Datos Identificativos 2015/16
Asignatura (*) Xestión dos riscos ergonómicos Código 760482014
Titulación
Mestrado Universitario en Prevención de Riscos Laborais e Riscos Comúns
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Enxeñaría Industrial
Coordinación
Rodríguez Gómez, Benigno Antonio
Correo electrónico
benigno.rodriguez@udc.es
Profesorado
Rodríguez Gómez, Benigno Antonio
Correo electrónico
benigno.rodriguez@udc.es
Web
Descrición xeral

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Planear a acción preventiva a desenvolver, nas situacións nas que o control ou redución dos riscos supón a realización de diferentes actividades, que implican a intervención de distintos especialistas.
A4 Avaliar os riscos relacionados coa carga física e psíquica no traballo e propoñer as medidas adecuadas de prevención.
B1 Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B4 Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións (e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan) a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B5 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Será capaz de planear a acción preventiva a desenvolver, nas situaciones nas que o control ou redución dos riescos supón a realización de diferentes actividades, que implican a intervención de distintos especialistas. AP1
BP1
BP2
BP3
Será capaz de avaliar os riscos relacionados coa carga física e psíquica no traballo e propoñer as medidas adecuadas de prevención. AP4
BP3
BP4
Sera capaz de utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida BP5
CM1
CM3
Será capaz de valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. CM4
CM5
CM6
Asumirá como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida CM7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. CM8

Contidos
Temas Subtemas
1) Ergonomía. Conceptos e obxectivos 1.1. Introducción
1.2. Posto de traballo
1.3. Tipos de ergonomía
1.4. Obxectivos.
2) Metodoloxía Ergonómica 2.1. Análise das tarefas. Metodoloxía
2.2. Análise das capacidades persoais.
2.3. Análise das condicións de traballo.
2.4 Valoración da carga de traballo.
2.5 Análise dos postos de traballo.
3) Datos antropométricos 3.1. A estatística como elemento de análise.
3.2. Datos antropométricos da poboación española. ISO 7250, ISO 6682. Repartición de masas e centros de gravidade
3.3. O uso dos valores no deseño.
4) Biomecánica 4.1. O modelo biomecánico.
4.2. Elementos básicos de mecánica vectorial.
4.3. Equilibrio.
4.4. Pancas.
4.5. Análise estática de modelos en dúas dimensións.
5) Carga física 5.1. Posturas de Traballo
5.2. Fisioloxía das Posturas de Traballo.
5.3. Avaliación das Postuas de Traballo. Metodoloxía de avaliación.
5.4. Norma UNE EN 1005-4. Seguridade das máquinas. Comportamento físico do ser humano. Avaliación das posturas e movementos de traballo en relación coas máquinas.
5.5. Prevención e control de riscos derivados das posturas de traballo.
6) Carga Mental 6.1. Definición de Carga mental.
6.2 O proceso de tratamento da información polo home.
6.3. Esixencias dos postos de traballo.
6.4. Factores que inflúen na aparición da carga mental.
6.5. Efectos sobre a saúde.
6.6. Prevención dos riscos derivados da carga mental.
6.7. Métodos de avaliación da carga mental
7) Factores ambientais (I). Iluminación 7.1. Iluminación.RD 486/1997, de 14 de Abril.
7.2. Magnitudes luminosas.
7.3. Leis fundamentais da luminotecnia.
7.4. A cor.
7.5. Compoñentes básicos dun sistema de iluminación.
7.6. Sistemas de iluminación.
7.7. Efectos dunha mala iluminación: Fatiga visual e deslumbramientos.
7.8. A iluminación nos lugares de traballo. Medidas de control. Equipos para medir a iluminación
8) Factores ambientais (II). Ambiente térmico. 8.1. Parámetros físicos relacionados co ambiente térmico.
8.2. Equilibrio térmico. Termorregulación.
8.3. Efectos do desequilibrio térmico sobre a saúde.
8.4. RD 486/1997, de 14 de abril.
8.5. Guía técnica para a avaliación e Prevención de riscos.
8.6. Norma UNE 100-012-84. climatización. Bases para o proxecto, zona de benestar.
8.7. Cálculo do PMV e PPD.
8.8. Medición dos parámetros relacionados co ambiente térmico.
8.9. Control dos riscos. RD 1751/1998, de 31 de xullo.Regulamento de Instalacións Térmicas de Edificios (RITE), e as súas Instrucións técnicas complementarias (ITE).
8.10. Mantemento dos sistemas de climatización
9) Factores ambientais (III). Calidade do aire interior. 9.1. Aire. Composición e propiedades.
9.2. Efectos da calidade sobre a saúde.
9.3. Orixe dos contaminantes do aire interior.
9.4. Medición de contaminantes no aire interior.
9.5. Valores de referencia.
9.6. O tabaco.
9.7. Contaminantes biolóxicos.
9.8. Control da calidade do aire en interiores.
9.9. Legionelosis.
9.10. Síndrome do edificio enfermo.
10) Factores ambientais (IV).Ventilación. 10.1. Descrición e funcionamento.
10.2. Referencias Legais: RD 486/1997 de 14 de abril; RD 1751/1998 de 31 de Xullo; RD 1618/1980 de 4 de xullo.
10.3. O CO2 como indicador da calidade do aire.
10.4. Medición de caudais de ventilación.
10.5. Control da ventilación
11) Diseño del Puesto de Trabajo 11.1. Concepto de utilizabilidad.
11.2. Metodoloxía.
11.3. Compoñentes dun sistema de traballo
11.4. Deseño do espazo de traballo.
11.5. Deseño dos medios de traballo.
11.6. O proceso de traballo
12) Factores organizacionais 12.1. Factores psicosociais
12.2. Factores persoais.
12.3. Factores da organización do traballo.
12.4. Efectos sobre a saúde.
12.5. Avaliación dos factores psicosociais.
12.6. Medidas de control.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Portafolios do alumno A1 A4 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C3 C8 1 10 11
Saídas de campo A4 B1 B2 B5 C1 C4 C5 C6 C7 2 1 3
Sesión maxistral B1 B3 B4 C1 C5 C6 C8 18 20 38
Análise de fontes documentais A4 B1 B3 B4 B5 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 1 4 5
Estudo de casos A1 A4 B1 B2 B3 B4 C1 C3 C4 C6 C7 1.5 4 5.5
Proba obxectiva A4 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C6 C8 1.5 6 7.5
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Portafolios do alumno É un cartafol ou archivador ordenado por seccións, debidamente identificadas ou etiquetadas, que contén os rexistros ou materiais produto das actividades de aprendizaxe realizadas polo alumno nun período de tempo, cos comentarios e cualificacións asignadas polo profesor, o que permite visualizar o progreso do alumno. O portafolio ou cartafol inclúe todo o que fai o alumno, como: apuntamentos ou notas de clases, traballos de investigación, guías de traballo e o seu desenvolvemento, comentarios de notas, resumos, probas escritas, autoevaluaciones, tarefas desenvolvidas, comentarios de progreso do alumno realizado polo profesor, etc.
Saídas de campo Actividades desenvolvidas nun contexto externo á contorna académica universitario (empresas, institucións, organismos, monumentos, etc.) relacionadas co ámbito de estudo da materia. Estas actividades céntranse no desenvolvemento de capacidades relacionadas coa observación directa e sistemática, a recollida de información, o desenvolvemento de produtos (bosquexos, deseños, etc.), etc.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como ?conferencia?, ?método expositivo? ou ?lección maxistral?. Esta última modalidade adóitase reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como sínteses de contidos de carácter teórico ou práctico.
Estudo de casos Metodoloxía onde o suxeito enfróntase ante a descrición dunha situación específica que expón un problema que ha de ser comprendido, valorado e resolto por un grupo de persoas, a través dun proceso de discusión. O alumno sitúase ante un problema concreto (caso), que lle describe unha situación real da vida profesional, e debe ser capaz de analizar unha serie de feitos, referentes a un campo particular do coñecemento ou da acción, para chegar a unha decisión razoada a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo.
Proba obxectiva Pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación. Tamén se pode construír cun só tipo dalgunha destas preguntas

Atención personalizada
Metodoloxías
Portafolios do alumno
Descrición

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A4 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C6 C8 Probas para avaliar os coñecementos adquiridos durante o curso. 60
Portafolios do alumno A1 A4 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C3 C8 Valorarase a clasificación da documentación, a calidade dos contidos, os resumos e documentos de estudo achegados polo alumno froito de desenvolvemento dos traballos, así como a facilidade de uso do portafolio. 20
Saídas de campo A4 B1 B2 B5 C1 C4 C5 C6 C7 Valorarase a asistencia ás visitas ás empresas así como a participación no seu desenvolvemento. 10
Sesión maxistral B1 B3 B4 C1 C5 C6 C8 Valorarase a asistencia ás sesións e o grao de participación, cando o tipo de sesión permítaa 5
Estudo de casos A1 A4 B1 B2 B3 B4 C1 C3 C4 C6 C7 Valorarase a participación, o enfoque, metodoloxías utilizadas etc. 5
 
Observacións avaliación

No caso de que algún alumno non puidese por razón debidamente justificada seguir esta metodoloxía docente, deberá porse en contacto co profesor para realizar unha serie de traballos e unha proba obxectiva que permita validar os seus coñecementos na materia


Fontes de información
Bibliografía básica arlos García Molina ... et al (2007). anual práctico para la evaluación del riesgo ergonómico . València: Direcció General de Treball i Seguretat Laboral
Alberto Conde Bóveda (2011). Ergonomía no traballo : guía básica . Santiago de Compostela: Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral
González Maestre, Diego (2008). Ergonomía y psicosociología . Madrid: Fundación Confemetal
Asociación Española de Ergonomía (). http://www.ergonomos.es.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Técnicas de prevención de riscos laborais.Medicina do traballo. Ergonomía e Psicosocioloxía aplicada./760482004

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías