Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Arquivística Código 710G04008
Titulación
Grao en Xestión Dixital de Información e Documentación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Alfaya Lamas, Elena
 Correo electrónico
elena.alfaya@udc.es
Profesorado
Alfaya Lamas, Elena
 Correo electrónico
elena.alfaya@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia ten como obxetivo introducir ao alumn@ no concepto, funcións e actividades dos Arquivos así como estudar o Sistema Arquivístico español. Bases para o coñecemento da ciencia e técnica arquivística, seus principios e métodos; dos procedementos para a organización, descripción e uso dos documentos contidos nos arquivos; e das técnicas para sua conservación, reprodución e difusión.
Plan de continxencia ADAPTACIÓNS que se levarán a cabo na docencia e evaluación si nos enfrontamos a un escenario de non presencialidade ou semi-presencialidade:
1. Modificacións nos contidos: non hai. Veranse os mesmos temas.
2. Metodoloxías
- Proba mixta presencial: Se sustitue por unha evaluación síncrona on line, por medio da plataforma Moodle e a través de vídeo-conferencia con Microsoft Teams. Os alumnos/as que non podan realizar a proba a través destos medios deben comunicarllo á profesora con antelación ofrecendo unha motivación xustificada. Para causas debidamente xustificadas, se poderá, organizar un sistema de evaluación alternativo (exemplo: examen oral via telefónica).
- Sesión maxistral (presenciais): se substitue por docencia non presencial síncrona e asíncrona. Se reforzarán as comunicacións a través do foro de moodle, e haberá dispoñibilidade on line para consultas e seguimento do alumnado.
- Traballos tutelados: As dúbidas e titorías se resolverán mediante a plataforma Teams e o correo electrónico.
- Prácticas TIC: Se incorpora a posibilidade de realizar dentro desta metodoloxía tests en Moodle para controlar o seguimento do temario.
3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado:
-Correo electrónico: se responderán en horarios de titoría. Se poderán solicitar entrevistas en Teams ou facer consultas.
-Moodle: en horarios de tutoría.
-Teams: sesións fixadas individuais ou en grupo para resolver dúbidas; para impartir as sesións maxistrais no horario fixado en horario do Centro e para o seguemento dos traballos tutelados.
4. Modificacións na evaluación: non se modifica.
*Observacións de evaluación: Non hai.
5. Modificacións da bibliografía: Non se realizan cambios.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE1 - Coñecer e comprender os principios teóricos e metodolóxicos da xestión e documentación da información para aplicalos na súa actividade profesional
A3 CE3 - Coñecer a realidade e os condicionantes sociais que inflúen na xestión da información
A6 CE6 - Buscar e obtér información en diversos medios para responder á demanda dos usuarios de información
A8 CE8 - Dominar os distintos métodos de representación de datos, información e coñecemento que garanta a súa recuperación eficiente
A9 CE9 - Dominar os fundamentos métodos e modelos de recuperación de información e estar capacitados para utilizar e planificar sistemas de recuperación de información e datos
A11 CE11 - Ter os coñecementos de xestión das entidades e empresas que permitan asumir tarefas de dirección e liderazgo, así como coñecer os elementos relativos ao mundo das empresas do sector da información
A13 CE13 - Coñecer e dominar as técnicas e normativas para a creación e autenticación, reunión, selección, organización, representación, preservación, recuperación, acceso, difusión, intercambio e avaliación de recursos e servizos de información
B2 CB2 - Aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade para resolver problemas en ambientes novos ou descoñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B4 CB4 - Saber comunicar as súas conclusións -e os coñecementos e os motivos finais que os sustentan- a públicos especializados e non especializados dun xeito claro e sen ambigüidades
B5 CB5 - Posuír as habilidades de aprendizaxe que lles permitan seguir estudando dun xeito que sexa en gran parte autodirixido ou autónomo
B6 CG1 - Capacidade de cooperación, traballo en equipo e aprendizaxe colaborativa
B7 CG2 - Capacidade de reflexión e razoamento crítico
B8 CG3 - Capacidade de planificación, organización e xestión de recursos, información e operacións
B9 CG4 - Capacidade de análise, diagnóstico e toma de decisións
B11 CG6 - Capacidade para comprender a importancia, valor e función da xestión dixital da información e documentación na actual sociedade das TIC
C2 CT2 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e comunicación (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo das súas vidas
C6 CT6 - Desenvolver a capacidade para traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento ambiental, económico, político e social sostible
C7 CT7 - Valorar a importancia da investigación, a innovación eo desenvolvemento tecnolóxico no progreso socioeconómico e cultural da sociedade
C8 CT8 - Ter a capacidade para xestionar o tempo e os recursos: desenvolver plans, priorizar actividades, identificar críticas, establecer prazos e cumprirlos

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecemento das tecnoloxías e las técnicas, tanto as específicas como as comunes con bibliotecas e museos, especialmente no campo da conservación, a reproducción e a difusión A9
A13
 B8
B9
B11
 C2
C6
C7
C8
Coñecemento dos principais arquivos españoles e das comunidades autónomas así como do modo de xestión dos mesmos. A6
A9
A13
 B7
B8
Coñecemento dos procesos de organización, clasificación, ordenación, descripción e instalación nos arquivos. A1
A3
A6
A8
A9
A11
A13
 B2
B4
B5
B6
B7
B8
 C2

Contidos
Temas Subtemas
1. Introdución aos Arquivos e a sua historia -Concepto de arquivo
-Introdución histórica
-Fontes e bibliografía
5. Tipoloxía documental dos Arquivos -Introdución
-Os documentos administrativos
-Os documentos históricos
-Fontes e bibliografía
2. PARES e APENET/APEx -Introdución
-APENET/APEx
-PARES
-Fontes e bibliografía
3. O arquivo dos documentos e o ciclo vital -Introdución
-O ciclo vital:
*Primeira edade
*Segunda edade
*Terceira edade
-O dereito de acceso da cidadanía
-O documento, o expediente e o arquivo electrónico
-Fontes e bibliografía
4. Organización e xestión dos documentos -A organización: clasificaión, ordenación e instalación.
-A clasificación: cadros funcionales, cadros de clasificación e sistemas de clasificación.
-A ordenación.
-A instalación.
-A descripción: ISAD(G)

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Portafolios do alumno A1 A6 A8 A11 A13 B2 B5 B6 B9 B11 C2 C6 C7 C8 18 20 38
Proba obxectiva A3 A6 A8 2 20 22
Sesión maxistral A1 A3 A8 A9 30 20 50
Traballos tutelados A3 A9 B4 B7 B8 10 20 30
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Portafolios do alumno Cuestións teórico-prácticas relativas aos contidos da materia. Computará un 50 % da nota.
Proba obxectiva Examen teórico-práctico do temario.
Sesión maxistral Clases explicativas do temario.
Traballos tutelados Estarán orientados á aplicación dos conceptos e técnicas da materia de forma autónoma por parte do alumnado, contando sempre coa atención personalizada e seguemiento da docente. Os traballos serán individuais e se elaborarán de acordo coas pautas formales e de contido proporcionadas pola profesora.
Neste curso se fará unha clasificación dos principais Arqivos españoles a) xestionados pola Secretaría de Estado de Cultura e b) polas 17 Comunidades Autónomas. Se seleccionará un de estos arquivos de acordo coa profesora e se ofrecerá unha descripción do mesmo partindo da sua páxina web e complementando esta información con outras fontes. Se complementará con uhna descripción de un documento seguindo a norma ISAD(G).
Aqueles traballos non consensuados coa profesora, que se presenten fora de plazo ou que non sigan a metodoloxía e as indicacións da profesora estarán suspensos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Proba obxectiva
Sesión maxistral
Portafolios do alumno
Descrición
Fixarase un horario de titorías que, seguindo as directrices da UDC para este curso académico, serán online. Nas titorías se atenderán asuntos relativos ás metodoloxías empregadas nesta materia.
Se realizarán titorías individualizadas nas que se abordarán dudas, interpretacións e outras cuestións vinculadas cos contidos da materia e os traballos.
Este tipo de atención terá especial peso nos traballos tutelados, para os cales a docente irá marcando as pautas a seguir en cada caso, podendo propor as variacións ou modificacións necesarias.
Apoio directo ás cuestións plantexadas no desenvolvemento das diferentes prácticas.
Con carácter xeral, e en todas as metodoloxías aplicadas, e si a situación o permite, se utilizarán as titorías presenciais ou on line, o correo electrónico, Teams e Moodle.
De maneira específica, as medidas de dedicación para o “Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia” son as que seguen:

-Os/as alumnos/as deben poñerse de acordo coa profesora para fixar varias tutorías coa fin de seguir a materia con efectividade.

-Deben asistir a clase o mínimo de horas fixadas no reglamento.

-Deben realizar tanto o examen como as prácticas, as lecturas, portafolios e traballo.

-As datas de entregas oficiais fixadas para os/as alumnos/as que asisten a clase non aplican para estos/as alumnos/as quenes entregarán todo o que haia que entregar como muy tarde 15 días antes do exame oficial.

Aqueles alumnos/as que dispoñan de algún tipo de dispensa oficial para asistir a clase deben comunicarllo á profesora ao inicio do curso e asistir a titorías previamente acordadas para que poidan facer un bon seguimento da materia. É imprescindibel que estos/as alumnos/as asistan ao mínimo de clases oficialmente fixado e que realicen as tareas de clase.

Este tipo de atención terá especial peso nos traballos tutelados, para os cales a docente irá marcando as pautas a seguir en cada caso, podendo propoñer as variacións ou modificacións necesarias.

-Deben realizar tanto o exame como o traballo.

-As datas de entregas oficiales dos traballos fixadas para os/as alumnos/as é como moi tarde 20 días antes do examen oficial.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A3 A9 B4 B7 B8 Realizaráse un traballo de acordo coa profesora e seguindo as directrices marcadas e detalladas en Moodle e na clase. Computará un 40% da nota.
Presentación individual e por escrito imprescindible para poder superar a materia. Non facelo invalida ao alumno para aprobar. 		30
Proba obxectiva A3 A6 A8 Proba teórico-práctica sobre os contidos da materia. O exame teórico-práctico computará un 40% da nota. É necesario ter un 4/10 para aprobar. 40
Portafolios do alumno A1 A6 A8 A11 A13 B2 B5 B6 B9 B11 C2 C6 C7 C8 Entregaránse as prácticas realizadas durante o curso nun dosier, así como un resumo dos temas teóricos. Cada tema resumido presentarase nunha ficha-esquema de non máis de 2 folios, dentro do portafolios. 30
 
Observacións avaliación
<p> Non hai diferencia na evaluación da primeira e da segunda oportunidade.</p><p>Os traballos tutelados non consensuados coa profesora,
entregados fora de plazo, que non sigan as directrices marcadas, ou copiados, estarán suspensos. A presentación escrita dos trabajos tutelados será requisito
imprescindible para presentarse a la prueba objetiva. A nota dos traballos tutelados, en caso de ser positiva, se
conservará para as 2 probas sucesivas do ano académico. Para anos
posteriores deberá presentarse un novo traballo, cuxo contido se
acordará coa profesora. En caso de nota negativa, poderá presentarse
un novo traballo ou reelaborar o presentado inicialmente de acordo coa docente. A nota da proba obxetiva non podrá ser inferior a 4 puntos, e a do
traballo tutelado non poderá ser inferior a 5 puntos para poder superar o
curso. </p><p> Atención personalizada a través de tutorías individualizadas ou en
grupo, nas que se tratarán todos os problemas que surxan&nbsp; no proceso de aprendizaxe. Este tipo de atención terá importante peso nos traballos tutelados, para os cales a docente irá marcando as
pautas a seguir en cada caso. </p><p>NOTA para alumnas/os con<strong> recoñecemento de adicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia</strong>. De maneira específica, as medidas de adicación para o “Alumnado con
recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de
exención de asistencia” son as que siguen: </p><p>-Os/as alumnos/as deben
poñerse de acordo coa profesora para fijar varias tutorías coa fin
de seguir a materia con efectividade. </p><p>-Deben realizar tanto o examen como o traballo. </p><p><strong>a. Para a primeira
oportunidade</strong> os criterios e as actividades de evaluación para este
alumnado son: prácticas e traballo de fin de curso. EOpeso que terán na evaluación é o arriba indicado.</p><p><strong>b. Para a segunda
oportunidade e seguintes convocatorias</strong> os criterios e as actividades de evaluación para este alumando son os mesmos que en a.</p><p>&nbsp;</p>

Fontes de información
Bibliografía básica VÁZQUEZ MURILLO, Manuel (2008). Administración de documentos y archivos: planteos para el siglo XXI, 3ª ed. . Buenos Aires: Alfagrama
CORTÉS ALONSO, Vicenta (2008). Archivos de España y América: materiales para un manual. Madrid: Fondo de Cultura Económica, 2 v.
McKEMMISH, Sue (ed.) (2007). Archivos. gestión de registros en sociedad. Cartagena: Corbalán
LÓPEZ GÓMEZ, Pedro; GALLEGO DOMÍNGUEZ, Olga (2007). El documento de archivo: un estudio. A Coruña: Servizo de Publicacións. Universidade da Coruña
ALBERCH FUGUERES, Ramón (2003). Los archivos entre la memoria histórica y la sociedad del conocimiento. Barcelona: UOC
CAPELL I GARRIGA, Emilia (2009). Manual d'arxivística i gestió documental. Lleida: Associació d'Arxivers de Catalunya
CRUZ MUNDET, José Ramón (2003). Manual de Archivística. Madrid: Fundación Sánchez Ruipérez: Pirámide
TANODI, Aurelio (2009). Manual de archivología hispanoamericana: teorías y principios/ revisado y actualizado por Branka Tanodi. . Córdoba (Argentina)
HEREDIA HERRERA, Antonia (2007). ¿Qué es un archivo?. Gijón (Asturias): Trea

Manuales en soporte electrónico. Bibliografía complementaria:

-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Administración de documentos y archivos. Textos unfamentales / José Ramón Cruz Mundet (Director). Madrid: Coordinadora de Asociaciones de Archiveros y Gestores de Documentos (CAA), 2011. http://www.archiveros.net/administracion-de-documentos-y-archivos-textos-fundamentales/

- Administración de documentos y archivos. Textos fundamentales / José Ramón Cruz Mundet (Director). Madrid: Coordinadora de Asociaciones de Archiveros y Gestores de Documentos (CAA), 2011.

-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; CONFERENCIA&nbsp; DE&nbsp; ARCHIVEROS&nbsp; DE&nbsp; UNIVERSIDADES&nbsp; ESPAÑOLAS.&nbsp; La&nbsp; gestión&nbsp; de&nbsp; documentos&nbsp; electrónicos:&nbsp; recomendaciones&nbsp; y&nbsp; buenas&nbsp; prácticas&nbsp; para&nbsp; las&nbsp; Universidades.&nbsp; Abril&nbsp; 2007:&nbsp; http://www.ua.es/es/servicios/ayr/archivo_general/gest_doc/docs_electronicos.html

-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; FERNÁNDEZ&nbsp; GIL,&nbsp; Paloma.&nbsp; Manual&nbsp; de&nbsp; organización&nbsp; de&nbsp; archivos&nbsp; de&nbsp; gestión&nbsp; en&nbsp; las&nbsp; oficinas&nbsp; municipales.&nbsp; S.l.&nbsp; [Granada]:&nbsp; CEMCI,&nbsp; 1997.-&nbsp; 219&nbsp; p.&nbsp; (Hay&nbsp; una&nbsp; edición&nbsp; de&nbsp; 1999:&nbsp; http://www.cemci.org/archivos.pdf&nbsp; (5/11/2007)

-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Junta&nbsp; de&nbsp; Castilla&nbsp; y&nbsp; León.&nbsp; Manual&nbsp; de&nbsp; archivos&nbsp; de&nbsp; oficina.&nbsp; http://www.jcyl.es/scsiau/Satellite/up/es/CulturaTurismo/Page/PlantillaN3/1164898822815/_/_/_?asm=jcyl&amp;tipoLetra=x-small &nbsp; (5/11/2007)

-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; Manual&nbsp; básico&nbsp; de&nbsp; documentación&nbsp; administrativa&nbsp; /&nbsp; García&nbsp; Ares,&nbsp; Maricarme&nbsp; [et&nbsp; al.];&nbsp; Manuel&nbsp; Rico&nbsp; Verea,&nbsp; Xosé&nbsp; Sánchez&nbsp; Puga,&nbsp; coordinadores.&nbsp; S.l.:&nbsp; Xunta&nbsp; de&nbsp; Galicia,&nbsp; 2004,&nbsp; 106&nbsp; p.&nbsp; http://www.avogacia.org/w3/IMG/pdf/Manual_doc_administrativos.pdf &nbsp; (8/10/2007)

-&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; TORTELLA,&nbsp; Maria&nbsp; Teresa.&nbsp; Gestion&nbsp; des&nbsp; documents&nbsp; des&nbsp; archives&nbsp; de&nbsp; banques&nbsp; et&nbsp; d´enterprises&nbsp; en&nbsp; Espagne&nbsp; [Recurso&nbsp; electrónico].&nbsp; https://docubib.ucm3m.es/BIBRECOMENDADA/ARCHEMP/archemp_17.pdf

&nbsp;
Bibliografía complementaria

Se proporcionará bibliografía complementaria para cada uno de los temas de la materia

Recursos electrónicos generales

- Anabad:

http://www.anabad.org/

- Associació d´Arxivers de Catalunya:

http://www.arxivers.com/cat/links.asp?IDCat=41

- Associació d’Arxivers Valencians (AAV):

http://www.arxiversvalencians.org

- Biblioteca da UDC:

www.udc.es/biblioteca

- Base de datos del CIDA:

www.mcu.es/bases/spa/barc/BARC.html.

- BIVARA.

http://www.juntadeandalucia.es/cultura/aga/Bibara/FiltroBibara.jsp

- Boletín Oficial del Estado.

http://www.boe.es/g/es

- CIA.

http://www.ica.org/en/resource-centre

- CIDA.

http://www.mcu.es/archivos/MC/CIDA/BaseDatos.html

- ISBN. Base de datos de libros editados en España:

http://www.mcu.es/libro/CE/AgenciaISBN/BBDDLibros/Sobre.html

- Mundo archivístico:

http://www.mundoarchivistico.com.ar/enlaces.asp

- Portal de archivos electrónicos de la Facultad de Biblioteconomía y Documentación de la Universidad Carlos 3 de Madri:

http://icaro.uc3m.es/archivo1.html (para recursos electrónicos)

- Universidad de Granada:

http://record.ugr.es/index.php

- Universidad de Salamanca. Facultad de Traducción e Interpretación:

http://exlibris.usal.es

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Xestión de Empresas e Institucións Culturais/710G02008

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Xestión de Documentos Administrativos/710G02023
Administración de Arquivos Históricos/710G02034
Arquivos de Empresas/710G02035

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías