OBSERVACIÓNS:

A metodoloxía empregada na avaliación da materia é a avaliación
continua. Todos os contidos impartidos na materia estarán dispoñibles en
formato digital na plataforma virtual Moodle. O proceso de avaliación
comprende a realización de todas e cada unha das actividades
obligatorias propostas na materia e cuxos porcentaxes na avaliación da
mesma detállanse na presente guia docente. As características da
avaliación continua detállanse a continuación:

a) A asistencia/participación do alumnado nas actividades de clase
mínima é do 80%. A asistencia/participación implica o cumprimento de
todo o horario lectivo no periodo académico. Por baixo desta porcentaxe
desta asistencia/participación a cualificación na materia será de NON
PRESENTADO.

b) Posto que o proceso de avaliación continua leva realizar TODAS e CADA
UNHA das actividades. No caso de non presentar/entregar a actividade
correspondente a súa cualificación na materia é NON PRESENTADO. Estas
actividades deberán ser entregadas en tempo e forma nas datas sinaladas
no calendario lectivo académico no que se desenvolve a asignatura. Con
carácter xeral, todas as actividades (estudo de casos, Prácticas a
través do TIC, Cuestionarios, etc) obxecto de avaliación continua
deberán ser realizadas e entregadas por parte dos alumnos semanalmente.

c) Posto que por normativa académica todas as probas de avaliación deben
de quedar almacenadas para a súa custodia, a entrega de todas as
actividades para a súa avaliación farase a través da plataforma Virtual
Moodle en formato pdf. Non se admitirán entregas a través de correo
electrónico ou calquera outro medio que non sexa a através da plataforma
virtual Moodle.

d) Por respecto aos alumnos que realizan e entregan as actividades en
tempo e forma e para evitar agravios comparativos, os atrasos nas
entregas pondéranse do seguinte modo:

"Con caracter xeral o atraso na realización e entrega das actividades
implicará unha ponderación na súa cualificacións dun 90% dentro da
primeira semana logo de finalizado o prazo de entrega, ao que se lle
reducirán un 10% adicional sucesivamente por cada semana de atraso na
entrega das mesmas". Devandita porcentaxe poderá ser obxecto de
personalización por parte de cada profesor que imparte na materia. Para a entrega e realización de actividades atrasadas por parte dos
alumnos, deberase de solicitar, a través de correo electrónico dirixido
ao profesorado da materia, a reapertura da actividade que se pretende
entregar no Campus virtual, si trátase de entrega de actividades en liña
ou ben antes da data de realización das probas indicadas no calendario
da materia, si trátase de actividades presenciales.

e) Para a superación da materia a Cualificación Global Final (C.G.)
obtida como resultado da ponderación dos bloques temáticos impartidos
por cada profesor, segundo a porcentaxe establecida nesta guía docente
deberá ser maior ou igual a 5. As condicións para realizar dita media
ponderada serán:

1. Para obter a media das actividades de cada bloque temático
desenvolvido por cada profesor, o alumno debe de presentar/entregado
todas e cada unha das actividades propostas durante o calendario lectivo
do curso académico. Si algunha actividade non foi presentada/entregada
(cualificación NON PRESENTADO en devandito tema), non se fará media co
resto das actividades obtendo a cualificación media de NON PRESENTADO no
bloque temático e por conseguinte na Cualificación Global Final (C.G.)
da asignatura.

2. En cada bloque temático correspondente aos temas impartidos por cada
profesor, o alumno deberá obter unha media de 3 ó máis puntos, de forma
que cada un dos bloques temáticos debe aprobarse de modo independente
para a obtención da media ponderada da Cualificación Global Final da
asignatura (C.G.). No caso de obter unha cualificación inferior ao 3 nalgún tema, deberá
realizar e presentar a tarefa correspondente na datas programadas no
calendario académico con data límite de realización a correspondente á
establecida no calendario de exames do Mestrado en Prevención de Riscos.

f) A avaliación da segunda oportunidade realizarase nas mesmas condicións e
cos mesmos criterios que a avaliación da primeira oportunidade. Para os
alumnos pendentes de realizar algunha actividade (NON PRESENTADOS na
primeira oportunidade) ou con Cualificación Global (C.G.) por baixo de 5
puntos na primeira oportunidade, na convocatoria da segunda
oportunidade, déixase aberta a posibilidade de que o alumno decida si
desexa conservar as actividades entregadas na primeira Oportunidade cuxa
cualificación sexa igual ou maior que 3 puntos. Obviamente, dado o
sistema de avaliación continua proposto, é unha decisión cuxa
responsabilidade corresponde tomar ao alumno que decida que actividades
desexa conservar e cales decide acudir á reevaluación.

Cualificación Global final:

A cualificación final da asignatura será a suma ponderada das
cualificacións obtidas correspondentes aos temas importidos por cada
profesor en todas as partes nun periodo lectivo de 15 semáns lectivas:

Cualificación Global (C.G.)=(13/15)*Calif_GG (2/15)*Calif_CAF

Calif_GG : Cualificacións Actividades Temas impartidos por Gerardo González Filgueira.

Calif_CAF : Cualificacións Actividades Temas impartidos por Carlos Álvarez Feal

Para a superación da materia, a cualificación Global (C.G.) obtida é o
resultado da ponderación segun a porcentaxe establecida nesta guía
docente deberá ser maior ou igual a 5 puntos sobre 10.

Notas:

1. As cualificacións provisionaies de cada convocatoria publicaranse na
Plataforma virtual Moodle e enviaranse a través de SMS, si o alumno
previamente autorizou o seu envío. En calquera dos casos as
cualificacións definitivas que aparecen nas actas, as cales o alumno
pode consultar na secretaría do centro, son as legalmente válidas.

2. Non se cualificará aos alumnos que non figuren nas actas da
asignatura ata que regularicen a súa situación na secretaria da
administración do centro.

3. Co fin de garantir os principios fundamentais de objetividad,
ecuanimidad, e xustiza e deste xeito evitar agravios comparativos, o
alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa
académica de exención de asistencia será evaluado do mesmo xeito e nas
mesmas condicións que o resto do alumnado de dedicación a tempo
completo. Dado o caracter de avaliación contínua, o alumnado con
dispensa académica deberá realizar todas as tarefas e cuestionarios
igual que o resto de alumnado e nas datas sinaladas ao longo do
cuadrimestre.

Resultados de aprendizaxe	Competencias do título
Planear a acción preventiva a desenvolver, nas situacións nas que o control ou redución dos riscos supón a realización de diferentes actividades. Contrastar as condicións de seguridade nos centros de traballo e describir as técnicas de seguridade dirixidas a vixiar e previr o risco de accidentes. Aplicar o marco normativo sobre a prevención de riscos laborais. Desenvolver o deseño e xestión dos sistemas de prevención de riscos laborais e a súa integración na empresa. Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas.	AP1 AP2	BP1	CM1 CM3 CM4 CM5 CM6 CM7 CM8
Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos. Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas. Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións a públicos especializados e non especializados. Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo autónomo.		BP2 BP3 BP4 BP5

Temas	Subtemas
1.Concepto y definición de Seguridade: Técnicas de seguridade	1.1 Concepto 1.2 Tecnicas de Seguridad laboral 1.3 Técnicas analíticas anteriores y posteriores al accidente 1.4 Técnicas operativas 1.5 Técnicas especificas
2. Accidentes de trabajo	2.1. Contingencias y situaciones protegidas 2.2. Concepto de accidente de trabajo 2.2.1. Lesión corporal 2.2.2. Causas de los accidentes 2.2.3. Conexión trabajo- lesión 2.3. Accidentes por caracteristicas del trabajador 2.3.1. Accidentes por edades 2.3.2. Accidentes con baja 2.3.3. Accidentes de trabajo por antiguedad en el puesto 2.4. La Inspección de trabajo ante los accidentes de trabajoy enfermedades profesionales 2.5 Analise Estadístico de accidentes
3. Investigación de accidentes como técnica preventiva	3.1. Concepto y objeto de la investigación 3.2. Criterios para realizar la investigación 3.3. Metodologias:el metodo del arbol de causas 3.4. Personas encargadas de la investigación 3.5. Informe de investigación de accidente
4. Analisis y evaluación general del riesgo de accidente	4.1 Concepto y objetivos 4.2 Tipos de evaluación de riesgos 4.3 El metodo general de evaluación de riesgos de accidentes: 4.3.1 Identificación de riesgos 4.3.2 Analisis de riesgos 4.3.3 Valoración de riesgos 4.3.4 Medidas de correción de riesgos
5 Práctica de evaluación de riesgos de accidente	5.1 Preparación: 5.1.1 Organización del trabajo 5.1.2 Recopilación de información 5.1.3 Estructuración de la evaluación 5.2 Realización: 5.2.1 Identificación de los riesgos 5.2.2 Evaluación de los riesgos 5.3 Adopción de medidas 5.4 Seguimiento 5.5 Registro
6. Norma y señalización en Seguridad	6.1 Normativa 6.2 Objeto 6.3 Definiciones 6.4 Obligaciones del empresario 6.5 Criterios de empleo de la señalización 6.6 Obligaciones en materia de formación e información 6.7 Consulta y participación de los trabajadores 6.8 Disposiciones de caracter general 6.9 Colores de Seguridad 6.10 Señales en forma de panel 6.11 Señales luminosas y acusticas 6.12 Comunicaciones verbales 6.13 Señales gestuales
7 Protección colectiva e individual	7.1 Concepto 7.2 Protección contra caidas de altura. Protecciones colectivas 7.3 Protección de perimetros:andamios, pasarelas,barandillas, redes, marquesinas,escaleras 7.4 Protección individual. Concepto 7.5 Normativa 7.6 Criterios de empleo 7.7 condiciones a cumplir 7.8 Clasificación 7.9 Elección de EPIS 7.10 Comercialización 7.11 Protecciones corporales 7.13 Obligaciones del empresario
8 Planes de emergencia y autoprotección	8.1 Introducción 8.2 Normativa 8.3 Objetivos 8.4 Contenido de los P.E y P.A 8.5 Responsables de emergencias 8.6 Estados y fases de emergencias 8.7 Evacuación de un accidentado 8.8 Planes de emergencia y evacuación: Desenrrolo, implantación, revisóns
9 Analisis, evaluación y control de riesgos especificos: máquinas; equipos; instalaciones y herramientas	9.1 Normativa de seguridad en máquinas y equipos de trabajo 9.2 Equipos de trabajo. Definición 9.3 Tipos de máquinas: 9.3.1 Documentación de la máquina 9.3.2 Formación y acreditación del operador 9.3.3 Documentación a exigir al personal 9.4 Plataformas elevadoras de trabajo en mástil 9.5 Grúas torres 9.6 Plataformas de nivel variable 9.7 Montacargas 9.8 Cuadros eléctricos 9.9 Escaleras de mano 9.10 Técnicas de posicionamiento de cuerdas 9.11 Andamios 9.12 Soldadura 9.13 Pistola clavadora 9.14 Herramientas manuales
10 Analisis, evaluacion y control de riesgos específicos: manipulación, almacenamiento y transporte	10.1 Medios de manipulación,transporte y almacenamiento 10.2 Eslinga,cinta transportadora,transpalés, paleta de carga 10.3 Principales riesgos 10.4 Normas para equipos de elevación y tracción en el amarre de la carga 10.5 Códigos de señales de maniobra 10.6 Normas para equipos continuos 10.7 Normas para autocarretillas elevadoras 10.8 Normas para apilado de materiales 10.9 EPIS 10.10 Orden y limpieza
11 Analisis, evaluación y control de riesgos específicos:electricidad	11.1 Introducción 11.2 Corriente electrica. Definición y clases 11.3 Riesgo eléctrico. Definición y clases 11.4 Riesgo eléctrico: 11.4.1 Localización 11.4.2 Señalización 11.4.3 Efectos 11.5 Factores que influyen en los efectos 11.6 Contactos directos e indirectos y sus protecciones 11.7 Instalaciones eléctricas provisionales 11.8 Trabajo próximos a lineas eléctricas: 11.8.1 Medidas de seguridad 11.8.2 Equipos y medidas de protección
12 Analisis, evaluación y control de riesgos específicos: incendios	12.1 Conceptos y clases de fuegos 12.2 El tetraedro del fuego 12.3 Factores del incendio 12.4 Peligros del incendio 12.5 Metodos de prevención y extinción 12.6 Sistemas de detección automática 12.7 Condiciones de seguridad de los edificios 12.8 Agentes extintores y equipos de extinción 12.9 Consignas generales y particulares de actuación en caso de incendio
13 Analisis, evaluación y control de riesgos especificos: lugares y espacios de trabajo	13.1 Normativa 13.2 Condiciones generales de seguridad en los espacios de trabajo 13.3 Orden,limpieza y mantenimiento 13.4 Condiciones ambientales de los lugares de trabajo 13.5 Iluminación de los lugares de trabajo 13.6 Servicios higiénicos y locales de descanso 13.7 Material y locales de primeros auxilios
14 Inspecciones de seguridad e investigación de accidentes	14.1 Concepto 14.2 Objetivo 14.3 Tipos de Inspecciones: 14.3.1 Ordinarias 14.3.2 Extraordinarias 14.4 Personas encargadas de la inspección 14.5 Lista de identificación de riesgos 14.6 Informe de Inspección
15 Residuos tóxicos y peligrosos	15.1 Concepto 15.2 Tipos de residuos 15.3 Gestión de residuos tóxicos y peligrosos 15.4 Etiquetado 15,5 Manipulación, transporte y almacenamiento 15,6 Normativa
16 Accidentes en itinere	16.1 Accidente in itinere como accidente laboral 16.2 Accidente in itinere e en misión 16.3 Factores de risco: -factor humano: fatiga, tensión, agresividade, idade, alcol, medicamentos, drogas -factor vehiculo: velocidade, mantemento, uso sistemas de seguridade, elección-planificación ruta, climatoloxía 16.4 Plan de mobilidade na empresa: cuestionarios riscos, detección e medidas. 16.5 Cubrir correctamente os partes de accidente

Metodoloxías / probas	Competencias	Horas presenciais	Horas non presenciais / traballo autónomo	Horas totais
Sesión maxistral	A1 A2	41	61	102
Análise de fontes documentais	A1 A2 B1 B2 B3 B4 B5 C1	2	2	4
Prácticas de laboratorio	A1 A2 B1 B3 B4 C1	2	0	2
Estudo de casos	A1 A2 B1 B2 C5 C7	6	4	10
Prácticas a través de TIC	A1 A2 C4	12	6	18
Proba de resposta múltiple	B1 C3 C6 C8	6	6	12

Atención personalizada		2	0	2

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías	Descrición
Sesión maxistral	Exposición dos temas polos profesores e comentarios cos estudantes. Utilizásense presentacións e outros medios expositivos
Análise de fontes documentais	Análise das diferentes fontes de información legais pro análisis dos posibels riscos na seguridade no traballo
Prácticas de laboratorio	Prácticas de evaluación e análisie de riscos
Estudo de casos	Analisis de casos específicos a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo
Prácticas a través de TIC	Organización da clase en pequenos grupos para a resolución de casos prácticos
Proba de resposta múltiple	Utilización de documentación audiovisual e bibliografica para a aprendizaxe da materia

Metodoloxías	Competencias	Descrición	Cualificación
Proba de resposta múltiple	B1 C3 C6 C8	Test de respostas múltiples de realización semanal	75
Prácticas a través de TIC	A1 A2 C4	Casos prácticos e practicas analizados e resoltos polos estudantes	20
Estudo de casos	A1 A2 B1 B2 C5 C7	Actividades propostas na asignatura e analizadas e resoltas polos estudantes.	5

Observacións avaliación
OBSERVACIÓNS: A metodoloxía empregada na avaliación da materia é a avaliación continua. Todos os contidos impartidos na materia estarán dispoñibles en formato digital na plataforma virtual Moodle. O proceso de avaliación comprende a realización de todas e cada unha das actividades obligatorias propostas na materia e cuxos porcentaxes na avaliación da mesma detállanse na presente guia docente. As características da avaliación continua detállanse a continuación: a) A asistencia/participación do alumnado nas actividades de clase mínima é do 80%. A asistencia/participación implica o cumprimento de todo o horario lectivo no periodo académico. Por baixo desta porcentaxe desta asistencia/participación a cualificación na materia será de NON PRESENTADO. b) Posto que o proceso de avaliación continua leva realizar TODAS e CADA UNHA das actividades. No caso de non presentar/entregar a actividade correspondente a súa cualificación na materia é NON PRESENTADO. Estas actividades deberán ser entregadas en tempo e forma nas datas sinaladas no calendario lectivo académico no que se desenvolve a asignatura. Con carácter xeral, todas as actividades (estudo de casos, Prácticas a través do TIC, Cuestionarios, etc) obxecto de avaliación continua deberán ser realizadas e entregadas por parte dos alumnos semanalmente. c) Posto que por normativa académica todas as probas de avaliación deben de quedar almacenadas para a súa custodia, a entrega de todas as actividades para a súa avaliación farase a través da plataforma Virtual Moodle en formato pdf. Non se admitirán entregas a través de correo electrónico ou calquera outro medio que non sexa a através da plataforma virtual Moodle. d) Por respecto aos alumnos que realizan e entregan as actividades en tempo e forma e para evitar agravios comparativos, os atrasos nas entregas pondéranse do seguinte modo: "Con caracter xeral o atraso na realización e entrega das actividades implicará unha ponderación na súa cualificacións dun 90% dentro da primeira semana logo de finalizado o prazo de entrega, ao que se lle reducirán un 10% adicional sucesivamente por cada semana de atraso na entrega das mesmas". Devandita porcentaxe poderá ser obxecto de personalización por parte de cada profesor que imparte na materia. Para a entrega e realización de actividades atrasadas por parte dos alumnos, deberase de solicitar, a través de correo electrónico dirixido ao profesorado da materia, a reapertura da actividade que se pretende entregar no Campus virtual, si trátase de entrega de actividades en liña ou ben antes da data de realización das probas indicadas no calendario da materia, si trátase de actividades presenciales. e) Para a superación da materia a Cualificación Global Final (C.G.) obtida como resultado da ponderación dos bloques temáticos impartidos por cada profesor, segundo a porcentaxe establecida nesta guía docente deberá ser maior ou igual a 5. As condicións para realizar dita media ponderada serán: 1. Para obter a media das actividades de cada bloque temático desenvolvido por cada profesor, o alumno debe de presentar/entregado todas e cada unha das actividades propostas durante o calendario lectivo do curso académico. Si algunha actividade non foi presentada/entregada (cualificación NON PRESENTADO en devandito tema), non se fará media co resto das actividades obtendo a cualificación media de NON PRESENTADO no bloque temático e por conseguinte na Cualificación Global Final (C.G.) da asignatura. 2. En *cada bloque temático correspondente* aos temas impartidos por cada profesor, *o alumno deberá obter unha media de 3 ó máis puntos, de forma que cada un dos bloques temáticos debe aprobarse de modo independente para a obtención da media ponderada da Cualificación Global Final da asignatura (C.G.). No caso de obter unha cualificación inferior ao 3 nalgún tema, deberá realizar e presentar a tarefa correspondente na datas programadas no calendario académico con data límite de realización a correspondente á establecida no calendario de exames do Mestrado en Prevención de Riscos. f) A avaliación da segunda oportunidade realizarase nas mesmas condicións e cos mesmos criterios que a avaliación da primeira oportunidade. Para os alumnos pendentes de realizar algunha actividade (NON PRESENTADOS na primeira oportunidade) ou con Cualificación Global (C.G.) por baixo de 5 puntos na primeira oportunidade, na convocatoria da segunda oportunidade, déixase aberta a posibilidade de que o alumno decida si desexa conservar as actividades entregadas na primeira Oportunidade cuxa cualificación sexa igual ou maior que 3 puntos. Obviamente, dado o sistema de avaliación continua proposto, é unha decisión cuxa responsabilidade corresponde tomar ao alumno que decida que actividades desexa conservar e cales decide acudir á reevaluación. Cualificación Global final:* A cualificación final da asignatura será a suma ponderada das cualificacións obtidas correspondentes aos temas importidos por cada profesor en todas as partes nun periodo lectivo de 15 semáns lectivas: **Cualificación Global (C.G.)=(13/15)Calif_GG (2/15)Calif_CAF Calif_GG : Cualificacións Actividades Temas impartidos por Gerardo González Filgueira. Calif_CAF** : Cualificacións Actividades Temas impartidos por Carlos Álvarez Feal Para a superación da materia, a cualificación Global (C.G.) obtida é o resultado da ponderación segun a porcentaxe establecida nesta guía docente deberá ser maior ou igual a 5 puntos sobre 10. Notas: 1. As cualificacións provisionaies de cada convocatoria publicaranse na Plataforma virtual Moodle e enviaranse a través de SMS, si o alumno previamente autorizou o seu envío. En calquera dos casos as cualificacións definitivas que aparecen nas actas, as cales o alumno pode consultar na secretaría do centro, son as legalmente válidas. 2. Non se cualificará aos alumnos que non figuren nas actas da asignatura ata que regularicen a súa situación na secretaria da administración do centro. 3. Co fin de garantir os principios fundamentais de objetividad, ecuanimidad, e xustiza e deste xeito evitar agravios comparativos, o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia será evaluado do mesmo xeito e nas mesmas condicións que o resto do alumnado de dedicación a tempo completo. Dado o caracter de avaliación contínua, o alumnado con dispensa académica deberá realizar todas as tarefas e cuestionarios igual que o resto de alumnado e nas datas sinaladas ao longo do cuadrimestre.

Bibliografía básica
	•Cortés Díaz, José María; Técnicas de Prevención de Riesgos Laborales. Editorial Tébar. 10ª Edición. 2012. • Cortés Díaz, José María; MARCO NORMATIVO DELA PREVENCIÓN DERIESGOS LABORALES . Editorial Tébar. 5ª Edición. 2012. •Cortés Díaz, José María; CUESTIONARIOS DE AUTOEVALUACIÓN Y APRENDIZAJE SOBRE PREVENCIÓN DE RIESGOS LABORALES. Editorial Tébar. 4ª Edición. 2012 •Página web: Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo: •http://www.insht.es/portal/site/Insht/ •Página web: ISSGA - Instituto Galego de Seguridade e Saúde: •http://www.issga.es/ • MINISTERIO DE TRABAJO Y ASUNTOS SOCIALES R.D. 485/1997 de 14 de abril, sobre disposiciones mínimas en materia de señalización de seguridad y salud en el trabajo. B.O.E. nº 97 miércoles 23 de abril 1997. • MINISTERIO DE FOMENTO R.D. 2177/1996, de 4 de octubre, por el que se aprueba la Norma Básica de la Edificación “NBECPI96: Condiciones de protección contra incendios de los edificios”. B.O.E. nº 261 martes 29 octubre 1996. • MINISTERIO DE TRABAJO Y ASUNTOS SOCIALES R.D. 486/1997 de 14 de abril, por el que se establecen las disposiciones mínimas de seguridad y salud en los lugares de trabajo. B.O.E. nº 97 miércoles 23 abril 1997. • INSTITUTO NACIONAL DE SEGURIDAD E HIGIENE EN EL TRABAJO Guía técnica para la señalización de seguridad y salud en el trabajo
Bibliografía complementaria	Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo, INSHT (2011). . Cortes Diaz, J.M. (2004). Técnicas de seguridad y salud laboral. Madrid, Ed. Tebar

Observacións