| Competencias do título |
| Código | Competencias do título |
| A21 | Identificar, integrar e relacionar o concepto de saúde e os coidados, desde unha perspectiva histórica, para comprender a evolución do coidado de enfermaría. |
| A22 | Comprender desde unha perspectiva ontolóxica e epistemolóxica, a evolución dos conceptos centrais que configuran a disciplina de enfermaría, así como os modelos teóricos máis relevantes, aplicando a metodoloxía científica no proceso de coidar e desenvolvendo os planes de coidados correspondentes. |
| A23 | Aplicar o proceso de enfermaría para proporcionar e garantir o benestar, a calidade e seguridade ás persoas atendidas. |
| A24 | Coñecer e aplicar os principios que sustentan os coidados integrais de enfermaría. |
| A25 | Dirixir, avaliar e prestar os coidados integrais de enfermaría, ao individuo, a familia e a comunidade. |
| B1 | Aprender a aprender. |
| B2 | Resolver problemas de forma efectiva. |
| B3 | Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo. |
| B4 | Traballar de forma autónoma con iniciativa. |
| B5 | Traballar de forma colaborativa nun equipo interdisciplinar. |
| B6 | Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. |
| B7 | Comunicarse de maneira efectiva en un entorno de traballo. |
| B8 | Capacidade de análise e sínteses. |
| B9 | Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica. |
| B10 | Capacidade para adaptarse ás situacións novas. |
| B11 | Capacidade e habilidade de xestión da información. |
| B12 | Capacidade para organizar e planificar. |
| B13 | Toma de decisións. |
| B14 | Habilidades interpersonais. |
| B15 | Capacidade para comunicarse con persoas non expertas na materia. |
| B16 | Coñecer e apreciar a diversidade e a multiculturalidade. |
| B18 | Desenvolver a capacidade de liderado. |
| B19 | Coñecementos de informática relativos ao ambiente de estudio. |
| B20 | Sensibilidade cara a temas medioambientais. |
| B21 | Implicación na calidade e busca/procura da excelencia. |
| B22 | Capacidade para motivarse e motivar a outros. |
| B24 | Fomentar e aplicar os dereitos fundamentais e a igualdade entre homes e mulleres. |
| C3 | Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
| C4 | Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
| C6 | Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
| C7 | Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| C8 | Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Resultados de aprendizaxe | Competencias do título | ||
| Analizar o desenvolvemento das sociedades ao longo da historia, describindo o proceso saúde-enfermidade para que, a través diso, identifíquese a función de coidar nas sociedades de cada época. | A21 |
B1 B5 B7 B8 B11 B12 B14 B16 B18 B19 |
C3 C7 C8 |
| Identificar a función diferenciada da Enfermaría e comprender a importancia do establecemento dun marco teórico propio que de sentido á actuación profesional. | A22 |
B1 B3 B4 B5 B6 B10 B21 B22 B24 |
C4 C6 C7 C8 |
| Comprender a evolución dos conceptos centrais da disciplina de enfermaría, así como as teorías e os modelos conceptuais máis relevantes. | A24 |
B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B11 B14 B16 B18 B20 B21 B24 |
C4 C7 |
| Describir a metodoloxía científica e a súa aplicación en enfermaría. Proceso de atención de enfermaría. | A22 A25 |
B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B11 B12 B13 B21 |
|
| Aplicar o proceso de atención de enfermaría. | A23 |
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B19 B20 B21 B22 B24 |
C3 C4 C6 C7 C8 |
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| HISTORIA DA ENFERMARÍA | TEMA 1. EVOLUCIÓN HISTÓRICA DOS COIDADOS DE ENFERMARÍA 1.1 Os coidados aos enfermos a través dos tempos. 1.2 Factores condicionantes: 1.2.1 Evolución dos conceptos de saúde e enfermidade. 1.2.2 Comportamento social ante os enfermos e a enfermidade. 1.2.3 Consideración social das mulleres a través da historia. 1.2.4 Evolución do coñecemento. TEMA 3. O MUNDO CLÁSICO: GRECIA E ROMA 3.1 Características xerais da época. 3.2 O xuramento hipocrático. 3.3 Influencia cristiá no coidado da persoa. Primeiras coidadoras. TEMA 4. A IDADE MEDIA 4.1 Perspectiva histórica. 4.2 Os mosteiros e hospitais 4.3 A atención dos enfermos. 4.4 A influencia das cruzadas. TEMA 5. O MUNDO MODERNO: RENACEMENTO E REFORMA 5.1 A Reforma Protestante e os cambios na asistencia sanitaria. 5.2 A resposta católica: A Contrarreforma. 5.3 Período escuro da Enfermaría. TEMA 6. O MUNDO CONTEMPORÁNEO 6.1 Os avances da ciencia. 6.2 O nacemento da Enfermaría profesional: 6.2.1 Diaconisas de Kaisserswert. 6.2.2 Florence Nightingale. A súa vida e a súa obra. Repercusións da súa obra. TEMA 7. A CRUZ VERMELLA INTERNACIONAL 7.1 Fundación, funcións e ámbito de actuación. TEMA 8. DESENVOLVEMENTO HISTÓRICO DA ENFERMARÍA EN ESPAÑA 8.1 Século XIX. Os coidados: unha nova perspectiva para Enfermaría. 8.2 Enfermaría. Consideración social. 8.3 Practicantes. 8.4 Matronas. 8.5 Fundación da primeira escola de enfermeiras. TEMA 9. A ENFERMARÍA DO PRESENTE 9.1 Século XX. Desenvolvemento da profesión. 9.2 Primeiros ordenamentos legais. 9.3 Situación da Enfermaría nas primeiras décadas. 9.4 Colexios profesionais. 9.5 Reorganización de Enfermaría: Axudantes Técnicos Sanitarios (A.T.S.) 9.6 Especialidades. 9.7 Proceso de integración das Escolas de A.T.S. na Universidade. 9.8 Lei de Reforma Universitaria (L.R.U.). Profesorado. 9.9 Reforma dos Plans de Estudos. 9.10 Lei Orgánica Universitaria (L.O.U.) 9.11 Organismos relacionados coa Enfermaría. |
| ENFERMARÍA PROFESIONAL. MODELOS E TEORÍAS DE ENFERMARÍA | TEMA 1. A ENFERMARÍA PROFESIONAL 1.1 Concepto de Enfermaría. 1.2 Campo de actuación. 1.3 Características dunha profesión. 1.4 Supostos básicos da profesión de Enfermaría. TEMA 2 FUNCIÓN DIFERENCIADA DA PROFESIÓN DE ENFERMARÍA. 2.1 Funcións de Enfermaría: . Función independente. . Función interdependente. . Función dependente. 2.2 O equipo de saúde. A enfermeira como membro do equipo de saúde TEMA 3. MARCO CONCEPTUAL DA PROFESIÓN DE ENFERMARÍA 3.1 Concepto de Marco Conceptual dunha profesión. 3.2 Necesidade de establecer un marco conceptual. 3.3 Elementos que o compoñen. TEMA 4. MODELOS DE COIDADOS EN ENFERMARÍA 4.1 Concepto de Modelo. Elementos dun modelo. 4.2 Necesidade da adopción dun modelo na práctica. 4.3 Criterios de clasificación dos modelos. Tendencias. TEMA 5. TENDENCIA NATURALISTA 5.1 Florence Nightingale. 5.2 Fundamentos do modelo. 5.3 Significado do modelo para a Enfermaría. TEMA 6. TENDENCIA DE SUPLENCIA/AXUDA 6.1 O modelo de coidados de Virxinia Henderson. 6.1.1 As Necesidades Humanas e a súa relación con Enfermaría. 6.2 O modelo de coidados de Dorothea Orem. 6.2.1 O autocoidado como actividade humana. 6.3 Función da Enfermaría nestes modelos. TEMA 7. TENDENCIA DE INTERRELACIÓN. 7.1 O modelo de Hildegarde Peplau. 7.2 O modelo de Pedicuro Roy. 7.3 O modelo de Martha Rogers. |
| METODOLOXÍA CIENTÍFICA E A SÚA APLICACIÓN EN ENFERMARÍA. O PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA |
TEMA 1. A APLICACIÓN DO MÉTODO CIENTÍFICO EN ENFERMARÍA: O PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA. 1.1 O Proceso de Atención de Enfermaría: orixe e historia. 1.2 O Proceso como método de solución de problemas. 1.3 Etapas do proceso de Enfermaría. TEMA 2. PRIMEIRA ETAPA DO PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA: A VALORACIÓN 2.1 A recollida e selección de datos. Métodos para a recollida. Fontes que achegan datos. 2.2 A recollida de datos a través da entrevista. A entrevista como forma de comunicación e como medio de obtención de datos. 2.3 A recollida de datos a través da observación. Concepto e fins da observación. TEMA 3. SEGUNDA ETAPA DO PROCESO DE ATENCIÓN DE ENFERMARÍA: IDENTIFICACIÓN DE PROBLEMAS: O DIAGNÓSTICO DE ENFERMARÍA. 3.1 Análise dos datos recollidos. 3.2 Diagnóstico de Enfermaría. Concepto. Evolución histórica. 3.3 Sistemas de clasificación dos Diagnósticos de Enfermaría 3.3.1 Taxonomía diagnóstica. 3.4 Compoñentes do Diagnóstico de Enfermaría: título, definición, características definitorias e factores relacionados. 3.5 Clasificación dos Diagnósticos de Enfermaría: reais, potenciais e posibles. 3.6 Formulación correcta do Diagnóstico de Enfermaría. 3.7 Problemas Interdependentes. Concepto. Diferenzas entre Diagnóstico de Enfermaría e Problema Interdependente. TEMA 4. TERCEIRA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A PLANIFICACIÓN DOS COIDADOS. 4.1 Concepto e finalidade. 4.2 Selección de prioridades. 4.3 Establecemento de obxectivos. 4.4 Determinación de actividades. TEMA 5. CUARTA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A EXECUCIÓN DO PLAN DE COIDADOS. 5.1 A execución do planificado. Persoas que interveñen na execución do Plan de Coidados. 5.2 Formas de intervención da enfermeira no Plan de Coidados. TEMA 6. QUINTA ETAPA DO PROCESO DE ENFERMARÍA: A AVALIACIÓN 6.1 Concepto de avaliación no Proceso de Enfermaría. 6.2 Elementos e aspectos da avaliación. 6.3 Instrumentos de avaliación. Formas de avaliación. TEMA 7. APLICACIÓN DAS TIC Á PLANIFICACIÓN DE COIDADOS 7.1 A informática nos coidados de Enfermaría |
| Planificación | ||||
| Metodoloxías / probas | Competencias | Horas presenciais | Horas non presenciais / traballo autónomo | Horas totais |
| Sesión maxistral | A21 A22 B16 B24 C8 | 21 | 31.5 | 52.5 |
| Seminario | B1 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 B18 B21 B22 C3 C6 C7 | 6 | 6 | 12 |
| Lecturas | A21 B1 B3 B4 B8 B11 B16 B19 B20 B21 C3 C6 C7 C8 | 0 | 10.5 | 10.5 |
| Estudo de casos | A23 A24 A25 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B15 B16 B19 B21 B22 B24 C4 C6 C7 C8 | 8 | 12 | 20 |
| Traballos tutelados | A21 B1 B3 B5 B8 B11 B12 B16 B19 B20 B21 B22 C3 C7 C8 | 7 | 45.5 | 52.5 |
| Proba oral | A21 A22 B3 B7 B8 B14 | 0.5 | 0 | 0.5 |
| Proba de ensaio | A23 A24 A25 B2 B3 B8 B9 B12 B13 | 2 | 0 | 2 |
| Atención personalizada | 0 | 0 | 0 | |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | ||||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Sesión maxistral | Exposición oral realizada na aula por parte do profesor e aberta á participación do alumno, que será complementada coa utilización dos medios audiovisuais necesarios. |
| Seminario | Traballo en grupo a través da participación e discusión para o estudo dos diferentes aspectos relacionados coa profesión, as súas funcións así como os Modelos de Enfermaría e a posterior elaboración dun documento de análise e síntese sobre os mesmos. O material básico necesario facilitarase durante o desenvolvemento dos mesmos. |
| Lecturas | Profundización na materia mediante textos de diferentes fontes documentais escollidos e seleccionados previamente polo profesor. |
| Estudo de casos | Estudo, resolución e posta en común ante determinadas situacións de saúde/enfermidade mediante a utilización da metodoloxía científica enfermeira (proceso de atención). Como sistema de avaliación levará a cabo unha proba escrita onde o alumno deberá demostrar o coñecemento da aplicación da metodoloxía científica a través da resolución dun caso hipotético. |
| Traballos tutelados | Proceso de lectura e análise do contido de libros, artigos, páxinas web... relacionados coa historia dos coidados de Enfermaría. Ao longo deste proceso formativo tutelado polo profesor fomentarase a aprendizaxe independente dos estudantes, finalizando coa entrega e defensa dun traballo. |
| Proba oral | Proba na que o alumno deberá responder, de forma oral, a preguntas curtas ou de certa amplitude onde se valorará o coñecemento que posúe da materia, así como a capacidade de razoamento, espírito crítico, capacidade de síntese e de relación sobre os contidos do programa. |
| Proba de ensaio | Proba escrita sobre os contidos do programa onde o alumno deberá responder por escrito a preguntas de certa amplitude valorando que se proporcione a resposta esperada, combinada coa capacidade de razoamento. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | |||
| Metodoloxías | Competencias | Descrición | Cualificación |
| Proba de ensaio | A23 A24 A25 B2 B3 B8 B9 B12 B13 | SÓ APLICABLE NA SEGUNDA OPORTUNIDADE | 0 |
| Estudo de casos | A23 A24 A25 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B15 B16 B19 B21 B22 B24 C4 C6 C7 C8 | Proba escrita onde o alumno deberá resolver un caso onde se lle exporá un problema de saúde-enfermidade hipotético utilizando para iso o proceso de atención de enfermaría. | 20 |
| Traballos tutelados | A21 B1 B3 B5 B8 B11 B12 B16 B19 B20 B21 B22 C3 C7 C8 | Entrega e defensa dun traballo de carácter obrigatorio sobre Historia da Enfermaría. |
20 |
| Proba oral | A21 A22 B3 B7 B8 B14 | Proba na que o alumno deberá responder, de forma oral, a preguntas abertas, de certa amplitude, onde se valorará o coñecemento que posúe da materia, así como a capacidade de razoamento, espírito crítico, capacidade de síntese e de relación sobre os contidos do programa. Implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións. |
60 |
| Observacións avaliación | |||
|
PRIMEIRA OPORTUNIDADE: A avaliación anteriormente descrita é OBRIGATORIA para todos os alumnos con MATRICULA COMÚN que se presenten á primeira oportunidade. Levarase a cabo unha avaliación continua onde a aplicación das porcentaxes correspondentes se realizará sempre e cando o alumno teña todas as probas (Estudo de Casos, Traballos Tutelados e Proba Oral) superadas de xeito independente. Cando o alumno non supere de xeito independente unha ou máis probas supoñerá a cualificación de SUSPENSO en acta. Se a media aritmética supera o 5, ao non ter superado algunha das avaliacións, figurará cun 4,5 en acta. O feito de non se presentar a algunha das probas implica figurar en acta como NON PRESENTADO. As probas superadas na primeira oportunidade conservaranse para a segunda oportunidade, coa cualificación obtida. SEGUNDA OPORTUNIDADE: Para a Segunda Oportunidade o alumno será avaliado mediante un exame único escrito que incluirá a/s proba/s pendente/s ou non superadas, mantendo a porcentaxe establecida sobre a cualificación final. MATRÍCULA PARCIAL: Para os alumnos de MATRICULA PARCIAL poderán optar por examinarse por escrito en primeira e segunda oportunidade nun único exame que se corresponderá coas datas oficiais aprobadas en Xunta de Facultade, onde se aplicarán as porcentaxes relativas a cada parte do contido da materia. OPORTUNIDADE ADIANTADA: Os alumnos que soliciten OPORTUNIDADE ADIANTADA deberán examinarse por escrito a través dun único exame que se corresponderá coas datas oficiais aprobadas en Xunta de Facultade. MATRÍCULA DE HONRA: Poderán optar a matrícula de Honra aqueles alumnos cuxa media supere o 9,5. Os profesores da materia poderán considerar criterios adicionais nos resultados obtidos polos estudantes en calquera das accións formativas programadas na guía docente da materia. |
|||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
NANDA Internacional (2013). Diagnósticos enfermeros: definiciones y clasificación: 2012-2014. Madrid : Pearson Prentice Hall
Fernández Ferrín, Carmen (2000 (2003 reimp.)). Enfermería fundamental/Colección Master de Enfermería. Barcelona : Masson
(). Enfermería Global. Murcia: Universidad de Murcia
(). Híades : revista de historia de la enfermería. Alcalá de Guadaira: Grupo Andaluz para la Investigación de la Historia de la Enfermería. Qalat Cháb
Donahue, Patricia M. (1988). Historia de la enfermería. Barcelona: Doyma
Siles, José (2011). Historia de la enfermería. Madrid: Difusión Avances en Enfermería
Martínez Martín, María Luisa. (2011). Historia de la enfermería : evolución histórica del cuidado enfermero. Madrid : Elsevier
(). Metas de Enfermería. Ribarroja (Valencia): Difusión Avances de Enfermería
Nightingale, Florence (1990 (1991 imp.)). Notas sobre enfermería : qué es y qué no es. Barcelona : Científicas y Técnicas
(). Revista Rol de enfermería. Barcelona : Ediciones Rol |
|
|
|
| Bibliografía complementaria | |
|
A bibliografía considerada como complementaria para o estudo desta materia facilitaráselle ao alumno a medida que se aborden cada un dos temas do programa, a través da plataforma Moodle. |
| Recomendacións | |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente | |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente | |
|
| Materias que continúan o temario | |
|
| Observacións | |