Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Ética e Deontoloxía Profesional Código 710G04042
Titulación
Grao en Xestión Dixital de Información e Documentación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Segundo Formación básica 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Tasset Carmona, Jose Luis
 Correo electrónico
jose.tasset@udc.es
Profesorado
Tasset Carmona, Jose Luis
 Correo electrónico
jose.tasset@udc.es
Web http://pdi.udc.es/es/File/Pdi/CG49E
Descrición xeral A finalidade desta materia é proporcionar ao estudante os conceptos e técnicas básicas da Infoética, isto é, introducilo nas estratexias para abordar algúns dos principais problemas éticos aplicados xurdidos no ámbito da xestión dixital da información e da documentación, así como para abordar os problemas xerais de tipo ético e/ou político xurdidos no ámbito da chamada sociedade rede ou sociedade da información, con especial atención ao uso de dilemas reais e/ou hipotéticos para a discusión no ámbito da deontología ou ética profesional dos xestores dixitais da información e da documentación.

Competencias do título
Código Competencias do título
A14 CE14 - Aplicar as disposicións e procedementos legais e regulamentarios relacionados coa actividade de información e documentación en xeral e no ámbito dixital en particular
A15 CE15 - Coñecer e asumir a perspectiva ética e os valores deontolóxicos da xestión da información no seu conxunto e do ámbito dixital en particular
B2 CB2 - Aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade para resolver problemas en ambientes novos ou descoñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B3 CB3 - Ser capaz de integrar coñecementos e afrontar a complexidade de facer xuízos a partir de información que, estando incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre responsabilidades sociais e éticas relacionadas coa aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B6 CG1 - Capacidade de cooperación, traballo en equipo e aprendizaxe colaborativa
B7 CG2 - Capacidade de reflexión e razoamento crítico
B8 CG3 - Capacidade de planificación, organización e xestión de recursos, información e operacións
B9 CG4 - Capacidade de análise, diagnóstico e toma de decisións
B10 CG5 - Capacidade para traballar nun contexto global e internacional
C1 CT1 - Expresarse correctamente, oralmente e por escrito, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C3 CT3 - Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía que respecta a cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
O/o alumno/a deberá ser capaz de manexar con soltura un vocabulario ético básico: ética/moral, ética/dereito, ética/normas sociais, teoría ética/ética aplicada, ética/deontología profesional, Consecuencialismo/deontología/éticas de virtudes. A14
A15
 B2
B3
B6
B7
B8
B9
B10
 C1
C3
O/o alumno/a deberá ser capaz de identificar os dilemas e/ou problemas éticos xurdidos no contexto do exercicio profesional do Xestor da Información e a Documentación dixital. A14
A15
 B2
B3
B6
B7
B8
B9
B10
 C1
C3
O/o alumno/a deberá ser capaz de distinguir o punto de vista ético na súa actividade profesional principalmente fronte ao momento de vista estritamente xurídico-social, reflectido no ordenamento xurídico vixente en cada momento relativo á información e documentación dixital. A14
A15
 B2
B3
B6
B7
B8
B9
B10
 C1
C3
O/o alumno/a deberá coñecer os puntos fundamentais dos códigos deontolóxicos existentes no ámbito da información e documentación dixital. A14
A15
 B2
B3
B6
B7
B8
B9
B10
 C1
C3
El/la alumno/a deberá ser capaz de enfrentarse racional y autónomamente a algunos dilemas o casos prácticos reales o hipotéticos surgidos en el ejercicio profesional del gestor de la información y la documentación digital. A14
A15
 B2
B3
B6
B7
B8
B9
B10
 C1
C3

Contidos
Temas Subtemas
1. Conceptos éticos básicos: Ética/moral, ética/dereito, ética/normas sociais, teoría ética/ética aplicada, ética/deontología profesional, Consecuencialismo/deontología/éticas de virtudes.
2. Los códigos deontológicos en el ámbito de la deontología profesional de la Gestión de la Información y la Documentación digital. 2.1. Los códigos deontológicos en el ámbito de la documentación no-digital.
2.2. La evolución de los códigos deontológicos en la era digital.
2.3. Nuevas propuestas de códigos deontológicos a nivel nacional e internacional.
2.4. Sobre la necesidad de una reflexión ética y deontológica constante por parte de los profesionales de la información y la documentación digital.
3. Dilemas e problemas de Deontología profesional da Xestión da Información e a Documentación dixital. 3.1. A responsabilidade social do profesional da xestión e a información dixital.
3.2. Problemas deontolóxicos no Deseño dos sistemas de Información e Documentación dixital: mercantilismo, etnocentrismo e androcentrismo.
3.3. Problemas deontolóxicos no acceso á información.
3.4. Problemas deontolóxicos no tratamento de datos sensibles: privacidade, confidencialidade e transparencia.
3.5. Problemas deontolóxicos no tratamento de datos protexidos por dereitos de autor: acceso aberto e propiedade intelectual.
3.6. Problemas deontolóxicos na recompilación da información: neutralidade, integridade persoal e habilidades profesionais.
3.7. Problemas deontolóxicos no ámbito laboral e empresarial: as relacións entre profesionais e empleador/empregado.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A1 A6 A8 A11 5 0 5
Sesión maxistral A14 A15 B2 B3 B6 B7 B8 B9 B10 C1 C3 20 10 30
Estudo de casos A6 A8 A11 A23 B2 B3 B6 B19 B20 B21 B22 B24 C4 10 10 20
Traballos tutelados A1 A6 A8 A11 B3 B6 B19 B20 B21 B22 B24 C4 5 20 25
Lecturas A1 A6 A8 A11 A23 B3 B6 B20 B21 B24 C4 10 20 30
Investigación (Proxecto de investigación) A14 A15 B2 B3 B6 B7 B8 B9 B10 C1 C3 5 20 25
Proba de ensaio A1 A6 A8 A11 B2 B3 B20 B21 B22 B24 C4 2 10 12
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Cuestionarios previos de avaliación de coñecementos básicos sobre Ética e Filosofía Política, así como de coñecementos de Filosofía en xeral.
Sesión maxistral Desenvolvemento en clase presencial das unidades previa entrega aos alumnos do texto completo destas unidades, baseadas á súa vez na súa totalidade en traballos de investigación dos profesores responsables da materia.
Estudo de casos Análise de casos reais ou hipotéticos sobre os problemas éticos aplicados expostos no programa da materia.
Traballos tutelados Resposta progresiva e tutelada dos exercicios de control incluídos ao final de cada unidade proporcionada previamente aos alumnos incluíndo o texto completo das sesións maxistrais.
Lecturas Lectura e comentario das unidades temáticas proporcionadas polo profesor, así como da bibliografía secundaria obrigatoria.
Investigación (Proxecto de investigación) Desenvolvemento dun traballo escrito orixinal con uso dos materiais obrigatorios da materia e de bibliografía secundaria sobre un dos problemas éticos aplicados contemplados no programa da materia, cunha extensión mínima de 10 páxinas e un formato estándar indicado polos profesores.
Proba de ensaio Desarrollo por escrito en tiempo limitado de un ejercicio de análisis teórico y práctico de un caso práctico con uso obligatorio del material teórico de la asignatura y en el que deberá formularse una hipótesis con argumentos y contrargumentos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Lecturas
Investigación (Proxecto de investigación)
Traballos tutelados
Descrición
Mediante entrevistas persoais en tutorías reais e/ou virtuais detectaranse aquelas fallas de formación que poidan afectar á realización dos traballos nestas 3 áreas e levarán a cabo as adaptacións necesarias na súa definición ou se trasladarán ao estudante as recomendacións adecuadas para alcanzar uns resultados óptimos.

Tanto no caso dos alumnos con dispensa académica ou exención de asistencia obrigatoria como nos casos de alumnos da modalidade semipresencial, a atención personalizada levará a cabo de forma completamente on-line se o estudante así o desexa, dentro do horario de tutorías específico dos profesores da materia publicado ao comezo de cada cuadrimestre na web da Facultade de Humanidades e Información e Documentación.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Estudo de casos A6 A8 A11 A23 B2 B3 B6 B19 B20 B21 B22 B24 C4 Análise de casos reais ou hipotéticos sobre os problemas éticos aplicados expostos no programa da materia. 10
Actividades iniciais A1 A6 A8 A11 Cuestionarios previos de avaliación de coñecementos básicos sobre Ética e Filosofía Política, así como de coñecementos de Filosofía en xeral. 5
Sesión maxistral A14 A15 B2 B3 B6 B7 B8 B9 B10 C1 C3 Desenvolvemento en clase presencial das unidades previa entrega aos alumnos do texto completo destas unidades, baseadas á súa vez na súa totalidade en traballos de investigación dos profesores responsables da materia. 20
Lecturas A1 A6 A8 A11 A23 B3 B6 B20 B21 B24 C4 Lectura e comentario das unidades temáticas proporcionadas polo profesor, así como da bibliografía secundaria obrigatoria. 10
Investigación (Proxecto de investigación) A14 A15 B2 B3 B6 B7 B8 B9 B10 C1 C3 Desenvolvemento por escrito das preguntas propostas para un dos temas do terceiro bloque (a escoller), con uso dos materiais obrigatorios da materia e de bibliografía secundaria, cunha extensión mínima de 10 páxinas en Times New Roman paso 12 e interlínea 1 e medio. 20
Traballos tutelados A1 A6 A8 A11 B3 B6 B19 B20 B21 B22 B24 C4 Resposta progresiva e tutelada dos exercicios de control incluídos ao final de cada unidade proporcionada previamente aos alumnos incluíndo o texto completo das sesións maxistrais. 25
Proba de ensaio A1 A6 A8 A11 B2 B3 B20 B21 B22 B24 C4 Desenvolvemento por escrito en tempo limitado dun exercicio de análise teórica e práctico dun caso práctico con uso obrigatorio do material teórico da materia e no que deberá formularse unha hipótese con argumentos e contrargumentos.

(Esta proba só terá que ser realizada por aqueles alumnos que non acrediten a asistencia regular a clase.) 		10
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

BIBLIOGRAFÍA XERAL DE ÉTICA

Guisán, E., & Ferrater Mora, J. (2008). Razón y pasión en ética : los dilemas de la ética contemporánea (2* ed ed.). Barcelona: Anthropos.

Singer, P. (2010). Compendio de ética. Madrid: Alianza Editorial.

Guisán, E. (2010). Introducción a la ética. Madrid: Cátedra.

Hinman, L. M. (2013). Ethics : a pluralistic approach to moral theory (5th ed.). Boston, MA: Wadsworth/Cengage. A pesar de no haber traducción en este momento, es un manual excelente con soporte en Internet, Ethics Updates: http://ethics.sandiego.edu/

Rubio Carracedo, J. (2009). Ética del siglo XXI. Cànoves i Samalús [Barcelona]: Proteus.

BIBLIOGRAFÍA ESPECÍFICA DE ÉTICA DA INFORMACIÓN E DA DOCUMENTACIÓN

REVISTA EDUCACIÓN Y BIBLIOTECA, Nº 99, 1999 [Monográfico “Ética, Deontología y Bibliotecas”].

Revista Isegoría: Monográfico sobre “Infoética: los desafíos morales de las nuevas tecnologías” No 34 (2006).

Anderson, C. G. (2006). Ethical decision making for digital libraries. Oxford: Chandos Pub.

Bermello Crespo, L. "Análisis comparativo de 12 códigos de ética bibliotecaria." Info: Congreso Internacional de Información vol., n. (2002). pp.: http://www.bibliociencias.cu/gsdl/collect/eventos/index/assoc/HASH016c.dir/doc.pdf

Candás-Romero, J. "Ética profesional en Biblioteconomía." E-LIS: E-Prints in Library and Information Science vol., n. (2010). pp.: http://eprints.rclis.org/19290/

Floridi, L. (2013). The ethics of information. Oxford: Oxford University Press.

Hicks, D. (2014). Technology and professional identity of librarians : the making of the cybrarian. Hershey, PA: Information Science Reference. 

McMenemy, D., Poulter, A., & Burton, P. F. (2007). A handbook of ethical practice : a practical guide to dealing with ethical issues in information and library work. Oxford: Chandos. 

López López, P. "Biblioteca y ética ciudadana." Educación y Biblioteca vol., n. 159 (2009). pp. 83-88. http://eprints.rclis.org/17588/ 

Pérez Pulido, M. "Códigos de ética de los bibliotecarios y otros profesionales de la información: comentario y análisis comparativo." Boletín de la ANABAD vol. 51, n. 3 (2001). pp.: http://www.aab.es/pdfs/gtbu_etica_bibliotecarios.pdf 

 Pérez Pulido, M. and A. Gómez-Pantoja Fernández-Salguero "Ética y deontología profesional en Internet: listado de recursos gratuitos." Asociación Andaluza de BIbliotecarios vol., n. (2003). pp.: http://www.aab.es/pdfs/gtbu_deont_internet.pdf  

Pérez Pulido, Margarita (2004). "La enseñanza de la ética y deontología de la información en los estudios universitarios de biblioteconomía y documentación". BiD: textos universitaris de biblioteconomia i documentació, núm. 13 (desembre). 

. [Consulta: 10-07-2020]. 

Tasset Carmona, J. L. (2000). Comunitarismo cibernético: desarrollo comunitario y retos para el individuo del mundo virtual: ¿cómo ve un utilitarista la revolución informática? Télos. Revista Iberoamericana de Estudios Utilitaristas, IX(1), 149-170. 
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Aspectos Xurídicos da Xestión da Información/710G04046

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías