Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Fundamentos de Física Código 771G01001
Titulación
Grao en Enxeñaría de Deseño Industrial e Desenvolvemento do Produto
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Física e Ciencias da Terra
Coordinación
Ares Pernas, Ana Isabel
Correo electrónico
ana.ares@udc.es
Profesorado
Ares Pernas, Ana Isabel
Bouza Padin, Rebeca
Lage Rivera, Silvia
Correo electrónico
ana.ares@udc.es
rebeca.bouza@udc.es
silvia.lage1@udc.es
Web
Descrición xeral Esta asignatura ten como obxetivo o desenvolvemento e aprendizaxe de conceptos basicos para as asignaturas tecnolóxicas específicas. Aprendizaxe da metodoloxía científica para a resolución de problemas.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Aplicar o coñecemento das diferentes áreas involucradas no Plano Formativo.
A4 Traballar de forma efectiva como individuo e como membro de equipos diversos e multidisciplinares.
A5 Identificar, formular e resolver problemas de enxeñaría.
A6 Formación amplia que posibilite a comprensión do impacto das solucións de enxeñaría nos contextos económico, medioambiental, social e global.
A7 Capacidade para deseño, redacción e dirección de proxectos, en todas as súas diversidades e fases.
A8 Capacidade de usar as técnicas, habilidades e ferramentas modernas para a práctica da enxeñaría.
A10 Comprensión das responsabilidades éticas e sociais derivadas da súa actividade profesional.
B1 Capacidade de comunicación oral e escrita de maneira efectiva con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B2 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo para cuestionar a realidade, buscar e propoñer solucións innovadoras a nivel formal, funcional e técnico.
B4 Traballar de forma colaborativa. Coñecer as dinámicas de grupo e o traballo en equipo.
B5 Resolver problemas de forma efectiva.
B6 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B9 Comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo.
B10 Capacidade de organización e planificación.
B11 Capacidade de análise e síntese.
B12 Comprensión das responsabilidades éticas e sociales derivadas da súa actividade profesional
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero.
C6 Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Adquirir metodoloxías para a resolución de problemas A5
A7
A10
B1
B5
B12
C6
Adquirir coñecementos sobre magnitudes físicas, unidades, principios fundamentais da Física, etc.. A1
A6
A8
B6
B10
B11
C3
C8
Familiarizarse co manexo do instrumental de laboratorio. A4
B4
B9
C1
En xeral, adquirir coñecementos básicos de dinámica, estática, electromagnetismo e ondas, necesarios para o desenrolo posterior das materias dos cursos seguintes A6
A8
B2
C4

Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE 1. ANÁLISE VECTORIAL 1.1. Vectores

1.2. Operacións básicas
BLOQUE 2. CINEMÁTICA 2.1. Conceptos previos
2.1.1. Magnitudes físicas. Unidades e medidas.
2.1.2. O Sistema Internacional de unidades (SI).
2.1.3. Análise dimensional.

2.2. Vector de posición, velocidade e aceleración.

2.3. Distintos tipos de movementos.
BLOQUE 3. DINÁMICA E ESTÁTICA DO SÓLIDO 3.1.DINÁMICA
3.1.1. Leis de Newton.
3.1.2. Tipos de forzas
3.1.3. Dinámica do movemento circular uniforme
3.1.4. Principio de conservación da enerxía
3.1.5. Forzas non conservativas
3.1.6. Sistemas de partículas e principio de conservación do momento lineal
3.1.7. Colisións
3.2. DINÁMICA DO SÓLIDO RÍXIDO.
3.2.1. Sólido ríxido
3.2.2. Rotación arredor dun eixo fixo
3.2.3. Momento angular e Principio de conservación do momento angular
3.2.4. Momento de inercia
3.2.5. Movemento de rodadura
3.2.6. Traballo e enerxía. Potencia
3.2.7. Conservación da enerxía mecánica

3.3. EQUILIBRIO ESTÁTICO E ELASTICIDADE
3.3.1. Condicións de equilibrio
3.3.2. Centro de gravidade
3.3.3. Estática das partículas
3.3.4. Estática do sólido ríxido
3.3.5. Elasticidade e propiedades mecánicas
BLOQUE 4. CAMPO ELÉCTRICO 4.1. CAMPO ELÉCTRICO
4.1.1. Carga eléctrica. Foza eléctrica. Ley de Coulomb
4.1.2. Campo eléctrico
4.1.3. Fluxo do campo eléctrico. Ley de Gauss
4.1.4. Enerxía potencial eléctrica e Potencial eléctrico

4.2. DIELÉCTRICOS
4.2.1. Condensadores e capacidade. Asociación de condensadores
4.2.2. Almacenamento de enerxía
4.2.3. Enerxía eléctrica dun condensador
4.2.4. Dieléctricos
BLOQUE 5. CAMPO MAGNÉTICO 5.1. CAMPOS MAGNÉTICOS
5.1.1. Definicións e propiedades do campo magnético. Liñas de campo magnético e fluxo magnético.
5.1.2. Forza sobre unha carga en movemento e sobre unha corrente nun campo magnético
5.1.3. Ley de Biot e Savart
5.1.4. Forza magnética entre dous conductores paralelos
5.1.5. Ley de Ampere

5.2. INDUCCIÓN ELECTROMAGNÉTICA
5.2.1. Fenómenos de inducción
5.2.2. Ley de inducción de Faraday e ley de Lenz
5.2.3. Forza electromotriz de movemento
5.2.4. Inducción mutua e autoinducción

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 B10 C3 C8 21 21 42
Solución de problemas A5 B2 B5 B6 C6 21 57 78
Prácticas de laboratorio A4 B4 B9 C1 C4 4 0 4
Aprendizaxe servizo A4 A10 A6 A7 A8 B1 B4 B9 B12 C1 C4 3 7.5 10.5
Traballos tutelados A4 B4 B9 C1 3 7.5 10.5
Proba obxectiva A5 B5 B11 C1 3 0 3
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral As sesións maxistrais realizaránse na aula, mediante clases na pizarra ou medios audiovisuais (transparencias, presentación en power point, vídeos). A duración destas clases será de 2 h semanais e o grupo de alumn@s será un grupo grande con todo o estudantado matriculado, cumplindo coas instruccións sanitarias que nos veñan indicadas en todo momento.
O estudantado tomará apuntes dos conceptos fundamentais explicados na aula para despois amplialos conceptos consultando a bibliografía aconsellada.
Ademáis proporcionaráselle ao estudantado ferramentas tales coma resumos ou esquemas, aos que poderán acceder mediante a plataforma Moodle.
Solución de problemas Despois de cada tema proporanse una colección de problemas tipo. As clases de solución de problemas serán de 1,5 horas semanais en grupos interactivos de aproximadamente 15 estudantes cumprindo coas instruccións sanitarias que nos veñan indicadas en cada momento. Parte dos problemas propostos resolveranse na pizarra (os problemas tipo) durante as clases interactivas e outros deixaranse coma traballo individual de cada estudante.
Nesas clases interactivas plantexaranse tamén problemas/test correspondentes con cada un dos bloques temáticos. Estes problemas/test serán resoltos polo estudantado de forma individual ou en grupo e servirán para a avaliación continua dos mesmos. Proporcionaránselle ao estudantado os problemas/test resoltos a posteriori para que lle axuden no proceso de autoevaluación.
Prácticas de laboratorio O estudantado terá que aprender a desenvolver catro experimentos no laboratorio relacionados cos diferentes bloques temáticos da asignatura. A duración de cada unha destas prácticas e de 1,5 h de clase. Os grupos serán reducidos, de aproximadamente 15 estudantes por clase cumprindo coas instruccións sanitarias que nos veñan indicadas en cada momento.
O estudantado traballará en grupos pequenos (dous ou tres estudantes por equipo). Ó final de cada sesión cada equipo entregará unha memoria co resumo dos datos obtidos. Esta memoria formará parte da avaliación continua do estudante.
O estudantado que non realice as prácticas da asignatura non poderán presentarse á proba obxetiva e figurará como non presentado. Esta condición aplicase tanto na primeira como na segunda oportunidade.
Aprendizaxe servizo Metodoloxía que combina o servizo á comunidade coa aprendizaxe nun só proxecto, no que o alumnnado se forma traballando en necesidades reais do seu entorno coa fin de melloralo.
Plantexarase ao estudantado matriculado na materia a posibilidade de participar nunha actividade aprendizaxe-servizo con alguna entidade colaboradora. Cada estudante poderá escoller entre a actividade aprendizaxe-servizo ou o traballo tutelado, é dicir esta actividade e a seguinte son excluíntes, de tal xeito que o alumnado só realizará unha delas. O número de horas adicado polo tanto a esta actividade será a suma do previsto para cada actividade, é dicir; 6 horas de traballo presencial e 15 horas de traballo autónomo.
Para a realización das actividades aprendizaxe-servicio procurarase evitar o contacto prolongado e innecesario coas persoas usuarias das entidades e de ser necesario algún tipo de contacto farase cumprindo as condicións sanitarias establecidas en cada momento.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma do estudantado, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polo estudantado da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente do estudantado e o seguimento desa aprendizaxe polo docente.
Tal e como figura na metodoloxía anterior o alumnado pode escoller entre aprendizaxe-servizo e traballo tutelado.
No caso do traballo tutelado o estudantado deberá realizar un traballo práctico relacionado con algún contido da materia.
Proba obxectiva Realizarase unha proba final onde se avaliarán os coñecementos adquiridos durante o curso. Para a organización e a realización da proba seguiranse todas as medidas sanitarias indicadas en cada momento.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Solución de problemas
Prácticas de laboratorio
Sesión maxistral
Aprendizaxe servizo
Descrición
Nas clases de solución de problemas o profesorado potenciará a participación do alumnado e solventará as dúbidas que se presenten. Ademáis plantexaranse certos problemas/test para que o estudantado desenrole na aula. O profesorado resolverá cantas dúbidas se plantexen na resolución destos problemas.

Nas prácticas de laboratorio, que son obligatorias, o estudantado consultará as dúbidas que se lle plantexen no laboratorio. O profesorado ademais preguntará sobre cuestións básicas relacionadas con cada unha das prácticas relacionandoas cos conceptos previamente adquiridos nas sesións expositivas.

Tanto no traballo tutelado coma na actividade-aprendizaxe servizo o alumnado contará con tutorías personalizadas e en grupo para o seguimiento do seu traballo mantendo as condicións sanitarias indicadas en cada momento.






Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A4 B4 B9 C1 Ver apartado anterior. A calificación correspondente a esta actividade é un 20% 10
Solución de problemas A5 B2 B5 B6 C6 Avaliaranse problemas/test plantexados para que o estudantado resolva de forma autónoma.
Tamén se proporán actividades en grupo para realizar na aula.
20
Prácticas de laboratorio A4 B4 B9 C1 C4 Avaliarase a asistencia ás sesións de laboratorio, o interese e o traballo desenvolvido no laboratorio e a memoria entregada despois de cada sesión. Ademáis a asistencia ás prácticas é obligatoria e condición necesaria para aprobala asignatura. 10
Proba obxectiva A5 B5 B11 C1 Tratarase dunha proba no que o estudantado terá que resolver 4 ou 5 exercicios relacionados coa materia a avaliar (duas oportunidades xuño e xullo). A proba obxetiva puntuará un máximo de 5 puntos (sobre 10). Necesitase acadar un mínimo de puntuación dun 4 (sobre 10) nesta proba para poder sumar o resto das notas da evaluación continua (problemas/test, aprendizaxe servicio ou traballo tutelado e prácticas). 50
Aprendizaxe servizo A4 A10 A6 A7 A8 B1 B4 B9 B12 C1 C4 Tal e como se comentou no apartado de planificación a actividade "aprendizaxe servizo" e a actividade "traballos tutelados" son excluíntes, polo que o alumnado escollerá entre realizar unha ou outra actividade, de tal xeito que a nota correspondente será a suma da asignada a cada actividade, é dicir un 20% da nota final.
10
 
Observacións avaliación

PRÁCTICAS DE LABORATORIO (10%):
O estudantado que non realice as prácticas de laboratorio da asignatura non poderá presentarse á proba obxetiva e figurará como "non presentado"
Os estudantado repetidor que teña realizado as prácticas nos dous cursos académicos anteriores poderá optar entre realizar  as prácticas e ser evaluado novamente ou non realizalas e conservar a nota dos cursos anteriores. Despois deses dous cursos académicos o estudantado que non teñan superada a asignatura terán que voltar a realizalas prácticas obligatoriamente.

AVALIACIÓN CONTINUA:
A asistencia ás clases é obligatoria (expositiva, interactiva e seminarios). O estudantado que acumule máis do 20% de faltas á clase sin xustificar, será inmediatamente excluido do procedemento de avaliación continua e a súa nota final dependerá única e exclusivamente da nota da proba obxetiva e das prácticas de laboratorio, é dicir a proba obxetiva constituirá o 90% da nota e o 10% restante será a nota das prácticas de laboratorio.

SOLUCIÓN DE PROBLEMAS (20%):
Avaliaranse problemas (test aula / test plantexados (Moodle)) que o estudantado resolverá de forma autónoma.

APRENDIZAXE-SERVIZO/TRABALLOS TUTELADOS (20%):
Tal e como se comentou no apartado de planificación, a actividade "aprendizaxe servizo" e a actividade "traballos tutelados" son excluíntes, polo que o alumnado escollerá entre realizar unha ou outra actividade, de tal xeito que a nota correspondente será a suma da asignada a cada actividade, é dicir un 20% da nota final.

PROBA OBXETIVA (50%):
Ademáis das convocatorias oficiais de xuño e xullo, a mitad de cuatrimestre e só para o estudantado que non teña máis dun 20% de faltas de asistencia (e que polo tanto estexa dentro do procedemento de avaliación continua), realizarase unha proba obxetiva. Esa proba permitirá liberar ao estudantado que a supere de parte da materia de cara á proba final e a súa nota gardarase de ser necesario ata a oportunidade de xullo.

AVALIACIÓN FINAL:
Necesitase un 4/10 na proba obxetiva para sumar as notas da avaliación continua.
Na oportunidade de xullo seguiranse as mesmas normas que para a oportunidade de xuño.
O estudantado con calificación de "non presentado" serán aquel que non se presentara á proba obxetiva ou non realizara as prácticas de laboratorio. OBSERVACIÓNS: As situacións especiais das/dos estudantes que con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia ou por outros motivos debidamente xustificados, non poidan cursar a materia de maneira presencial, deben ser comunicadas á profesora ao inicio do cuadrimestre e xustificalas adecuadamente. A profesora dará as instruccións oportunas para que o/a estudante siga a materia sen problemas, sustituíndo aquelas metodoloxías presenciais por traballos individuais ou outras tarefas coa mesma puntuación. A
realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación
, unha vez
comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso "0" na
materia na convocatoria correspondente, invalidando así calquera cualificación
obtida en todas as actividades de avaliación de cara a convocatoria
extraordinaria.


Fontes de información
Bibliografía básica

FISICA GENERAL - M. Alonso y E.J. Finn "Física" Ed. Addison - Wesley Iberoamericano 2000

- W. Bauer y G. Westfall "Física para ingeniería y ciencias" Ed. Mc Graw-Hill 2014

- F.W. Sears, M.W. Zemansky, H.D. Young y R.A. Freeman “Física Universitaria” (2 Vol.) Ed. Addison-Wesley Iberoamericana 2013

- P.A. Tippler y G. Mosca "Física para la ciencia y la ingeniería" Ed. Reverté 2011 

PROBLEMAS

- L. Abad, L.Mª Iglesias "Problemas Resueltos de Física General" Ed. Bellisco. Ediciones Técnicas y Científicas 2006 

- Burbano de Ercilla, Burbano García, G. Muñóz "Problemas de Física" Ed. Tebar 2004 

- J.I. Mengual, M.P. Codino, M. Khayet "Cuestiones y Problemas de Fundamentos de Física" Ed. ARIEL 2004 

- V. Serrano Domínguez, G. García Arana, C. Gutiérrez Aronzeta "Electricidad y Magnetismo. Estrategias para la resolución de Problemas y Aplicaciones" Ed. Pearson Educación 2001 

- Profesores de ULPGC "Problemas de Física" Ed. Univ. de Las Palmas 1999

Bibliografía complementaria
Ademais no espacio virtual MOODLE da asignatura de fisica pódense atopar resumos dos temas, follas de problemas e exames de cursos pasados resoltos.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Fundamentos de Materiais para á Enxeñería/771G01003
Matemáticas I/771G01005

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Matemáticas II/771G01006

Materias que continúan o temario
Fisica Aplicada á Enxeñería/771G01002
Deseño e Procesado con Polímeros/771G01011

Observacións

Recomendacións Sostenibilidade Medio Ambiente e Igualdade de Xénero:

1. A entrega dos traballos documentais (traballo tutelado/aprendizaxe servizo) que se realicen nesta materia farase da seguinte maneira: 1.1.Entregarase en formato virtual e / ou soporte informático
1.2.No caso de ter que imprimir algo en papel, por exemplo, carteis, dípticos, etc... para a realización das actividades ApS e os traballos tutelados a impresión farase en papel reciclado e a dobre cara. Non se imprimirán borradores, só a versión final. 
2. Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Fomentarase que os materiais que se desfeiten da materia (papeis, plásticos) se tiren nos respectivos contenedores habititados na EUDI ou na rúa para tal fin. Os materiais empregados para a realización das experiencias ApS deben ser na medida do posible materiais reutilizados, realizando campañas no centro para a súa recollida no caso de ser necesario.  
3. Intentarase transmitir ao estudantado a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidade para que estos os apliquen non so na aula, senón nos comportamentos persoais e profesionais. 
4. Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...)
5. Traballarase para identificar e modificar prexuñizos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respeto e igualdade.
6. Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas.
7. Facilitarase a plena integración do estudantado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria. Estas reglas aplicaránse tamén no caso dos traballos de aprendizaxe servizo preparados polo estudantado en entidades que traballen con persoas usuarias con algún tipo de discapacidade. O estudantado adaptará os materiais de tal maneira que se facilite o aprendizaxe de todas as persoas usuarias.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías