Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Análise Documental de Contido Código 710G02016
Titulación
Grao en Información e Documentación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Perez Rodriguez, Maria Antonia
 Correo electrónico
antonia.perezr@udc.es
Profesorado
Perez Rodriguez, Maria Antonia
 Correo electrónico
antonia.perezr@udc.es
Web
Descrición xeral 1º) Acadar por parte dos discentes a formación teórica e práctica e os criterios conceptuais para realizar a análise documental de contido.
2º) Dotar aos alumnos das técnicas e recursos precisos para levar a cabo a análise de contido e establer as categorías coas que lograr unha indización pertinente.
3º) Adquirir as habilidades instrumentais e coñecementos intelectivos necesarios, para obter a maior precisión e os mellores rendementos na aplicación dos resultado da análise semántica dos documentos.

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 Coñecemento, comprensión e aplicación dos principios teóricos e metodolóxicos, e das técnicas para a creación e eutentificación, reunión, selección, organización, representación, preservación, recuperación, acceso, difusión e intercambio, e avaliación da información e dos recursos informáticos.
A4 Coñecemento, comprensión e aplicación dos principios teóricos e metodolóxicos para o estudo, a análise, a avaliación e a mellora dos procesos de produción, transferencia e uso da información e da actividade científica.
A8 Habilidades na obtención, tratamento e interpretación de datos sobre unidades e servizos de información, dos procesos de produción, transferencia e uso da información e da actividade científica.
B1 Que os estudantes demostrasen posuir e comprender coñecementos nun área de estudo que parte da bas da educación secundaria xera, e adoitan encontrare a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamán algún aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
B2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrar por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solución a un público tanto especializado como non especializado
B5 Que os estudantes desenvolverán aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender os estudos posteriores cun alto grao de autonomía
B6 Capacidade de análise e de sintese aplicaa á xestión e organización da información
B7 Capacidade da xestión da información relevante
B8 Capacidade deuso e adaptación de diversas técnicas de comunicación oral e escrita cos usuarios da información
C2 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C6 Asumir como profesional e cidadán a importancia do aprendizaxe ao longo da vida

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Iniciar a los alumnos en el análisis de contenido, en su doble vertiente de indización y de condensación, tanto en el plano teórico como en el plano práctico; capacitándolos para indizar y resumir documentos de diversos tipos. A4
A8
 B1
B2
B8
 C2
C6
Iniciar en la metodología de investigación de la disciplina mediante trabajos de curso tutelados (teórico y práctico) que fomenten el desarrollo de un pensamiento crítico y creativo. A3
A8
 B1
B3
B4
B5
B6
B7
B8
 C2
C6

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Analise de contido

 Tema 1
1.1Evolución
1.2 A lingua e as súas variedades e diferencias
Tema 2 As linguaxe documentais


Tema 2.
1.1 Lingua natural e outras linguaxes
1.2 .Control, codificación, relevancia e semanticidade nas linguaxes documentais
1.3 Terminoloxia e palabras chave
A) Practicas
Tema 3 Tipoloxias das linguaxes documentais
Tema 3
3.1 Linguaxes documentais segundo o nivel de coordinación
3.2 Linguaxes documentais segundo a súa estructura
3.3 Linguaxes documentais segundo o control de vocabulario
3.4 Linguaxes documentais segundo o nivel de análise
Tema 4 Os índices Tema 4
4.1 Concepto e teoría dos índices
4.2 Índice Kwic e kwoc
A) Prácticas
Tema 5 Resumo documental Tema 5
5.1 Obxetivos e tipos de resumo documental
5.2 Características do resumo documental
5.3 Fases para a realización do resumo documental
5.4 Control de calidade no resumo documental
A) Practicas

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba obxectiva C6 2 34 36
Sesión maxistral A3 A4 17 0 17
Obradoiro A3 A8 B6 B7 B8 17 34 51
Lecturas B1 B3 2 8 10
Traballos tutelados B4 B5 2 6 8
Presentación oral B2 C2 5 20 25
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas. Constitúe un instrumento de medida, elaborado rigorosamente, que permite avaliar coñecementos, capacidades, destrezas, rendemento, aptitudes, actitudes, intelixencia, etc. É de aplicación tanto para a avaliación diagnóstica, formativa como sumativa.

A Proba obxectiva pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación. Tamén se pode construír con un só tipo dalgunha destas preguntas.
Sesión maxistral Aulas maxistrais nas cales se explicará a evolución e as bases teóricas da materia.
Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Obradoiro Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes na que se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado.
Lecturas Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
Presentación oral Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba obxectiva
Traballos tutelados
Descrición
Sinalar os contidos do que se vai debatir; procurar un diálogo fluido e constructivo e interrelacional e contribuir ás distintas argumentacións e ás conclusións finais.

Axuda á realización do esquema na presentación e a posta en práctica de métodos para captar á atención dos asistentes. Ao final da exposición formulación de preguntas.

Asesorar na metodoloxía e búsqueda de fontes así como na redacción e exposición das conclusións.

Resolucíón de cuestións e problemas plantexados polos alumnos.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Presentación oral B2 C2

Exposición e debate na aula dos contidos das lecturas propostas nos módulos correspondentes 		10
Proba obxectiva C6 Preguntas breves e preguntas de desenrolo dos temas así como unha proba práctica. Para superar esta proba obxectiva terán que aprobarse inividualmente cada unha das dúas partes, sendo imprescindible superar en primeiro lugar a parte teórica para aprobar tamén a práctica, que non se calificará se non se ten superada a primeira.


 40
Traballos tutelados B4 B5 Tres traballos individuais que realizará cada alumno condensaranse nun único traballo conxunto que reunirá as diferentes aportacións e enfoques que cada discente efectuou no seu traballo persoal.
A puntuación máxima que acadará a suma dos tres mais o colectivo será de tres puntos.

Traballo individual que constará da búsqueda de bibliografía (libros, capítulos de libros e artigos en revistas) en todo tipo de soportes e a rede publicada nos últimos tres anos sobre os temas que sinale a discente do apartado Contidos. A puntuación máxima é 1 punto.

Estes traballos e o colectivo enviaranse por correo electrónico e entregaranse sobre papel na data acordada na aula.
Efectuar cada un dos alumnos os catro traballos anteriores é indispensabel para superar a materia. Estos non subirán nota cando o discente non aprobe o examen da materia. 		40
Lecturas B1 B3

Avaliaranse a entrega na data establecida, síntese e reflexión persoal sobre o asunto tratado 		10
 
Observacións avaliación

Efectuar cada un dos alumnos os traballos anteriores é
indispensabel para superar a materia. Estos non subirán nota cando o
discente non conquira o aprobado no exame, xa que non superar a proba obxectiva implica non superar a disciplina.


No caso de non ter aprobada a materia mediante avaliación
continua o alumno fará o exame final.

Fontes de información
Bibliografía básica

ABRAMCZUK, C.; Engelbert, R.; Reis, A.: “Metodología científica: análise e reflexão sobre a eficácia dos resumos de artigos acadêmicos”. Perspectivas em Gestão & Conhecimento, (2012), v. 2, n. 1, pp. 170-181.

ALMEIDA, C.: “Conceito como significado: elemento semiótico para análise e mediação da informação”.Scire, (2012), v. 18, n. 2, pp. 49-55.

ALONSO IZQUIERDO, M. e Sánchez Domínguez, C.: “Bases epistemológicas y operativas de la didáctica del resumen documental: Enfoque basado en la competencia resumidora. Perspectivas em Ciência da Informação, (2010), v. 15, n. 3. pp. 2-22.

ALONSO IZQUIERDO, M., Sánchez Domínguez, C.: “Estudios de resumen documental en las ciencias de la documentación: recorrido histórico desde sus orígenes hasta las teorías actuales”. Revista de Lingüística y Lenguas Aplicadas, (2011), n. 6. pp. 208-229.

ANDRÉU ABELA, J.: Las técnicas de Análisis de Contenido: revisión actualizada. Granada: Universidad de Granada, 2011

ALVES LIMA, V.: “A informaçao documentaria: Codificaçao e decodificaçao”. En Transinformaçao, v. 19, n. 2 (2007), pp. 119-127.

AZEVEDO, A. “Função do resumo na comunicação científica: comparação entre resumos tradicionais e estruturados”. Escola de Ciência da Informação da Univ. Federal de Minas Gerais, (2011), v. 17, n. 4, pp.181-192

BAGGINI, IG. aproximación al análisis del contenido de las representaciones sociales sobre la violencia escolar en una escuela secundaria de la Ciudad de México. En: Investigación Universitaria Multidisciplinaria: Revista de Investigación de la Universidad Simón Bolívar (2012), no. 11, pp. 105-114

BARITÉ, M. “Control de vocabulario en la era digital: revisión conceptual. Scire, (2014), v. 20, n. 1, pp. 99-108.

BARITÉ, M. La garantía cultural como justificación en sistemas de organización del conocimiento: aproximación crítica. En Palabra Clave, (2011),vol. 1, nº 1, p.10-22BORGES, M.: “Investigación en resumen documental”. A Ciencia DA Informaçao Criadora de Conhecimento, (2009), v. 2, pp. 65-75.

BOWMAN, J.H.: Essential Dewey. Londres: Facet, 2005

CAFÉ, L, BRÄSCHER, M. Organização do conhecimento: teorias semânticas como base para estudo e representação de conceitos e organización del conocimiento Informação & Informação (2011), vol. 16, no. 2, pp. 25-51. CALDERA-SERRANO., J.: “Resumiendo documentos audiovisuales televisivos: propuesta Metodológica”. Perspectivas em Ciencia da Informacao, (2014), v. 19, n. 2. pp. 147-147.

CHAUMIER, J.: Análisis y lenguajes documentales: el tratamiento lingüístico de la información documental. Barcelona: Mitre, 1986.

CLEVELAND, D.B.: Introduction to indexing and abstracting. Stª Bárbara, California: Libraries Unlimited, 2013.

CORONA, A.; SLISKO, J.; PÉREZ BENÍTEZ, A.: “Resúmenes interpretativos como el primer paso en la culturación científica”. Latin-American Journal of Physics Education , (2011), v. 5, n. 1, pp. 249-256

EXTREMEÑO, A.: "El Resumen Documental: Un Reto Didáctico." Revista Española de Documentacion Cientifica, (2010), V. 33 n. 2.

FOX, V. Análisis documental de contenido: principios y prácticas. Argentina: Alfagrama, 2005.GARCÍA, P.: “Bases para la comprensión organizativa del texto”. Revista de lingüística y lenguas aplicadas, (2011), n. 6, pp. 125-138.

GIL URDICIAIN, B: Manual de lenguajes documentales. Gijón: Trea, 2004.

IZQUIERDO ALONSO, M. E SÁNCHEZ DOMÍNGUEZ, C.: “Estudios de resumen documental en ciencias de la documentación. Recorrido histórico desde sus orígenes hasta las teorías actuales”. Revista de Lingüística y Lenguas Aplicadas, (2011), n. 6, pp. 209-228.

MATURANO, C., SOLIVERES, M., MACÍAS, A., “Estrategias Cognitivas y Metacognitivas en la Comprensión de un Texto de Ciencias. Enseñanza de las Ciencias (2002),   n. 20, pp. 415-425).MENESES TELLO, F.: “La carga ideológica en los instrumentos para la organización bibliográfica”. Revista General de Información y Documentación,   (2013), v. 23, n. 1, pp. 97-131

MIRANDA, F.; FARIAS, V.S. “Sobre las palabras y su clasificación según su contenido. Los problemas para el lexicógrafo”. Revista de filología de la Universidad de La Laguna, (2011), no 29, pp. 9-20

MONTESI, M: Métodos de evaluación y calidad de resúmenes documentales. Gijón: Trea, 2006.

MOREIRO GONZÁLEZ, JA.: Contenido de los documentos textuales: su análisis y representación mediante el lenguaje natural. Gijón: Trea, 2004.

Moreno Reques, A. El resumen documental: Normas de elaboración. Madrid: Estudio de Técnicas Documentales, 2007.

OLIVA MARAÑON, C. ”Resumen Documental Científico”. Revista Interamericana de Bibliotecología, (2014), v. 37, n. 1, pp. 87-96.

OSMA RUEDA, J.L ; Pabón, H; Rueda, N. “Metodológia en la redacción del resumen de un artículo científico” . Revista Salud Uis, (2012), v. 44, n. 2, pp. 67-68

PAUL, R., ELDER, L., Guía del pensador sobre, como leer un párrafo y más allá de éste, basado en conceptos y herramientas del pensamiento crítico. Fundación para el Pensamiento Crítico. México, 2003. www.criticalthinking.orgPEÑA VERA, T.: Organización y representación del conocimiento: incidencia de las tecnologías de la información y comunicación. Buenos Aires: Alfagrama, 2011

PÉREZ LÓPEZ, N.: “Conocimiento previo y resumen de un texto argumentativo”. Folios (2013), n. 37, pp. 3-15

PINTO MOLINA, M.: Aprendiendo a Resumir: prontuario y resolución de casos, Gijón: Ediciones Trea S.L, 2006.

PIÑUEL RAIGADA, JL. Epistemología, metodología y técnicas del análisis de contenido. Madrid: UCM, 2013. ROLLA, P: “User Tags versus Subject Headings-Can User-Supplied Data Improve Subject Access to Library Collection Library Resources $ Technical services, v.53, n. 3 (2009), pp. 174- 189.

SHERMAN, J.: Melvil Dewey. Library genius. Edina (EEUU): ABDO, 2009.

VAN DIJK, T: Ciencia del texto: enfoque interdisciplinario. Barcelona: Paidós, 1983.

VESÚ, C., BATISTA, J.: “Semiótica do discurso científico: estudo sobre novas perspectivas para a análise documental de conteúdo”. Scire, v. 20, n. 2, (2014), pp. 55-59.

VOGEL, M. “A influência da Jean-Claude Gardin e a linha francesa na evolução do conceito de linguagem documentária”. Perspectivas em Ciencia da Informacao. v.14 especial (2009), pp. 80-92.

ZALDÚA GAROZ, A. “El análisis del discurso en la organización y representación de la información y el conocimiento”. ACIMED. V.16, n.1, (2007), pp. 17-28

YUMIKO N., ARAÚJO MARQUÉS, C. “Leitura documentária : aspectos pragmáticos da recepção e condensação de textos para indexar e resumir”. En: EDICIC (2011), v. 1, no. 4, pp. 130
Bibliografía complementaria

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías