Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Ética, Lexislación e Xestión en Podoloxía Código 750G02113
Titulación
Grao en Podoloxía
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Coordinación
Gil Manso, Pedro
Correo electrónico
pedro.gil.manso@udc.es
Profesorado
Gil Manso, Pedro
Correo electrónico
pedro.gil.manso@udc.es
Web http://moodle.udc.es
Descrición xeral Esta materia proporciona coñecementos sobre os fundamentos da profesión podolóxica e as súas obrigacións deontolóxicas, así como a xestión clínica dos servizos de podoloxía.
A materia versará sobre: as obrigacións deontolóxicas da profesión, a lexislación vixente e os criterios de normopraxis. Dereitos do paciente. Responsabilidade civil e sanitaria. Problemas éticos no exercicio da profesión. Instrumentos que axuden ao profesional en caso de problemas éticos. Marco profesional. Dereitos e obrigacións do profesional. Xestión clínica dos servizos de podoloxía. Economía da saúde e uso eficiente dos recursos. Xestión dos servizos de saúde na atención e rehabilitación podolóxica no Sistema Sanitario Español. Autonomía do paciente. Manexo da documentación clínica: confidencialidade.

Competencias do título
Código Competencias do título
A91 CE27 -Coñecer a organización e xestión da consulta profesional de podoloxía e adquirir a capacidade na xestión clínica dos servizos de podoloxía
A92 CE28 - Actuar en base ao cumprimento das obrigacións deontolóxicas da profesión, os principios éticos universais, a lexislación vixente e os criterios de normopraxis
A93 CE29 - - Coñecer os dereitos do paciente, a responsabilidade civil e sanitaria, o marco, os dereitos e obrigacións do profesional, os problemas éticos no exercicio da profesión e os instrumentos que axuden ao profesional en caso de problemas éticos
B24 CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B25 CB3 -- Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B33 CG06 - Adquirir a capacidade para realizar unha xestión clínica centrada no paciente, na economía da saúde e o uso eficiente dos recursos sanitarios, así como a xestión eficaz da documentación clínica, con especial atención á súa confidencialidade
B37 CG10 - Identificar que o exercicio da profesión está asentado no respecto á autonomía do paciente, ás súas crenzas, cultura, determinantes xenéticos, demográficos e socioeconómicos, aplicando os principios de xustiza social e comprendendo as implicacións éticas nun contexto mundial en transformación
B38 CG11 -Incorporar os principios éticos e legais da profesión na práctica, actuando sempre en base ao cumprimento das obrigacións deontolóxicas, da lexislación vixente e dos criterios de normopraxis, integrando os aspectos sociais e comunitarios na toma de decisións
B39 CG12 -Capacidade para a cooperación, o traballo en equipo e a aprendizaxe colaborativo en contornas interdisciplinares
C9 CT01 - - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C11 CT03 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida
C12 CT04 -Desenvolver o exercicio dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero
C13 CT05 -- Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
C14 CT06 -Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables
C15 CT07 - Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sustentable ambiental, económico, político e social
C16 CT08 - V- Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade
C17 CT09 -Ter a capacidade de xestionar tempos e recursos: desenvolver plans, priorizar actividades, identificar as críticas, establecer prazos e cumprilos

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer e actúar en base ao cumprimento das obrigacións deontolóxicas da profesión, a lexislación vixente e os criterios de normo praxes A92
B33
C12
C15
C16
Coñecer os dereitos e a autonomía do paciente. Coñecer e aplicar os conceptos de responsabilidade civil e sanitaria. Coñecer o manexo da documentación clínica: confidencialidade. A92
A93
B37
B38
B39
C9
C12
Coñecer o marco profesional así como os dereitos e obrigacións do profesional. A92
B24
B25
B37
B38
B39
C11
C13
Conocer los problemas éticos en el ejercicio de la profesión y los instrumentos que ayuden al profesional en caso de problemas éticos. A92
A93
B24
B25
C11
C12
Adquirir a capacidade de xestión clínica dos servizos de Podoloxía. Coñecer a Economía da saúde e uso eficiente dos recursos. Coñecer a xestión dos servizos de saúde na atención e rehabilitación podolóxica no Sistema Sanitario Español. A91
B25
B33
B39
C11
C12
C14
C17

Contidos
Temas Subtemas
1.- Introducción á ética
1.1- Introdución. Noción xeral de Ética.
1.2- Conceptos: ética, moral, lexislación, deontoloxía.
1.3- Diferenzas entre Ética, Deontoloxía e Lexislación.
1.4- Diferentes perspectivas e tendencia da ética.
2.- Bioética
2.1. Introdución. Panorama histórico.
2.2. Concepto de bioética.
2.3. Principios bioéticas fundamentais.
3.- A Ética das profesións 3.1- Introdución.
3.2- Caracteres dunha actividade profesional.
3.3- Marco legal da profesión de podoloxía.
3.4- Código deontolóxico de Podoloxía. Obrigacións deontolóxicas do profesional de Podoloxía.
3.5-Problemas éticos no exercicio da profesión.
3.6-Instrumentos que axuden ao profesional en caso de problemas éticos.
3.7.- Criterios de normopraxes.
4.- Dereitos e deberes do paciente 4.1- Os dereitos e deberes dos usuarios na Lei Xeral de Sanidade.
4.2- Os dereitos e deberes dos usuarios no Código Deontolóxico de Podoloxía.
4.3- A Información e o consentimento informado.
4.4- Lexislación reguladora da autonomía do paciente e de dereitos e obrigacións en materia de información e documentación clínica.
4.5- Historia clínica.
4.6- Manexo da documentación clínica: confidencialidade.
5.- Dereitos e obrigacións do profesional. 5.1- Marco profesional.
5.2- Introdución ao concepto de responsabilidade profesional.
5.3- Responsabilidade civil e sanitaria.
5.4- A responsabilidade penal dos profesionais sanitarios.
5.5- Concepto de imprudencia profesional.
5.6- O segredo e a confidencialidade.
5.7- Colexiación e asociacionismo profesional.
6.- Xestión en Podoloxía
6.1- O sistema Sanitario Español.
6.2- Procedementos para a creación e xestión dunha clínica podolóxica.
6.3- Principios básicos da mercadotecnia.
6.4- Xestión clínica dos servizos de podoloxía.
6.5- Economía da saúde e uso eficiente dos recursos.
6.6- Xestión dos servizos de saúde na atención e rehabilitación podolóxica no Sistema Sanitario Español.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A91 A92 A93 17 10 27
Estudo de casos A91 B24 B25 B37 B38 B39 C9 C12 C14 C15 C17 4 14 18
Seminario A91 B33 C11 C17 6 12 18
Eventos científicos e/ou divulgativos C11 C16 11 10 21
Traballos tutelados A91 A93 B24 B25 B38 B39 C9 C11 C13 C15 C16 C17 4 24 28
Proba de resposta múltiple A91 A92 A93 1 32 33
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Os contidos teóricos básicos da materia serán impartidos mediante lección maxistral, pero cun enfoque participativo por parte da/do estudante. Baseada na exposición oral complementada co uso de audiovisuais e introdución dalgunhas preguntas dirixidas ás e ós estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
Estudo de casos Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e comunicación.
A metodoloxía utilizada nesta materia basearase na Aprendizaxe Baseada en Problemas (ABP). É un método didáctico que permite ao alumnando adquirir coñecementos, habilidades e actitudes, para ser capaz de identificar, analizar e resolver problemas de saúde de maneira eficaz, eficiente e humana (Bridges, 1991; Branda, 1990)
No ABP un grupo pequeno de alumnos/as reúnese, coa facilitación de titor, para analizar e resolver un problema (escenario) seleccionado ou deseñado especialmente para o logro de certos obxectivos de aprendizaxe.
Cada estudante integrado, obrigatoriamente dentro dun grupo pequeno (5-6 membros), traballará conxuntamente na resolución das tarefas asignadas polo profesor para optimizar a súa aprendizaxe e o do resto dos membros do grupo. O desenvolvemento deste escenario farase durante as horas de seminario e en cada grupo nas horas de traballo autónomo.
Os grupos comporanse o primeiro día de clase da materia. Os resultados dos escenarios entregaranse a través da plataforma Moodle co nome de arquivo: EscenarioX_GrupoXnº.PDF
Seminario Clase en grupo para o estudo intensivo da xestión podolóxica e o uso do software de xestión clínica COGECOP ou equivalente da que a/o alumna/o deberá de realizar unha memoria de uso e valoración do mesmo.
Adicionalmente traballanrse sobre os aplicativos e sistemas de comunicación coa administración, tales coma o certificado dixital ou a plataforma É-Saúde.
Eventos científicos e/ou divulgativos Asistencia e participación a congresos e xornadas de orientación profesional, innovación e emprendimento (Laboralia, Xornadas Orientación Facultade, Plan de Acción Green Campus Ferrol, etc.) e elaboración dunha memoria-informe das mesmas.
A asistencia e participación nestas actividades permitirán ao alumnado profundar no coñecemento de temas de estudo relacionados coa materia e proporcionar coñecementos e experiencias actuais que incorporan as últimas novidades referentes ao ámbito de estudo.
Traballos tutelados Traballo en grupo de 5-6 alumnos/as no que se fará un proxecto de creación dun centro sanitario en que se presten os servizos de podoloxía e no que se deberán de describir:
- os trámites legais e administrativos necesarios para a creación de clínica podolóxica.
- procedementos para a creación e xestión dunha clínica podolóxica.
- plan de negocio e mercadotecnia da clínica podolóxica.
- localización e deseño da clínica podolóxica.
Este traballo deberase de entregar a través da plataforma Moodle. co nome: CS_podologiaGrupo.PDF
Proba de resposta múltiple Exame con 30 preguntas tipo test cunha única resposta correcta.
Devandito exame realizarase sobre a totalidade dos contidos da materia e todos os materiais entregados a través da plataforma Moodle así como os escenarios do "Estudo de casos".

Atención personalizada
Metodoloxías
Estudo de casos
Traballos tutelados
Descrición
La atención personalizada se desarrollará de forma programada en los horarios de tutorías del profesor, para la atención presencial; y de forma virtual, por correo electrónico y el Campus Virtual (plataforma Moodle).

La atención personalizada está destinada a resolver cualquier tema relacionado con las diferentes metodologías y/o contenidos de la materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba de resposta múltiple A91 A92 A93 Exame con 30 preguntas tipo test cunha única resposta correcta.
Devandito exame realizarase presencialmente a través do Campus Virtual da materia e versará sobre a totalidade dos contidos da materia e todos os materiais entregados así como os escenarios do Estudo de casos.

INSTRUCIÓNS DO EXAME:
-Cada pregunta test respondidas de forma incorrecta descontará o valor de 1/5 dunha pregunta correcta. En cada pregunta test só hai unha resposta totalmente correcta.
- Unha vez aberto o cuestionario pregúntalas tipo irán aparecendo unha a unha (preguntas e respostas que son diferentes e en orde aleatoria para cada estudante), gardando tras cada paso á pregunta seguinte a resposta marcada (onde sempre hai unha engadida de Non sabe/Non contesta), non sendo posible volver atrás.
- Pregúntalas tipo test irán aparecendo consecutivamente e a resposta de cada unha quedará gardada e constará como enviada en canto pásese á seguinte, polo que en caso dalgún fallo puntual de conexión ou do sistema poderase volver conectar e volver á última pregunta non contestada, pero en ningún caso poderase volver atrás nas preguntas, polo que en caso de non marcar ningunha resposta antes de pasar á seguinte quedará rexistrada como non contestada.

NORMAS XERAIS DO EXAME:
- Depositar carteiras, maletíns, bolsos, abrigos, apuntamentos e dispositivos electrónicos (incluíndo teléfonos móbiles e reloxos de calquera tipo) nos percheros e mesas do fondo da clase.
- Non portar pantalóns curtos nin saias e levar pelo recolleito, cos pavillóns auditivos visibles.
- Durante o exame na mesa só deberán de estar o exame, a tarxeta identificativa do estudante (DNI ou tarxeta UDC) e un máximo de 2 bolígrafos azuis non borrables.
- A copia e o acceso con instrumentos electrónicos ou dispositivos móbiles (incluíndo teléfonos móbiles, auriculares e reloxos de calquera tipo) será causa suficiente de expulsión da proba o que implicará a cualificación de suspenso (nota numérica de 0) na convocatoria da materia (en ambas as oportunidades).
- Non escribir baixo ningún concepto na mesa nin mobiliario da aula.
60
Eventos científicos e/ou divulgativos C11 C16 Esta metodoloxía de aprendizaxe colaborativo, valorarase en función do número de copias dos diplomas da asistencia a xornadas/cursos sobre orientación profesional, innovación e emprendemento así como as conclusións do informe-memoria sobre as mesmas presentadas a través da plataforma moodle. 10
Estudo de casos A91 B24 B25 B37 B38 B39 C9 C12 C14 C15 C17 O alumnado entregará o documento da solución xustificada do escenario na tarefa Moodle e presentarao e defenderá na aula segundo o traballo previo do grupo dentro da aprendizaxe baseada en problemas, dentro dos prazos marcados.

Criterios de cualificación
Avaliarase a relevancia do traballo feito, a consecución dos obxectivos prioritarios e secundarios dos problemas expostos, as interaccións persoais de cada estudante na aula cos demais membros do grupo (segundo o número de participacións nas reunións do grupo), a achega ao proceso de razoamento grupal (avaluada por cuestionario a cada un dos membros do grupo), a integración de coñecementos teóricos básicos na aplicación práctica, o problema exposto e as conclusións establecidas, a reflexión xeral do aprendido no caso exposto, o pensamento crítico do grupo sobre o caso e a xustificación das intervencións e/o respostas a través de bases documentais, normas e leis éticas e deontolóxicas actuais.
Para valorar o traballo será necesario a asistencia e participación na exposición e defensa do proxecto propio e do resto de grupos.
8
Sesión maxistral A91 A92 A93 Valorarase a asistencia e a participación activa e produtiva ás clases e actividades na aula. 4
Traballos tutelados A91 A93 B24 B25 B38 B39 C9 C11 C13 C15 C16 C17 Para a realización deste proxecto de creación de centro sanitario en que se presten os servizos de podoloxía valoraranse especialmente a orixinalidade e concreción nunha localización real concreta o plan de negocio e a desagregación dos trámites.
Para valorar o traballo será necesario a asistencia e participación na exposición e defensa do proxecto propio e do resto de grupos.
10
Seminario A91 B33 C11 C17 Valorarase a asistencia e participación no seminario, así como a elaboración dunha memoria de valoración de uso do software de xestión clínica COGECOP (ou equivalente) da que se valorará especialmente a creación de exemplos de datos e a valoración crítica do aplicativo incluíndo evidencias sobre o uso dos aplicativos coma o certificado dixital e a plataforma É-Saúde (ou equivalente). 8
 
Observacións avaliación

Na matrícula ordinaria: o 60 % da avaliación de materia depende por tanto da proba obxectiva que neste caso será unha proba de resposta múltiple. Por outra banda, o 20% da cualificación dependerá dos traballos tutelados (un de 10% outro un 10%). Finalmente, o 20% da cualificación da materia dependerá da aprendizaxe colaborativa entendendo como tal as sesións maxistrais (4%), os seminarios (8%) e o estudo de casos (8%).


 Aquel alumnado que non desexen ou non poidan participar dos EVENTOS CIENTÍFICOS e/ou DIVULGATIVOS no seu lugar poderán presentar un traballo individual sobre algún dos temas ou contidos da materia (previamente acordado con responsable da materia), traballo que deberán de entregar antes da data do exame final, a través do Campus Virtual (plataforma Moodle). 
 Optarán á cualificación de MATRÍCULA DE HONRA o estudante que obtendo unha cualificación global superior ao 95% sexa a mellor cualificación da clase na oportunidade avaliada e a súa achega nas clases escenarios e seminarios fose significativa, priorizando os casos nos que participase de eventos relacionados coa materia ademais do traballo opcional. 
 A cualificación de NON PRESENTADO: outorgarase a aqueles alumnos que non se presentan ao exame. 
 SEGUNDA OPORTUNIDADE: Para aquel alumnado que non supere a materia na primeira oportunidade de avaliación, manterase os mesmos porcentaxes de avaliación que na primeira oportunidade e o alumno poderá volver realizar calquera das tarefas avaliadas que suspendese, neste caso de forma individual (mesmo as que inicialmente eran en grupo) e deberá entregalas 10 días antes da data do exame. As tarefas que non repita manterase a cualificación da primeira oportunidade. Terá que repetir, en calquera caso, o exame final da materia. 
 Para alumnado ERASMUS, SICUE e BILATERAL poderá optar pola avaliación da modalidade ordinaria ou avaliación na que corresponderá o 70% coa nota de proba de resposta múltiple, o 10% coa memoria de eventos científicos-divulgativos (ou traballo alternativo) e 20% co traballo tutelado de creación de centro sanitario (que neste caso será individual). 
 Para alumnado con  MATRÍCULA A TEMPO PARCIAL a súa cualificación corresponderá o 60% coa nota da proba de resposta múltiple, o 15% coa memoria de eventos científicos-divulgativos (ou traballo alternativo), 15% co traballo tutelado de creación de centro sanitario (que neste caso será individual) e o 10% pola participación e tarefas dos seminarios. 
 Para o alumnado con DISPENSA ACADÉMICA a súa cualificación corresponderá o 70% coa nota obtida na proba mixta, o 20% co traballo tutelado de creación de centro sanitario (que neste caso será individual) e o 10% pola participación e tarefas dos seminarios. 
 Convocatorias de SEGUNDA E POSTERIORES MATRÍCULAS: Para aqueles alumnos que cursen a materia e realicen os estudos de casos e traballos tutelados coa cualificación de apto, poden volver cursar toda a materia novamente ou presentarse só ao exame teórico final, tendo en conta que a cualificación do exame teórico fará media coas cualificacións dos seminarios, eventos científicos, os estudos de casos, traballos tutelados e clases maxistrais do curso académico no que cursaron os estudos de casos. 
 Convocatorias da OPORTUNIDAD ADIANTADA DE AVALIACIÓN: Para aqueles alumnos que solicitasen a oportunidade adiantada de avaliación, cumpran cos requisitos e concédaselle poderán presentarse ao exame teórico final cuxa cualificación supoñerá o 100% da cualificación da materia. 

 A fin de establecer un proceso de mellora contínua da CALIDADE da materia e facilitar a participación de todos os alumnos, mediante o envío dun arquivo co nome Apelido1_Apelido2_Nome-VALORACION.doc poderanse sumar ata 0,4 puntos á puntuación da materia, a condición de que a suma destes puntos non supoña o aprobado da mesma. Esta puntuación virá determinada por: 
  •  Cubrir a enquisa de AVALIEMOS(http://www.udc.gal/avaliemos): + 0,25 puntos 
  •  Describir brevemente e de forma construtiva o que consideras o mellor e o peor da docencia dá a materia, así como proposta de cambios: + 0,1 puntos 
  •  Contabiliza o total de horas dedicadas á materia: + 0,05 puntos

Fontes de información
Bibliografía básica (). Código deontológico de Podología.
GOMEZ JARA, M, NOVEL MARTÍ, V (2001). El ejercicio privado de las profesiones saniatrias: requisitos legales. Barcelona: Atelier Libros SA
ARANGUREN, J.L., (1989). Ética. Madrid: Alianza Universidad
Medina Castellano Carmen (2000). Ética y Legislación. Madrid: D.A.E Grupo Paradigma
Medina Castellano Carmen (2000). Etica y legislación. Madrid: Paradigma
Latorre, A (1985). Introducción al Derecho. Barcelona: Ariel
GOMEZ JARA, M (2007). La responsabilidad profesional sanitaria. Barcelona: Atelier Libros SA
(). Ley 14/1986, de 25 de abril, General de Sanidad.
(). Ley 25/1990, de 20 de diciembre, del medicamento.
(). Ley 41/2002 reguladora de la autonomía del paciente y derechos y obligaciones en materia de información y documentación clínica.
Novel i Martí, Virgínia; Fernández Herrera, Jesús M. Ramón Meseguer Planas (2009). Manual de Marketing para la consulta de podología. Nexus Médica
Moreno de la Fuente, José Luis (2013). Podología : emprendimiento, ética, legislación y gestión. Madrid : BDS
Noval Cinza Jose, et al (1997). Principios de bioética. A Coruña: Servicio de Publicaciones de la Universidad de A Coruña

Bibliografía complementaria Mosqueda-Diaz, A., Mendoza-Parra, S., Jofré-Aravena, V. (2014). Aporte de enfermería a la toma de decisiones en salud.. Rev Bras Enferm. mai-jun; 67(3):462-7
(). BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO. http://www.boe.es/diario_boe/
(). DERECHO.COM. http://www.derecho.com/
(). DIARIO OFICIAL DE GALICIA. http://www.xunta.es/consulta-do-dog
Arroyo P, Cortina A (1996). Ética y legislación en enfermería . Madrid: Interamericana
Arroyo MP, Serrano A (1988). Ética y Legislación en Enfermería. Madrid: Interamericana
Almenara P (1995). Ética y Legislación en Enfermería. Barcelona: Masson
ICN (1994). La ética en la práctica de la enfermería. Guia para la toma de decisiones éticas.. Ginebra: Consejo Internacional de Enfermeras.
Gil Calvo (2001). Nacidos para cambiar. Como construimos nuestras biografías.. Madrid: Taurus
(). NOTICIAS JURIDICAS. http://noticias.juridicas.com/
Becerro R, et al (2002). Prescripción y receta podológica. El Peu. 22(1):8-17
Marín Manuel (2003). Receta medica en podología. Revista Española de Podología: XIV (3):142-144
Calvo Sanchez, Dolores (2010). Secreto profesional en el ámbito de la enfermería.. Lisboa: Editorial Juruá
Garzón Alarcón, N (2001). Toma de decisiones éticas. Catadra Manuel Ancina. Etica y Bioética.
(). WESLAW (Aranzadi). http://www.udc.es/biblioteca/galego/Bases.htm


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Psicoloxía Aplicada e Saúde/750G02105
Podoloxía xeral /750G02110

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Traballo Fin de Grao/750G02133

Materias que continúan o temario
Traballo Fin de Grao/750G02133

Observacións

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir co obxectivo da acción número 5: “Docencia e investigación saudable e sustentable ambiental e social” do "Plan de Acción Green Campus Ferrol":

  • A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia realizarase a través de Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos, no caso de se realizar en papel: non se empregarán plásticos, realizaranse impresións a dobre cara, empregarase papel reciclado e evitarase a impresión de borradores.
  • Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural tendo en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais.
  • Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria.

Na realización dos traballos da materia, o plaxio e a utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través da internet, sen indicación expresa da súa procedencia e, se é o caso, o permiso do seu autor/a, será cualificado con suspenso (0,0) na actividade. Todo iso sen prexuízo das responsabilidades disciplinarias ás que puidese haber lugar tras o correspondente procedemento.</div>



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías