Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Historia Social e Política contemporánea Código 760G01009
Titulación
Grao en Relacións Laborais e Recursos Humanos (Ferrol)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Gomis Rodriguez, Alfonso
Correo electrónico
alfonso.gomis@udc.es
Profesorado
Gomis Rodriguez, Alfonso
Correo electrónico
alfonso.gomis@udc.es
Web
Descrición xeral Coñecemento básico da evolución social e política contemporánea e dos principais movimentos sociais e políticos, sobre todo na medida en que contribuan a entender mellor a sociedade actual

Competencias do título
Código Competencias do título
A12 Historia das relacións laborais.
A13 Transmitir e comunicarse por escrito e oralmente usando a terminoloxía e as técnicas adecuadas.
A18 Interpretar datos e indicadores socioeconómicos.
A32 Comprender a relación entre procesos sociais e a dinámica das relacións laborais.
A33 Comprender o carácter dinámico e cambiante das relacións laborais no ámbito nacional e internacional.
A34 Interrelacionar as distintas disciplinas que configuran as relacións laborais.
A35 Análise crítico das decisións emanadas dos axentes que participan nas relacións laborais.
B2 Capacidade de análise e síntese.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B8 Razoamento crítico.
B10 Recoñecemento á diversidade e á multiculturalidade.
B14 Aprendizaxe autónomo.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecimento básico da evolución social e política contemporánea e dos principais movementos sociais e políticos, sobre todo na medida en que contribuan a entender mellor a sociedade actual A12
A13
A18
A32
A33
A34
A35
B2
B6
B8
B10
B14
C1
C4
C6

Contidos
Temas Subtemas
1. Os inicios do liberalismo político e económico
1.1. O liberalismo clásico
1.2. A práctica económica na etapa do liberalismo clásico. O caso español
2. O Estado do Benestar e o capitalismo posterior á 2ª Guerra Mundial
2.1. A crisis dos anos trinta, a revisión do liberalismo e o inicio do Estado do Benestar
2.2. A crisis iniciada en 1973
2.3. O liberalismo actual
3. Os dereitos das mulleres 3.1. A división sexual do traballo: a esfera pública e a privada
3.2. A loita polos dereitos civis e políticos
3.3. Os dereitos das mulleres e os movimentos sociais da década de 1960
4. Os socialismos
4.1. O marxismo
4.2. O socialismo español
4.3. O anarquismo
5. Fascismos e autoritarismos

5.1. Fascismos e autoritarismos
5.2. A réxime de Franco: a autarquía
5.3. A réxime de Franco: o "desarrollismo". Do sindicalismo vertical aos sindicatos de oposición
6. O asociacionismo obreiro e os inicios da lexislación laboral e dos seguros sociais 6.1. O asociacionismo obrero: mutualismo, cooperativismo, sindicalismo
6.2. Os inicios da lexislación laboral. O caso español
6.3. O desenvolvimento dos seguros sociais: da beneficencia aos seguros obrigatorios. O caso español
7. Aproximación ás relaciones internacionales 7.1. A época do imperialismo e as consecuencias das dúas guerras mundiais
7.2. A ocupación de Palestina e a política de Israel
7.3. Conflictos recentes no mundo islámico
7.4. O bloque comunista

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A12 A32 A33 A34 B2 B8 26 0 26
Traballos tutelados A13 A18 B6 B14 C1 C6 0 20 20
Lecturas A12 A32 A35 B10 B14 C4 0 24 24
Discusión dirixida A13 A35 B8 C1 C6 14 0 14
Proba obxectiva A33 B2 2 60 62
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral do profesor da materia da asignatura, que pode ir acompañada de imaxes, documentais, etc.
Traballos tutelados Estudo dalgún aspecto do programa de forma detallada a partir da utilización de bibliografía
Lecturas Cunha periodicidade aproximadamente semanal o alumnado deberá ler unha serie de textos, artigos ou capítulos de libros; ou buscar e analizar información que logo será comentada en clase na discusión dirixida
Discusión dirixida Comentario en clase por parte dos alumnos, baixo a dirección do profesor, dos textos recomendados como lecturas ou da información buscada previamente
Proba obxectiva Examen oral ou escrito da materia vista en clase, con preguntas ou comentarios de texto

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
Orientando a cada alumno sobre o traballo que pode facer, cómo facelo e fontes de información a utilizar.

De haber alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia contactará co profesor a principio de curso para aclarar a metodoloxía a seguir, que de forma xeral se indica no apartado de "avaliación".

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Discusión dirixida A13 A35 B8 C1 C6 Relacionada coas lecturas ou búsqueda de información que os alumnos deben facer así como cos comentarios e análisis que se realizarán posteriormente en clase. Estos traballos se realizarán e entregarán semanalmente 20
Traballos tutelados A13 A18 B6 B14 C1 C6 Traballo de profundización nun tema relacionado coa asignatura 10
Proba obxectiva A33 B2 Exame (oral ou escrito), con preguntas de respuesta media/longa terá un valor do 70% da nota final. En todo caso para superar a asignatura é preciso ter aprobado o exame.
A presentación de algún dos traballos plaxiado será motivo de suspenso da asignatura.

Os alumnos que non asistan a clase habitualmente deberán facer o exame final na data sinalada (xa sexa na oportunidade de xuño como na de xulio), consistente en preguntas de respuesta media/longa sobre a materia vista en clase, así como sobre as lecturas recomendadas ao longo do curso.
70
 
Observacións avaliación

Para a segunda oportunidade os criterios de avaliación serán os
mesmos
: a proba obxectiva valerá o 70% da nota final e os traballos de clase
feitos ao longo do curso o 30% restante.

Para
alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa
académica de exención de asistencia
, existen dúas opcións:

1ª a
realización do exame final, sobre a materia vista en clase, así como sobre as
lecturas recomendadas ao longo do curso;

2ª ou
facer os traballos de clase semanalmente (o que nos apartados de metodoloxías
aparece nomeado como "traballos tutelados" e "discusión
dirixida") traballos que se irán indicando na plataforma do campus virtual/
Moodle, e deberán ser entregados (persoalmente ou por correo electrónico) nas
mesmas datas que o alumnado asistente a clase. Pero en todo caso no exame final
deberá responderse a algunhas preguntas relacionadas con estes traballos
semanales.

Na segunda oportunidade, en xulio, o alumnado con recoñecemento de
dedicación a tempo parcial terá a primeira das opcións (a realización do exame
final sobre a materia vista en clase, así como sobre as lecturas recomendadas
ao longo do curso).

Implicacións de plaxio: A realización fraudulenta dos
traballos de clase ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará
directamente a calificación de suspenso "0" na materia na
convocatoria correspondente, invalidando así calquer cualificación obtida en
todas as actividades de avaliación de cara a convocatoria extraordinaria.


Fontes de información
Bibliografía básica (). .

Bibliografía complementaria

- Aizpuru, M. y Rivera, A. (1994). Historia Social del Trabajo, Madrid, Siglo XXI.

- Arenas Posadas, C. (2003). Historia Económica del Trabajo (siglos XIX y XX), Madrid, Tecnos.

- Babiano Mora, J. (1998). Paternalismo industrial y disciplina fabril en España (1938-1958), Consejo Económico y Social, Madrid.

- Berstein, S. (1996). Los regímenes políticos del siglo XX. Para una historia política comparada del mundo contemporáneo, Barcelona, Ariel.

- Blas Guerrero, A. De (1999). Enciclopedia del nacionalismo, Madrid, Alianza.

- Cabrera, M. y Del Rey, F. (2011).  El poder de los empresarios. Política y economía en la España contemporánea 1875-2010, Barcelona, RBA.

- Camarero Santamaría, J. (1998). El déficit social neoliberal. Del Estado del bienestar a la sociedad de la exclusión, Santander, Sal Terrae.

- Carreras, Albert y Tafunell, Xavier (2010). Historia económica de la España Contemporánea (1789-2009), Crítica, Barcelona.

- Castillo, Santiago (dir.) (1994). Solidaridad desde abajo: trabajadores y socorros mutuos en la España contemporánea, UGT-Centro de Estudios Históricos, Madrid.

- Castillo, Santiago (dir.) (2008). Solidaridad, seguridad, bienestar. Cien años de protección social en España, Ministerio de Trabajo e Inmigración, Madrid.

- De Juana, Jesús y Prada, Julio (eds.) (2005). Historia Contemporánea de Galicia, Barcelona, Ariel.

- Díez Espinosa, J.R. (2006). El desempleo de masas en la Gran Depresión: Palabras, imágenes y sonidos, Universidad de Valladolid, Valladolid.

- Duby, George y Perrot, Michelle (dirs.) (2000). Historia de las mujeres. Tomo IV: El siglo XIX. Tomo V: El siglo XX, Madrid, Taurus.

- Fisk, Robert (2006). La gran guerra por la civilización, Barcelona, Destino.

- Fontana, Josep, ed. (2001). España bajo el franquismo, Crítica, Barcelona.

- Fusi, J.P. y Palafox, J. (1997). España: 1808-1996. El desafío de la modernidad, Madrid, Espasa-Calpe.

- García de Cortázar, F. y Lorenzo Espinosa, J.M. (1996). Historia del mundo actual, 1945-1995, Madrid, Alianza.

- Giner, Salvador (2002). Historia del pensamiento social, Barcelona, Ariel.

- Giordano, Eduardo (2003). Las guerras del petróleo. Geopolítica, economía y conflicto, Barcelona, Icaria.

- Gómez Navarro, J. (1991). El régimen de Primo de Rivera. Reyes, dictaduras y dictadores, Madrid, Cátedra.

- González Casanova, P. (coord.) (1990-1991). América Latina: Historia de medio siglo. Vol. 1: América del Sur. Vol. 2: México, Centroamérica y el Caribe, México, Siglo XXI.

- Gray, John (2000).  Falso amanecer. Los engaños del capitalismo global, Barcelona, Paidós.

- Harris, Marvin (2013). ¿Por qué nada funciona? Antropología de la vida cotidiana", Madrid, Alianza (1ª edición española de 1984 titulada La cultura norteamericana contemporánea. Una visión antropológica, Madrid, Alianza.

- Harvey, David (2007). Breve historia del neoliberalismo, Akal, Madrid.

- Hobsbawm, Eric (2001). Historia del siglo XX, 1914-1991, Barcelona, Crítica.

- Iliffe, John (1998). África. Historia de un continente, Madrid, Cambridge University Press.

- Juliá, Santos (1997).  Los socialistas en la política española, 1879-1982, Madrid, Taurus.

- Juliá, Santos (coord.) (2006). República y guerra en España (1931-1939), Madrid, Espasa.

- Juliá, Santos (dir.) (2000). Violencia política en la España del siglo XX, Madrid, Taurus.

- López Calle, P. (2010). Del campo a la fábrica, Los Libros de la Catarata, Madrid.

- Milne, Seumas (2018). El enemigo interior. La guerra secreta contra los mineros, Madrid, Alianza.

- Nash, Mary (2012): Mujeres en el mundo. Historia, retos y movimientos, Madrid, Alianza.

- Núñez Seixas, X.M. (1999): Los nacionalismos en la España Contemporánea (ss. XIX y XX), Barcelona, Hipótesis.

- Nuño Gómez, L. (coord.) (1999): Mujeres: de lo privado a lo público, Madrid, Tecnos.

- Payne, Stanley G. (1995): El fascismo, Madrid, Alianza.

- Pizzigati, Sam (2015): Los ricos no siempre ganan. El triunfo sobre la plutocracia que originó la clase media, Madrid, Capitán Swing.

- Reig, Ramiro (2009): Las grandes corporaciones del siglo XX, Valencia, Tirant lo Blanch.

- Ritter, G.A. (1991): El Estado Social, su origen y desarrollo en una comparación internacional, Madrid, Ministerio de Trabajo y Seguridad Social.

- Robertson, Robbie (2005): Tres olas de globalización. Historia de una conciencia global, Madrid, Alianza.

- Sabine, G. (2006): Historia de la teoría política, Madrid, FCE, reedición.

- Segura i Mas, A. (2001): Más allá del islam. Política y conflictos actuales en el mundo musulmán, Madrid, Alianza.

- Segura i Mas, A. (2004):  Señores y vasallos del siglo XXI. Una explicación de los conflictos internacionales, Madrid, Alianza.

- Service, Robert (2000): Historia de Rusia en el siglo XX, Barcelona, Crítica.

- Tamames, R. y Huerta, B.G. (2010): Estructura económica internacional, Madrid, Alianza, 21ª ed.

- Termes, Josep (2000): Anarquismo y sindicalismo en España. La Primera Internacional (1864-1881), Crítica, Barcelona (1ª ed. 1977).

- Tortella, G. y Núñez, Clara E. (2011): El desarrollo de la España Contemporánea. Historia económica de los siglos XIX y XX, Madrid, Alianza, 3ª ed.

- Tusell, J., dir. (1988): Historia política y social moderna y contemporánea, Madrid, Uned, 2 tt.

- Villares, R. y Bahamonde, A. (2001): El mundo contemporáneo. Siglos XIX y XX, Madrid, Taurus, 2001.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías