Datos Identificativos 2019/20
Asignatura (*) Ergonomía e Deseño Código 771G01030
Titulación
Grao en Enxeñaría de Deseño Industrial e Desenvolvemento do Produto
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Optativa 6
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Economía
Empresa
Coordinación
Lamas Rodriguez, Adolfo
Correo electrónico
adolfo.lamasr@udc.es
Profesorado
Lamas Rodriguez, Adolfo
Correo electrónico
adolfo.lamasr@udc.es
Web http://www.gii.udc.es
Descrición xeral Proporcionar ó alumno as ferramentas e a formación básicas necesarias para o desenrolo de productos e postos de traballo que se adapten ás características do usuario/operador e que, a través dun enfoque multidisciplinar, proporcionen un maior confort e calidade de vida no traballo, así como unha mellor motivación e productividade.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Aplicar o coñecemento das diferentes áreas involucradas no Plano Formativo.
A3 Necesidade dunha aprendizaxe permanente e continua (Life-long learning), e especialmente orientada cara os avances e os novos produtos do mercado.
A4 Traballar de forma efectiva como individuo e como membro de equipos diversos e multidisciplinares.
A5 Identificar, formular e resolver problemas de enxeñaría.
A6 Formación amplia que posibilite a comprensión do impacto das solucións de enxeñaría nos contextos económico, medioambiental, social e global.
A7 Capacidade para deseño, redacción e dirección de proxectos, en todas as súas diversidades e fases.
A8 Capacidade de usar as técnicas, habilidades e ferramentas modernas para a práctica da enxeñaría.
A9 Capacidade para efectuar decisións técnicas tendo en conta as súas repercusións ou costes económicos, de contratación, de organización ou xestión de proxectos.
A10 Comprensión das responsabilidades éticas e sociais derivadas da súa actividade profesional.
B1 Capacidade de comunicación oral e escrita de maneira efectiva con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B2 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo para cuestionar a realidade, buscar e propoñer solucións innovadoras a nivel formal, funcional e técnico.
B3 Aprender a aprender. Capacidade para comprender e detectar as dinámicas e os mecanismos que estruturan a aparición e a dinámica de novas tendencias.
B4 Traballar de forma colaborativa. Coñecer as dinámicas de grupo e o traballo en equipo.
B5 Resolver problemas de forma efectiva.
B6 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B7 Capacidade de liderado e para a toma de decisións.
B8 Traballar nun entorno internacional con respeto das diferencias culturais, lingüísticas, sociais e económicas.
B9 Comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo.
B10 Capacidade de organización e planificación.
B11 Capacidade de análise e síntese.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero.
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6 Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.
C7 Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sostible ambiental, económico, político e social.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
A1
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A9
A10
B2
C8
Desenrolar produtos e postos de traballo que se adapten ás características do usuario/operador a través dun enfoque multidisciplinar, para a consecución de maiores niveles de confort e calidade de vida no traballo, calidade do produto e productividade A1
A3
A4
A5
A6
A7
A8
A9
A10
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
1.- Introducción Ergonomía vs. Medicina del trabajo
Tipos de Ergonomía
2.-Naturaleza y objetivos de la Ergonomia Definición y campo de actividad
Historia y estado
Ergonomía y disciplinas afines
Objetivos de la ergonomía
Salud y seguridad
Productividad y eficiencia
Fiabilidad y calidad
Satisfacción en el trabajo y desarrollo personal
3.-Análisis de Actividades Tareas y Sistemas de Trabajo El contexto
La tarea y la actividad
Métodos de análisis de las tareas
Tiempo de ejecución
Actividad, pruebas y rendimiento
Trabajo individual y colectivo
4.-Ergonomía y Normalización Planteamiento protector vs activo
Tipos de normas ergonómicas
Comités de normalización
Estructura de los comités de normalización ergonómica
Preparación de las normas ergonómicas
Nuevo papel para los Comités Nacionales
Cooperación ISO CEN
Diferencia ISO vs CEN
Campos de la normalización ergonómica
Nuevo concepto de normalización: aplicación por el usuario
5.-Metodos de Evaluacion Ergonómica Clasificación de los métodos ergonómicos:Evaluación global, Biomecánica, Repetitividad de movimientos, Carga postural, Manipulación de Carga y Ambiente térmico.
Evaluación Global: Listas de Comprobación
Carga Postural: Método RULA
Manipulación de Carga: NIOSH
6.-Antropometría Variables antropométricas
Instrumentos antropométricos
Sistemas de variables antropométricas
Precisión y errores
Tratamiento estadístico
Muestreo y análisis
Antropometría poblacional
Estudios de adaptación y regulación
Antropometría dinámica
7.-Trabajo Muscular El trabajo muscular en las actividades laborales
Fisiología del trabajo muscular
Trabajo muscular dinámico
Trabajo muscular estático
Consecuencias de la sobrecarga muscular en las actividades laborales
Carga de trabajo aceptable en el trabajo muscular dinámico pesado
Carga de trabajo aceptable en la manipulación manual de materiales
Carga de trabajo aceptable para trabajos musculares estáticos
Carga de trabajo aceptable en el trabajo repetitivo
Prevención de la sobrecarga muscular
8.-Postura en el Trabajo
Seguridad, salud y posturas de trabajo
Registro y medición de las posturas de trabajo
Métodos y técnicas de medición
Factores que afectan a las posturas de trabajo
Ayudas y soportes para las posturas adoptadas durante el trabajo
Normativa sobre salud y seguridad en relación con los elementos posturales
9.-Biomecánica Objetivos y principios
Aplicaciones
Manipulación manual de materiales
Posturas y movimientos
Límites de peso recomendados
Cálculo de la compresión discal en la columna vertebral impuesta por la tarea
10.- Organización del Trabajo Diseño de sistemas de producción
Desde la tarea al diseño de sistemas socio técnicos
El concepto de tarea completa
Participación de los trabajadores
11.-Puestos de trabajo Proceso de diseño de un puesto de trabajo
El modelo del cubo
Ejemplo de diseño de un puesto de trabajo: soldadura manual
Datos para el diseño de un puesto de trabajo
12.-Controles, Indicadores y Paneles Diseño para un operador que trabaja sentado
Diseño para un operador de pie
Controles que se manejan con los pies
Selección de los controles
Prevención del funcionamiento accidental
Dispositivos de entrada de datos
Indicadores: dispositivos de presentación de datos
Indicadores visuales
Paneles de controles y dispositivos de presentación de datos
Rótulos y advertencias

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A3 A4 A5 A10 A6 A7 A8 A9 10 12 22
Traballos tutelados A3 A6 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 11 33 44
Estudo de casos A3 A6 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 21 63 84
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Lecciones magistrales impartidas en clase
Traballos tutelados El trabajo se realizará en grupo y consistirá en el desarrollo de un proyecto de innovación basado en la ergonomía de un producto que los alumnos propongan. Se estudiarán proyectos que podrán ser utilizados como referencia.
Estudo de casos El profesor analizará y explicará ejercicios y problemas tipo que el alumno tomará como referencia para elaborar uno o varios trabajos en grupo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Estudo de casos
Descrición
A atención personalizada efectuarase en horario de tutorías.

No caso de que o alumno solicite dispensa académica, recibirá atención personalizada específica por medio do foro del moodle, tutorías e correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Sesión maxistral A1 A3 A4 A5 A10 A6 A7 A8 A9 Coñecementos teóricos da materia. Examen tipo test. 20
Traballos tutelados A3 A6 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Traballo obrigatorio para aprobar a materia. Se exixirá un rendemento mínimo do 30% sobre a nota total do traballo para poder aprobar a materia

Farase unha defensa conxunta de todos os grupos de traballo e valorarase:

- Presentación.
- Resultados.
- Orixinalidade e innovación.
- Calidade da exposición.
80
 
Observacións avaliación

Se exixirá que o alumno obteña como mínimo unha nota de tres puntos sobre dez en cada unha das partes evaluadas (traballos realizados eexamen tipo test).

O “Alumnado con recoñecemento de dedicación a
tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia” comunicarán ó
inicio do curso a súa situación os profesores da materia, segundo establece a
"Norma que regula o réxime de dedicación ao estudo dos estudantes de grao
na UDC” (Art.3.b e 4.5) e as “Normas de avaliación, revisión e reclamación das
cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario (Art. 3 e 8b).

Os alumnos nesta situación, poderán facer un traballo tutelado individual.


Fontes de información
Bibliografía básica del Rio Vilas, D., Longo, F., Rego-Monteil, N. (2012). A general framework for the manufacturing workstation design optimization: a combined ergonomic and operational approach. Simulation Transactions of the Society for Modeling and Simulation International, vol. 89, pp. 306-3
Antonio Bustamante (). Diseño Ergonómico. Diaz de Santos S.A
Pedro R. Mondelo (). Ergonomía 1: Fundamentos. Ediciones UPC
Pedro R. Mondelo (). Ergonomía 3: diseño de puestos de trabajo. Ediciones UPC
M.H. Miguélez Garrido (). Ergonomía y diseño del puesto de trabajo. Biblioteca de Prevenciónd e Riesgos Laborales. La Ley.
Ramírez Cavassa (). Ergonomía y Productividad. Limusa Noriega Editores.
F. Javier Llaneza Álvarez (). Ergonomía y Psicosociología Aplicada. Editorial Lex Nova.
Manuel Bestratén Belloví (). Ergonomía. Guía del Monitor. Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo.
Francisco Farrer Velázquez (). Manual de Ergonomía. fundación MAPFRE
Carlos García Molina (). Manual Práctico para la Evaluación del Riesgo Ergonómico. INVASSAT-ERGO

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Xestión da Innovación e do Deseño/771G01043

Materias que continúan o temario

Observacións

“Para axudar a conseguir un entorno inmediato sostenido y cumprir có obxetivo da acción número 5: “Docencia e investigación saludable e sustentable ambiental e social” do "Plan de Acción Green Campus Ferrol":

A entrega dos traballos documentales que se realicen nesta materia:

  • Se solicitarán en formato virtual e/ou soporte informático
  • Se realizará a través de Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos

Además durante o curso:

  • Se debe facer un uso sostenible dos recursos y a prevención de impactos negativos sobre o medio natural
  • Se debe tener en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidad nos comportamentos personales e profesionales
  • Se incorpora perspectiva de xénero na docencia desta materia (se usará lenguaxe non sexista, se utilizará bibliografía de autores de ambos sexos, se propiciará a intervención en clase de alumnos e alumnas…)
  • Se traballará para identificar e modificar prexuicios e actitudes sexistas, e se influirá no entorno para modificalos y fomentar os valores de respeto e igualdad.
  • Se deberán detectar situacions de discriminación e se propondrán acciones e medidas para correxilas.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías