| Study programme competencies |
| Code | Study programme competences |
| A59 | Coñecer os problemas de saúde mental máis relevantes nas diferentes etapas do ciclo vital, proporcionando coidados integrais e eficaces, no ámbito da enfermaría. |
| B2 | Resolver problemas de forma efectiva. |
| B3 | Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo. |
| B4 | Traballar de forma autónoma con iniciativa. |
| B5 | Traballar de forma colaborativa nun equipo interdisciplinar. |
| B6 | Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. |
| B7 | Comunicarse de maneira efectiva en un entorno de traballo. |
| B8 | Capacidade de análise e sínteses. |
| B15 | Capacidade para comunicarse con persoas non expertas na materia. |
| B16 | Coñecer e apreciar a diversidade e a multiculturalidade. |
| B24 | Fomentar e aplicar os dereitos fundamentais e a igualdade entre homes e mulleres. |
| C3 | Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
| C6 | Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
| C7 | Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| C8 | Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| C10 | CB2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos a seu traballo ou vocación de unha forma profesional y posúan as competencias que solen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo. |
| C11 | CB3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética. |
| C12 | CB4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado |
| Learning aims | |||
| Learning outcomes | Study programme competences | ||
| Describir os principais problemas de Saúde Mental. | A59 |
B3 B4 B8 B15 B16 B24 |
C7 C8 C11 |
| Identificar as necesidades de coidado das persoas con problemas de Saúde Mental. | A59 |
B2 B3 B4 B5 B7 B8 B16 B24 |
C3 C6 C12 |
| Planificar coidados de Enfermaría para as persoas con problemas de Saúde Mental. | A59 |
B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B15 B16 B24 |
C3 C6 C10 |
| Contents |
| Topic | Sub-topic |
| UNIDADE DIDACTICA I: INTRODUCIÓN Á ENFERMARÍA PSIQUIATRICA E DE SAÚDE MENTAL | TEMA 1.- Introdución á enfermaría psiquiátrica. 1.1 Concepto de saúde mental 1.2 Historia da psiquiatría e da enfermaría psiquiátrica 1.3 Definición de enfermaría en saúde mental. TEMA 2.- Rol da/o enfermeira/o na saúde mental 2.1 Función social da enfermaría na saúde mental 2.2 A entrevista clínica no contexto da saúde mental. 2.3 Achegas terapéuticas da enfermaría ao equipo interprofesional. |
| UNIDADE DIDACTICA II: PROCESOS PSICOPATOLOXICOS | TEMA 3.- Bases conceptuais da psicopatoloxía clasificación dos diagnósticos. 3.1 Enfermidade psiquiátrica e trastorno en psiquiatría 3.2 Bases biolóxicas, psicolóxicas e sociais da psiquiatría 3.3 Principais alteracións dos procesos psicológicos 3.4 Sistemas de clasificación dos diagnósticos. TEMA 4.- Trastornos psicóticos. 4.1 Concepto. 4.2 Manifestacións. 4.3 Intervencions. TEMA 5.- Trastornos do estado de ánimo. 5.1 Concepto. 5.2 Manifestacións. 5.3 Intervencions. TEMA 6.- Trastornos por ansiedade. 6.1 Concepto. 6.2 Manifestacións. 6.3 Intervencions. TEMA 7.- Trastornos somatomorfos e disociativos. 7.1 Concepto 7.2 Manifestacións 7.3 Intervencions. TEMA 8.- Trastornos da conduta alimentaría. 8.1 Concepto 8.2 Manifestacións 8.3 Intervenicons. TEMA 9.- Trastornos da personalidade. 9.1 Concepto 9.2 Manifestacións 9.3 Intervenicons. TEMA 10.- Trastornos relacionados con substancias psicoactivas. 10.1 Concepto 10.2 Clasificación das drogas 10.3 Manifestacións 10.4 Intervencións. TEMA 11.- Delirium e demencia. 11.1 Concepto. 11.2 Manifestacións clínicas. 11.3 Intervencións. TEMA 12.- Trastornos do inicio na infancia, nenez e adolescencia. 12.1Concepto 12.2 Manifestacións 12.3 Intervencions. TEMA 13.- Trastornos do soño. 13.1 Concepto 13.2 Manifestacións 13.3 Intervencións. |
| UNIDADE DIDACTICA III: ESTRATEXIAS DE INTERVENCIÓN. | TEMA 14.- Técnicas grupais en saúde mental: 14.1 Grupos terapéuticos. 14.2 Grupos de discusión multifamiliar. TEMA 15.- Intervención familiar. Modelo PAS y Dialogo Abierto. TEMA 16.- Técnicas de intervención en situacións de urxencia psiquiatrica: 16.1 Concepto de urxencia psiquiatrica. 16.2 Protocolos de intervención. TEMA 17.- Estratexias de intervención en situacións de duelo: 17.1 Concepto de duelo. 17.2 Tipos de duelos. 17.3 Proceso de acompañamiento. |
| Planning | ||||
| Methodologies / tests | Competencies | Ordinary class hours | Student’s personal work hours | Total hours |
| Objective test | A59 B2 B3 B4 B8 C6 C11 | 2 | 15 | 17 |
| Critical bibliographical | B3 B8 B16 C6 C7 C11 | 0 | 15 | 15 |
| Online forum | B3 B4 B8 B16 C3 C11 | 0 | 19 | 19 |
| Simulation | A59 B2 B3 B5 B6 B7 B15 B16 B24 C10 C11 C12 | 13 | 34 | 47 |
| Workshop | A59 B2 B5 B7 B15 B16 C12 C10 | 6 | 6 | 12 |
| Guest lecture / keynote speech | A59 B3 B4 B8 B16 C7 C8 | 21 | 15 | 36 |
| Personalized attention | 4 | 0 | 4 | |
| (*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students. | ||||
| Methodologies |
| Methodologies | Description |
| Objective test | Exame tipo test. A proba será elaborada co fin de valorar o nivel de coñecementos teóricos do alumnado. A proba poderá realizarse de maneira presencial ou virtual utilizando as ferramentas informáticas institucionais. |
| Critical bibliographical | A recensión bibliográfica supón un proceso de lectura crítica dun libro, dun artigo, dunha tese ou dunha comunicación a un congreso. Como tal proceso comprende a lectura da obra, a análise do seu contido e unha crítica e valoración da mesma en relación á literatura existente sobre o tema. A lectura crítica da documentación aportada (capitulo libros, artigos, tesis...) complementarase con a resposta, por parte do alumnado, a unha serie de preguntas realizadas sobre o tema. - Esta metodoloxía realizarse de maneira virtual utilizando as ferramentas informáticas institucionais, sendo o Campus Virtual a canle principal de comunicación entre o docente e o alumnado. |
| Online forum | Espazo de discusión informal destinado aos estudantes para o tratamento dun tema ou problema, que se desenvolve a través dunha contorna virtual de aprendizaxe mediante ferramentas de comunicación asíncrona (foro). - Esta metodoloxía realizarse de maneira virtual utilizando as ferramentas informáticas institucionais, sendo o Campus Virtual a canle principal de comunicación entre o docente e o alumnado. |
| Simulation | Consiste na representación dun fenómeno de natureza física, técnica ou psicolóxica, que permite unha análise máis sinxela, económica ou inocua que si se levara a cabo sobre o orixinal ou na realidade. Ponse ao suxeito ante unhas condicións hipotéticas nas cales se proba o seu comportamento ante situacións concretas, os seus coñecementos, a súa capacidade de analizar alternativas e as súas consecuencias. Baséase, por tanto, na configuración de situacións similares ás que se producen nun contexto real, coa finalidade de utilizalas como experiencias de aprendizaxe ou como procedemento para a avaliación. Cada grupo realizará, por medio dun escenario de simulación, varios vídeos dunha duración de entre 8-10´ onde se recolla o manexo dunha situación indicada polo docente. - O alumnado dividirase en grupos de número reducido. - Unha parte desta metodoloxía poderase realizar de maneira virtual utilizando as ferramentas informáticas institucionais, sendo o Campus Virtual a canle principal de comunicación entre o docente e o alumnado. |
| Workshop | Obradoiros deseñados para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do docente por medio da simulación e da práctica deliberada. Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Nunha sesión conxunta con cada grupo traballásense as habilidades que se identificaron previamente nas simulacions presentadas en vídeo e proporanse accións de mellora detectadas a partir da rúbrica de avaliación. Nestas sesións o docente, por medio do modelado, presentará a conduta ou habilidade que se quere mellorar e posteriormente, a través da dramatización ou role playing, os alumnos ensaiarán a conduta ou práctica que se pretende mellorar e/ou aprender. Finalmente, realizarase un debriefing e peche da sesión. - O alumnado dividirase en grupos de número reducido. - Unha parte desta metodoloxía poderase realizar de maneira virtual utilizando as ferramentas informáticas institucionais, sendo o Campus Virtual a canle principal de comunicación entre o docente e o alumnado. |
| Guest lecture / keynote speech | Os contidos teóricos básicos da materia serán impartidos mediante lección maxistral, pero cun enfoque participativo por parte do alumnado. Baseada na exposición oral complementada co uso de audiovisuais e introdución dalgunhas preguntas dirixidas o alumnado, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe. - Esta metodoloxía realizarase de maneira virtual utilizando as ferramentas informáticas institucionais, sendo o Campus Virtual a canle principal de comunicación entre os docentes e o alumnado. |
| Personalized attention |
|
|
| Assessment | |||
| Methodologies | Competencies | Description | Qualification |
| Online forum | B3 B4 B8 B16 C3 C11 | Valórase a participación e a capacidade reflexiva sobre os temas achegados e/ou expostos nos foros, a expresión escrita dos comentarios, suxestións e/ou reflexións expostas polo alumnado. A súa capacidade de análise e pensamento crítico, así como a súa creatividade. É obligatoria, a participación no foros supón o 5% (0,5 puntos) da nota final. |
5 |
| Workshop | A59 B2 B5 B7 B15 B16 C12 C10 | Valórase a participación nos obradoiros, as habilidades e conductas mostradas como resposta as accións de mellora e a adquisición de novas habilidades a través da práctica dramatizada ou role playing a partir da rúbrica de avaliación presentada inicialmente. É obrigatoria e supón o 10% (1 puntos) da nota final. Será necesario alcanzar unha puntuación de 5 puntos (sobre 10) para sumar as calificacións do resto de actividades. |
10 |
| Objective test | A59 B2 B3 B4 B8 C6 C11 | Exame tipo test, cunha única resposta correcta. É obrigatoria e supón un 40% (4 puntos) da nota total. As respostas incorrectas descontarán aplicando a seguinte fórmula: Puntuación= nº de acertos – (nº erros/4) ou nº de acertos-(nº de errosx0.25). Será necesario acadar unha puntuación de 5 puntos (sobre 10) para sumar as calificacións do resto de actividades. |
40 |
| Simulation | A59 B2 B3 B5 B6 B7 B15 B16 B24 C10 C11 C12 | Avalíanse os seguintes aspectos das simulacions presentadas: Capacidade de expresión e comunicación co paciente, familiar e resto do persoal que aparezan no escenario. Valorarase especialmente a capacidade de expresión e comunicación co paciente en todo o proceso de simulación. Aplicación de coñecementos na toma de decisións que requira o escenario. Habilidades practicas de coidados, técnicas e intervencións de enfermaría. A capacidade de resposta do alumno, de iniciativa, de organización e planificación que requira o escenario. O alumnado disporá inicialmente da rúbrica de avaliación. É obrigatoria e supón o 20% (2 puntos) da nota final. Será necesario alcanzar unha puntuación de 5 puntos (sobre 10) para sumar as calificacións do resto de actividades. |
20 |
| Critical bibliographical | B3 B8 B16 C6 C7 C11 | A comprensión da documentación achegada valórase a través das respostas, por parte do alumnado, a unha serie de preguntas realizadas sobre o tema ou a entrega de breves comentarios sobre o contido dos textos. É obrigatoria e supón o 25% (2,5 puntos) da nota final. Será necesario alcanzar unha puntuación de 5 puntos (sobre 10) para sumar as calificacións do resto de actividades. |
25 |
| Assessment comments | |||
|
Para superar a materia no SISTEMA ORDINARIO (obrigatorio para todo o alumnado con matricula ordinaria) o estudiantado debe superar cada unha das partes: recensión bibliográfica (25%), simulación (20%), obradoiro (10%), foro virtual (5%) y proba obxetiva (40%). A cualificación de non presentado: otorgarase ao alumnado que non se presente ao exame nin participe nas actividades programadas. O alumnado da convocatoria adiantada de Decembro e Segunda Oportunidade, debe cumprir os mesmos requisitos que nas convocatorias ordinarias. O alumnado con matrícula a tempo parcial (con o sin dispensa académica) poderá optar a non acudir as actividades grupais presenciais, pero deberá traballar nas actividades programadas (según a documentación do moodle) e presentalas de forma individual na plataforma moodle ou de forma presencial nas tutorías programadas. Convocatorias de segunda e posteriores matrículas: Para aqueles alumnos/as que cursen a materia e finalicen as actividades programadas coa cualificación de aprobado, poden volver cursar toda a materia novamente ou presentarse só a proba obxectiva, tendo en conta que a cualificación da mesma fará media coa cualificación obtida no curso académico no que cursase o resto de actividades. Para optar á matrícula de honra, o alumnado deberá acadar unha calificación final entre 9,6 - 10. SEGUNDA OPORTUNIDADE E OUTRAS: O/a estudante de "2ª oportunidade e outras" seguirá o sistema de avaliación da 1ª oportunidade. Poderá presentar as actividades académicas pendentes, ou as non superadas, e acudir á proba obxectiva. |
|||
| Sources of information |
| Basic |
Neimeyer, R. A., & Ramírez, Y. G. (2002). Aprender de la pérdida: una guía para afrontar el duelo. Barcelona: Paidós
Francés et al (2015). DSM.V (Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales). . Barcelona: MASSON
Mejías Lizancos F. Serrano Parra M. D. (2000). Enfermería en Psiquiatía y salud mental. . Madrid: Piramide
O´ Brien Kennedi Ballard (2000). Enfermería Psiquiátrica. México: Mc Graw - Hill
Varela, Nuria, Escudero, Valentín y López, Silvia (2015). Familias y enfermedad física: [Manual de intervención familiar y multifamiliar. Madrid: Editorial Grupo5
Cyrulnik Boris (2015). Las almas heridas. Barcelona: Gedisa
Read John, Mosher Loren R. and Bentall Richard P. (2006). Modelos de locura. Barcelona: Herder
Froma Walsh (2004). Resiliencia familiar. Buenos Aires: Amorrortu
Judith Herman (2004). Trauma y recuperación. Madrid: Espasa Calpe
Lafuente Mª Jose, Cantero Mª Jose (2010). Vinculaciones afectivas. Madrid: Pirámide |
|
Otra bibliografía de interés: González Pardo Héctor y Pérez Álvarez Marino (2007) La invención de trastornos mentales. Alianza Editorial S.A. Madrid. Video de Boris Cyrulnik sobre la resiliencia. https://youtu.be/nDjbcUosaPg Boris Cyrulnik: Resiliencia y arte, los relatos del trauma https://www.youtube.com/watch?v=6CC_g157QL0&sns=em Video de redes sobre “aprender a gestionar las emociones” https://youtu.be/q-KkdMrAz-8 Luigi cancrini: “Yo veo al niño que llora en cada paciente”http://www.lavanguardia.com/lacontra/20170301/42394984516/yo-veo-al-nino-que-llora-en-cada-paciente.html?utm_campaign=botones_sociales |
|
| Complementary | |
|
Aportarase bibliografía actualizada a través de artigos científicos relacionados cos temas a traballar. O estudiantado disporá de todos os materiais de traballo da maneira dixitalizada en Moodle. |
| Recommendations | ||||||||
| Subjects that it is recommended to have taken before | |
|
| Subjects that are recommended to be taken simultaneously | |
|
| Subjects that continue the syllabus | ||||||||
|
| Other comments | |
|
Esta materia ten en conta as recomendacións de SOSTENIBILIDADE MEDIO AMBIENTE, PERSOA E IGUALDADE DE XENERO: - A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia, realizarase a través da plataforma Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos. - Teranse en conta os principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais. - Atendendo ás distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria, nesta materia terase en conta a perspectiva de xénero velando pola non utilización dunha linguaxe sexista na aula, nos documentos desenvolvidos na materia e nas actividades docentes realizadas co alumnado. - Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas dentro da aula, influíndo na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. - Prestarase especial atención en detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas. - Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso idóneo, igualitario e proveitoso á vida universitaria. - Nesta materia, o profesorado, ten contraído o compromiso de aplicación da normativa da UDC ante situacións de plaxio. |