y bibliotecas en el marco de la globalización neoliberal. Gijón: Trea, 2005.
LÓPEZ YEPES, J. Teoría de la documentación. Madrid: EUNSA, 1995
LOPEZ YEPES, J (Ed.). Diccionario enciclopédico de Ciencias de la Documentación. Madrid: Síntesis, 2004
LOPEZ YEPES, J. (Coord.) Manual de Ciencias de la Documentación. Madrid: Pirámide. 2006.
LOPES DOS SANTOS, R.; RIBEIRO PINHEIRO, L. “Infraestrutura em informação científica e em ciência da informação na antiga  União Soviética (1917-1991)”. Encontros Bibli, 2010, v. 15, n. 29, pp. 24-51
MANFROID, S. “Innover ou anticipier : Singularité du Belge Paul Otlet (1868-1944)”.  Bulletin Des Bibliotheques De France. 2012, n. 1,. pp. 6-11.
MARTÍNEZ DE SOUSA, J. Diccionario de bibliología y ciencias afines. Gijón: Trea, 2004
MATTELART, A . Diversidad cultural y mundialización. Barcelona: Paidós, 2006.
MORÁN, A. “Margaret Elizabeth Egan y la genealogía de la filosofía de la bibliotecología”. CID: Revista de Ciência da Informação e Documentação, 2014, v. 5, n. 2, pp. 71-91
MONTILLA, L. “The treaty of documentation of Paul Otlet: a metascientific exposure”. Biblios: Revista electrónica de bibliotecología, archivología y museología, 2013,  n.51, pp. 57-69. 
OLAGÜE DE ROS, G.. “Las relaciones del internacionalismo científico con los orígenes del movimiento documental europeo contemporáneo (1890-1945)”. Anales de Documentación, 2012, v. 15, n. 29.
OT LET, Paul. “Clasificación Bibliográfica Universal”. Revista de la Universidad Nacional de Córdoba, 2014, n. 1-3, pp. 141-174.

PEÑA, LJ. “El tratado de documentación de Paul Otlet: una exposición metacientifica”. Biblios, 2013, n. 51, pp. 57-69.
RENDÓN ROJAS, M. Á. "Bases filosóficas de la organización de la información". Perspectivas em Ciencia da Informacao. v. 15, n. 1, 2010, pp. 3-17.
RANFA, E. “Paul Otlet: una vita per la documentazione”. Studi. 2013, v. 53, n.1,.pp. 45-62.
RODRÍGUEZ BRAVO, Blanca. El documento: entre la tradición y la ren.vación. Gijón: Trea, 2002
ROMANOS de TIRATEL, S. “Paul Otlet, el antepasado olvidado. Revisión bibliográfica y aspectos biográficos, históricos y teóricos”. Información, cultura y sociedad,  2008, n. 18, pp. 13-36.
ROMERO SÁNCHEZ, E. “Posibilidades y amenazas para que las actuales sociedades de la información se conviertan en verdaderas sociedades del aprendizaje y el conocimiento”. Teoría de la educación, 2013, v. 14, n. 3, pp. 241-258.
SCAMMELL, A. Handbook of special librarianship and information work. London: Aslib, 1997
SILVA OLARTE, R. “En defensa de un positivismo alegre. Michel Foucault en el archivo”. Historia y Memoria, 2012, n. 4, pp. 225-257.
URUEÑA LÓPEZ, A. “La información en la econ.mía del con.cimiento”. El Profesional de la Información, 2013, v. 22, n. 4, pp. 339-345.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías