Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Técnicas Documentais Aplicadas á Investigación Científica Código 710G02041
Titulación
Grao en Información e Documentación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Fernandez Travieso, Carlota
Correo electrónico
carlota.ftravieso@udc.es
Profesorado
Fernandez Travieso, Carlota
Ruiz Astiz, Javier
Correo electrónico
carlota.ftravieso@udc.es
j.ruiz.astiz@udc.es
Web http://elenaalfaya.org http://pdi.udc.es/es/File/Pdi/4S46G
Descrición xeral Esta materia céntrase na ciencia e no método científico. Explora as técnicas analíticas, descriptivas y bibliométrico-estadísticas da investigación. Establece especial fincapé na metodoloxía da investigación en Información, Biblioteconomía e Documentación, así como na aplicación de técnicas documentais á investigación.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Coñecemento da natureza da información e dos documentos, dos seus diversos modos de produción e do seu ciclo de xestión, dos aspectos legais e éticos do seu uso e transferencia, e das fontes principais de intormación en calquera soporte, e ao longo do tempo.
A2 Coñecemento, comprensión, aplicación e valoración dos principios teóricos e metodolóxicoa, e das técnicas para a planificación, organización e avaliación de sistemas, unidades e servizos de información.
A3 Coñecemento, comprensión e aplicación dos principios teóricos e metodolóxicos, e das técnicas para a creación e eutentificación, reunión, selección, organización, representación, preservación, recuperación, acceso, difusión e intercambio, e avaliación da información e dos recursos informáticos.
A4 Coñecemento, comprensión e aplicación dos principios teóricos e metodolóxicos para o estudo, a análise, a avaliación e a mellora dos procesos de produción, transferencia e uso da información e da actividade científica.
A5 Coñecemento e aplicación das tecnoloxías da información que se emplea nas unidades e servizos de información e nos procesos e transferencia da información.
A7 Habilidades para analizar, asesorar e formar a produtores, usuarios e clientes de servizos de información, así como nos procesos de negociación e comunicación
A8 Habilidades na obtención, tratamento e interpretación de datos sobre unidades e servizos de información, dos procesos de produción, transferencia e uso da información e da actividade científica.
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solución a un público tanto especializado como non especializado
B6 Capacidade de análise e de sintese aplicaa á xestión e organización da información
B7 Capacidade da xestión da información relevante
B9 Habilidades no uso de software xenérico
C1 Expresarse correctamente tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficicais da comunidade autónoma
C3 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solución baseadas no coñecemento e orientadas cara o ben común
C5 Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas a os que deben de enfrontarse
C6 Asumir como profesional e cidadán a importancia do aprendizaxe ao longo da vida
C7 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
C8 Aprender a aprender
C9 Resolver problemas de forma efectiva
C10 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo
C11 Traballar de xeito autónomo con iniciativa
C12 Traballar de xeito colaborativo
C13 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional
C14 Comunicarse de xeito efectivo nun contorno de traballo
C15 Capacidade de organización e planificación do traballo propio
C17 Recoñecemento da diversidade y multiculturalidade no ámbito do exercicio profesional

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
• Coñecemento, comprensión, aplicación e valoración das principales técnicas e métodos para a investigación científica A2
A3
A4
A5
A7
A8
B3
B4
B7
C8
C9
C10
C11
C12
C13
C17
Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñibles para resolver os problemas cos que deben enfrentarse. A1
B3
B4
B6
B7
C10
C11
C14
Valorar a importancia que ten a investigación no avance ético, socioeconómico e cultural da sociedade. A1
A3
A5
B3
B6
B9
C1
C3
C5
C6
C7
C11
C12
C13
C14
C15
C17

Contidos
Temas Subtemas
1. Introdución á ciencia e á investigación científica - O coñecemento. Características e fontes de coñecemento.
- Métodos de adquisición de coñecementos.
- A ciencia. Noción, definición.
- Características do coñecemento científico.
- Orixe e evolución da ciencia
- A investigación científica, ¿qué é?
- A reciprocidade investigación-teoría
- Importancia da investigación para as disciplinas e as profesións
2. O método científico -Nocións do método.
-Qué é la metodoloxía, para qué sirve e cómo se usa.
-Os paradigmas de investigación.
-O proceso de investigación.
-A sistematización dos métodos.
-Método Empírico-analítico.
-Método Experimental.
-Método Hermenéutico.
-Método Dialéctico.
-Método Fenomenológico.
-Método Histórico.
-Método Sistémico.
-Método Sintético.
-Método Lóxico.
3. As técnicas científicas de investigación cuantitativa - Tipos de técnicas de investigación cuantitativa de acordo coa sua finalidade, carácter, natureza e marco temporal.
- Unidades de análise e observación.
- Poboación: definición e tipos.
- A mostra e o muestreo. Definición, requisitos e procedimientos.
- Variables: definición e tipos.
- Seleción de informantes e recollida de datos.
- Métodos de recollida de datos.
- Os cuestionarios.
- Técnicas documentais cuantitativas: modalidades e características.
- Técnicas mediante encuesta: Introdución e muestreo.
- Técnicas mediante encuesta: O cuestionario estandarizado e o traballo de campo.
- Técnicas mediante encuesta: Tratamiento de datos e informe.
- Diseño experimental.
- Bibliometría e estadística.
- Cienciometría e informetría.
4. As técnicas científicas de investigación cualitativa - Tipos de técnicas de investigación cualitativa de acordo coa sua finalidade, carácter, natureza e marco temporal.
- A observación directa.
- O grupo de discusión ou grupo focal.
- O análise de documentos e de contido: a observación documental.
- A teoría fundamentada ou anclada.
- A entrevista estructurada.
- As historias de vida.
- Outras técnicas: etnografía, etnoloxía, etnometodoloxía, técnica biográfica, o paradigma hermenéutico-interpretativo, etc.
5. As fases na investigación. Fase Conceptual: o diseño da investigación -Elexir o problema de investigación.
-Tipos de cuestións de investigación.
-Etapas conducentes ao enunciado da cuestión de investigación.
-Formulación do problema de investigación.
-Recensión dos escritos.
-Consulta de bases de datos bibliográficas especializadas en ByD
-Rexistro e organización da información.
-O marco de referencia e o nivel de investigación (Procite).
-O obxetivo da investigación.
-A hipótese.
6. As fases na investigación. Fase Metodolóxica -Definición e finalidade do diseño da investigación.
-Elementos do diseño da investigación.
-Clasificación das investigacións e niveis de coñecementos.
-Conceptos propios do diseño de investigación.
-Seleción de unha técnica documental.
7. As fases na investigación. Fase Empírico-analítica:recollida e análise dos datos. - Métodos e técnicas de análise dos datos.
- Presentación e interpretación dos resultados.
- Conclusións e implicacións na investigación.
- Análise crítico dos traballos de investigación.
8. As fases na investigación. Presentación dos resultados: redación e difusión. - Tipos de informes de investigación.
- Redación e presentación do traballo.
- O proceso de redación: esquema e plan de redación, os borradores.
- O estilo da redación: léxico, sintaxis, ortografía.
- Estructura física: soporte, tipografía, presentación formal e espacial dos contidos.
- Estructura lóxica: o formato IMRYD (Introdución, Material e Métodos, Resultados e Discusión).
- O aparato crítico: citas e notas.
- Comunicación, publicación e diseminación da investigación. - Canales formales e informales de publicación: revistas científicas, congresos, informes.
- O proceso de publicación. A ética científica
- A estructura nos informes de investigación.
- Redación do informe de investigación según diferentes modelos editoriales (MLA, APA, UNE)
- Comunicación dos resultados.
- Canales de comunicación científica.
- Análisis crítico dos traballos de investigación.
- A ética científica.
9. Os sistemas de información. -Qué é un sistema de información.
-Tipos de Fontes de información.
-A investigación en BeD en España: Facultades e empresas.
-O sistema de información de Bases de Datos CSIC (ICYT; ISOC; IME).
-Asociacións profesionais: FESABYD, SEDIC, ANABAD, AAB, SOCADI.
-CINDOC
-A Biblioteca Nacional; la British Library y Library of Congress.
-As Bibliotecas universitarias
-As bibliotecas públicas.
-Os organismos internacionales: IFLA; FID; CIA; Unesco, Unión Europea, AIESI
-Asociacións profesionais da Gran Bretaña e EEUU: ALA, ASIS, SLA, ACRL, LA, ASLIB.
-Editores, revistas, congresos e foros electrónicos de BeD.
-Editoriais: Elsevier, Spring-Verlag, Blackwells.
-Distribuidores de información: EBSCO, Swets, Faxon, Dawson.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Traballos tutelados A1 A2 A3 A4 C1 C3 C14 C15 C17 12 38 50
Sesión maxistral A1 A2 A3 A4 B4 B9 C5 C6 C7 C9 21 20 41
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 A7 A8 B3 B6 B7 C5 C10 C11 12 20 32
Prácticas a través de TIC A1 A4 B6 B7 B9 C6 C7 C10 C11 C12 C13 C14 21 2 23
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Traballos tutelados Traballos orientados á aplicación dos conceptos e técnicas da materia de forma autónoma por parte do alumnado, contando sempre coa atención personalizada da docente para o seguimiento.
As bases para o traballo tutelado atópanse en Moodle. Os traballos non consensuados coas profesoras, presentados fora de prazo ou que non segan las pautas indicadas en Moodle e en tutorías estarán suspensos.
Sesión maxistral Exposición por parte das docentes dos contidos a tratar no curso. Para isto, complementarase con textos, imaxes e diverso material de apoio que axude ao alumnado na asimilación dos contidos. Tamén haberá tempo para a resolución de dúbidas sobre o tratado.
Valorarase non só a asistencia a clase senón o comportamento ético e respetuoso coas profesoras e coas compañeiras/os. Os comportamentos valorados como inadecuados ou irrespetuosos serán valorados negativamente na avaliación final.
Os coñecementos ensinados na clase deben ser ampliados polos alumnos coa bibliografía que se proporciona así como na Biblioteca do Patín.
Proba obxectiva Proba teórica e práctica na que os alumnos teñen que mostrar o estudado e aprendido ao longo do curso. Tamén teñen que demostrar que ampliaron os seus coñecementos con lecturas da Biblioteca.
Prácticas a través de TIC Supostos prácticos a través das TIC que os alumnos/as teñen que resolver en horas de clase asistidos e supervisados polas profesoras.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Prácticas a través de TIC
Traballos tutelados
Proba obxectiva
Descrición
Atención personalizada a través de tutorías individualizadas nas que se tratarán as dúbidas que surxan no proceso de aprendizaxe. Este tipo de atención terá importante peso nos traballos tutelados, para os cales a docente irá marcando as pautas a seguir en cada caso.
Ademáis, nas sesións maxistrais e demáis actividades reservarase certo tempo para a solución de problemas que vaian aparecendo.
Estas accións permitirán, ao mismo tempo, coñecer o grao de asimilación dos contidos por parte do alumnado.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A1 A2 A3 A4 B4 B9 C5 C6 C7 C9 Clases teóricas nas que a docente explica os contidos fundamentais da materia. Valorarase a asistencia a clase e o comportamento ético e respetuoso. 10
Prácticas a través de TIC A1 A4 B6 B7 B9 C6 C7 C10 C11 C12 C13 C14 Prácticas a través das TIC que deben ser entregadas por escrito á profesora. Deben contener tanto el enunciado de la práctica como las respuestas.
As prácticas entréganse cada vez que se finalice un tema. Deben entregarse como moi tade 10 días después de finalizar cada tema. Deben conter unha portada na que se identifique claramente o nome da Universidade e da Facultade, a materia, o curso, o tema, a data así como os nomes de alumno/a e profesora y/ou calquera outro dato relevante. A contraportada debe incluir un índice dos encunciados das prácticas.
10
Traballos tutelados A1 A2 A3 A4 C1 C3 C14 C15 C17 Valoraráse a adecuación ás pautas marcadas (contidos e presentación); aplicación de coñecementos adquiridos; proceso de investigación; fontes usadas; bibliografía proporcionada e entrega dentro do plazo establecido. As pautas encóntranse en Moodle. Os traballos deben de estar consensuados coa/s profesora/s en tutoría para poder ser aprobados.
Deben entregarse 30 días antes da data do exame final.
40
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 A7 A8 B3 B6 B7 C5 C10 C11 Proba teórico-práctica na que se evaluará a adecuación das respostas dadas ás cuestións propostas na proba e a presentación das mesmas de maneira ordenada e clara. Asimesmo valoraránse os coñecementos que o/a alumno/a amplie en lecturas complementarias. 40
 
Observacións avaliación

Non hai diferencia na avaliación entre a primeira e a segunda oportunidade. Ambas computan tal e como se ten indicado arriba. Para superar a materia será preciso cumprir o mínimo exigido en cada unha das seguintes partes a evaluar: traballo tutelado e proba obxectiva. É imprescindible un 5 en cada parte para poder aprobar. Es imprescindible ter entregado todas as prácticas. De non facelo a materia está suspensa.


Fontes de información
Bibliografía básica

Alfaya Lamas, E. (2008). La Ley de Zipf y el método de McIntosh como técnicas documentales para la determinación de la procedencia geográfica de manuscritos medievales: Cotton Vespasian aiii.  Actas del I encuentro internacional de investigación en ciencias de la Infomación y Documentación. A Coruña.

Butler-Kisber, L. (2010). Qualitative inquiry: Thematic, narrative and arts-informed perspectives. Thousand Oaks:Sage Publications.

Caelli, K., Ray, L., & Miller, J. (2003). ‘Clear as mud’: Toward greater clarity in generic qualitative research. International Journal of Qualitative Methods, 2(2), 1-13.

Chirban, J. T. (1996). Interviewing in depth: The interactive-relational approach. Thousand Oaks: Sage Publications.

Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (3rd ed ed.). Thousand Oaks: Sage Publications.

Denzin, N. K., & Loncoln, Y. S. (1994). Handbook of qualitative research. Thousand Oaks: Sage Publications.

Harry, B., Sturges, K. M., & Klinger, J. K. (2005). Mapping the process: An exemplar of process and challenge in grounded theory analysis. Educational Researcher, 34(2), 3-13.

Krueger, R. A., & Casey, M. K. (2000). Focus groups: A practical guide for applied research. Thousand Oaks: Sage Publications.

Lingard, L., Albert, M., & Levinson, W. (2008). Grounded theory, mixed methods, and action research. British Medical Journal, 337, 459-461.

Marshall, C., & Rossman, G. B. (2006). Designing qualitative research (4th ed ed.). Londres: Sage Publications.

McCall, G. J., & Simmons, J. L. (Eds.). (1969). Issues in participant observation: A text and reader. Reading: Addison-Wesley.

Morse, J. M., & Stern, P. N. (2009). Developing grounded theory: The second generation. Walnut Creek: Left Coast Press.

Schofield, J. W. (2002). Increasing the generalizability of qualitative research. In A. M. Huberman, & M. B. Miles (eds.), The qualitative researcher’s companion (pp. 171-203). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Silverman, D. (2010). Qualitative research: Theory, method and practice. Londres: Sage Publications.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Bibliometría/710311203
Estatística/710G02075

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías