Datos Identificativos 2016/17
Asignatura (*) Arquitectura e urbanismo industrial Código 730497013
Titulación
Mestrado Universitario en Enxeñaría Industrial (plan 2012)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Enxeñaría Industrial 2
Coordinación
Caño Gochi, Alfredo del
Correo electrónico
alfredo.cano@udc.es
Profesorado
Caño Gochi, Alfredo del
Cruz Lopez, Maria Pilar de la
Correo electrónico
alfredo.cano@udc.es
pilar.cruz1@udc.es
Web http://moodle.udc.es/my/
Descrición xeral Arquitectura industrial. Sistemas construtivos edificatorios. Deseño, construción e explotación de edificacións industriais no relativo á súa concepción arquitectónica, implantación das súas instalacións de proceso, e obra grosa (cimentacións, estruturas, cerramentos, particións). Sustentabilidade na construción. Ordenación do territorio e urbanismo. Normativa urbanística. Deseño de actuacións urbanísticas.

------------------------------------------------

Arquitectura industrial. Sistemas constructivos edificatorios. Diseño, construcción y explotación de edificaciones industriales en lo relativo a su concepción arquitectónica, implantación de sus instalaciones de proceso, y obra gruesa (cimentaciones, estructuras, cerramientos, particiones). Sostenibilidad en la construcción. Ordenación del territorio y urbanismo. Normativa urbanística. Diseño de actuaciones urbanísticas.

------------------------------------------------

INDUSTRIAL ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING

Industrial architecture. Systems of an industrial building. Design, construction and operation of industrial buildings: facilities layout planning, architectural conception, foundations, structures, roofing, facades, partitions. Sustainability in construction. Regional and urban planning. Spanish legislation and regulations. Design of urban areas.

Competencias do título
Código Competencias do título
A17 Capacidade para o deseño, a construción e a explotación de plantas industriais.
A18 Coñecementos sobre construción, edificación, instalacións, infraestruturas e urbanismo no ámbito da enxeñaría industrial.
A21 Coñecementos sobre métodos e técnicas do transporte e o mantemento industrial.
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B4 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións -e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan- a públicos especializados e profanos dun modo claro e sen ambigüidades.
B6 Ser capaz de realizar a análise crítica, avaliación e síntese de ideas novas e complexas.
B7 Falar ben en público.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Capacidade para o deseño, construción e explotación unha edificación industrial, incluíndo a distribución en planta e no espazo, tanto no interior como no exterior do edificio (urbanización da parcela), incluíndo os seus sistemas de transporte e manutención industrial. Coñecemento da normativa urbanística e das bases do deseño de actuacións urbanísticas. AP17
AP18
AP21
BP2
BP3
BP4
BP6
BP7

Contidos
Temas Subtemas
Arquitectura e urbanismo industrial. Arquitectura industrial. Sistemas construtivos edificatorios. Deseño, construción e explotación de edificacións industriais no relativo á súa concepción arquitectónica, implantación das súas instalacións de proceso, e obra grosa (cimentacións, estruturas, cerramentos, particións). Sustentabilidade na construción. Ordenación do territorio e urbanismo. Normativa urbanística. Deseño de actuacións urbanísticas.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A17 A18 A21 40 30 70
Solución de problemas A17 A18 6 2 8
Traballos tutelados A17 A18 A21 B2 B3 B4 B6 B7 0 10 10
Prácticas de laboratorio A18 4 0 4
Estudo de casos A17 A18 A21 B2 B3 B4 B6 10 14 24
Proba obxectiva A17 A18 A21 B2 B3 B4 B6 2 22 24
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Solución de problemas Técnica mediante a que ha de resolverse unha situación problemática concreta, a partir dos coñecementos que se traballaron, que pode ter máis dunha posible solución.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente á aprendizaxe do como facer as cousas. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe. Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor titor.
Prácticas de laboratorio Realizarase, en pequenos grupos, unha práctica de laboratorio consistente en preparar formigón a partir dos seus compoñentes, preparar probetas de ensaio, e ensaialas para comprobar a resistencia do formigón preparado. Co devandito formigón fabricaranse tamén vigas de formigón armado que serán ensaiadas no laboratorio. Esta práctica será voluntaria.

Estas prácticas realízanse no Laboratorio de Enxeñería da Construción. Trátase dun laboratorio docente que conta, por agora, cun ponte guindastre de 10 t.; unha zona de obra para a preparación de formigóns (con cubeto de limpeza e descontaminación de augas); amasadora de formigón; equipo de refrentado de probetas de formigón (con instalación de extracción de gases de refrentado); instalación para conservación de probetas de formigón; prensa de formigóns de 300 t / 3.000 kN para ensaio tradicional de probetas cilíndricas a compresión e mediante ensaio brasileiro; e un pórtico de 30t de ensaio a flexión e cortante de vigas, e a compresión de pequenos soportes; entre outros equipos de ensaio.

Os alumnos deberán acudir á práctica con roupa e calzado adecuados para iso. Os materiais da práctica poden estragar a roupa e calzado, e por iso recoméndase levar botas de obra ou similares e mono de traballo.

A realización destas prácticas, á marxe de supoñer afrontar certos custos, implica a necesidade de abordar diversos problemas organizativos e de execución de tarefas que fan imposible a realización individual destas prácticas. É imposible, fisicamente, que unha soa persoa realice esta práctica. Por iso deberá realizarse, obrigatoriamente, en grupo, sen ser posible excepción algunha.

Esta actividade de laboratorio é voluntaria e queda supeditada á oportuna asignación, por parte da UDC, do persoal técnico de laboratorio e dos fondos económicos que resultan necesarios para todo o devandito.
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito enfróntase ante a descrición dunha situación específica que expón un problema que ha de ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Proba obxectiva Haberá senllos exames nas datas oficiais establecidas pola Escola. O exame terá dous partes. Unha será de tipo teórico-práctico, acerca dos contidos teóricos e as súas aplicacións a casos concretos, que poderá conter preguntas tipo test, preguntas curtas, ou ambos os tipos de pregunta. A outra parte do exame será de tipo práctico, e poderá incluír a resolución de exercicios, de supostos ou casos prácticos, ou combinacións de todo iso.

Atención personalizada
Metodoloxías
Solución de problemas
Sesión maxistral
Traballos tutelados
Prácticas de laboratorio
Proba obxectiva
Estudo de casos
Descrición
O profesor atenderá en titorías a cada alumno que o requira para resolver dúbidas sobre teoría ou práctica.

A atención ao alumno poderá ser dentro ou fóra dos horarios oficiais de titorías aínda que, para evitar esperas innecesarias ao alumno, tanto nun caso como no outro, sempre a data e hora acordaranse previamente a través correoE ou teléfono.

As cifras de atención personalizada recollidas na planificación son orientativas.

A materia pode ser seguida a distancia, a través da Web. Aos alumnos que non poidan acudir a clase recoméndaselles descargar os apuntamentos, estar en contacto continuo cos compañeiros que asisten a clase para obter os exercicios e casos resoltos en clase, e tratar de resolvelos pola súa conta sen mirar as solucións. Recoméndase tamén, tras o correspondente estudo, consultar todas as dúbidas en sesións de titoría. En caso de non poder acudir a estas sesións, as dúbidas trataranse de resolver a través do teléfono ou o correo electrónico, na medida do posible.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A17 A18 A21 B2 B3 B4 B6 B7 Véase la descripción de estos trabajos en el apartado de Metodología. 40
Proba obxectiva A17 A18 A21 B2 B3 B4 B6 Véase la descripción de estas pruebas en el apartado de Metodología. 60
 
Observacións avaliación
O profesor poderá realizar o exame en dúas etapas, unha primeira parte de test, e unha segunda de tipo práctico, de forma que só se poderá realizar a segunda parte se se supera a primeira.

O profesor poderá repartir a proba obxectiva ao longo da materia. Neste caso, o último parcial coincidirá co exame da primeira oportunidade (xuño).

O profesor poderá valorar, como parte da proba obxectiva, exercicios, casos prácticos ou traballos tutelados realizados polo alumno durante a materia.

Os criterios básicos de corrección son os seguintes:

A nota será nula se a resposta dada ou o deseño realizado:

- Non inclúe xustificación adecuada da decisión tomada ou, en xeral, da resposta que se pedía.

- Supoñen risco para a vida das persoas que teñen que executar a obra ou usar a instalación que se construiría en base ao devandito deseño.

- Ou non respecta algún dos requisitos imprescindibles que o enunciado establecese.

- En caso de exercicios numéricos, se o resultado numérico que se pide non coincide co que debe obterse (deixando á marxe posibles diferenzas por redondeos), ou se non se inclúe o necesario detalle das operacións realizadas.

Se a solución é válida e cumpre todos os requisitos imprescindibles do enunciado, a nota mínima será de 5 puntos sobre 10. Se ademais cumpre coas preferencias (requirimentos non imprescindibles, que resulten ser factibles) establecidas no enunciado, a nota mínima será de 8 puntos sobre 10. Ambas as notas poderán aumentar en función de que sexa unha solución mellor que outras que tamén cumpran os requisitos ou preferencias do enunciado, e en función doutros criterios non definidos no enunciado, como poderían ser a eficiencia estrutural, a facilidade de deseño e execución, estética ou o grao de sustentabilidade, entre outros (salvo que estes aspectos fosen requirimentos do enunciado).

Se a redacción realizada polo alumno non é clara, non se entende, a puntuación poderá baixar, mesmo, ata cero puntos, se dita redacción pode dar lugar a malentendidos que supoñan risco para a vida das persoas ou poidan levar a que non se respecte algún dos requisitos imprescindibles que o enunciado establecese. Téñase en conta que a misión do enxeñeiro é facer proxectos que sexan facilmente inteligibles, de maneira que os contratistas e instaladores e, sobre todo, os seus operarios, cunha formación ás veces moi inferior á do técnico competente, interpreten adecuadamente os seus documentos.

Fontes de información
Bibliografía básica del Caño, A., Castro, A, de la Cruz, MP (2015). Apuntes de la asignatura.

Bibliografía complementaria
Aspectos generales.
• Allen E (2013). Cómo funciona un edificio. Gustavo Gili.

Sostenibilidad.
• Edwards B (2008). Guía básica de la sostenibilidad. Gustavo Gili.
• AAVV (2007). Un Vitruvio ecológico. Principios y práctica del proyecto arquitectónico sostenible. Gustavo Gili.
• Granados H (2006). Principios y estrategias del diseño bioclimático en la arquitectura y el urbanismo. Eficiencia energética. Consejo Superior de los Colegios de Arquitectos de España.
• Hallyday S (2008). Sustainable construction. Butterworth-Heinemann.
• Instituto Cerdá (1999). Guía de la edificación sostenible. IDAE – Ministerio de Fomento - Instituto Cerdá.
• Kubba S (2012). Handbook of green building design. Butterworth-Heinemann.
• Kwok AG, Grondzik WT (2007). The green studio handbook. Architectural Press.
• Losada R, Rojí E, Cuadrado J (2006). La medida de la sostenibilidad en edificación industrial. Editado por los autores. ISBN 84-690-2629-1.
• Serer M (2013). Gestionando éticamente proyectos. Ediciones UPC.

Concepción e ingeniería de plantas industriales.
• Darley G (2010). La fábrica como arquitectura. Reverté.
• de Cos M. (1995). Teoría general del proyecto. Vol. II: Ingeniería de proyectos. Síntesis.
• Helmus FP (2008). Process plant design. Wiley-VCH.
• Neufert (2013). Arte de proyectar en arquitectura. Gustavo Gili.
• Sinnott R, Towler G (2012). Diseño en ingeniería química. Reverté.

Topografía.
• Alcántara D (2007). Topografía y sus aplicaciones. Grupo Editorial Patria.
• Belda M, Domínguez M (2007). Fundamentos de topografía. Asociación de Ingeniería y Diseño Asistido.
• Domínguez F (1998). Topografía general y aplicada. Mundi-Prensa.
• McCormac J (2006). Topografía. Limusa Wiley.
• Verdú A (2006). Topografía práctica: con problemas resueltos. Bellisco.

Distribución en planta y en el espacio, sistemas de almacenaje, manutención y transporte.
• Astals, F (2009). Almacenaje, manutención y transporte interno en la industria. Edicions UPC.
• Drury J, Falconer P (2003). Buildings for industrial storage and distribution. Architectural Press.
• Konz S (1999). Diseño de instalaciones industriales. Limusa.
• Miravete A, Larrodé E, Castejón L (1998). Los transportes en la ingeniería industrial. Reverté.
• Tompkins JA, White JA, Bozer YA, Tanchoco JMA (2006). Planeación de instalaciones. Thomson.
• Tompkins JA, White JA, Bozer YA, Tanchoco JMA (2010). Facilities Planning. Wiley.

Forma, composición y estética en la arquitectura.
• Baker GH (1998). Análisis de la forma. Urbanismo y arquitectura. Gustavo Gili.
• Ching FDK (2000). Arquitectura, forma, espacio y orden. Gustavo Gili.
• Darley G (2010). La fábrica como arquitectura. Reverté.
• Paricio, I. (2000). La construcción de la arquitectura. 3. La composición. Instituto de Tecnología de la Construcción de Cataluña (ITeC), Barcelona.
• Losada R (2012). El espacio arquitectónico industrial. Editado por el autor. ISBN 84-695-3704-0.

Materiales de construcción.
• Argüelles R, Arriaga F (1996). Estructuras de madera. Diseño y cálculo. Asociación de Investigación Técnica de las Industrias de la Madera y el Corcho (AITIM).
• Argüelles R, Argüelles R, Arriaga F. (2013). Estructuras de acero. Bellisco.
• Arredondo F (1990). Generalidades sobre materiales de construcción. Servicio de Publicaciones Revista Obras Públicas.
• Calavera J (2011). Proyecto y cálculo de estructuras de hormigón. Intemac.
• Crespo S (2009). Materiales de construcción para edificación y obra civil. Editorial Club Universitario.
• Delibes A (1994). Tecnologías y propiedades mecánicas del hormigón. Intemac.
• Fernández J, Burón M (2005). Guía práctica para la utilización del hormigón autocompactante. IECA.
• González-Isabel G (1993). Hormigón de alta resistencia. Intemac.
• Metha PK, Monteiro PJM (2013). Concrete: microstructure, properties and materials. McGraw-Hill.
• Miravete A (1995). Los nuevos materiales en la construcción. Reverté.
• Neville AM (2012). Properties of concrete. Trans-Atlantic Publications.

Estructuras.
• Allen E, Iano J (2011). "The Architect Studio Companion. Rules of thumb for preliminary design", Wiley.
• ArcelorMittal (2014). Manuales de diseño Steel Buildings in Europe. http://amsections.arcelormittal.com/es/documentacion/manuales-de-diseno-steel-buildings-in-europe.html.
• Argüelles R, Arriaga F (1996). Estructuras de madera. Diseño y cálculo. Asociación de Investigación Técnica de las Industrias de la Madera y el Corcho (AITIM).
• Argüelles R, Argüelles R, Arriaga F (2013). Estructuras de acero. Bellisco.
• Arroyo JC, et al. (2011). Números gordos en el proyecto de estructuras. Cinter.
• Calavera J (2011). Proyecto y cálculo de estructuras de hormigón. Intemac.
• Charleson A (2007). La estructura como arquitectura. Reverté.
• Engel H (2013). Sistemas de estructuras. Gustavo Gili.
• García Valcarce A, Sacristán JA, González P, Hernández RJ, Pascual R, Sánchez-Ostiz A, Irigoyen D (2003). Manual de edificación. Mecánica de los terrenos y cimientos. CIE – Dossat 2000.
• González JL, Casals A, Falcones A (2001). Claves del construir arquitectónico. II y III. Elementos. Gustavo Gili.
• ITEA (2000). ESDEP: Programa Europeo de Formación en Cálculo y Diseño de la Construcción en Acero (CD-ROM). Instituto Técnico de la Estructura en Acero (ITEA).
• ITEA (2000). Guía de diseño para edificios con estructura de acero. Instituto Técnico de la Estructura de Acero (ITEA).
• Jiménez Salas JA et al. (1980). Geotecnia y cimientos III. Cimentaciones, excavaciones y aplicaciones de la Geotecnia (2 Vols.). Editorial Rueda.
• Jiménez Salas JA, de Justo JL (1975). Geotecnia y cimientos I. Propiedades de los suelos y de las rocas. Editorial Rueda.
• Jiménez Salas JA, de Justo JL, Serrano AA (1981). Geotecnia y cimientos II. Mecánica del suelo y de las rocas. Editorial Rueda.
• MacDonald A (2001). Structure & architecture. Architectural Press, Butterworth Architecture. 
• Millais M (1997). Estructuras de edificación. Celeste Ediciones.
• Muzás F (2007). Mecánica del suelo y cimentaciones. Vol. I. Fundación Escuela de la Edificación.
• Muzás F (2007). Mecánica del suelo y cimentaciones. Vol. II. Fundación Escuela de la Edificación.
• Ortiz JM, Serra J, Oteo C (1989). Curso aplicado de cimentaciones. Servicio de Publicaciones del Colegio Oficial de Arquitectos de Madrid.
• Paricio I (2000). La construcción de la arquitectura. 2. Los elementos. Instituto de Tecnología de la Construcción de Cataluña (ITeC).
• Pérez García A, Guardiola A (2011) Prontuario y herramientas informáticas para el cálculo de estructuras. Inter Técnica Ediciones.

Cerramientos y particiones.
• González JL, Casals A, Falcones A (1997). Claves del construir arquitectónico. I. Principios. Gustavo Gili.
• González JL, Casals A, Falcones A (2001). Claves del construir arquitectónico. II y III. Elementos”, Gustavo Gili.
• Paricio I (2004). La construcción de la arquitectura. 1. Las técnicas. Instituto de Tecnología de la Construcción de Cataluña (ITeC).
• Paricio I (2000). La construcción de la arquitectura. 2. Los elementos. Instituto de Tecnología de la Construcción de Cataluña (ITeC).
• Paricio I (2000). La construcción de la arquitectura. 3. La composición. Instituto de Tecnología de la Construcción de Cataluña (ITeC).

Procesos de construcción.
• Allen E, Iano J (2008). Fundamentals of building construction. Materials and methods. Wiley.
• Calavera J (2000). Una introducción a la prefabricación de edificios y naves industriales. Intemac.
• del Águila A (2006). La Industrialización de la edificación de viviendas. Tomos 1 y 2. Mairea.
• Illingworth JR (2000). Construction methods and planning. E & FN Spon.
• Knaack U (2012). Prefabricated Systems. Birkhäuser Architecture.
• Smith RE (2010). Prefab architecture: a guide to modular design and construction. Wiley.

Informática en la construcción.
• Aouad G, Wu S, Lee A, Onyenobi T (2013). Computer aided design guide for architecture, engineering and construction. Routledge.
• Brightman M (2013). The SketchUp workflow for architecture: modeling buildings, visualizing design, and creating construction documents with SketchUp Pro and LayOut. Wiley.
• de Fuentes A (2011). Arquímedes y Generador de precios CYPE. Anaya.
• Jefferis A, Madsen DA, Madsen DP (2010). Architectural drafting and design. Cengage Learning.
• Retik A, Langford D (2001). Computer integrated planning and design for construction. Thomas Telford.
• Reyes AM (2009). CYPE 2010. Cálculo de estructuras metálicas con Nuevo Metal 3D. Anaya.
• Reyes AM (2013). AutoCAD 2014. Anaya.
• Reyes AM (2013). CYPE 2012. Cálculo de estructuras de hormigón con CYPECAD. Anaya.
• Reyes AM (2013). CYPECAD MEP. Instalaciones del edificio. Anaya.
• Shumaker TM et al. (2012). AutoCAD and its applications comprehensive 2013. Goodheart-Willcox.
• Valderrama F (2010). Mediciones y presupuestos. Reverté.
• Venditti DMS (2013). 3ds Max 2014. Anaya.

Ordenación del territorio y urbanismo.
• Esteban J (2001). Elementos de ordenación urbana. Edicions UPC.
• Fernández Güell JM (2006). Planificación estratégica de ciudades. Reverté.
• Gehl J (2006). La humanización del espacio urbano. Reverté.
• Santamera JA (1996). Introducción al planeamiento urbano. Colegio Oficial de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos.

Casos reales de arquitectura industrial.
• Alonso del Val MA et al. (2003). Arquitectura industrial. Munilla-Lería.
• Amery C (1995). Architecture, industry and innovation. Phaidon.
• Neufert (2013). Arte de proyectar en arquitectura. Gustavo Gili.
• Phillips A (1993). Arquitectura industrial. Gustavo Gili.
• Sommer D, Weisser L, Holletschek B (1995). Architecture for the work environment. Birkhäuser.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Deseño e construción de plantas industriais/730497014

Materias que continúan o temario
Traballo fin de mestrado/730497015

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías